Лондон Олимпиадасыны? к?міс ж?лдегері, ма??ыстаулы? ?ділбек Ниязымбетовпен б?л жолы бетпе-бет с?хбаттасты?.— ?ділбек, к??іл к?йі?iз ?алай?
— К??іл к?йім ?те тамаша! Халы?ты? ы?ыласын, бата-тілегін естіп к??ілім мар?айып ?алды. Мені ?олда?андары ?шін барлы?ына ал?ысымды айтамын. Суретке т?сіп, ?олта?ба алып жат?ан жанк?йерлеріме айтар ал?ысым шексіз. Кішкентай кезімде спорт?а ?атысып ж?ргенде теледидардан олимпиадада шаршы ала??а шы?ып, ?ол?ап т?йістіріп жат?ан а?аларымызды к?ріп, ?атты ?ызы?атынмын. Б?л к?нге де жеттім, т?убе! Астанада Елбасы Н?рс?лтан ?біш?лы бізді арнайы ?абылдады. Лондон Олимпиадасыны? ж?лдегерлеріне мемлекеттік наградалар тапсырды. Ол кісіні? ?олынан «??рмет» орденін алдым. Осындай к?нге жеткізген алдымен Алла?а т?убе деп, ата-анама, бапкерім Марат а?а?а зор ал?ыс айтамын.
— Лондонда ?ткен Олимпиада?а оралайы?, ?арсыластары?ызды? ішінен кім мы?ты болды?
— Мен Лондон Олимпиадасында т?рт рет шаршы ала??а шы?тым. ?арсыластарымны? ішінде осалы бол?ан жо?. Д?бірлі додадан ?рбір спортшы еліне ж?лдемен оралып, абыроймен ?айт?ысы келеді. Ешкім о?айлы?пен беріле ?оймайды, бар к?штерін барынша салады.
— А?ты? жекпе-жекте ресейлік Егор Мехонцевпен шаршы ала??а шы??анда есеп те? д?режеде болды (15:15). Шешуші кезе?де т?решілерді? ресейлікке б?йрегі б?рып, алтынды алаш ж?ртынан алыстатып жібергеніні? де астында саясат жатыр деген пікір де айтылып ?алып ж?р немесе ?ділбек со??ы ж?дыры?тасуда сылбыр ?имылдап ?алды дейтіндер де бар. Осы?ан не айтар еді?iз?
— Мен Серік С?пиев а?амыз чемпион бол?ан кезде ?уандым. Біра? екінші алтынны? бізге берілмейтінін іштей сездім. Сондада бар к?шімді салып бокстастым, ?шінші раунд со?ына дейін те? д?режеде ж?дыры?тасты?. Раунд ая?талар с?тте де бір-екі со??ы жасап ?лгергенмін. Алланы? б?йыруы болып, мені? ?олымды к?теретін болар деп ?міттендім, ?арсыласымны? ?олын к?тергенде к??іл к?йім т?сіп кетті. Біра? Егорды? ж?зінен с?л ы??айсыздан?анын бай?адым, ?анша дегенмен ер жігіт ?ой, б?рін ?зі де к?рді. Мен де сыр берген жо?пын, т?решілер ?кімін ер азаматша ?абылдау?а тырыстым. Жалпы, м?ндай жа?дай ?лкен спортта болып т?рады. Ауылдан ел-ж?ртым, ата-анам, туыс?андарым хабарласып, ??тты?тап жат?ан со? к??іл к?йім орнына келді.
— Осы к?нге дейін ?анша жекпе-жек ?ткізді?із?
— Шынын айтсам, есеп ж?ргізбеймін. ?анша жекпе-жек ?ткізгенімді на?ты білмеймін. Рингте ?арсыласымды аяп, же?іліп ?ал?ан с?ттерім бол?ан емес. Негізінен, же?іске жету — ?те ?иын.
Же?істеріме то?талып кетсем, 2007 жылы Алматыда ?ткен жастар арасында?ы жарыста Азия же?імпазы атандым. 2008 жылы Тараз ?аласында ересектер арасында ?ткен жарыста ?аза?стан біріншілігін же?іп алдым. Ал 2009 жылы ?останай ?аласында ?ткен ?аза?стан біріншілігінде осы же?ісімді ?айталап, екі д?ркін ел чемпионы атандым. 2010 жылы Мо??олияда ?ткен ?лем чемпионатында 3-орын алдым. 2011 жылы Бакуде ?ткен жарыста ?лем чемпионатында 2-орын алдым. Лондонда ?ткен Олимпиаданы? к?міс ж?лдегерімін.
— Бір с?хбатында жатты?тырушы?ыз Марат а?а «?ділбек — ?те сезімтал. Кез келген н?рсені к??іліне тез алып ?алады. Сонды?тан о?ан бас?аша к?з?арас керек» депті.
— К?п н?рсені ж?регіме жа?ын ?абылдайтыным рас. Марат а?а — ма?ан ?кемдей болып кеткен адам. Мен — кешке ?йге келгенде ?ана ?ке-шешемні? баласымын, сыртта Марат а?аны? ?лымын. К?п ?ам?орлы?ын к?рдім, ?иын с?ттерді де басымыздан бірге ?ткіздік, ?уанышымда да жанымнан табыла білді. Мен Марат а?ама баласынан кем к?рмей ?ам?орлы?ына алып, т?рбиелегені ?шін ал?ысымды с?збен жеткізіп айта алмаймын. Сол кісіні? ма?ан берген т?рбиесіні?, е?бегіні? ар?асында осындай жетістікке ?ол жеткізіп жатырмын.
— Со??ы к?ндері ?аламтор желісіндегі «мені? ?лемім» бетшелерінде бойжеткендер сiздi? суреті?ізді ?ойып, «?ділбек сені жа?сы к?ремін!» деген жекебетшелер де ашып алыпты. Бай?аймын, ?ялы телефоны?ыз?а да тыным жо?. Мазалайтын жанк?йерлері?із к?бейген сия?ты…
— Енді ол ?алыпты жа?дай болар. (к?ліп) ?зімні? жеке «?лемім» жо?. Мені? атымнан ашып ал?андар кездесуі м?мкін. Жалпы, ?аламтор желісінде жазыл?ан пікірлерді о?ып к?рдім. Елена ?бдіхалы?ова апамыз да мені? же?ісіме орай арнайы жыр шума?тарын жаз?ан екен. Астана?а бар?ан кезде Елена апамыз ?йіне ша?ыр?ан болатын. Еш реті болмады, келесі бар?анда міндетті т?рде ол кісіге барып с?лем беріп, ?она? болып кетемін деп у?демді бердім.
— Ойы?ызда?ы аруы?ызды кезіктірді?із бе?
— Аруымды кездестірген жо?пын. Болаша? жарымны? иманж?зді, байсалды, инабатты бол?анын ?алаймын. Алла б?йыртса, бір-екі жылда отбасын ??рып ?аламын ба деген ниетім бар. Жа?сы жар?а жолы?сам бол?аны…
— Дінге к?з?арасы?ыз ?алай?
— Дінге к?з?арасым д?рыс. Намазымды ?аза етпеймін. Осы уа?ыт?а дейін ауыз бекітіп, ораза ?стап к?рген жо?пын. К?біне осы ораза айларында ?лем чемпионаттары сия?ты ?лкен жарыстар ?йымдастырылып жатады. Ондай кезде ораза ?стай алмаймын. Мен 81 келі салма?та жарыс?а шы?амын, ?з салма?ыма жетпейді. Тама?ты ?анша к?п жесем де, салма?ым ?спейді, бір?алыпты. Сонды?тан мен ?арсыластарымнан физикалы? жа?ынан ?лсізбін, рингте де тез шаршап ?алатыным содан.
— Жалпы, спортты? жарыстарда ?ділетсіздік бола ма?
— К?біне ?ай ?алада ?тсе, ж?лделі орындар сол ?алада ?алады. ?ркім ?з ?аласынан к?п чемпион жаса?ысы келеді. Сондай жа?тары бар.
— Же?істері?ізге мемлекет тарапынан ?андай ?олдау к?рсетілуде?
— Бакуден же?іспен орал?анда ?кімет п?термен ?амтамасыз етті. Биыл?ы же?ісіме «Ма??ыстаум?найгаз» А? 15 млн те?ге ?аржыны сый?а тартты. Жергілікті билік «Тойота камри-50» авток?лікті сыйлады.
— Осы Олимпиада кезінде орын ал?ан ?ызы?ты жайтты айтып бере аласыз ба?
— Лондон?а ?зімізбен бірге ?азыны алып ?туіміз керек болды. ?анша дегенмен елді? та?амы ?ой. Ол жа?ты? тама?ы бізді? бойымыз?а дарымайды. Ал ?уежайдан ?азыны алып ?ту де о?ай емес. Онша?ты бала болып ?азыны пакетке орап, оны? сыртынан бірнеше киімімізді орап, с?мкемізді? т?біне салып алды?. Бойымызда ?ор?ыныш бар, ?сталып ?алса?, абырой болмасы аны?. ?йтеуір алып ?тіп «у?» дедік. Шетелдерде фастфут ?німдерін к?п жейді ?ой, біз де ?ызы?амыз. Біра? жарысты? алдында ондай та?амды пайдаланбай, ет жеген д?рыс.
— Спортшылар денсаулы?ын ?алай к?теді?
— Барынша денсаулы?ымыз?а ?араймыз. Жаман ?деттерден аула?пыз, ішімдік ішпейміз, темекі шекпейміз.
— Спортшы ретінде ?зі?ізді ?андай спортшымын деп ба?алайсыз ж?не Бразилияда ?тетін Олимпиада?а ?атысасыз ба?
— ?зімді керемет спортшымын деп ба?аламаймын. Біра? ортасындамын. Алла денсаулы? берсе, жатты?тырушым аман болса, б?йыртса ?атысамын.
?азір дайынды? ?стіндемін. Келер жылы тамыз айында Астанада ?лем чемпионаты ?теді сол жарыс?а дайынды?ымды к?шейтіп, ?ол?а алуым керек.
Арманым — ?лемдік де?гейдегі жарыстарда ?аза? еліні? к?к байра?ын биіктен к?рсетіп, ?зге елде ?аза?ымны? ?н?ранын ас?а?тату. Б?йыртса, ?лі талай шаршы ала??а шы?ып, биік т??ыр?а к?терілемін деген сенімдемін.
С?хбаттас?ан
Тельман БЕЙСЕНОВ
— Лондонда ?ткен Олимпиада?а оралайы?, ?арсыластары?ызды? ішінен кім мы?ты болды?
— Мен Лондон Олимпиадасында т?рт рет шаршы ала??а шы?тым. ?арсыластарымны? ішінде осалы бол?ан жо?. Д?бірлі додадан ?рбір спортшы еліне ж?лдемен оралып, абыроймен ?айт?ысы келеді. Ешкім о?айлы?пен беріле ?оймайды, бар к?штерін барынша салады.
— А?ты? жекпе-жекте ресейлік Егор Мехонцевпен шаршы ала??а шы??анда есеп те? д?режеде болды (15:15). Шешуші кезе?де т?решілерді? ресейлікке б?йрегі б?рып, алтынды алаш ж?ртынан алыстатып жібергеніні? де астында саясат жатыр деген пікір де айтылып ?алып ж?р немесе ?ділбек со??ы ж?дыры?тасуда сылбыр ?имылдап ?алды дейтіндер де бар. Осы?ан не айтар еді?iз?
— Мен Серік С?пиев а?амыз чемпион бол?ан кезде ?уандым. Біра? екінші алтынны? бізге берілмейтінін іштей сездім. Сондада бар к?шімді салып бокстастым, ?шінші раунд со?ына дейін те? д?режеде ж?дыры?тасты?. Раунд ая?талар с?тте де бір-екі со??ы жасап ?лгергенмін. Алланы? б?йыруы болып, мені? ?олымды к?теретін болар деп ?міттендім, ?арсыласымны? ?олын к?тергенде к??іл к?йім т?сіп кетті. Біра? Егорды? ж?зінен с?л ы??айсыздан?анын бай?адым, ?анша дегенмен ер жігіт ?ой, б?рін ?зі де к?рді. Мен де сыр берген жо?пын, т?решілер ?кімін ер азаматша ?абылдау?а тырыстым. Жалпы, м?ндай жа?дай ?лкен спортта болып т?рады. Ауылдан ел-ж?ртым, ата-анам, туыс?андарым хабарласып, ??тты?тап жат?ан со? к??іл к?йім орнына келді.
— Осы к?нге дейін ?анша жекпе-жек ?ткізді?із?
— Шынын айтсам, есеп ж?ргізбеймін. ?анша жекпе-жек ?ткізгенімді на?ты білмеймін. Рингте ?арсыласымды аяп, же?іліп ?ал?ан с?ттерім бол?ан емес. Негізінен, же?іске жету — ?те ?иын.
Же?істеріме то?талып кетсем, 2007 жылы Алматыда ?ткен жастар арасында?ы жарыста Азия же?імпазы атандым. 2008 жылы Тараз ?аласында ересектер арасында ?ткен жарыста ?аза?стан біріншілігін же?іп алдым. Ал 2009 жылы ?останай ?аласында ?ткен ?аза?стан біріншілігінде осы же?ісімді ?айталап, екі д?ркін ел чемпионы атандым. 2010 жылы Мо??олияда ?ткен ?лем чемпионатында 3-орын алдым. 2011 жылы Бакуде ?ткен жарыста ?лем чемпионатында 2-орын алдым. Лондонда ?ткен Олимпиаданы? к?міс ж?лдегерімін.
— Бір с?хбатында жатты?тырушы?ыз Марат а?а «?ділбек — ?те сезімтал. Кез келген н?рсені к??іліне тез алып ?алады. Сонды?тан о?ан бас?аша к?з?арас керек» депті.
— К?п н?рсені ж?регіме жа?ын ?абылдайтыным рас. Марат а?а — ма?ан ?кемдей болып кеткен адам. Мен — кешке ?йге келгенде ?ана ?ке-шешемні? баласымын, сыртта Марат а?аны? ?лымын. К?п ?ам?орлы?ын к?рдім, ?иын с?ттерді де басымыздан бірге ?ткіздік, ?уанышымда да жанымнан табыла білді. Мен Марат а?ама баласынан кем к?рмей ?ам?орлы?ына алып, т?рбиелегені ?шін ал?ысымды с?збен жеткізіп айта алмаймын. Сол кісіні? ма?ан берген т?рбиесіні?, е?бегіні? ар?асында осындай жетістікке ?ол жеткізіп жатырмын.
— Со??ы к?ндері ?аламтор желісіндегі «мені? ?лемім» бетшелерінде бойжеткендер сiздi? суреті?ізді ?ойып, «?ділбек сені жа?сы к?ремін!» деген жекебетшелер де ашып алыпты. Бай?аймын, ?ялы телефоны?ыз?а да тыным жо?. Мазалайтын жанк?йерлері?із к?бейген сия?ты…
— Енді ол ?алыпты жа?дай болар. (к?ліп) ?зімні? жеке «?лемім» жо?. Мені? атымнан ашып ал?андар кездесуі м?мкін. Жалпы, ?аламтор желісінде жазыл?ан пікірлерді о?ып к?рдім. Елена ?бдіхалы?ова апамыз да мені? же?ісіме орай арнайы жыр шума?тарын жаз?ан екен. Астана?а бар?ан кезде Елена апамыз ?йіне ша?ыр?ан болатын. Еш реті болмады, келесі бар?анда міндетті т?рде ол кісіге барып с?лем беріп, ?она? болып кетемін деп у?демді бердім.
— Ойы?ызда?ы аруы?ызды кезіктірді?із бе?
— Аруымды кездестірген жо?пын. Болаша? жарымны? иманж?зді, байсалды, инабатты бол?анын ?алаймын. Алла б?йыртса, бір-екі жылда отбасын ??рып ?аламын ба деген ниетім бар. Жа?сы жар?а жолы?сам бол?аны…
— Дінге к?з?арасы?ыз ?алай?
— Дінге к?з?арасым д?рыс. Намазымды ?аза етпеймін. Осы уа?ыт?а дейін ауыз бекітіп, ораза ?стап к?рген жо?пын. К?біне осы ораза айларында ?лем чемпионаттары сия?ты ?лкен жарыстар ?йымдастырылып жатады. Ондай кезде ораза ?стай алмаймын. Мен 81 келі салма?та жарыс?а шы?амын, ?з салма?ыма жетпейді. Тама?ты ?анша к?п жесем де, салма?ым ?спейді, бір?алыпты. Сонды?тан мен ?арсыластарымнан физикалы? жа?ынан ?лсізбін, рингте де тез шаршап ?алатыным содан.
— Жалпы, спортты? жарыстарда ?ділетсіздік бола ма?
— К?біне ?ай ?алада ?тсе, ж?лделі орындар сол ?алада ?алады. ?ркім ?з ?аласынан к?п чемпион жаса?ысы келеді. Сондай жа?тары бар.
— Же?істері?ізге мемлекет тарапынан ?андай ?олдау к?рсетілуде?
— Бакуден же?іспен орал?анда ?кімет п?термен ?амтамасыз етті. Биыл?ы же?ісіме «Ма??ыстаум?найгаз» А? 15 млн те?ге ?аржыны сый?а тартты. Жергілікті билік «Тойота камри-50» авток?лікті сыйлады.
— Осы Олимпиада кезінде орын ал?ан ?ызы?ты жайтты айтып бере аласыз ба?
— Лондон?а ?зімізбен бірге ?азыны алып ?туіміз керек болды. ?анша дегенмен елді? та?амы ?ой. Ол жа?ты? тама?ы бізді? бойымыз?а дарымайды. Ал ?уежайдан ?азыны алып ?ту де о?ай емес. Онша?ты бала болып ?азыны пакетке орап, оны? сыртынан бірнеше киімімізді орап, с?мкемізді? т?біне салып алды?. Бойымызда ?ор?ыныш бар, ?сталып ?алса?, абырой болмасы аны?. ?йтеуір алып ?тіп «у?» дедік. Шетелдерде фастфут ?німдерін к?п жейді ?ой, біз де ?ызы?амыз. Біра? жарысты? алдында ондай та?амды пайдаланбай, ет жеген д?рыс.
— Спортшылар денсаулы?ын ?алай к?теді?
— Барынша денсаулы?ымыз?а ?араймыз. Жаман ?деттерден аула?пыз, ішімдік ішпейміз, темекі шекпейміз.
— Спортшы ретінде ?зі?ізді ?андай спортшымын деп ба?алайсыз ж?не Бразилияда ?тетін Олимпиада?а ?атысасыз ба?
— ?зімді керемет спортшымын деп ба?аламаймын. Біра? ортасындамын. Алла денсаулы? берсе, жатты?тырушым аман болса, б?йыртса ?атысамын.
?азір дайынды? ?стіндемін. Келер жылы тамыз айында Астанада ?лем чемпионаты ?теді сол жарыс?а дайынды?ымды к?шейтіп, ?ол?а алуым керек.
Арманым — ?лемдік де?гейдегі жарыстарда ?аза? еліні? к?к байра?ын биіктен к?рсетіп, ?зге елде ?аза?ымны? ?н?ранын ас?а?тату. Б?йыртса, ?лі талай шаршы ала??а шы?ып, биік т??ыр?а к?терілемін деген сенімдемін.
С?хбаттас?ан
Тельман БЕЙСЕНОВ
«aikyn.kz»
