МАЗМҰНЫ

 

КІРІСПЕ

 

І. ТУРИСТІК БИЗНЕСТІҢ ТОО «ADORE TRAVEL» ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ

 

1.1 ТОО «ADORE TRAVEL» туристік фирмасының қалыптасуы

1.2 ТОО «ADORE TRAVEL» туристік фирмасының қоғамдық қызмет түрлері мен мақсаты

1.3 ТОО «ADORE TRAVEL» туристік фирмасындағы маркетинг және нарықтық талдау

 

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

          Туризм – демалыспен, бос уақытпен, спортпен, сондай – ақ мәдениетпен және табиғатпен тілдесумен тікелей байланысты, жәке және ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және тәжірибеге енгізілуі тиіс қызмет.

Туризм әлемдік экономикада басты рольдің бірін атқарады. Бүкіл әлемдік туристік ұйымның деректері бойынша ол әлемдегі жалпы ұлттық өнімнің оннан бір бөлгін халықаралықинвестициясының 11%- дан астамын, әлемдік өндірістің әр бір тоғызыншы жұмыс орнын қамтамасыз етеді. 1993 жылы Қазақстан Республикасы Дүниежүзілік туристік ұйымға мүше болып кірді.

Қазақстанда қазіргі заманғы инфрақұрылым салаларының дамуына, соның ішінде туризмге үлкен мән беріледі. Туризм елдің тұтас өңірлерінің экономикасына белсенді ықпал етеді.

Б.э. дейінгі үшінші мыңжылдықта басталған Ұлы Жібек жолының құрылуы мен дамуы Қазақстан турмзмінің тарихи алғы шарттары болып табылады.

Қазақстанның тәуелсіздік алуы туристік қызметті реттеу мен халықтың тарихи және мәдени мұрасын жаңғырту үшін негіз боп қаланды. Туризмнің тез және тұрақты өсуін, оның қоршаған ортаға, экономиканың барлық саласына және қоғамның әл – ауқатына күшті ықпалын назарға ала отырып Үкімет Қазақстанның ұзақ мерзімді даму бағдарламасында туризмді басым сала деп анықтады.

Қазақстанда туризмнің дамуы үшін нормативтік – құқықтық база құрылды. 2004 жылдың маусымында «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» жаңа Заң қабылданды. Ол Қазақстан Республикасы экономикасының бір саласы ретінде туристік қызметтің құқықтық, экономикалық, әлеуметтік және ұйымдастырушылық негізін айқындады. Заңға сәкес Қазақстандағы туристік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі принциптері болып: туристік қызметке жәрдем беру және оның дамуына қолайлы жағдайлар жасау, туристік қызметтің басым бағыттарын айқындау және қолдау, сонымен қатар Қазақстан туризм үшін қолайлы ел туралы түсінікті қалыптастыру саналады.

1993 жылы Қазақстандағы туризм индустриясын дамытудың ұлттық бағдарламасы, 1997 жылы «Жібек жолының тарихи орталықтарын жандандыру, түрік тілдес мемлекеттердің мәдени мұрасын сақтау және сабақтастыра дамыту, 1997-2006 жж. Туризм инфрақұрылымын құру туралы» Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламасы қабылданды. 1997 жылы 2030 жылға дейінгі туризмді дамыту стратегиясы жасалды.

 

 

І. ТУРИСТІК БИЗНЕСТІҢ ТОО «ADORE TRAVEL» ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ

 

1.1 ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасының қалыптасуы

 

           Соңғы жылдары туризмнің барлық түрі дүниежүзі елдерінің артықшылықты шаруашылық саласы болып табылады. Қазіргі уақытта, туризм миллиондаған адамдардың күделікті өміріне кірді. Туризм ісін ұйымдастыру нарық экономикасымен үздіксіз байланыста, себебі қазіргі заманның туристік индустриясы ең жоғары табысты салалардың бірі болып табылады. Бүкіләлемдік туристік ұйымның (ВТО) мәліметі бойынша соңғы он жылда туризм табысы әр жыл сайын 7,9% — ке өсті, ал туристік табыс санының орташа өсуі 4,5% өсті. Белгілі бір елдердің табыстылығының өсуі жүз пайызды құрайды. БТҰ (ВТО) – ң болжамы бойынша, туризмнің дамуының көрсеткіштері үнемі өсуде. 2010 жылы туристер саны 1млрд адамға жетеді, ал 2020 жылы – 1 млрд 600 млн адамға өседі деп болжалады.

          Туристік іс – жеңіл емес және бірден жоғары таббысты әкелетін іс емес. Бірақ, оның артықшылығы бар – ол адамның тұрақты баратын жерлері, ұшу күні мен уақытын алдын ала біледі.

          Егер, өзінің барлық қимылдарын, яғни бағытты таңдаудан бастап, жарнамалық компанияға дейінгі іс — әрекеттерді ертерек есептеп, сонымен бірге бюджетті қатаң ұстау арқылы және кенет жағдайлардан шарттын бұзылуы кезінде сасып қалмайтын болса, жолпарланған табысқа жетуі әбден мүмкін.

          Бірінші, бұл қызмет түрі маусымдық сипатта болғандықтан, әр маусымға («қыс демалыстарын» ұсыну, басқа қызмет түрлерін түрлерін табу) жәке бағдарламалар құру қажет.

          Екіншіден, туристік сапар – бұл адамның адамның бірінші ретті қажеттілігі емес және халықтың табыс деңгейіне тікелей байланысты болады. Сондықтан турды қалыптастыруда бағдарлы болуы қажет.

          Үшіншіден, біздің мемлекетімізде сыртқы туризм басым екендігі белгілі және ол мемлекеттің бюджетіне әсерін тигізеді, сондықтан демалыстың ыңғайлы шарттарын құрып, мемлекетімізге сырттан туристерді тарту бойынша шараларын мақсатты түрде жүзеге асыру қажет.

          Ұлттық өмірде туризм, аз дегенде басқа да экономикалық және әлеуметтік қызметтер сияқты өндірістік мәнге ие. Қазақстан танытуда, оқуда, демалыста, қатынастар жасау мен көңіл көтері үшін, тұрғындары мен оның қонақтарымен оның қажеттіліктерін қамтамасыз ететін табиғи және мәдени ресурстарға бай болып келеді. Сондықтан, біздің турагенттіктер өз жеріміздегі туризмді жаулап алуға кірісті. Сонымен қатар, « Kami travel » туристік фирманың негізгі мақсаты саяхатты, экскурсияларды, жорықтарды ұйымдастыру мен жүргізу, өткізілетін іс – шараларына қатысуына адамдардың максималды санын тарту, туристерді жоғары сапалы қызмет көрсетуде іс – шараладың танымдылық, тәрбиелік, сауықтыру құндылықтарымен қамтамасыз ету, сонымен қатар шаруашылық – қаржылық қызметке және адамдардың қауіпсіздігін көрсететін талаптардың орындалуын қадағалау.

                ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасы мына мекен жай бойынша орналасқан:

480004,Алматы қаласы

Қонаев көшесі 43, офис 201

Банктік реквизиттері:

АҚ «Еуразия банкі» Алматы қаласы

СТТН(РНН) № 600400519738

Факс: 2730536

Тел: 2663394

 

Ж.Ш.С. ТОО «ADORE TRAVEL»2006 жыл құрылған. Мемлекеттік лицензиясының берілген күні 10 желтоқсан, 2006 жыл. Осы қысқы уақыт аралығында Қазақстанның туристік нарығындағы мамандандырылған және алдағы қатардағы туристік қызмет көрсетулердің бірі болып табылады.

ТОО «ADORE TRAVEL»тур фирмасының шығу тегі “Kami” – Камилла атты есіммен, “travel” – саяхат дегенмен байланысты. ТОО «ADORE TRAVEL» тур фирмасында білікті мамандар жұмыс атқарады және олардың әр қайсысы туризм саласындағы жоғары класс және өз істерінің мамандары.

 

Заңды мәртебесі. Жарғылық қор

 

Кәсіпорыннң ұйымдастырушылық – құқықтық формасын тандау мәселесін шешу барысында, біз жауапкершілігі шектеулі шаруашылық қоғамдастықта тоқтадық. Неге?

Себебі, бұл нарықтық қатынастар шарттарында – ең икемді форма болып табылады. Ең алдымен, жауапкершілігі шектеулі серіктестік (ЖШС) ұғымын ашып көрсетейік.

ЖШС – бұл құрылтайшысы жеке немесе заңды тұлға болып табылатын кәсіпорын. Мүліктің құру көзі – қатысушылардың қосқан үлесі болып табылады. Міндеттемелер бойынша жауапкершілікті барлық қатысушылардың үлесіне байланысты мойындайды және қоғам міндеттемелеріне жауап береді.

Жарғылық капиталдың минимальды көлемі 500 М.Р.П – ден (1 М.Р.П= 1092 теңге) жоғары, яғни 546000 теңгені құрайды. Бұл ақша сомасы бізге лайықты болып келеді, жұмысшылар саны 30 – дан аспауы керек.

 Құру уақытында қоғамның жарғылық қорға құрылтайшылардың үлес көлемі келесіні құрайды.

 

 

 

 

 

1-Кесте.Қоғамның жарғылық қорға құрылтайшылардың үлес көлемі

 

№	Аты – жөні	Қор көлемі, тг	Пайыз есебімен	Бөлігі
1	Ауызбаева Г.С	15.000000	50%	2
2	Абдрахманова А.К.	15.000000	50%	2

 

 

2.2 ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасының қоғамдық қызмет түрлері мен мақсаты

          Туристік қызмет – туроператорлық және турагенттік қызмет, сонымен қатар саяхатты ұйымдастыру жөніндегі басқа қызмет.

          Туристік операторлық қызмет (туроператорлық қызмет) қызметтің рсы түріне лицензиясы бар жеке және (немесе) заңды тұлғалардың туристік өнімді қалыптастыру, ұсыну, және өткізу жөніндегі қызметі.

          Туристік агенттік қызмет (турагенттік қызмет) – қызметтің осы түріне лицензиясы бар жеке және (немесе) заңды тұлғалардың туристік өнімді ұсыну және өткізу (халыққа сату) жөніндегі қызметі.

          Тур – туристерді орналастыру, тасымалдау, тамақтандыру бойынша көрсетілетін қызметтер кешені, экскурсиялық қызметтер, сонымен қатар гид – аудармашылардың көрсететін қызметтері мен саяхат мақсатына қарай көрсетілетін басқа қызметтер.

          Турист – жиырма төрт сағаттан бір жылға дейінгі мерзім кезеңінде уақытша болатын елді (жерді) аралап көретін және ақылы қызметпен айналыспай сол елде сауықтыру, танымдық, кәсіби – іскерлік, спорттық, діни және өзге мақсаттарда кемінде бір рет түнеп шығатын жеке тұлға.

          Ішкі туризм: келуші – резиденттің осы ел экономикасының аумағы шагіндегі қызметі.

          Келу туризмі: келуші – резидент еместің осы ел экономикасының аумағы шегіндегі қызметі, сол ел тұрғындары емес адамдардың, қандайда бір ел бойынша саяхат жасауы. Қазақстан Республикасынан басқа, кез – келген мемлекет олардың тұрақты мекені болатын, кез – келген жеке тұлғалар резидент емес болып табылады.

          Шығу туризмі: келуші – резиденттің осы ел экономикасының аумағы шагінен тыс қызметі, кез – келген мемлекет тұрғынының басқа елге саяхатқа баруы. Азаматтығы мен ұлтына тәуелсіз Қазақстанда тұрақты тұрып жатқан жеке тұлғалар Қазақстан резиденті болып табылады.

          Ел ішіндегі туризм: келуші – резидент пен келуші – резидент еместің соы ел экономикасының аумағы шегіндегі қызметі.

          Ұлттық туризм: келуші – резидент пен келуші – резидент еместің осы ел экономикасының аумағы шегіндегі және шегінен тыс қызметі.

          Халықаралық туризм, келу туризмінен және шығу туризмінен тұрады.

          Резидент – [латынша resident – орнында қалушы]- белгілі бір мемлекеттің аумағында тұрақты мекендейтін жеке тұлға, сондай – ақ онда өзінің қызметін тұрақты түрде жүзеге асыратын заңды тұлға. Қазақстанда салық салу мақсатымен мынандай түрлерге бөлінеді: 1) басталған немесе аяқталған салық жылындағы кез – келген тізбекті 12 – айлық кезеңде 183 күн бойында және одан да көп уақыт бойында республикада жүоген немесе шетелде республиканың мемлекеттік қызметін атқарып жүоген жеке тұлға. Жеке тұлғаның республикада болуы аяқталатын жылдан кейінгі жылы ғана бұл тұлға резидент болса, республикада болған соңғы күннен кейінгі кезең үшін ол резидент ретінде қаралады. 2) Қазақстан заңдары бойынша құрылған заңды тұлға немесе оның Қазақстандағы басқару органдары орналасқан мекен.

          Резидент емес – заңды ұйым немесе жеке адам, оның тұрақты орны басқа елде болды; резиденттер емес үшін салық салу және реттеу тәртібі резиденттер үшін қолданылатын тәртіптен өзгеше болады, ол көбінсе мемлетаралық келісіммен айқындалады.

          1993 жылдан бастап, қызмет көрсетілген резидент пен резидент еместердің жалпы санына, жолдама мен турдың құңын төлеген туристердің саны жатады.

          Рекреация – адамның демалу арқылы дене күші мен рухани күшін қайта қалпына келтіріп, жетілдіруі. Рекреациялық ресурстарға оның қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолданылатын қоршаған ортаның мына компаненттері жатады: климат, бедер, өсімдік, үстіңгі, және жер асты суы, соның ішінде минералдысы, жағажай, лайлы және шымтезекті батпақ, тұз және т.с.с.

          Аумақтың емдік – сауықтыру әлуетін айқындайтын табиғи – климаттық факторлардан басқа, рекреаациялық ресурстарға туристік әлуетті айқындау көзқарасы жағынан зор маңызы бар тарихи – мәдени обьектілер: ертедегі храмдар, ұмытылмас орындар, сәулет жауһарлары, мұражайлар мен с.с жатады.

          Қоғамдық қызмет түрінің мақсаты заң тарапынан тиым салынбайтын қызметтен табыс алу болып табылады.

          Қоғамдық қызмет түрі болып:

• Қазақстан Республикасында шетел туристеріне қызмет көрсетуді ұйымдастыру, коммерциялық негізде шетел туристеріне сапарларды сату, туризмнің жаңа бағыттарын құру және енгізу, ТМД елдері мен 3 – ші әлем елдерінің азаматтарына шетел сапарларын ұйымдастыру және сату;
• Гидтер – тілмаш (аудармашы) қызметін ұйымдастыру мен ұсыну, кездесу өткізуді қамтамасыз ету, экскурсиялық қызмет көрсету, театрлы – көріністерді және басқа да шараларды, сонымен қатар, транспорттың кез – келген түріде транзитті туристер мен қоса, туристерге транспорттық және басқа да қызметтермен қамтамасыз ету;
• Брондау, транспорт және қонақ үйлер және басқа да қызмет түрлерін келісім шарт негізінде жүзеге асыру, қызметке келісілген және туристермен төленген Қазақстан Республикасының территориясында ұсынуларын қамтамасыз ету;
• Виза мен төлқұжаттарын рәсімдеу;
• Мемлекет ішінде және оның сыртында делдалдық қызмет көрсету;
• Шетел және шекарадан тыс туризмнің экономикалық тиімділігінің аз шығын шығару арқылы сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін жоғарлату бойынша іс – шараларды жүзеге асыру;
• Ғылыми – техникалық, лизингтік, жарнамалық, патентті – лицензиялық, ақпараттық және өкілдік қызмет көрсету;
• Қоғамдық тамақтандыру сферасында қызмет ету (мейрамхана, кафе, асханаларды қолдану);
• Ойын – сауық индустриясы (казино, парктер, аттракциондар, концерттік қызмет, кафе, және асханалар);

          Сонымен қатар, қоғам Қазақстан Респуьликасының заңдылығы бойынша тиым салыбайтын кез –келген басқа да қызметтерді жүзеге асыруға құқылы.

          Лицензиялауды қажет ететін қызметтің барлық түрлері, сәйкес келетін лицензияны алғаннан кейін қоғам арқылы жүзеге асырылады.

          Туристік фирманың жұмысы. Қандайда бір турда сұраныс болса, сло клиентке оның бағасы, тұру шарттары, сол елдің ерекшеліктері, қонақ үйлер жайлы ақпаратпен қамтамсыз етеді және пайдалы кеңестер береді, буклеттер мен жарнамалық проспектілерді ұсынады.

          Бұл жұмысты бағытына қарай сату жөніндегі менеджер немесе директор атқарады, сонымен қатар туристерге қызметті ұсыну ережелерімен таныстырады.

          Содан кейін клиенттің көзіңше орынның бар – жоғы жайлы ақпарат алу үшін тіур операторға тапсырыс жасалады. Егер орын бар болған жағдайда клиент таңдаған сапарының (саяхатының) құнының 50% немесе толығымен төлеуі тиіс.

          Директор немесе менджер, өздерінің бағыттары бойынша оператоға брондау тапсырысын жібереді және 3 күндік мерзімде турды бекітеді.

          Тур құның операторға турды бекіткеннен кейін жібереді, тур құны комиссия % — ын қоса, прайст – бетте көрсетілген баға бойынша төлейді.

          Содан кейін тұру, авиабилеттер ( таңдалған турға байланысты темір жол билеттері), медициналық сақтандыру ваучері бар коверт жіберіледі. Конвертті сондай – ақ тура кетер кезде ғана ашуға болады. Бұл жағдайда тур оператордың өкілі белгіленген уақытымен жерге келеді (мысалы, Алматы халықаралық әуежайынан ұшу алдында, тур оператор фирмасының өкілдерінің бәрі туристерді табло арқылы қарсалады.

          Сонымен қатар, жолдама беріледі, ол туристік фирма мен клиент арасында келісім шарт жасалады.

          Ереже бойынша тапсырысты алдын – ала жасайды, бірақ саяхаттың алдыңда клиентке қажет болса, иструктаж жасалады (кедендік рәсімдеулер, визалық рәсімдеулер), арнайы әдебиетті алуды ұсынады (жергілікті карта, жол бағдары, сөздік және тағы басқа).

          Төменгі кестеден 2003 – 2008 жылдардағы туристік қызметпен айналысатан кәспорындар мен ұйымдардың саның көре аламыз, және бұл кестеде жылдан жылға туристік қызметпен айналысатын туристік ұйымдар мен кәсіпорындардың көбейгенні байқалады.

 

 

2-Кесте Туристік қызметпен айналысатын, кәіпорындармен ұйымдардың саны.

 

 

Жылдар	Кәсіпорындар саны
2003	352
2004	450
2005	454
2006	494
2007	500
2008	551

 

 

 Диаграмма 1. Алматы қаласындағы туристік фирмалардың саны,2009ж

 

Жоғарыдағы диаграммада 2009 жылғы туристік фирмалардың саны көрсетілген. Алматы қаласында турагенттік фирмалардың басым 338 (31%), ал туроператорлық қызмет 194 (18%), туристік қызмет 18 (2%) және барлығы 553 (49%) екендігін көреміз.

Туризм – дем алыспен, бос уақытпен, сондай-ақ мәдениетпен және табиғатпен тілдесуі. Тікелей байланысты жеке жәнеұжымдық толық жетілдірудің жолыретінде жоспарлануы, енгізілуі тиіс қызмет.

          Біз туризм туралы айтқанда, туыстарымен, достарымен арым-қатынас жасайтын демалыстарын жақсы өткізетін адамдарды айтамыз. Бос уақытта олар спорттын әртүрлі түрімен айналысуға, атпен қыдыруға, серуендеуге, оқуға, әңгімелесуге және сонымен қатар қоршаған ортамен дем алуға, мүмкіндік алады. Туризм бойынша анықтамаға адамның түрлі сьездерге, конференцияларға қатысуы және басқа да іскерлік кәсіби қызметке қатысуын қосуға болады. Осыған байланысты ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасының алға қойған мақсаттары өте көп. Бірақ бұл туристік фирманың негізгі мақсаттары болып:

• туризімді дамыту;
• туристерді барынша, мүмкіндігінше Қазақстан Республикасына тарту, шақыру;
• ҚР мәдениетін дамыту;
• туристік нарыққа толық шығу;
• қаржының тұрақтылығына қол жеткізу;
• кәсіпорынды кеңейту, шығарылатын туристік өнімдер көлемін өсіру;
• бәсекелестік орта туралы маркетингті ақппараттарды жинау және талдау, тұтыну және талдау, тұтыну тауарлардың туристік нарықтағы сиымдылығы;
• баға билігіндегі бірегей және серпімді жүйесін құрау;
• жаңа туристік қызмет түрін қосу,
• туризімдегі қызметтің басқа түрлерін жүзеге асыру, ол қызметтің пайдалаылығына, нарықты алатын орны мен пайданы ҚР ешбір заңдарына қайшы келмей арттыру.

          Біздің жеке тәжірибемізде көріп жүргендей көп туристік фирмалар оның ішінде даму үрдісіндегілер де бастапқыда басқару жүйесінде және қажетті қаржылық менеджіменті мен бақылаудың болмауына, туризімдегі бизнесті жеткілікті түрде ұйымдастырушылардың себеінен қаржылық тығырысқа тіркеледі. Сонымен қатар мұндай мәселелер көбінесе субъективтік әсерлерде кейін де басталыды. Мысалы, сұраныстың төмендеуі, салық заңдылықтарының кенеттен дұрыс іске аспауы. Сондықтан да, туристік фирманы үнемі пайдалылықты басқару  да бизнесті ұйымдастырып отыру керек.

          Өткен жылдағы (2009 жылғы) статистикалық көрсеткішке тоқталатын болсақ, онда туристік қызметпен айналысатын ұйымдардың және жұмысшылардың саны төмендегідей (кесте3).

 

 

 

 

3-Кесте. Туристік қызметпен айналысатын, кәсіпорындар мен ұйымдардың және жұмысшылардың саны

 

	Кәсіпорындар саны, бірлік					Есептік кезеңдегі жұмысшылардың орташа саны
	барлығы	Соның ішіндегі туристік қызмет түрі				барлығы	Соның ішінде
		туроператорлық	турагенттік	экскурсиялық	басқалары		әйелдер	ерлер
Алматы қаласы	553	194	338	3	18	2565	1898	667
Алмалы ауданы	176	61	109		6	658	491	167
Әуезов ауданы	51	14	33	1	3	185	134	51
Бостандық ауданы	106	35	69		2	562	408	154
Жетісу ауданы	87	31	50	2	4	365	257	108
Медеу ауданы	114	47	65		2	713	549	164
Түркісіб ауданы	19	6	12		1	82	59	23

 

Барлық тур фирмаларды басқарылуына осылар белгілі;

• ақппараттың тым артып кетіп, оның ішінде қажеттілердің жоқ болуы;
• ақппараттың келіспей қалмағаны, яғни әр бөлімшелердің ұсынған мәліметтері;
• стратегиялық жоспарлаудың пайдасыздығы мен жоқтығы;
• қаржы ағымы бақылауға көнуі өте қиын, әсіресе жоспарлауы;
• баға белдгілеідің ойланбаған және серпімді саясаты, нарықты және бәсеке ортасын өз уақытында өзгерту.

          Осыған байланысты қажет тиімді менеджмент бизнес- үрдісін оң ұйымдастыруда. Басқару сапасын арттыру үшін туристік фирманы тиімді ұйымдастыру және туристік фирманың қаржылық құрылымын құру қажет. Жоспарлаудың жоғары деңгейін қамтамасыз етіп, ақша қозғалысын бақылап, талдау керек.

          Жоғарыда айтылған барлық мәселелерді ескере отырып, Ж.Ш.С. ТОО «ADORE TRAVEL» тур фирмасында тиімді басқару жүйесі тұрақты негізде жүріп отырады.

          Ж.Ш.С. ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасының атқаратын қызметтері;

• туристік операторлық қызмет. Бұл қызметтің түріне лицензиясы бар жеке және заңды тұлғаның туристік өнімді қалыптастыру, ұсыну және өткізу жөніндегі қызмет;
• тур агенттік қызмет. Қызметтің осы түріне лицензиясы бар жеке және заңды тұлғалардың туристік өнімді ұсыну және өкізу (халыққа сату қызметі);
• тур. Туристерді орналастыру, тасымалдау, тамақтандыру бойынша көрсетілетін қызметтер кешені;
• экскурсиялық қызмет.
• Гид аудармалы қызметі- кәсіби мамандандырылған жеке тұлғаның туристерді белгілі бір елде уақытша болуына байланысты туристік ресурстармен таныстыру қызметі.

          ТОО «ADORE TRAVEL»тур фирмасының негізгі жұмысының бірі болып виза ашу процессімен, авиа билеттерді брондау болып табылады.

          Виза ашу процессі – бұл әр мемлекетте, әр ұлтқа әр түрлі құжаттар мен әр түрлі құрылымдар болады. Қазақстан Республикасында туристер бір ай болатын болса, онда виза ашу міндетті емес, ал одан көп уақытқа болатын болса онда міндетті түрде виза ашу керек. Виза үш айға, алты айға, тоғыз айға одан да ұзағырақ берілуі мүмкін. Ол туристің қалауы бойынша. Визаны ашу үшін біз туристің құратын және өтінішін шетелдік істер министірлігіне (МИД) тапсырамыз, ол жерде сол турист жайлы, не мақсатпен келетіні туралы, қанша уақытқа келетіні туралы, Қазақстан Республикасына заңына сәйкес барлығы қарастырылып, соңында шешім қабылданады.

          Авиа билеттерді брондау — ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасы Air Astana компаниясы мен жұмыс істейді. Егер тур фирмаға билетті брондау керек болса, ол телефон шалып брондай алады және Air Astana осы жұмыс үшін ТОО «ADORE TRAVEL»тур фирмасына 15% комиссионный береді. Сонымен қатар туристерді қабылдау, орналастыру, почта арқылы ұсыныс жіберу, ұсыныс қабылдау қызметтерін атқарады.

          Туритерге қызмет көрсету бағдарламасы.

          Қызмет көрсету бағдарламасы – бұл негізгі және қосымша қызметтердің уақытылы (мерзім, сағат, күн) көрсетілу жоспары. Бұл туритердің қызығушылығынан және саяхат мақсатынан туындайды.

          Егер, тур операторлар танымдылық турларды ұсынатын болса, онда бағдарлама әртүрлі мерзімде болуы керек және мәдени, табиғи, ғылыми жағынан жақсы, тиімді ұйымдастырылуы керек.

 

Диаграмма 2. 2009 жылғы туристердің болу ұзақтығы

 

          Жоғарыдағы диаграммада 2009 жылғы Алматы қаласындағы туристердің болу ұзақтығы, жалпы алғанда – резидент еместердің  саны 164471,ТМД-дан тыс 114452, ТМД 50019, және резиденттер 292660 көрсетілген.

          Мысалы, Алматы қаласындағы 10 күндік (10 түндік) туристерді қабылдау бағдарламасы әдетте төмендегідей болады:

          1 – ші күн

          15.00 – туристердің келуі, кездесуі, орналасуы, демалуы.

          18.00 – 20.00 мейрамханадағы кешкі ас (туристермен танысу кеші)

 

          2 – ші күн

          9.00 – 10.00 – таңғы ас

          10.00 – Оңтүстік Астанамен экскурсия

          13.00 – 14.00 – түскі ас

          14.00 – Қазақ Ұлттық аспаптар музейіне экскурсия

          18.00 – 19.00 – кешкі ас

          20.00 – ойын –сауық саябақтарында болу

 

          3 – ші күн

          9.00 – 10.00 – таңғы ас

          10.00 – табиғи және архитектуралық экскусия

          13.00 – 14.00 – түскі ас

          14.00 – 17.00 – «Атакент» орталығына экскурсия

          18.00 – 21.00 – «Түнгі Алматы» экскурсиясы немесе кешкі қаладағы қыдырыс

 

          4 – ші күн

          9.00 – 10.00 – таңғы ас

          10.00 – 14.00 – тарихи – этнографиялық экскурсия «Бет – Ашар»

          13.00 – 14.00 қымызханада немесе қазақтың ұлттық мейрамханасындағы түскі ас

          16.30 – 17.30 – (немесе 21.00 – 22.00) – кешкі ас

          18.00 – Абай атындағы мемлекеттік опера және балет театрында болу

 

          5 – ші күн

          8.00 – 9.00 – таңғы ас

          9.00 – бір күндік тауға шығу немесе жаздың күні Қапшағай аквапаркіне бару

          17.00 – 17.30 – кешкі ас

          18.00 драма тетрында болу

 

          6 – шы күн

          8.00 – 9.00 – таңғы ас

          9.00 – «Тамгалы тас» тарихи экскурсия

          13.00 – 14.00 – жеңіл түскі ас

          17.00 – 18.00 Мемлекеттік орталық тарихи мемлекеттік маржаймен экскурсияның аяқталуы

          18.00 – кешкі ас

          19.00 – концертте немесе би кешіне бару

 

          7 – ші күн

          9.00 – 10.00 – таңғы ас

          10.00 – 13.00 – қаланың ұлттық мәдени орталықтарында болу

          13.00 – 14.00 – ұйғыр мейрамханасындағы түскі ас

          14.30 – 17.00 – Қастеев атындағы өнер мұражайында болу

          18.00 – 21.00 –словян мейрамханасындағы кешкі ас

 

          8 – ші күн

          9.00 – 10.00 – таңғы ас

          10.00 – саябақтарда қыдыру

          13.00 – 14.00 –түскі ас

          14.00 – 18.00 – бос уақыт

          18.00 – 22.00 – корей мейрамханасындағы кешкі ас

 

          9 –шы күн

          7.00 – 19.00 – Бішкекке бір күндік экскурсия

          19.00 – 20.00 – кешкі ас

          20.00 – 21.00 – емдік – сауықтыру комплексі «Арасан»

 

          10 – шы күн

          8.00 – 8.30 – таңғы ас

          8.30 – 19.30 – табиғи экскурсия «Түрген сарқырамасы»

          13.00 – 14.00 – түскі ас

          20.00 – 22.00 – қоштасу кешкі асы

          23.00 – туристердің кетуі

          Бұл бағдарлама әртүрлі экскурсиялаларды қалайтын адамдарға арналған. Туристердің кетуіне бір тәулік қалғанда туристік фирма топтың қызмет көтсетілген сомма актін жазады. Әдетте, бұл бухгалтердің жұмысы. Бұл үшін келесілер қажет болады:

• жатақханада немесе қонақүйде тұрған бағасының квитанциясы,
• тамақтану пунктінің квитанциясы;
• Тағы басқа да жиналған квитанциялар.

 

4-Кесте. Қызмет көрсетілген туристер

 

Жылдар	барлығы	Соның ішінде
		ТМД	Қалған әлем мемлекеттері
Резиденттер емес
2003	20759	1653	19106
2004	1153*	375	778
2005	27392	531	26861
2006	41705	1627	40078
2007	24281	2504	21777
2008	28746	4181	24565
Резиденттер
2003	40977	5525	35452
2004	8955*	2868	6087
2005	37464	6568	30896
2006	42240	5000	37240
2007	53826	11748	42078
2008	95251	16994	78257

         * әдіснама есебін өзгерту арқасында азаю

          Шетелдерге шығатын Қазақсатн Республикасының азаматтары үшін еске сақтау:

          Қазақстан Республликасының ШІМ (МИД) консулдық қызмет департаменті Қазақстан азаматтарына – шетелге шығу кезінде құжаттарды рәсімдеу мен шетелде келесі ережелерді ұстануға ұсынады:

1. Төлқұжатты алу кезінде аты – жөні, туған жылы мен жері, балалар жайлы мәліметтер (егер де олар сізбен жүрсе), төлқұжаттың жарамдылық мерзімінің (латын транскрициясын қоса) дұрыс жазылғандығына көз жеткізу.
2. Егер шет мемлекет территориясына кіруге визалар қажет болатын болса, оны дипломатиялық өкілеттіліктен немесе Қазақстан Республикасындағы сәйкес келетін мемлекеттің консулдық мекемесінен жеке не болмаса өзін жақсы ұсынған туристік агенттік арқылы визаны алуға болады.
3. Шетел мемлекетінің визасын алғаннан кейін, бұндағы мәліметтердің дұрыс жазылғандығын тексеріңіз: төлқұжатыныздың нөмірін, аты – жөнінізді, туған күнінізді, виза категориясын, шетел мемлекетіне не мақсатпен баратынызды, визаның жарамдылық мерзімін.

          Визадағы жіберілген қателіктер, сіздің кінәніз болмаса да, бұл қателер шетелге кіру және сол жерде болған мерзімде жағымсыз әсерін тигізеді.

4. Сапар кезінде төлқұжаттың, визаның және де шақыру қағазының (егер де оның берілуіне себеп болса) көшірмесін өзімен бірге алып жүргенініз дұрыс.
5. Кейбір мемлекеттердің заңдылығында (Шенген келісімдей мемлекеттер, Израиль, Финляндия, Эстония) сол мемлекеттерге кіру үшін медициналық сақтандыру полисін көрсеті міндетті талаптары енгізілген.

          Сонымен қатар сол территорияға кіру үшін, егулер жасалғаны туралы сертификатты керек ететін елдер тобы бар. Сіз барғыныз келетін мемлекеттің эпидемиялық жағдайымен ертерек танысуыңыз керек.

6. Шетел мемлекетінің шекарасына өткеннен бастап, сол елдің заңына бағынуыныз және қатаң назар аударуынызды, жергілікті жердің әсіресе, Азия және Африка мемлекеттерінде, салт – дәстірін құрметтеу қажет екеніне назар аударуынызды жөн көреміз.
7. Сізді қандай да себептерге байланыссыз ұстап қалса, не болмаса тұтқынға алған жағдайда, Сіздің сол мемлекеттегі Қазақстан Республикасының консулдық мәселесінің қызметкермен кездесуіңіз үшін құқыңыз бар екндігін есте сақтаңыз.

          Қазақстан Республикасының дипломатиялық өкілдері немесе консулдық мекемелері жоқ елдерде, Сіз Ресей федерациясының консулдық мекемелерінен көмек сұрауыңызға болады.

8. Шетелде білім алу, жұмыс істеу немесе сол жерде тұрақты қоныстану мақсатымен келген азаматтар тұрақты жеріңізге жақын Қазақстан Республикасының дипломатиялық өкілдері немесе консулдық мекемелерінде тіркелу қажет.
9. Қазақстан Республикасынан тыс жерде тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматы екендігін куәландыратын төлқұжат, төл құжаттың берілген күнінен бастап, жарамдалық мерзімі 5 жыл екенін есінізгі саламыз.

          Қазақстан Республикасының дипломатиялық өкілдерінде немесе консулдық мекемелерінде жаңа төлқұжатты 1 айдан аз емес мерзімде рәсімдеу жүргізіледі.

10. Шетелге жұмыс істеуге бара жатқан азаматтар үшін, жұмысқа шақырып отырған шетел компаниялар мен делдалдық фирмалардың сенімді екеніне көз жеткізуіңізді сұраймыз. Қазақстан азаматтарының жұмыс істеу мақсатымен шетелге шығуын рәсімдеумен айналысатын, Қазақстан республикасының барлық компанияларының арнай сәйкес рұқсат қағазлары болуы тиіс.
11. Халықаралық эксперт мәліметтері бойынша, әр жыл сайын Орта және Шығыс Еуропа және ТМД мемлекеттерінің мыңдаған азаматтры, әртүрлі мақсаттарымен шетелге шығу нәтижесінде алданып, не болмаса жезөкшелікпен айналысуға, немесе басқа да формадағы қолданысқа күштеп жұмысқа салады.

          Қазақстандағы туризімнің тарихи ағылшарттары біздің эрамызға дейінгі ІІІ мыңжылдыта қалыптаа бастаған Ұлы Жібек жолының қалыптасуы мен дамуы болып табылады.

          Кеңес Одағының тұсында Қазақстандағы туризм басқа да экономика салалары сияқты орталықта қатаң бақыланып, тәріптеліп отырды. Бір қатар сәулет,архиологиялық, мәдени ескерткіштері мен табиғи көрнікті жерлерінің тарихи мәнініе іс-жүзінде жарнама жасалынбады және сұраны болмады. Туризм идеологиялық қызметті атқарған мәдени-ағарту жұмысы жүйесінің элеметтерінің бірі болып саналады және оның басым рольіне қарамастан, қалдық қағидаты бойынша қаржыландырылады.

          Қазақстан 1991 жылы желтоқсанның 16 – да өз тәуелсіздігін алып, Ресейдің бодандық құрсауынан шыққаннан кейін елімізде туристік қызметті реттеу мен халқымыздың тарихи және мәдени мұраларын қайта өркендету үшін негіз қаланды.

          Бүгіні күні біздің мемлекетімізде туризімді дамыту “Туризм туралы” Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 3 шілдедегі №1508-ХІІ Заңмен, Қазақстан Республикасы Презитентінің “Түркі тілдес мемлекеттер басшыларының Ташкент декларациясын іске асыру туралы, Ұлы Жібек Жолының Қазақстан Республикасындағы туристік инфроқұрылымы дамыту жөніндегі ЮНЕСКО және Бүкіләлемдік Туристік Ұйымның жобасы туралы” 1997 жылғы 30 сәуірдегі №3476 және “Жібек жолының тарихи орталықтарын қайта өркендету, Түркі тілдес мемлекеттердің мәдени мұрасын сақтау мен сабақтастыра дамыту, туризм инфроқұрылым жасау” Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламасы туралы 1998жылғы 27 ақпандағы №3859 жарлықтарымен қамтамасыз етіледі.

          Бұл заң қаулы-жырлықтар Тәуелсіздіктің алғашық жылдарында қабылданғандықтан негізіне оларда алдымен Қазақстандағы ішкі туризімді дамыту мәселелері, сырттан туристердің өзіне еліктіретін еліміздің тарихи-мәдени мұраларын жаңғыртып, қалпына келтіру жолдары, Ұлы Жбек жолының Қазақстан территориясындағы бөлігін қайта жандандыру мәселелері қарастырылған.

          Олардан кейінгі нақты іс шаралар белгіленген құжат Қазақстан Республикасы үкіметінің 2003 жылғы 29- делтоқсандағы “Туристік саланы дамытудың бірінші кезектегі шаралары туралы” №1947 Қаулысы (оған 2004 жылғы 24 мамырдағы №708, 2004 жылғы 26 қарашадағы №15-14 қаулылары мен өзгертулер және толықтырулы енгізілген). Осы қаулыны толықырақ қарастыралық.

          Ел экономикасының басым секторы ретінде туристік саланы дамытудың бірінші кезектегі шараларын қамтамасыз ету, туриз саласындағы шағын кәсіпкерлік мақсатында қазақстан Республикасы үкіметі қаулы етеді:

1. Қазақстан Респуликасының сыртқы істер министірлігі:

          Қазақстан Республикасының Қаржы министірлігімен, Ішкі істер министірлігімен,Мемлекеттік кіріс министірлігімен, Туризм және спорт жөніндегі агенттігімен, ұлттық қауіпсіздік комитетімен бірлесіп, экономикалық және саяси жағынан тұрақты елдерден келетін туристерге виза ресімдерін оңайландыру,  оның ішінде туристік визаларды ресімдеу мерзімдерін қысқарту жөніндегі және кедендк рәсімдерді оңайлату жөніндегі шаралар қабылдасын, Қазақстан Республикасын Қаржы министірілігімен бірлесіп, 2004 жылғы 1 наурызына дейін Қазақстан Респубикасының туристік визасының құнын төмендету туралы ұсыныстар енгізссін, Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат әне қоғамдық келісім министірлігімен бірлесіп, Қазақстан Республикасының Туризм және спорт жөніндегі агентігінің ұсынысы бойынша мерей тойларды, тарихи атаулы күндерді дайындау мен өткізу жөніндегі іс-шараларға халықаралық туристік ұйымдардың, елдің туристік жұртшылығының және ткризм жөніндегі мемлекеттік уәкілетті органдардың қатысуын көздесін. 

          2.Қазақстан Республикасының Ішкі істер министірлігі:

          Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдерімен, Қазақстан Республикасының туризм және спорт жөніндегі агентігімен бірлесіп, Қазақстан республикасының ұлттық қауіпсіздік комитетінің келісімі бойынша шетелдік ткристерді қабылдау үшін тиісті жағдайы бар және шетелдік азаматтардың төлқұжатын тіркеу үшін техникалық жарақтандырылған қонақ үйлердің тізбесін анықтасын және оларға шетелдік туристерді тіркеу құқығын беру туралы мәселені қарастырсын;

Қазақстан Республикасының Үлттық қауіпсіздік комитетімен, Қазақстан Республикасының Туризм және спотр жөніндегі агентігімен және Қазақстан Республикасымен Төтенше жағдайлар жөніндегі агентігімен келісе отырып, Қазақстан аумағында туристік бағыттар бойынша туристік авокөліктің кедергісіз жүруін қамтамасыз ететін арнайы рұқсаттама берудің мүмкіндігін зерделесін.

3. Қазақстан Республикасының Туризм және спорт жөніндегі агенттігі белгіленген тәртіппен халықаралық туристік іс-шараларға, оның ішінде халықаралық көрмелерге және туристік жәркеңкелерге туристік ұйымдар өкілдерінің қатысуы жөнінде ұсыныстар енгізсін.
4. 2004 жылғы 24- мамырдағы №708қаулысымен 4-тармақ алынып тасталды.
5. Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникациялар министірлігі:

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдерімен, басқа да мүделлі ведостваларымен бірігіп шетелдік туристер келетін және шығатын жерлерде кешенді сервистік қызмет көрсетілуін қамтамасыз ету жөніндегі қажетті шараларды қабылдасын;

Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәскелестікті қорғау және шағым бизнесті қолдау жөніндегі агентігімен бірлесіп, ішкі және халықаралық рейтер мен бағыттарға туристік топтар үшін көлік қызметінің қолданып жүрген тарифтеріне шегерімдер қолдану мүмкіндігін қарастырсын.

6. Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министірлігі Қақақстан Республикасының Туризм және спорт жөніндегі агенттігіне бірлесіп, бұқаралық ақпарат құралдарында туризмді экономиканың басым секторы ретінде насихаттауды қамтамасыз ету.
7. Қазақстан Республикасының Табиғм ресурстары және қоршаған ортаны қорғау министірлігі:

2004 жылдың 31 қаңтарына дейін ұлттық табиғи саябақтардағы туристік бағыттардың сызбаларын Қазақстан Республикасының Туризм және спотр жөніндегі агентігімен келіссін;

          мүделі министіріліктері мен және ведомстволарымен бірлесіп, туристік ұйымдар үшін шетелдік туристерге саятшылық пен балық аулуды жүргізуге қолайлы бағалар бойынша лицензиялар квотасын белгілесін.

8. 2004 жылғы 26 — қарашадағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің №1514 қаулысымен 8 тармақ алынып тасталды.
9. Қазақстан Республикасының сыртқы істер министірлігінің Инвестициялар жөніндегі комитеті туризм объетілеріне тікелей инвестициялар тарту жөніндегі жұмысты жүргізсін;
10. Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агентігі Қазақстан Республикасының Туриз және спорт жөніндегі агентігімен және де басқа мүделі ұйымдар мен бірлесіп, халықаралық тәжірибеге сәйкес туристік саланы статистикасын жетілдіру жөнінде практикалық шараларды қабылдасын;
11. Стандарттау, метрология және сертификаттар жөніндегі комитеті белігіленген тәртіппен туристік бағыттарды міндетті сертификатауға жататын қызмет көрсетулер номенклатурасына енгізу туралы ұсыныс енгізсін.
12. Облыстардың, Астана және Алматы қалаырының әкімдері шетелдік туристерді қабылдау мен оларға қызмет көрсеті және ішкі туризмді ұйымдастыру жөніндегі туристік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлерді, оларға пайданылмай тұрған демалыс үйлерін, балалар және жастар лагерлерін, пансионаттар мен басқа үй-жайларды туристік мақсаттарға пайдалануы үшін белгіленген тәрттіппен ұзақ мерзімді жалға беру жөніндегі шараларды қоса алғанда, қолдау шараларын қабылдасын, бұл ретте жергілікті атқарушы органдардың шарттық қатынастарды мерзімінен бұрын бұзған жағдайда олардың кәсіпкерлерге шығындарды өтеуі жөніндегі жауапкершілігі көзделетін болсын.

          Келесі заңдық – құқықтық құжатнама-бұл Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 13-маусымдағы “ Қазақстан Республикасындағы ”туристік қызмет туралы”№  211-II Заңы (2005 жылғы 22-ақпандағы № 296-II: 2006 ; 2006 жылғы 4-желтоқсандағы № 503-II; 2007 жылғы 20-желтоқсандағы № 13-III Заңдарымен өзгертулер енгізілген). Осы Заң Қазақстан Республикасының экономикасы салаларының бірі ретінде туристік қызметтің құқықтық, экономикалық, әлеуметтік, ұйымдық негіздерін белгілейді. Бүл Заң негізінен 29 баптан құралады. Әрбір бапқа қысқаша сипаттама беріп өтелік.

          1–бапта туризмдегі негізгі ұғымдар (турист,экскурсант,жолдама және тағы басқа, барлығы 23 ұғым)көрсетіліп,нақты анықтамалары берілген.

          2–бапта Қазақстан Республикасының туристік қызмет туралы заңдарының Қазақстан Республикасының Конститутциясына негізделетіндігі және Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінен, осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік- құқықтық актілерінен тұратындығы және халықаралық шарттағы жағдайлары көрсетілген.

          3–бапта туристік қызметтің субъектілері мен объектілері анықталған.

          4–бапта туристік индустрия және ондағы қызмет көрсету түрлері жайлы жазылған.

          5–бапта туристік ресурстар, оларды сыныптау мен бағалау, қорғалу режимдері, қалпына келтіру жөніндегі шаралар Қазақстан Республикасының Заңдарында белгіленген тәртіппен айқындалады делінген.

    6–бапта туризмнің ұйымдық нысандары мен түрлері белгіленген.

    7–бапта туристік индустриядағы көрсетілетін қызметтердің экспорты мен импорты анықталған.

          8–бапта туристік қызметті мемлекеттік реттеудің қағидаттары, ал, 9-бапта оның мақсаттары, басым бағыттары және тәсілдері айқындалған.

          10–бапта туристік қызмет саласындағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзіреті көрсетілген және Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 20 желтоқсандағы №13 –ІІІ Заңымен осы баптың бірінші тармағының бірінші және жетінші тармақшалары алынып тасталған.

          11–бапта уәкілетті органдардың құзіреті жайлы мәлімет берілген және Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 20 желтоқсандағы №13-ІІІ  заңмен осы баптың төртінші, он бірінші және он үшінші тармақшалары алынып тасталған.

          12–бапта облыстық (Республикалық маңызы бар қалалық, Астаналық) атқарушы органдардың құзіреті көрсетілген және Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 20 желтоқсандағы №13-ІІІ Заңымен осы баптың тоғызыншы, он бірінші, он екінші тармақшалары алынып тасталған.

          13–бапта туризм жөніндегі кеңес құрылымы, қызметтері және оның ережелерінің бекітілуі көрсетілген.

14–бапта туристік ақпарат орталығы жайлы жазылған.

          15–бапта туристік қызметті лицензиялау, лицензиясының қолданылуын тоқтата тұру негіздері көрсетілген.

          16–бапта туристік қызмет саласындағы сертификаттау мен стандарттау мәселерері айқындалған.

17–бапта туристік қызмет көрсету шартының жағдайлары белгіленген.

          18–бапта залалар мен моральдық зиянды өтеу, туристік қызмет көрсету шартын өзгерту жағдайлары жайлы көрсетілген.

          19–бапта туристік ұйымдардың құқықтары, лицензиялану тіртіптері жазылған.

          20-бапта туристік индустрия ұйымдарының бірлестіктері, 21- бапта туристердің бірлестіктері көрсетілген.

          22–бапта туристік қызмет сласындағы мамандарды кәсіптік даярлау тәртіптері жазылған.

          23–бапта гид (гид-аудармашы), туризм нұсқаушысы, экскурсоводтар көрсетілген.

          24–баптан 27-бапқа дейін (24,25,26,27) туристің құқықтары мен міндеттері, туристің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері анықталған.

          28–бапта туристік қызмет туралы заңдарды бұзған жағдайда қандай жауап кершілікке тартылатындығы көрсетілген.

          Ал 29–бапта “Осы Заң қолданысқа енгізілген кезде туристік қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар жеке және заңды тұлғалар осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап алты ай мерзім ішінде өз қызметін осы Заңға сәйкес келтіруге міндетті” делінген.

          Қазақстан Республикасындағы туризмді дамыту мақсатында қабылданған келесі заңдық-құқықтық құжат бұл Қазақстан Республикасы үкіметінің 2004 жылғы 14 қыркүйектегі №12-13 қаулысымен бекітілген “Туристік қызметті лицензиялау ережесі”. Осы ереже Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы “Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 13 масымдағы Заңына,”Лицензиялау туралы”  Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 17 сәуірдегі заңына, өзге де нормативтік-құқықтық келісімдерге сәйкес әзерленген және уәкілетті органның-лицензиярдың туристік қызметті (туроператорлық, турагенттік, экскурсияларда, қызметтерді және туризм нұсқаушысы мен қызмет көрсетуін) жүзеге асыру құқығына мемлекеттік лицензия беру тәртібін, шарттарын, есебін жүргізуін белгілейді. Қазақстан Республикасының заңнмасымен және осы Ережемен белгіленген талаптарды сақтаса, Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғаларына лицензия алу құқығы беріледі. Берілген лицензияның күші Қазақстан Республикасының барлық аумағында жүреді. Ережеде лицензия берудің тәртібі мен шарттары; бірліктік талаптары; лицензия тоқтату, қайтарып алу және оның қолданылуын тоқтата тұру, месепке алу және ақылау туралы көсетілген.

          Келесі құжат бұл Қазақстан Республикасының Туризм және спорт жөніндегі агенттігі төрағасының міндетін атқарушысының 2007 жылғы 12-науырыздағы №06-2-2/89 бұйрығымен бекітілген “Туристік ұйымдар қызметкерлерінің біліктілігін арттыру, оларды аттестаттау және қоғамдық туристік кадрларды әр түрлі санаттарын даярлау (спорттық туризмнің барлық түрінің нұсқаушылары, туристік құтқарушылар және басқалар) ережесі ”. Осы Ереже “ Қазақстан Республикасындағы турист қызмет туралы Қазақстан Республикасының Заңына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің “ Қазақстан Республикасының ” Туризм және спорт жөніндегі агенттігінің мәселелері” 1999 жылғы 19 қарашадағы №1755 қаулысына сәйкес әзірленген және мұнда туристік ұйымдар қызметкелерінің біліктілігін арттыру, аттестаттау және қоғамдық туристік кадрлардың әр түрлі санаттарын дайындау тәртіптері көрсетілген.

 

5-Кесте. Қазақстан азаматтары баратын негізгі мемлекеттер (қорытынды пайызбен)

 

Мемлекеттер	2003 жыл	2004 жыл	2005 жыл	2006 жыл	2007 жыл	2008 жыл
Түркия	23,2	11,6	12,0	17,0	16,7	24,5
Қырғызстан	11,7	30,7	16,7	9,4	15,0	1,7
БАЭ	7,4	14,8	5,0	6,4	10,0	15,8
Қытай	24,0	2,8	19,7	25,7	17,3	13,5
Ресей	1,7	1,2	0,8	2,2	6,1	12,6
Германия	16,9	13,8	24,6	13,4	8,7	6,7
Франция	1,3	4,3	2,8	2,5	1,9	1,6
Египет	0,1	0,1	1,7	1,2	2,2	3,2
Өзбекстан	0,0	0,1	0,0	0,1	0,4	3,2
Тайланд	2,6	4,5	2,9	3,4	4,3	2,1
Ұлыбритания	0,44	1,5	1,2	1,0	1,6	2,8
Басқалары	10,67	14,6	12,6	17,7	15,8	12,5

 

          Жоғарыда көрсетілген кестеде Қазақстан Республикасының азаматтарының  қай мемлекеттерге баратыны көсетілген. Сонын ішінде 2008 жылы статистикалық көрсеткіш бойынша Қазақстан азаматтары көп барған мемлекет болып Түркия — 24,5%; БАЭ — 15,8%; Қытай — 13,5% табылды.

          Ал келесі кестеде Қазақстан Республикасына 2008 жылы келген негізгі мемлекеттер – басқалары — 29,6% (төмендегі көрсетілген мемлекеттерден басқа мемлекеттер); Қытай — 17,6%; Германия —  12,3% екені көрсетілген.

 

6-Кесте. Қазақстанға қонаққа келетін негізгі мемлекеттер (қорытынды пайызбен)

 

Мемлекеттер	2003 жыл	2004 жыл	2005 жыл	2006 жыл	2007 жыл	2008 жыл
Қытай	0,7	0,3	7,5	7,8	15,9	17,6
Германия	51,9	8,9	31,1	49,5	17,0	12,3
Ресей	4,8	18,6	1,5	2,0	6,5	10,8
АҚШ	7,7	8,5	5,3	6,5	8,5	6,6
Ұлыбритания	7,8	3,4	1,5	4,1	5,7	5,8
Италия	1,5	2,2	0,8	2,2	3,6	4,0
Түркия	0,5	0,8	0,6	2,3	3,6	3,6
Иран	0,6	0,4	1,7	1,1	1,0	0,6
Израиль	0,7	1,0	3,2	1,8	3,1	2,2
Жапония	3,2	6,9	0,7	1,3	2,5	3,5
Литва	1,0	0,2	2,6	2,0	4,7	3,4
басқалары	19,6	48,8	43,5	19,4	27,9	29,6

 

 

 

 

 

2.3 ТОО «ADORE TRAVEL»туристік фирмасындағы маркетинг және

нарықтық талдау

 

          Маркетиг және нарықты талдау.

1. Дислокацияны таңдау.

          Бұл кезеңде құрылтайшыларға олардың қай жерде орналасатының шешу керек және кәсіпорын үшін болашағы бар ауданды таңдауға тырысу керек.

          Бұл жұмыста біз Алматы қаласы сияқты ауданды алып көрсетейік.

          Негіздеме: Алматы қаласының туристік нарығы бай клиенттерге толы. Осы тұста 3 негізгі фирманы қарастырайық.

2. Бәсекелестікті талдау.

          Бұл кезеңде біз, белгіленген ауданда тіркелген фирмалардың сандық статистикасын зерттейміз. Тур қызметтердің шығару көлемін, баға белгілеуді талдаймыз және біздің фирмамен салыстырамыз.

 

7-Кесте. Маркетинг және нарықты талдау

 

№	Аты	Орналасқан жері	Нарықтың бөлігі
1	Жана Арка	Қарасай батыр көшесі -85, Сейфуллин даңғылы	35%
2	World Travel Service	Шевченко көшесі — 112,Байтұрсынов даңғылы	20%
3	Grand Tour	Қонаев көшесі, 132	15%
4	Басқа фирмалар		20%

 

          Тур бойынша сұранысты көбейту мүмкіндігін беретін, сенімді және тексерілген  операторлармен жұмыс істеуге үйреніп қалғандықтан, бұл көрсетілген 3 фирманың туристук бағыттарының ассортименттері бар, ал біздің фирма одан да үлкен ассортиментті ұсынады.

          Қызметтің туристік саласындағы ең қатаң бәсекелестіктің затына (түріне) келесілерді жатқызамыз:

• баға;
• фирманың беделі;
• сапа;

          «Жана Арка» фирмасы жарнамаға ең ерекше көңіл бөледі (                телетекстерде хабарландыру, баспаларда, теледидардағы жарнамалық бағдарламаларда, визиткаларды тарату, телефон анықтамаларындағы жарнама, кірістегі хабарландыру).

          «World Travel Service» (кірістегі хабарландыру, баспалар арқылы хабарландыру, телефон анықтамаларындағы жарнама).

          «Grand Tour» (кірістегі хабарландыру, қаланың стенттеріндегі жарнамалар, визиткаларды тарату).

          «Kami Travel» туристік фирмасы осы мәліметтерді талдап қызметтің бірінші кезеңдерінде жарнамаға көп мән (көңіл) беру керек деген шешім қабылдады.

          Атап көрсеткен сұрақтар бойынша, салыстырмалы артықшылықтарын бағалау үшін, ақпаратты жүйелендіруге мүмкіндік беретін негізгі бәсекелестері бойынша нарықты сегменттеу әдісін қолдануға болады,бұл ақпаратты келесі кестеде көрсету ыңғайлы

 

8-Кесте. Бәсекелестері бойынша нарықты сегменттеу

 

№	Бәсекеге қабілетті факторлар	Kami travel	Жана — Арка	World Travel Service	Grand Tour
1	Сыртқы жарнама және ақпарат	10	9	7	7
2	Офистің интерьері	9	9	6	6
3	Менджерлердің сыртқы түрі және қабілеті	10	8	7	7
4	Энтузиазм	10	9	6	7
5	Мамандылық	7	10	10	9
6	Білім бағыты	8	9	8	8
7	Визалық сұранымдағы сақтандыру түсінігі	9	9	9	9
8	Төлем қабілеті	6	6	6	6
9	Компьютерді қолдану	10	10	10	10
10	Каталогтарды қолдану	10	10	10	10
11	Клиенттің сұранысына сәйкес келуі	10	8	7	6
8 кестенің жалғасы
	Жалпы ұпай:	99	97	86	85

 

          Бағалау 10 ұпайлық жүйеде жүргізілген. Берілген мәлімет бойынша «Жана – Арка» туристік фирмасы – ең басты бәсекелес екенін көрсетеді. Ең жоғары жалпы ұпай саны – 110, соған ұмтылу арқылы лидерлікке (көшбасшылыққа) жетуге болады.

           Сатып алушыларды зерттеу. Тауарды сатып алушыларын табу және сұранысты зерттеу қажет. Біз келесі әдістерді қолданамыз: сұраныс, интервью алу, сұрақ – жауаптар. Барлық өткізілген жұмыстың нәтижелері, сатып алушылардың жеке сегменттерін анықтау мақсатында біріңғай диаграммаға біріктіреді. Біз тек қана адамдардың төлем қабілетін ғана емес, сонымен қатар, олардың демалысқа деген көзқарастарын, яғни, демалыстың қандай болу керектігін зерттейміз.

          Туризм әртүрлі түрлер мен формаларға бөлінеді. Біз ішінен тек жақсыларын ғана анықтап, өз жұмысымыздағы мәліметтерден алшақтаймыз.

          Туризмнің келесі түрлерін анықтауға болады:

• ішкі туризм;
• сыртқы туризм;
• қысқа мерзімді туризм;
• ұзақ мерзімді туризм;

          Сапардың орташа мерзімі 7 – 14 күнге дейін. Демалыс үшін 10 күн оптималды мерзім, бірақ сапардың мерзімі, оның мақсатына байланысты.

     —   интенсивтілігі бойынша.

          Алматыда туризм маусымдық сипатта болады. Жаздық (60%  сатылым), қыстық (14 – 22%), маусым аралық (23 – 25%), өлі (4%).

• саяхат мақсаты бойынша.

          Курортты сауықтыру, спорттық, көңіл – көтеру, танымды – істік, экологиядық, шоп – турлар, білім беру, экзотикалық, діни және тағы басқа.

          Зерттеу жұмысының нәтижесінде, адамдар туризмнің келесі түрлерін таңдайды: 

• шетелге шығу;
• қысқа мерзімді;
• жаз немесе қыз маусымында;
• көңіл – көтеру мақсатында.

Әрі қарай сауалнаманы ұсынамын.

 

 

 

 

 

 

 

Сауалнама

 

1. Жасы ______________________________________________________
2. Жұмысы ( оқиды немесе жұмыс істейді) ________________________

     _____________________________________________________________

3. Жынысы __________________________________________________
4. Жылдық табысы ____________________________________________
5. Тұрмыстық жағдайы ________________________________________
6. Ұлты _____________________________________________________
7. Тұрғылықты жері __________________________________________
8. Сізде 18 жастан төмен қанша баланыз бар (жасын көрсетіңіз)

     ____________________________________________________________

9. Білімі ____________________________________________________
10. Сіз демалысқа көбіне қанша ақша жұмсайсыз ____________________
11. Туристік сапарларға барған негізгі мақсаттарынынызды атаныз

     _____________________________________________________________

12. Қандай тасымал қызметтерін қолданасыз (әуе-, көлік-, темір жол-,

     _____________________________________________________________

13. Сіз Қайда барғанды қалайсыз (керегін сызыңыз)

     А) Қазақстан Республикасы

     В) Шетел

14. Сіз ҚР-да әлде, шетелде тұрғанды қалайсыз ____________________
15. Сіздің ең ұнаған саяхатыныз (қызмет керсетуін көрсетіңіз)

     _____________________________________________________________

 

         Қолда бар мәліметтердің қолдануын талдау. Туристік фирма болып табылатын «Kami Travel» туристік фирмасы, өзі үшін келесідей қызметтің келесідей түрлерін таңдады:

• халықаралық туризм;
• ішкі туризм;
• Қазақстан бойынша сапарлар;
• экскурсиялық туризм.

          Бізде бар, материалдық базаны ескере отырып, оны пайдалану мүмкіндігіне талдау жүргіземіз. Сол арқылы тек қана туристік фирма қызметінің негізгі түрінің, яғни, туристік жолдамаларды өткізудің нәтижесінен ғана емес, сонымен қатар, өзінің мүлігін қолданудан алатын табысты талдай аламыз. Бұған материалдық немесе материалдық еместігіне байланыссыз кез келген жеке меншіктен табыс алуға мүмкіндігін беретін, Қазақстан Республикасының «жеке меншік туралы» заңы негіз бола алады.

          Ғимаратты жалға алу. Материалдық – техникалық база.

          Туристік фирманы құру барысында, оның құрылтайшылары туристік фирманың жарғылық капиталына үлес ретінде қосатын, белгілі бір меншіктің иелері болып табылады.

          Кіргізілетін меншік болып келесілер болып табылады:

• Pentium 4 маркалы жеке компьтер (бағалау құны 200300 теңге (екі жүз мың теңге));
• HP Laser Jet 6L принтері (бағалау құны 20030 теңге (жиырма мың теңге));
• EPSON 3L ксероксі (бағалау құны 30000 теңге (отыз мың теңге));
• PANASONIC телефаксі (бағалау құны 40000 теңге (қырық мың теңге));.

          Өз ғимаратымыз болмағандықтан, біз жеке иеленушінің 57 кв.м – лі, офистік жиһазбен жабдықталған, ортақ коридор мен санитарлық узелі бар пәтерді жалға аламыз.

          Еңбек қоры.

          Ж.Ш.С «Kami travel» туристік фирмасы Қазақстан Республикасының азаматтарымен негізделген қоғам болып табылады. Олар құрылиайшылар және туристік фирма қызметкерлері болып табылады. Тәжірбие жүзінде анықталған жаңа құрылған туристік фирма ретінде «Kami travel» туристік фирмасында екі негізгі жымысшы және бухгалтер қызмет атқарады (сурет3).

 

 

Сурет 3. Туристік фирманың құрылымы

 

          Мұндай қызметкерлар арасында қарым – қатынас тығыз байланыстыы. Кейде бухгалтердің орнына маман шақырылады, ол келіп – кетуші бухгалтер болып саналады. Директор – басқару қызметінен басқа да маңызды жауапкершілікті қызмет атқарады, мысалы, туристердің келуі немесе кетуіне құжаттарды рәсімдеу. Туризм маманы – офис – менеджер қызметін атқарады, ұсыныстар жібереді және де қызметтестермен қарым – қатынаста болады.

          Егер, біздің туристік фирма осылай әрі қарай жұмыс істейтін болса, онда алдағы уақытта тағы екі маман жұмысқа алынады (сурет4.) деп болжалып отыр. Ол төмендегідей құрылым болады.

 

 

Сурет 4. Болжалып отырған туристік фирманың құрылымы

 

 

9-Кесте. Туритік фирма қызметкерлерінің жалақы көрсеткіші

 

№	Аты, жөні	Айлық жалақы	Жылдық жалақы
1	Ауызбаева Г.С.	85.000	1.020.000
2	Абдрахманова А.К.	50.000	600.000
3	Нусупова Г.Е.	40.000	480.000
Барлығы		175.000	2.100.000

 

 

10-Кесте. Туристік фирманың қаржылық – экономикалық көсеткіштері

 

№	Экономикалық- техникалық көрсеткіштердің атауы	Бірлік өлшем	Көрсеткіш
1	Реализацияның жылдық көлемі	Мың теңге	7000000
2	Реализацияның жылдық өлшемі (салықты қоспағанда)	Мың теңге	5200300
3	Негізгі персонал саны	Адам	2
10 кестенің жалғасы
4	Негізгі персоналдың жылдық жалақы көлемі	Мың теңге	2.100.000
5	Рентабелділік	%
6	Жылдық баланстық табыс	Мың теңге	20030000
7	Жылдық таза табыс	Мың теңге	18000000

 

          Саяхаттаушы тұлғалар санаты ретінде материалды игіліктерімен қызметтерді өндірушілерден айырмашылығы келіп-кетушілер ұлттық өнімді түтынушылар болып табылады. Туристермен экскурсанттар жолсапарға жүмсайтын ақша құралдарымен тұтынушы болады.

Саяхатқа жұмсалатын шығындар жайлы ақпараттар өте аз. Бірақ Ұлыбританияда олардың ағылшынның орташа жылдық отбасылық бюджетінің 19% — ын құрап, тамақ пен тұрғын үйге кететін шығындардан кейінгі орында тұратын белгілі. Германияда бұл көрсеткіш  16%-ға тең, Франция мен АҚШ-та12%. Орташа америкалық отбасы саяхатқа 1 жылда 4000-ға жуық америка долларын жұмсайды. Дәл осы соманы олар медицинаға немесе тамақ, сусын, темекіге құртады және киімге жұмсалатын шығындары бұдан екі есе аз болады.

Сонымен «турист» ұғымына келіп-кетушінің жеке жаағдайы ретінде күнделікті ортасынан тыс жерге шығып, келген жерінде уақытша болатын, рекреациоондық, іскерлік және ағы басқа да туристік мақсаттармен саяхаттайтын тұлғалар жатқызылады. Тек осы белгілердің барлығының дерлік болуы ғана саяхаттаушы тұлғаның турист ретінде қарастырылуына мүмкіндік береді.

         Төменгі диаграммадан біз 2003 – 2008 жылдар арлығындағы негізгі туристер мен экскурсанттар санының құрылымын көре аламыз. Мұнда әрқайсысына тақталатын болсақ: —

• Резиденттер емес құрылым: 2003 жылы (29,5%) 2004жылға (6,4%) қарғанда 23,1% жоғары; 2005 жылдан(34,5%) 2004жыл (6,4%) 28,1% төмен; 2005 жылдан(34,5%) 2006 жыл (41,6%) 7,1% жоғары; 2006  жыл (41,6%) 2007 жылдан (24%) 17,6% жоғары; 2008 (19,1%) 2007 жылдан (24%) 4,9% төмен екендігін көреміз.
• Резиденттер: 2003 жыл (58,2%) 2004 жылдан (49,5%) 8,3% жоғары; 2004 жылдан (49,5%) 2006 жыл (41,6%) 7,9% төмен; 2006 жыл (41,6%) 2007 жылдан (53,1%) 11,5% жоғары; 2007 жылдан (53,1%) 2008 жыл (63,1%) 10% жоғары екендігін көреміз.

Ішкі туризм: 2003 жыл (12,3%) 2004 жылдан (44,1%) 31,8% төмен; 2004 жылдан (44,1%) 2005 жыл (18,3%) 25,8% төмен; 2005 жылдан (18,3%) 2006 жыл (16,2%) 2,1% төмен; 2006 жыл (16,2%) 2007 жылдан (22,9%) 7,8% төмен; 2007 жылдан (22,9%) 2008 жыл (17,8%) 5,1% төмен екендігін көре аламыз.          Туристік өнімнің калькуляциясы

 

                       Франция (50 путевка)

1. Жол ақысы 200$
2. Қонақ үй 100$
3. Трансфер 15$    
4. Экскурсия 120$
5. Сақтандыру 50$
6. Қосымша қызмет 50$
7. Комиссия 15$
8. Шығын соммасы 22$

                       Барлығы:                                           572$   

 

Греция (50 путевка)

1. Жол ақысы                                100$ 
2. Қонақ үй 50$
3. Трансфер                                50$
4. Экскурсия                            100$
5. Сақтандыру                             50$
6. Қосымша қызмет 40$
7. Комиссия                             15$
8. Шығын соммасы                                457$

Барлығы:                                             852$

 

Турция (100 путевка)

1. Жол ақысы 100$
2. Қонақ үй 50$
3. Трансфер 50$
4. Экскурсия 50$
5. Сақтандыру 50$
6. Қосымша қызмет 45$
7. Комиссия 15$
8. Шығын көлемі 22$

Барлығы:                                              382$

          Есептік бөлім.

          Маркетингтік зерттулерге сәйкес (бәсекелестер және тұтынушылар) жылдық өткізу көлемі 350 ден 400 ге жуық саяхатты құрайды. Бірақ қиын жағдайға түспес үшін ең аз санды алайық.

          Бір саяхаттың орташа құны 600 – 700$.

• 350 турды 600$ бағасымен өткізгенде, түсетін пайда: 210000$.

Орташа % комиссия 15% тең

210.000$: 100% × 15% жылына = 31.500$

• 05.2007жыл 1 АҚШ доллар құны 119.28 теңге

210.000$ × 119, 28 теңге = 25.048.800 теңге

3)  Салықты қоспағандағы айналым = 25.048.800 теңге

4)  Сатылым айналымы салықты қоспағанда:

25.048.800 : 105% × 100% = 23.856.000 теңге

5)  Салық қосылмаған құн айналымы:

 23.856.000: 120% × 100% = 19.880.000 теңге

Шығын сметасы:

1. Жалақы көлемі = 100.000теңге

• 20% сақтандыру қорына:

2.100.000 : 100% × 20% = 420.000 теңге

2)  Арендалық төлем: 20.000 теңге × 12 ай = 240.000 теңге

3)  Негізгі қор амортизациясы 10% құрал – жабдық құнынан:

20.000 – 2.000 + 3.000 + 4.000 = 25.000 теңге

4)  Ғимарат шығындары:

— жылуға қуатына төлем – меншік иесі өзі төлейді

— электр қуатына 500 теңге (айына) × 12 ай = 6.000 теңге

5)  Телефон және факс байланыстарына төлем:

— қалалық, қала аралық байланыстар және факс 5.000 теңге (айына) × 12 ай = 60.000 теңге

6)  Банк қызметі – 20.000 теңге

7)  Жарнама – 500.000 теңге жылына

8)  Таныстыру шығындары – 40.000 теңге жылына

9)  Жолға шығу (командировка) – 50.000 теңге жылына

10) Кеңсе тауарлары, бухгалтерия бланктер және т.б – 20.000 теңге жылына

         Қорытынды: барлық шығын көлемі жылына 3.481.000 теңгені құрайды.

Енді табысымызды табамыз

210.000$ — 31.500$ (комиссия) = 178.500$ × 119,28 теңге (1$ құны) = 21.291.480 — 3.385.000 (жылдық шығын көлемі) = 17.810.480 теңге

Салық төлемі (НДС)

17.810.480 – 14% (2.493.467) = 15.317.013 теңге

          Басқа да салықтар ( әлеуметтік салық, зейнетақы қоры, меншік салығы, жер салығы және т.б салықтар) – 30%

         15.317.013 — 30% (4.595.103 теңге) = 10.721.910 теңге + 19.880.000 теңге (қалдық көлемі) = 30.601.910 теңге (таза пайда)

          Қорытындылай келе, өткізілген талдау, «Kami Travel» туристік фирмасы әрі қарай пайдамен жұмыс істейтінің көрсетті. Біз біздің тауардың бәсекеге қабілеттілігі мен сұранысын дәлелдедік.

          Туризм нарығы әлі де толығымен зерттелмеген және әрі қарай дамытуға ұмтылыс бар.

          Бізлің мемлекеттеріміз бойынша «Kami Travel» туристік фирмасы – тек қана 350-400 ғана адам саяхатқа бара алатын ғана емес, сонымен қатар болашақта бірнеше адам жұмыспен қамтылатын нақты жоба.

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

          Жұмыстық зерттеуді жүргізу барысында біз келесідей шешімдер мен қортындылауларға келдік:

1. Нарықтық экономика – туризм үшін неғұрлым жағымды орта. Туризм рекреациялық, танымдылық және емдік мақсатта орындалады, бірақ сонымен бірге жаңа инфрақұрылымды құру, аралас салаларды дамыту, елдің төлемдік балансын жақсарту және валюталық түмімнің ағымы сияқты экономикалық аспектілерге және үлкен мәнге иелік етеді.

          Қазақстанда соңғы 12 жылдың ішінде туризм сферасында түбегейлі институционалды және сапалы өзгерістер болды. Нарықтық экономика элементтерін енгізу, мемлекеттік туристік кәсіпорындарды акционерлік, жеке және біріккен кәсіпорындарға қайта құру сыртқа шығу туризмі мен шоп-туризмге бағытталған Қазақстанның отандық туристік өнімін қалыптастыруға мүмкіндік берді.

          Қазақстанның аймақтарын рекреациялық аймақтандыру сапарлық мақсаттар бойынша туризмді қайта құруға мүмкіндік берді. Еліміздің территориялық артықшылықтарын және оның аттрактивтігін бағалауды есепке ала отырып ішке кіру туризмін дамыту үшін приоритетті болып тау, танымдылық және рекреациялық туризм табылады. Қазақстандағы көрсетілген туризм түрлерінің құрылымы елде мамандандырылған аңшылық туризмнің, оқиғалық туризмнің, көштік, этникалық, өткенді еске түсірушілік, діни және жастар туризмінің қызмет етуі мен әрі қарай кеңеюі үшін мүмкіндіктері бар.

          Шетеледер тәжірибелері көрсетіп отырғандай, туризм сферасында дұрыс қалыптастырылған мемлекеттік саясат оның пайдалылығын қамтамасыз етугуі мүмкін және әлеуметті-экономикалық дамудағы бірнеше мәселелерді шешуге көмектеседі. Шетелдік туризмді дамытуға бағытталы мен дамыту кезінде, қымбат және қымбат емес орналастыру құралдарын үйлестіріп, шетелдік туристердің саранымына жауап беретін туристік өнімді құру арқылы болашақта Қазақстан Рнеспубликасында ішке кіру туризмін дамыту мүмкіндігі бар. Бұл жағдайда туризмді елдің мамандануының негізгі түрлерінің біріне айналдыра отырп, халықаралық туризмді сапалы дамыту үшін икемді салық саясатын, пайызсыз займдар мен несиелер беру, соның ішінде валютада, дотациялар қарастыру мақсатты болар еді. 

2. Экономикалық күйзеліс жағдайында, белгіленген экономикалық және саудалық байланыстардың бұзылуы, жұмыссыздық өсуі кезінде туристік қызмет көлемі мен туристік өнімнен бас тарту болған жоқ, бірақ туризмде құрылымдық қайта құру байқалды – қызметтердің жалпы көлемінде сауда-саттық туризмі жоғарылады, неғұрлым үнемді турларға сұраныс көбейді.

          Туристік сферадағы бар сертификациялау мен лицензиялау жүйесі өз қызметтерін толық көлемде орындап отырған жоқ. 2004 жылы қабылданған соңғы лицензиялық жүйе туристік саланың дамуына теріс әсерін тигізді. Лицензияны туризмнің түріне байланысты және ішке келу туризмімен айналысатын туристік фирмалардың қызметтерін ынталандыру  мақсатында беру қажет. Туризмдегі тұтынушыларға қызмет көрсету сапасын жоғарлату үшін кешенде Қазақстанның жекелеген аймақтарында қызметтерді сертификациялауды жүргізу мақсатталынған: туристік фирмалар, қонақ үйлер және қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары.

          Туристік қызметтің жақсаруы маркетингті тиімді қолдану көмегімен қамтамасыз етілуі мүмкін. туризм нарығын сегменттеу әртүрлі сегменттердің приоритеттері айрықшаланатынын көрсетті: жоғары табысы бар тұтынушылар рекреациялық туризмді талғайды, орташа және төмен табыстылар – шоп-туризмді.

          Туризмде фирмалар арасындағы бәсеке жоғарылауда, сондықтанда бәсекелестерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін оқып-үйрену керек, осыған орай фирмамен тұтынушыларын таңдауға әсерін тигізетін неғұрлым маңызды қызметтік көрсеткіштері есепке алынған туристік фирмалардың рейтингтік бағаларының варианттары құрылған.

3. Жұмыста ішке кіру туризмін дамытуға мемлекеттік қолдаудың қажеттілігі негізделген. Осы мақсатта шетелдік туристерді қабылдаумен айналысатын туристік фирмалар үшін жеңілдік шарттар қолдануға болады: қызмет етуінің бастапқы жылдарында жиынтық табыстан алынатын салықтан, қосымша құн салығынан босату, сонымен қатар туристердің негізгі ағымы жоспарланып отырған аймақтарда туристік инфрақұрылым объектілер салумен айналысатын ұйымдарды субсидиялау және жеңілдетілген несие беруді қарастыру.
4. Туризмді дамытуға ынталандырушылық әсер ету инвестициялаудың арқасында жүргізіледі. Сондай-ақ, инвестициялаудың сондай мақсатталынған жүйесін қолдану керек, әсіресе жергілікті жұмыс күшін және жергілікті өндіріс материалдарын қолдануды іске асыратын.

Туризм әлемдік экономикада басты рольдердің бірін атқарады. Туризімнің қазіргі индустриясы табысы жоғары және серпінді дамып келе жатқан қызмет көзсетулердің халықаралық сауда сегменттерінің бірі болып табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

1. Браймер Р.А. Основы управления в индустрии гостеприимства,

             Моск­ва, 1995 г.

2. Папирян Г.А. Экономика туризма, Москва: Финансы и статистика,
   1998 г.
3. Зорин И.В. и др. Менеджмент туризма, Москва, 1996 г.
4. Сапрунова В. Туризм: эволюция, структура, маркетинг, Москва,

              1997 г.

5. Борисова Ю.Н., Гаранин Н.И., Забаев Ю.В., Сеселкин А.И.

             Экономика туризма: учебное пособие,- Москва: 1996 г.

6. Азар В.И. Экономика и организация международного туризма,

             Моск­ва: Экономика, 1996 г.

7. Алтынбаев Б.А., Смыкова М.Р. Экономика и организация туризма.
   Алматы, 1999 г.
8. Материалы семинаров по вопросам развития туризма. Агентство

             Рес­публики Казахстан по туризму и спорту. Астана, 2006 г.

9. Щурова А., Кантарбаева Ж., Саурамбаев О. Рынок туристических

             ус­луг в Казахстане // Альпари 2003 г., №2,с.17.

10. Статистический пресс-бюллетень. Агентство Республики Казахстан

             по статистике, Алматы, №4, 2008 г.

11. Национальная программа развития индустрии туризма в Республике

             Казахстан, Алматы, 1994 г.

12. Статистический пресс-бюллетень. Агентство Республики Казахстан

             по статистике. — Алматы: 2008 г., №1.

13. Ердавлетов С. Почему в Казахстане слаба индустрия туризма // Новое

             поколение, 16 декабря, 1994 г.

14. Программа действий Правительства Республики Казахстан на 1998-

             2003 годы. Примечание №3 к Указу Президента РК от 28января 1998  

             года №3834, Казахстанская правда, 15 апреля, 1998.

15. Программа развития туристской отрасли на 2006-2008гг., Алматы,

            2006 г.

16. Целевая программа. Концепция развития туризма в Республике

             Ка­захстан, Алматы, 1993 г..

17. Котлер Ф. Основы маркетинга, Москва, 1994 г.
18. Баймуратов У.Б. О долгосрочном комплексном прогнозе// Экономика

             и статистика 2003 г.- №2

19. Баймуратов У.Б. К вопросу о маркетинге и направлений его развития

             в Казахстане// Наука научно-технический прогресс Казахстана:  

             Сборник научных трудов — Алматы: Экономика, 2003 г.  

20. С.С.Шназбаева, Г.М.Керимханова, Л.А.Смирнорва, Л.М.Смағұлова, 

             Н.В.Маркевич, Г.Д.Шопобаева,Л.С.Кажигали «Статистикалық        

             Жылнамасы 2007» Қазақстан Республикасының статистика агенттігі,

            Алматы қаласының статистика басқармасы, Алматы, 2009 жыл.