Ажда?адай а?ырып жа?андану заманы келгелі ?лтты? ??ндылы?тарымыздан к?з жаза бастады?. Ал?ашында салт-сананы, ?дет-??рыпты «айда?арды?» аузына тосса?, жа?андану ж?т?ан д?ниемізді ?алпына келтіре алмай дал болып ?алды?. Енді міне, «сыйлы ?она?» жа?ашылды?ты? алдына ана тілімізді, жастарымызды? болаша?ын тарту етіп отырмыз. Кімге, я болмаса ?алай дейсіз ?ой? ?лкен мен кішіні те?дей арба?ан, ?зіне ??лыптастай байла?ан «агент» емей немене б?л?!
Негізінен 2003 жылы mail.ru компаниясы хабарласу?а тиімді болу ?шін агентті ойлап тап?ан. Біра? б?л ??рал халы? арасында іш пыстырмайтын ?сек ??гімелерге жа?сылап жол ашып берді. «Mail.ru» компаниясыны? м?ліметтеріне с?йенсек, д?ниеж?зінде аталмыш ?леуметтік желіні 16 миллионнан астам адам ?олданады екен. Ал бір уа?ытта 2 миллионнан астамы осы желіде отыратын к?рінеді. Егер кез-келген адам технологияны тиімді пайдаланып, ?ажетіне жаратып жатса, агент – алысты жа?ындастыратын таптырмас ??рал. Ал, шектен шы?са? айы?пас ауру?а шалды?асы? деген с?з. Осы дертке душар бол?андарды? не ?й?ысы ?анбай, не ж?мысы ?нбей, а?айын-туыстарымен ?арым-?атынасы б?зылатынын психолог мамандар айтып ж?р.
??рамында ?зіне т?уелді ететін алкоголь, какаиині жо? б?л агентті? жастар санасын жансыздандырып отыр?аны к?зі ?ара?ты азаматты? уайымына айналды. «Мен жастар?а сенемін!» деп, болаша??а зор ?мітпен ?ара?ан Ма?жан атамыздай біз де кейінгіге иек арта аламыз ба? ?айдам… Себебі, к?н ?за? ?олынан ?ялы телефоны т?спейтін жас?спірімдерді? ерте?ін болжау ?иын. Агент – ?ылыммен д?лелденбеген ауру. Медицина мамандары аны?та?андай, агентішілде к?з ауруларыны? т??ым ?уалайтын т?рі болса, ол тез ?оза бастайды да, со?ы за?ипты??а жеткізеді екен. Ал ультрак?лгін с?улелер иммунитетті? т?мендеуіне ы?пал етіп, алуан кеселдерге душар еткізуі ы?тимал. Сондай-а? эндокринологиялы? дерттерге шалды?тыруы да ?бден м?мкін. Психологиялы? т?р?ыда компьютерді, ?ялы телефонды к?п ?олдан?ан жан уа?ыт ?те келе с?з к?тере алмайтын ашуланша? болады екен. Себебі, онда?ы зиянды тол?ындар адам психикасына кері ?серін тигізіп, ж?йке ж?йе тамырларын за?ымдайтын к?рінеді. Міне, осыншама ауруды ар?ала?ан жастар мардымды ж?мыс ат?арады дегенге сену ?иыныра?.
Ж?не бір айта кететін жайт, ?азіргі та?да агент пайдаланушыларды? басым б?лігі мектеп о?ушылары мен студенттер екен. Саба? ?стінде мыл?ауша сауса? ар?ылы с?йлесіп отыратын олар м??алімні? аузынан шы??ан с?зін саралап, білім ?орын санасына сі?іреді деп айта алмайсы?. Осыдан он жыл б?рын ана тіліне ?ауіп орыс тілінен т?нген еді, енді агентті? мыл?ау тілімен к?ресуге тура келіп т?р. Осы т?р?ыда сала мамандары «Мобильді агентті?» адам?а тигізетін зияны к?п, біріншіден – сол электронды пошта?а т?уелді боп ?алады, содан кейін адамдармен ?арым– ?атынас т?рін шектейді. Таным ?дерістеріні? (ойлау, есте са?тау, зейін) дамуын тежейді. Бір уа?ытта адамны? эмоциясын ?згертуімен ?атар, психологиялы? жа?ынан жеке т?л?аны? ?алыптасуына кері ?серін тигізеді» деп, дабыл ?а?уда. Агентшіл жас к?збе-к?з адам баласымен тілдесуден ?ор?ып, жас?анша? кейіпке т?седі екен. Ал осындайлар бізді? болаша?ымыз бола алады дегенге сенесіз бе?!
Агентомания аурумен ауырып ж?рген ?рбір Отандасымыз алтын уа?ытты аялап, оны пайдалы іске ж?мсаса игі болар еді. Халы?ты? болаша?ын бір к?ндік ?ызы?ты? к?ле?кесінде ?алдырып, рухани аз?ындау?а ?шырамай, агентті ??ндылы?тарымызды, ?лтты? д?ст?рлерімізді д?ріптейтіндей желіге айналдырып жіберсек н?р ?стіне н?р болмас па еді.
«Адас?анны? алды – ж?н, арты – со?па?» деп Абай атамыз айт?андай, ес жиып, етек жиар кез келді. Агентке ?з миссиясын адал ат?ару?а м?мкіндік жасайы?. Оны? басты миссиясы – елді ?секке тарту емес, алыс пен жа?ынды а?паратты? байланыстыру. Осыны естен шы?армайы?, агентті сенімді сергініне айналдыр?ан а?айын.
Г?лнар ДІЛДАХАН?ЫЗЫ
«elgazeti.kz»
