[:kz]
Елбасы 2018 жылғы Жолдауында елімізде инвестициялық ахуалдың одан әрі жақсаруы және қор нарығының дамуына өте маңызды болып табылады деп айтқан. «Бұл – жұмысын бастаған «Астана» халықаралық қаржы орталығының негізгі міндеттерінің бірі. Ол халықаралық озық тәжірибені пайдаланып, ағылшын құқығы мен заманауи қаржы технологияларын қолданатын өңірлік хабқа айналуға тиіс».
Ресейлік қаржы эксперті Иноземцевтің пікірінше, «Астана» халықаралық қаржы орталығының (АХҚО) құруына Қазақстан 3 жыл мерзімінде үлгерді екен. Керісінше, Мәскеу Ресейде осындай қаржы институтының пайда болуына 10 жыл мерзімінде тек бос сөз айтысы өткізумен жүр. Қазір «Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) өз жұмысын бастап кетті: резиденттерді қабылдаумен айналысып жатыр. Ресейлік қаржы эксперті былай деп жазады: «Республикасында баяғыдан түсінді – жас ұлтының болашағы үшін дамыған экономикасы керек, одан кейін барлық глобальды шаруашылық процестерге белсенді қатысу шарт».
Ресейлік мен қазақстандық экономикалар бір біріне өте ұқсас, бірақ олардың арсында өте үлкен айырмашылықтар да жеткілікті: 1990 ж. бастап 2016 ж. дейін Ресейде мұнай шығару 7,4 пайызға жетті, газды шығару керісінше 1,8 пайызға түсті. Ал, осы уақытта Қазақстанда мұнайды шығару 3,1 есеге көбейді, газды – 3,2 есеге көбейді. Қазақстанда жез, алтын, уран шығару 2,4 (1990 ж) 15 есеге (2016 ж.) көбейді. Біздің елімізде, Ресей сияқты, шикізат сферасында өндіргіш қуат көздерін жаппай мемлекет меншігіне өткен жоқ. Қазір 65 пайыз — мұнай шығаруда және 50 пайыз — уранды өндіру – жеке меншік компаниялардың үлесінде, қайда басым бөлігінде шетел фирмалар өз бақылауын жүргізіп жатыр.
Иноземцев пікірінше, 1990-ші жж. Қазақстан қытайлық жолымен эконмикалық реформалар жүргізді: мемлекеттік меншігінде тек ең ірі өнеркәсіп орындар қалды. Сосың олар суверенді инвестициялық қорының басқаруына өтті. Бұл қор 2008-200- жж. «Самрұқ-Қазына» басқарушы компанияға айналды. Осы компания барлық, орысша айтқанда, непрофильные активы сатты (2014-2017 жж. аралығында «Самрұқ-Қазына» қоры 600-ден 300-ге мекемелерін бақылау жүргізеді. Бұл қор сатуға дайын барлығына көрінетін жүйесін енгізіп, 2018-2021 жж. осы мекемелерді – мемлекеттік компанияларын жекешелендіруге дайындап жатыр.
Соңғы 10 жыл Қазақстанда батыс басқару үлгісінде жаңа «ошақтар» пайда болды және менеджментінің халықаралық тәжірибелер енгізілді. Қазақстан үкіметі Ата Заңға бірнеше өзгерістер, 50 жаңа заңдар қабылдады – бұл бәрі «қазақстандық Гонконгтың» пайда болуына алғашқы қадам деп толық айтуға болады! Ресейлік қаржы эксперт былай жазады: «Думаю, что именно два фактора стали залогом успеха: с одной стороны, проявленная политическая воля, с другой — предоставленная менеджменту свобода действий. В результате сейчас мы видим, что пока в Москве делали громкие заявления, в Астане спокойно работали и добились результата. До конца 2018 года на новой площадке, разместившейся на территории комплекса, построенного для проведения Экспо-2017, предполагается зарегистрировать около ста иностранных компаний. Им предложат поучаствовать в приватизации крупнейших казахстанских активов. Уже в этом году состоится IPO «Казахтелекома», а также будут утверждены «дорожные карты» приватизации «Казатомрома», «Казмунайгаза» и «ЭйрАстаны». Доверие иностранных инвесторов должно быть обеспечено не только успешным продвижением Казахстана в рейтинге Всемирного банка по легкости ведения бизнеса, в котором страна поднялась с 82-го места в 2006 году на 36-е место в 2017-м. Дополнительным гарантом станет специально созданный коммерческий суд МФЦА во главе с лордом Гарри Вулфом (с 2000 по 2005 год — верховный судья Англии и Уэльса) и правовой консультативный совет, составленный из представителей самых известных глобальных юридических компаний, в том числе White & Case, Hogan Lovells, Baker McKenzie и других. Размещение акций казахстанских эмитентов будет проводиться специально созданной в рамках МФЦА Астанинской международной биржей (AIX), стратегическим партнером которой выступила Шанхайская фондовая биржа, а поставщиком технологических платформ — Nasdaq. При этом Казахстан не ставит перед собой невыполнимой (как это показал пример России) задачи стать финансовым центром глобального масштаба. Создатели МФЦА не скрывают, что брали пример с Дубая, который позиционируется как региональный финансовый центр в Персидском заливе и на Ближнем Востоке и занимает 19-ю позицию в новом рейтинге финансовых центров мира (Global Financial Centres Index). Москва расположилась в этом рейтинге за 2018 год на 83-й строчке. Казахстан сегодня во многом видит себя «мостом» между Китаем (прежде всего его быстрорастущими западными провинциями), Передней Азией и Европой. Республика намерена стать центром деловой активности для международных компаний, собирающихся развивать бизнес по всей постсоветской Центральной Азии с прицелом выхода на близлежащие рынки. Участие в ЕАЭС дает стране существенные преимущества для сбыта производимой тут продукции на емкий рынок России. Новое соглашение о расширенном партнерстве и сотрудничестве с ЕС предлагает гарантии для европейских компаний. А строительство новых транспортных артерий из Китая на Кавказ через Достык и Актау предоставляет возможности использования потенциала пекинской стратегии «Один пояс, один путь». В такой ситуации Международный финансовый центр выглядит не прихотью властей, а естественным элементом в складывающейся в Казахстане современной экономической системе».
Соңымен, біздің еліміз 2018 жылдың бірінші жартыжылында Президенттік Жолдауында «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы сөзді нақты іске айналдырып, ресейлік қаржы маманды таңдайды қағуға әкеліп соқты. Солай Елбасының Жолдауында барлық ойлар мен идеялар нақты іске айналсын! Әумин!
[:]
