[:kz]
ҚР Премьер-Министрдің орынбасары Ералы Тоғжановтың Солтүстік Қазақстан облысына жұмыс сапары туралы. ҚР Премьер-Министрінің ресми ақпараттық ресурсында Ералы Тоғжановтың Солтүстік Қазақстанға сапары туралы материалдар жарияланды. Тоғжанов таяу уақытқа дейін Премьер-Министрдің орынбасары қызметін атқарды. Тоғжанов Солтүстік Қазақстан облысына жұмыс сапарымен Астраханка және Полтавка ауылдарында болды.
Primeminister.kz сайтының хабарлауынша, Ералы Лұқпанұлы ауылға келген отбасылармен кездесті. 2016 жылдан бері Солтүстік Қазақстан облысына 11 мың азамат қоныс аударған. Облыс басшылығының мәліметінше, 4,6 мың адам еңбекке жарамды. 3,6 мың жұмыс. Баспасөзде Тоғжановтың сапары тек қызғылт көзқараспен жазылғанын ескеріңіз. Өңірде бәрі жақсы, еш қиындық жоқ сияқты әсер қалдырды.
Мұнда сізде бизнесі үшін гранттар мен несие алатын бақытты отбасылар бар. Ал ештеңеге мұқтаж емес бақытты шаруалар және керемет, қайта салынған мектептер. Мұның бәрі кеңестік дәуірдің рухындағы насихатты еске түсіреді. Журналистер Фатима Нәбиеваның пікірін келтіреді. Солтүстік Қазақстан облысына Маңғыстау облысынан көшіп келген. Жергілікті дәрігерлік амбулаторияда жалпы тәжірибелік дәрігер болып жұмыс істейді.
«Солтүстік Қазақстан мені жылы қабылдады. Мұнда қолайлы климат пен жақсы өмір сүру жағдайлары бар. Мен баспанамен, жұмыспен қамтамасыз етілдім. Олар бізге барлық қажетті квоталарды берді», — деді ол.
Неге екені белгісіз, порталдар Солтүстік Қазақстан облысының тағы бір тұрғыны Дәурен Тілеубаевтың пікірін бермеді. Азамат Солтүстік Қазақстанға Тараз қаласынан көшіп келген. Ер адам жұмыс таба алмады. Жұмыспен қамту орталығында да оған көмек көрсетілмеді және ол жалғыз емес. Көптеген мигранттар жұмыссыздық пен тұрмыс жағдайының нашарлығына шағымданады.
«Көшіп келгенімізге үш жыл болды. Жұмыс жоқ. Әкіммен өз ұстанымымызды айттық. Жұмыс орталығына бардық. Бізге жауап болмады. Барлығы үнсіз. Ешкім хабарласпайды. Ешкім біздің жағдайымызды сұрамайды. Мұндай жағдайда біз қалай өмір сүреміз?», — деп сұрайды Тілеубаев.
Осы жылдың тамыз айында Stan.kz порталында «Жұмыссыздыққа тойдық» деген материал жарияланған болатын. Мақала авторы оңтүстік тұрғындарын еліміздің солтүстігіне көшіру бағдарламасының сәтсіз болғанын айтады. Бірақ жұмыссыздық пен сапасыз тұрғын үй мәселесіне Солтүстік Қазақстан облысының басшылығы сыпайылықпен үндемей, вице-премьерге өңірдің тиімді жақтарын ғана көрсетіп отыр.
Бұрынғы оңтүстіктің «Еңбек» бағдарламасына көңілі қалған. Білікті мамандар мамандығына сай жұмыс таба алмайды. Покровка ауылының тұрғыны Мақпал Тоқтанаева білікті заңгер. Жақсы өмір іздеп СҚО-ға қоныс аударған екен.
Ол қоныс аудару бағдарламасына сенді. Әйел өз мамандығы бойынша жұмыс таппады. Күйеуі заңгер-мұғалім мал бағуға мәжбүр болды. Оның жалақысы 49 мың теңгені құраған және бұл тапқан айлығы таңғаларлық емес. Бір жыл бұрын блогер Ташқынбаев Мамлютка ауылына баяндама арнаған болатын. Ауыл тұрғындары 42 000 теңге алады. Шегерімдермен 37 мың теңге қалды. Бір вагон отын 45 мың теңге тұрса, олармен қалай күн көреміз?
Мамлюткадағы орташа жалақы 40-60 мың теңге. Ауыл тұрғындарын мазалаған сұрақ – «Осы ақшаға қалай өмір сүреміз?». Петропавлдың өзінде халықтың көпшілігі жүз мың теңгеден аспайды. Ресеймен шекаралас жатқан Қарақоға ауылында азаматтардың орташа жалақысы 42 500 теңгені құрайды. Тұрғындар өмірдің нашарлап бара жатқанын атап өтуде. Барлығының бағасы көтеріліп жатыр. Ауыл тұрғындары азық-түлікті дүкендерден есепке алып, бөліп төлейді.
Жастар бұл жерлерді тастап кетуге тырысуда. Солтүстік Қазақстандағы тұрмыс жағдайына біздің қандастарымыз да көңілдері толмай отыр. Олардың арасында Солтүстік Қазақстан – суық және қолайсыз жер деген пікір бар. Сергеевка ауылында тарихи отанына оралған қазақтар үшін 45 үй салынды. Олардың жартысы бос, қалғаны қайта жөндеуден өтуде. Кандастар үйлердің жабындары құлап жатқанын атап өтті. Біреу қыста жылыну үшін пештерді жылытады.
Соңғы бір жылда Солтүстік Қазақстаннан 600 оңтүстік азаматы кеткен. Олардың арасында облыстың даңқы нашар болды. Берілген үйлер картон қораптарға ұқсайды. Олар қыста суық. Жаңбырда ыңғайсыз. Біреу таңнан кешке дейін шүберекпен үйді аралап, жиналған суды сүртіп жүреді. Кейбір адамдар ылғалдың салдарынан ауырады.
«Еңбек» бағдарламасына қатысушылардың бірі Болат Күжеков аймақтық саясатқа көңілі толмайтынын айтады. Азамат туған жері Шымкентке қайтуға мәжбүр болды. Тимирязев ауданында оған бөлінген үй көгерген. Қыста үй ішінде күрте мен қалпақ киюге тура келеді. Оңтүстіктегілерге берілген үйлерді қора-қопсысымен салыстырды.
9 адамға арналған шеберхана
Вице-премьерге 9 адам жұмыс істейтін Жеке кәсіпкер Жүкеновтің шағын цехы көрсетілгенін оқу қызық болды. Міне, әкім Құмар Ақсақаловтың қолында бизнесті қолдаудың барлық қажетті құралдары бар Премьер-Министрдің орынбасарына мақтана алатын жетістіктері осы. Бірақ нәтиже нөлге тең. Жақсы нәтижелер жоқ. Онда тұратын солтүстікқазақстандықтардың көбі осындай әсер қалдырады. Бұл микроскоппен шегелерді соғу деп аталады.
Солтүстiк Қазақстан облысында Ералы Лұқпанұлына көрсететiн бұдан да үлкен кәсiпорындар болды ма деген сұрақ туындайды? Неге екені белгісіз, облыс билігі әлемдегі ең ірі жиырма кәсіпорынның қатарына енген Обухов тау-кен байыту комбинатын көрсетпеді. Онда 250 адам жұмыс істейді. Техникалық қызметкерлер 200 мың теңгеден астам алады. Соңғы айлардағы орташа жалақы 1000 долларға дейін өсті.
Обухов тау-кен байыту комбинатының қызметкерлері ай сайынғы жәрдемақы мен сыйақы алады. Жаңадан жасалған ата-аналар ақшалай сертификат алуға құқылы. Бір балаға бір миллион теңге. Екі бала үшін екі миллион теңге. Үш бала үшін үш миллион теңге беріледі. Жаңа туған нәрестелердің аналарына бала күтіміне байланысты жыл сайынғы еңбек демалысы төленеді. Компания ауыл тұрғындарына қолдау көрсетеді. Студенттерге гранттар мен шәкіртақылармен көмек көрсетеді. «Тиолайн» компаниясы бөбекжай мен балабақшалар салуды жоспарлап отыр.
Еске салайық, кәсіпкер Ерік Әзенов Солтүстік Қазақстан облысында ауқымды жобаны іске қосуды жоспарлаған болатын. «Жақсы тұз Петропавл» кәсіпорны посткеңестік кеңістіктегі ең ірі тұз экспорттаушысы болады. Облыста 150 жұмыс орны болар еді (9 орны емес), зауыттың жылдық жалақысы 900 000 АҚШ долларын құрайтын еді. Компания билікпен ынтымақтасуға дайын болды. 60 % дейін мемлекетке салық төлейді. Бірақ солай болмады.
2016-2019 жылдар аралығында кәсіпкер әкімдіктің табалдырығын аттаған. Оған жер алуға рұқсат берілмеді. Ал кейінірек оны сот ісімен тұңшықтырды. Ал Солтүстік Қазақстан облысында әділетсіздік салтанат құрған мұндай жағдайлар өте көп. Солтүстік облыс басшылары бізге сіңіргісі келетін оңды және қызғылт жағдай болмай отыр.
[:]
