Отчет по практике Аккумулятор ақаулары

1. Кіріспе

 

Электр-ќазіргі автомобильдермен комбайндарда кеѕінен ќолданылатын энергияныѕ бір тїрі. Ќазіргі автомобильдер мен комбайндарда электр энергиясы двигательдерді іске ќосуєа жанєыш ќоспаны карбюратор двигательдерде тўтынуєа дыбыс жјне жарыќ сигналдарына, ќозєалыс жолдары мен кабина жарыќтандыруєа баќылап ґлшеу приборларымен ќосымша жабдыќтарды ќоректендіруге ќолданылады.

Электр энергиясын ґндіретін приборлар электр тогыныѕ кґздері, ал ал оны тўтынатындар тўтынушы деп аталады.

Ток кґздері –генератор мен аккумулятор батареясы. Тўтынушылар – стартер, сигнал мен жарыќтандыру приборлары, баќылап ґлшеу приборлары.

Электр тогыныѕ кґздері механикалыќ жјне химиялыќ энергияны электр энергиясына айналдырады.Тўтынушылар электр тгы энергиясын – энергияныѕ басќа тїріне ( механикалыќ,жылулыќ, дыбыс, жылу) айналдыруєа ќызмет етеді. Электр жабдыєыныѕ приборлары бір ґткізгішті жїйеге ќосылєан, бўл тўста машиналардыѕ металл бґліктері – олардыѕ «массасы» екінші ґткізгіш ќызметін атќарады. Машинаныѕ «массасымен» ќоректендіру кґзініѕ теріс полюсі, ал жїйе ґткізгіші- оѕ полюске жалєастырылєан. Электр жабдыєыныѕ жїйесіндегі кернеу 12 В.

Автомобильдер мен комбайндардаєы электр жабдыќтарыныѕ приборлары тўраќты тоќпен ќоректенеді. Тўраќты тоќтыѕ јрбір кґзінен екі полюстер: оѕ (+) жјне теріс (-) ажыратылады. Тўраќты ток сыртќы тізбекте оѕ полюстен теріс полюске ќарай ќозєалады деп шартты тїрде есептейді.

Автомобильдердегі электр жабдыќтарыныѕ бірі Камаз – 740 автомобилініѕ  аккумулятор батареясына  тоќталайыќ. Аккумулятор батареясы двигатель жўмыс істемей, болмаса иінді біліктіѕ кіші жиіліктегі айналысында жўмыс істеп тўєанда тоќты тўтынатын орындарды ќоректендіру їшін ќызмет етеді. Аккумулятор батареясы ґзара тізбекті байланысќан, ќўрылысы жґнінен бірнеше аккумулятордан тўрады.

Аккумулятордыѕ ќызметі электр энергиясын химиялыќ энергияєа (зарядтау) жјне керісінше, химиялыќ энергияны электр энергиясына( разрядтау ) жїйелі тїрде айналдыруєа негізделген. Автомобильдерде стартерлі ќорєасын ќышќылды батареялар ќолданылады.Батарея оталдыру, жіберу жїйесіндегі барлыќ тўтынушыларды электр энергиясымен ќоректендіру їшін ќолданылады.

Камаз – 740 автомобильдеріне ќорєасын – ќышќылды аккумулятор батареялары орнатылады.

 

 

 

 

 

 

 

2. Ќўрылысы, жўмыс істеу технологиясы жјне аќаулары

 

Ќарапайым ќорєасын аккумулятор электролит ќўйылєан ( тазартылєан судаєы кїкірт ќышќылыныѕ ерітіндісі) пластмассадан жасалєан банкадан жјне екі ќорєасын пластинадан тўрады. Электролиттегі пластиналардыѕ беті кїкірт ќышќылды ќорєасынмен басќаша айтќанда ќорєасын сульфатымен жалатылєан.

Аккумулятор жўмыс істеу їшін міндетті тїрде зарядтау, яєни ол арќылы электр тогын ґткізу керек. Тысќары кґзден аккумулятор арќылы электр тогы ґткен кезде химиялыќ реакцияныѕ нјтижесінде, пластинада ќорєасынныѕ асќын тотыєы, ток кґзініѕ теріс полюсімен жалєастырылєан пластинада борпылдаќ кеуекті ќорєасын пайда болады. Сонымен бірге электролитте оныѕ тыєыздыєын арттыратын  кїкірт ќышќылы бґлінеді. Пластиналарєа ќосылєан шам зарядталєаннан кейін жанады. Олай болса, зарядталєан кезде аккумуляторєа жинаќталєан химиялыќ энергия, разрядталу кезінде электр энергиясына айналады.

Аккумулятор пластиналары белсенді массамен – ўнтаќ ќорєасынмен толтырылєан , темір тор тїрінде жасалынады. Энергия ќорын арттыру їшін  жўп плстина санын кґбейтеді.  Токтыѕ тўраќты кїшімен белгілі бір тїпкі кеонеуге дейін їздіксіз разрядталу кезінде, зарядталєан аккумулятор  толыќ беретін электр мґлшерін аккумулятор сыйымдылыєы деп атайды. Аккумулятор сыйымдылыєы ампер – саєатпен ґлшенеді.

Аккумулятор батареясы ішкі жаєынан бґгеттермен бґлінген бактан тўрады. Јрбір бґлікке ( банкада ) бір аккумулятор орналастырылады. Бакты ќышќылєа тґзімді пластмассадан немесе эбониттен жасайды. Оныѕ тїбінде пластиналар тірелетін ќырлары болады. Јр банкаєа  оѕ  жјне теріс  пластиналар жиыны орналасќан.Оѕ  пластиналарды полюс таѕбалы полюсті  штырєа, ал теріс пластиналарды минус таѕбалы полюсті штырєа жалєайды.Оѕ пластина теріс пластиналар аралыєына орналасќан, сондыќтан теріс пластинаныѕ саны,оѕєа ќараєанда біреуі артыќ.Пластиналар бір-бірінен ўсаќ тесікті бґгеттер-сеператорлармен  бґлінегн.Олар арнайы ґѕделген аєаштан, ґте ўсаќ тесікті пластмассадан немесе шыны талшыєынан жасалады.Спекторлар пластиналарды ќысќа тўйыќталудан саќтайды жјне ґз бойынан электролитті еркін ґткізеді.

Банканы электролиттермен  толтыруєа ќажеті бар тесігі бар ќаќпаќпен жабады.Май ќўятын тесік тыєынмен  жабылады.Тыєында аккумулятор ќуысын  атмосферамен жалєастыратын желдеткіш тесігі бар ол химиялыќ реакция кезінде бґлінетін газдыѕ шыєуы їшін ќажет.Батерияны ќўрастырєаннан кейін, аккуммуляторлар ќаќпаќтарыныѕ жиегін арнаулы ќышќылєа тґзімді мастикамен ќўйып тастайды.

Жеке аккумуляторларды біріктіретін ўстатќышта батерияныѕ жалєанєан кїнімен маркасы, мысалы 6 ТСТ-50 ЭМС, кґрсетіледі.Батерия маркасы былайша тїсіндіріледі.Бірінші цифр тізбекті жалєастырылєан аккумуляторлардыѕ санын кґрсетеді. Ондай батарея ерекше ерекше берік болып келеді. Бўндай батареялар Камаз – 740 сияќты ауыр жїк машиналарында кеѕінен  ќолданылады.50 цифры  жиырма саєаттыќ разрядталу кезінде батареяныѕ ампер саєаттыќ сыйымдылыєын кґрсетеді. Цифрдан кейінгі бірінші јріп бактаєы материалдыѕ сипатын (Э) эбонит береді, ал екіншісі сеператорлар материалы, шыны талшыќты ( С ) ґте ўсаќ тесікті пластмасса (М). Ќўрєаќ зарядталєан батарея маркасыныѕ шетінде З јрпі болады.

Электролитті химиялыќ таза кїкірт ќышќылы мен тазартылєан судан дайындайды. Ќышќылмен суды ќышќылєа тґзімді ыдысќа ќўйып араластырады., мўндайда ќышќылды суєа аз-аздан сыздыќтатып ќўяды. Егер суды ќышќылєа ќўятын болса тасќынды реакция болады, ќышќыл шашырап, ыдыстыѕ ернеуінен асады, ал денеге тисе кїйдіріп жіберуі мїмкін. Электролиттегі ќышќылмен судыѕ ара ќатынасын оныѕ тыєыздыєы арќылы аныќтайды.

Электролитті климат жаєдайын ескере отырып жасайды(2-таблица) Ќысќы температура 30⁰-С-ќа дейінгі орталыќ аудандар їшін толыќ зарядталєан аккумуляторда электролиттіѕ тыєыздыєы жыл бойына 1,27 болуєа  тиіс.

1-сурет. Акккумулятор батареясын тексеру

а) Электролит деѕгейі,  б) Аккумулятор кернеуі,  в) Электролит тыєыздыєы;1-шыны тїтік, 2-вольтметрлі жїктеу ашасы, 3-ареометр

 

2-таблица. Аккумулятор батареясындаєы электролит тыєыздыєы.

Климатты аудан	Жыл мезгілі	150С келтірілген электролит тыєыздыєы, г/см3
		ќўйылатыны	Бірінші зарядтау аяєында	Батареяны разрядтау кезінде
				25%-ке	50%-ке
Климаты кїрт континентті         Ќыс        1,29        1,31            1,27          1,23 жјне ќысќа температурасы –      Жаз        1,25        1,27            1,23          1,19 400С-дан    тґмен аудандар         Жыл Температурасы ќыста –              бойына    1,27       1,29            1,25          1,21 400С-єа жететін солтїстік             Жыл аудандар                                       бойына    1,25       1,27            1,23          1,19 Температурасы ќыста –                 «     »     1,23       1,25            1,21          1,17

 

Температура тґменгі жаєдайда электролиттіѕ тыєыздыєы жоєары, ал температура кґтерілген кезде тґмен болуєа тиіс.

Электорлиттіѕ тыєыздыєын ареометрмен (1-сурет) тексереді.Аккумулятордыѕ разрядталуына ќараай, электролиттіѕ тыєыздыєы кеми тїседі.

Электролиттіѕ деѕгейі мен тыєыздыєын батареяныѕ јр элементі сайын тексереді.Электролит деѕгейі пластиналардыѕ їстіѕгі жиегінен 12-14 мм жоєары тўруы керек.

Электролит буланєан кезде тазартылєан  су ќўю керек, ґйткені тек су єана буланады, ал электролит аєып кеткен кезде аккумуляторєа кїкірт ќышќылыныѕ ерітіндісін ќосады.Электролиттіѕ тыєыздыєына ќарай, аккумулятор батареясыныѕ зарядтану деѕгейін аныќтайды. Жїк тїсірілген батареялардыѕ  зарядтану деѕгейін ќосылєан кедергі кезінде жїк ашасы арќылы ґте дјлдікпен аныќтайды.Кїш тїсіру ашасыныѕ ўштарын кезегімен аккумулятордыѕ 5с ќысќышына тыєыз етіп ќысады жјне вольтметрдіѕ кґрсеткішіне ќарайды. Толыќ зарядталєан аккумулятордыѕ кернеуі 1,7 В-дан тґмен тїспеуі керек.

Батареяныѕ жекелеген аккумуляторлары кернеуініѕ айырмасы 0,1 В-дан аспауы тиіс. Егер айырмашылыќ осы мјнділіктен кґп болсанемесе батарея жазда 50%- дан астам жјне ќыста 25%-дан астам разрядталса , онда оны зарядтауєа жіберу ќажет. Батареяныѕ бўзылмауы їшін оны ўзаќ мерзім бойы жартылай зарядталєан кїйде ќалдыруєа болмайды.Пластиналардыѕ бўзылуына жол бермес їшін стартерді ўзаќ уаќыт бойы жјне ќатарынан бірнеше рет ќосуєа болмайды.

Камаз – 740 автомобиліне минус таѕбалы батареяныѕ ґткізгіш штырын орнатќан кезде, ол «массаны» ажыратќыш арќылы «массаєа» ќосылады. «Масса» ажыратќышы кабинаєа орналастырылєан  «масса» їлкен штокты ќолмен немесе аяќпен басу арќылы ќосылады. Осы кезде ќозєалмалы жјне ќозєалмайтын контактолар тўйыќталады жјне їлкен штокты серіппемен жабатын тоќтатќыш пластинамен тўйыќ кїйде тўра береді.

Аккумуляторлы батареяны электрлі тізбектен кіші штокпен бґліп тастайды. Егер кіші штокты басатын болсаќ, тоќтатќыш пластина орын ауыстырады жјне їлкен штокты босатады, ал ол ќозєалмалы контактымен бірге серіппеніѕ јсерінен бастапќы ( ажыратылєан ) ќалыпќа келеді.

Камаз 740 автомобильдерініѕ ќышќылды аккумулятор батареяларыныѕ негізгі аќаулары мыналар: ґздігінен жоєары разрядталуы, мерзімінен бўрын разрядтануы, аккумулятор ішінде ќысќа тўйыќталуы, пластиналардыѕ сулфаттануы. Бўл аќаулар техникалыќ ќызмет кґрсету жўмысыныѕ нашар жїргізілуі нјтижесінде болады.

Егер тјулігіне шыєын сыйымдылыќтыѕ 1%-нан асса, ґздігінен разрядтану жоєары болып саналады.Ґздігінен жоєары разрядтану электролитке лас тїскенде жјне мастика мен бактыѕ дымќыл бетімен тоќтыѕ ґтуі салдарынан болады. Ґздігінен жоєары разрядтануды болдырмау їшін мастика мен ќаќпаќтар бетінтаза шїберекпен јрдайым ќўрєатып сїртіп отыру керек.

Аккумулятордыѕ біреуініѕ мерзіміненбўрын разрядтануы барлыќ батареялардыѕ жўмыс істеу ќабілетіне јсер етеді. Ондай аккумуляторды кешеуілдеуіш деп атайды. Кешеуілдеуіш аккумуляторды толыќ разрядтаєаннан кейін, аккумулятор батареясын одан јрі разрядтай берсек, онда ол ќайта полюстенедіде, батарея ќатардан тез шыєып ќалады.

Сеператордыѕбўзылуы нјтижесінде аккумулятор ішінде ќысќа тўйыќталу пайда болады. Еѕ болмаєанда бір єана ќысќа тўйыќталєан аккумуляторы бар батареяны одан јрі пайдалануєа жарамайды.

Разрядтанєан аккумулятордан, сондай- аќ электролиттіѕ тґмендеген деѕгейі кезінде ќорєасын пластиналар сульфаттанады: оларда кїкірт ќышќылды ќорєасынныѕ (сульфаттыѕ) кристалдар ќабаты бґлінеді.Бўл ќабат электролитте ерімейді жјне оныѕ пластиналардыѕ  белсенді массасы ішіне ґтуіне тосќауыл жасайды, ал мўныѕ ґзі кернеуді азайтады, пластиналардыѕ кедергісін арттырады жјне аккумулятордыѕ сыйымдылыєын азайтады. Стартерді ўзаќ уаќыт пайдалану аккумуляторды тым разрядсыздандырып, сульфаттандыруын арттырады. Ќатты сульфаттанєан кезде пластиналар бўзылады. Ќатты сульфаттанєанпластиналарды ќалпына келтірмейді. Аккумуляторды зарядтаумен саќтауды арнаулы дайындыќтан ґткен адамдар жасайды. Ќышќылмен кїйіп ќалмау їшін, аккумулятор батареяларынзарядтау кезінде кґзілдірік пен респираторды ќолдана отырып, ќорєаныш киімін ( резеѕке алжапќыш, ќолєап, етік ) киіп істейді. Зарядтандыру бґлмесінде темекі тартуєа тыйым салынады.

Ќышќыл денеге тїскен кезде заќымданєан жерді алдымен сумен, сонан соѕ 10%-ды мїсјтір спиртініѕ ерітіндісімен жуу керек.

 

3. Техникалыќ кїтім жјне жґндеу

 

Аккумуляторды ќасиетіне байланысты ќайтымды элементтер деп атайды. Ќайта зарядтау жјне разрядталу кезінде аккумулятор істен шыќпайды,ќайта белгілі бір шекте оныѕ ќасиетін жаќсартуєа кґмектеседі, соныѕ нјтижесінде аккумулятор ќызметіне электродтар пластиналарыныѕ біртіндеп тереѕірек ќабаттары ќатыса бастайды. Егер аккумуляторды тоќ кґзінен ажыратып алып, кез келген бір энергия ќабылдаєышына ќоссаќ аккумулятор электродтары бірінен-бірі химиялыќ ќўрамы жаєынан айырмашылыєы бар пластиналар болып келетін ток кґзіне айналады.

 

 

4.Техника ќауіпсіздігі жјне еѕбекті ќорєау

 

Автомобиль кјсіпорындарындаєы ґрт ќауіпсіздігі

Автомобильдер кјсіпорындар аймаєы їнемі таза жјне жинаќы болуы тиіс. Май болєан жјне ґндіріс ќалдыќтары аймаќтан алып кеткенге дейін арнайы темір жабыќ ќораптарда жинап саќталынады. Тґгілген отын майлаєыш материалдар тез арада жиналуы керек.

Автомобиль кјсіпорындары аймаєында, автомобиль тўраєына жаќын жерлерде тез тўтанатын материалдарды саќтауєа, темекі тартуєа, от жаєуєа ќатаѕ тиым салынады.

Барлыќ ґндіріс орындары ґз уаќытында жиналып, таза тўруы керек. Ґткелдерді, дјліздерді, баспалдаќтарды, тамбурларды, шыєу жолдарын ќўрал – жабдыќтармен ќўрал-жабдыќтармен жаппай бос ўстау керек. Эвакуациа кезінде пайдаланылатын есіктер еркін ашылуы керек.  Арнайы ґрт сґндіру бўрышы болуы керек. Онда ілгекті баќан, кїректер  (ќуыс жјне тік), шелек, ќўм салынєан сыйымдылыќ,сїймен, участокќа тјуелді ґрт сґндіргіштер( ОП-5, ОПХ-10, ОУ-10, ОУ-25, суы бар сыйымдылыќ болуы тиіс.

Автомобиль кјсіпорындарындаєы электр ќауіпсіздігі

1. Тек дўрыс электр ќўралдарын пайдалану керек. 2.Кернеуі 12 В ќарау орларында кернеуі 36 В жарыќтандырєыш приборларды пайдалану
2. Электр ќауіпсіздігі маќсатында дымќыл ќарау орларында жўмыс жасауєа тыйым салу
3. Электр ќўралдарын арнайы жерге ќосушы ґзегі бар штангалы кабель кґмегімен электрлі желіге ќосу керек

5.Контактілі ажыратќышы бар электрлік кґтергіштерді пайдалану

Автомобильді жґндеу жјне ќызмет кґрсеу кезіндегі еѕбек ќауіпсіздігі

1. Автомобиль дґѕгелегін сенімді тежеу.
2. Кернеуі 12 В ќарау орларында кернеуі 36 В жарыќтандырєыш приборларды пайдалану керек.
3. Бґлшектерді этильді бензинде жууєа тиым салынады.
4. Ќўралдар таза жјне дўрыс болуы керек.
5. Ќўралдарды басќару жеѕіл жјне орныќты болуы тиіс.

6.Кґтергіште жўмысты бастамас бўрын «Ќозєамаѕыз-автомобиль астында адамдар жўмыс жасап жатыр» деген жазуы бар ескертуші плакат  ілінуі керек.

7.Гайкалы кілттер дўрыс жјне гайка размері мен болт бастарына сјйкес келуі керек жјне тґзімді болуы керек.

Еѕбек туралы заѕ негіздеріне сјйкес барлыќ  кјсіпорындарда, мекемелерде, ўйымдарда ќауіпсіздік жаєдайлары жасалуы тиіс.Јкімшілік ґндірістік жараќаттанудан саќтандыратын ќауіпсіздік техникасыныѕ осы заманєы ќўралдарын енгізуге жјне жўмысшылар мен ќызметкерлердіѕ кјсіби ауруларєа шалдыєуына жол бермейтін санитарлыќ-гигиеналыќ жаєдайларын ќамтамасыз етуге міндетті,јкімшілікке барлыќ жўмыс орындарын тиісті техникалыќ жабдыќтармен ќамтамасыз ету жјне бўл орындарда еѕбекті ќорєау жґніндегі ережелерге сай келетін жўмыс жаєдайын жасау жауапкершілігі жїктеледі.Мўндай ережелерді профсоюз келісімі бойынша бекітеді.Јкімшілік жўмысшылар мен ќызметкерлерге ќауіпсіздік техникасы,ґндірістік санитария,ґрттен саќтану жјне еѕбекті ќорєаудыѕ басќадай ережелері бойынша нўсќау беруге жауапты,сонымен ќатар еѕбек ќорєау жґніндегі нўсќаулардыѕ барлыќ талаптарын ќызметкерлердіѕ орындауын тўраќты тїрде баќылап отырады. Ережелер бойынша жўмысшылар мен ќызметкерлер жўмыс істеу ережесін белгілейтін жґніндегі нўсќауларды,сонымен бірге,машиналармен жјне механизмдермен жўмыс істеудіѕ белгіленген жеке ќорєану ќўралдарымен пайдалану талаптарын орындауєа міндетті. Еѕбек жаєдайы зиянды жўмыстарды,сондай-аќ ерекше температура жаєдайында немесе ластанатын жўмыстарда істейтін жўмысшылар мен ќызметкерлерге белгіленген норма бойынша тегін арнайы киім,арнаулы аяќ киім жјне басќа жеке ќорєану ќўралдары беріледі. Ластанатын жўмыстарда сабын,ал зиянды јсер ететін заттардыѕ денеге залал келтіруі мїмкін жўмыстарда жуєыш жјне залалсыздандыратын заттар тегін беріледі. Зиянды жўмыстарды істейтін жўмысшылар мен ќызметкерлерге тегін сїт немесе соєан теѕестірілген басќа таєам ґнімдері,ал еѕбек жаєдайлары ерекше зиянды жўмыстарда емдік-профилактикалыќ таєам тегін беріледі.

Медициналыќ-профилактикалыќ шаралар. Ќызметкердіѕ наќты шаруашылыќ  мамандыєындаєы еѕбектіѕ ерешелігіне сјйкестігін аныќтау їшін міндетті тїрде (жўмысќа алынар кезде) жјне ауыќ-ауыќ ( жўмыс барысында) медициналыќ байќаудан ґткізу кґзделген. Ґндірістерде жоєары вольтті жабдыќтармен жўмыс істейтін ќызметкерлер тракторлардыѕ, автомобильдердіѕ жјне басќа ґздігінен жїретін машиналардыѕ жїргізушілері , мал фермаларыныѕ ќызметкерлері, газ электрлік пісірушілер( газэлектросварщиктер), темір ўсталар, жезшілер жјне басќалар алдын ала ауыќ-ауыќ медициналыќ байќаудан ґтулері ќажет.

 

Ќолданылєан јдебиеттер:

 

1. Буравлев Ю.В. и др. Устройство, обслуживание и ремонт автомобилей Камаз: Учебник для сред.проф.- техн. училищ/ Ю.В. Буравлев, О.А. Мортинов, Е.В. Клетенников.- М.: Высш.школа, 1979 г-256с
2. Браун В.Н., Азаматов Р.А. , Машков Е.А. и др. Автомобили Камаз: Техническое обслуживание и ремонт.-2-ое изд.перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1988 г – 325с
3. Руководство по ремонту и техническому обслуживанию автомобилей Камаз-740, -53211, -53212, — М. : Третий Рим, 2000 г -240 с.
4. Титунин Б.А. «Ремонт автомобилей Камаз» -2 –ое изд., перераб. И доп. – М . : Агропромиздат, 1991г -320с

 

 

Ќорытынды

 

Мен практикада болєан кезде Камаз автокґлігін ќыздырып, айдап кґрдім. Сол кезде Камаз автомобилініѕ ќўрлысымен танысып, соныѕ ішінде меніѕ емиханныѕ жазба жўмыс тапсырмасы бойынша Камаз – 740 автомобилініѕ аккумулятор батареясымен танысып, ќўрылысы, аќаулары жјне жўмысымен толыќ танысып, жўмыс жасап кґрдім.

Сондаєы механик аєалардыѕ жўмыс тјжірибесімен танысып, ґзіме керекті кґп сауалєа жауап, тјжірибе алдым. Аккумулятор аќауларымен танысып, ќатаѕ кїтімді талап ететінін білдім.

Аккумулятор батареяларын жўмысќа дайындау, саќтау жолдарын їйреніп, уаќытында тексеріп тўру керектігін їйрендім. Кїтімсіз, тексерусіз ўсталєан аккумулятор батареяларыныѕ тез тозатындыєын білдім.

 

 

 

Тапсырма мазмўны:

 

1. Кіріспе
2. Ќўрылысы, жўмыс істеу технологиясы жјне аќаулары
3. Техникалыќ кїтім жјне жґндеу
4. Техника ќауіпсіздігі жјне еѕбекті ќорєау.
5. Графикалыќ бґлім(жїйеніѕ жалпы сўлбасы)
6. Ќорытынды
7. Ќолданылєан јдебиеттер