?р баланы? балалы? ша?ы ала?сыз, уайым-?ай?ысыз ?туі керек десек те, ?о?амда жеткіншектерге ?атысты к?ш к?рсету мен зорлы?-зомбылы? тыйылмай келеді. Тіпті кейінгі кезде тамырын жайып, ау?ымы ке?ейіп кеткендей.?мірді? г?лін б?р ашпай жатып ерте солдырып, ?міріне ?иянат жасайтын ата-аналар да бар…
?о?амны? е? ?ор?алма?ан, ?лсіз м?шесі ретінде балалар?а отбасында болсын, ?о?амды? орындарда болсын ересектер, ?атарластары тарапынан к?ш к?рсетіледі. Алайда оларды? к?пшілігі жабулы ?азан к?йінде ?алып, жанына ауыр жара салын?ан балалар?а к?мек беруге еш м?мкіндік болмай жатады. Мамандарды? айтуынша, жас жеткіншектерге психологиялы? ?ысым к?п жасалады екен. Ал ата-ана, м??алім, б?тен жандар тарапынан бол?ан кез келген ?атыгездік жас баланы? мінез-??л?ына кері ?серін тигізбей ?оймайды.
— ?ай жаста болмасын, адам?а к?ш к?рсету орны толмас зардаптар?а ?келеді. ?сіресе, ?ор?ану?а шамасы келмейтін балалар?а ?ол к?теру, ?рсып, ?рып-со?у — оны? ???ы?ына ?ол с??у болып табылады. Со??ы жылдары балалар?а ?атысты к?ш к?рсетуді? т?рлері мен ау?ымы ке?ейіп келеді. Балалар арасында?ы ?атыгездік пен агрессия, ?ор?ыту ар?ылы талап ету, ?рып-со?у, моральды психологиялы? ?ысым, кемсіту, к?ш ?олдану, жынысты? аз?ыру жиілеп барады. М?селен, департаментті? 264-04-03 сенім телефонына жыл басынан бері психологиялы? ж?не физикалы? к?ш к?рсету, отбасында?ы дау деректері бойынша — 43, балаларды? ?о?амды? ?абылдауына бала ???ы?ыны? б?зылуы ж?не олар?а к?ш к?рсету деректері бойынша 11 ?тініш т?сті,- дейді Алматы ?алалы? Балаларды? ???ы?тарын ?ор?ау департаментіні? директоры С?уле Бекетаева.
Сондай-а? С?уле Станислав?ызыны? айтуынша, Алматы ?аласында 1029 т?рмыс жа?дайы т?мен отбасы болса, ата-аналы? міндетін орындама?аны ?шін 143 ата-ананы ???ы?ынан айыру ісі ?арал?ан. Маск?немдік пен наша?орлы??а салын?ан 24 ерлі-зайыпты ата-ана ???ы?ынан айырылыпты. Ал ?араусыз ?ал?ан ?йелдер мен балалар «Тим Чэллиндж» секілді ?о?амды? ?орларды? уа?ытша баспаналарына жіберіледі. Ал осы ?орды? ?кілі Тамара Решені? айтуынша, зорлы?-зомбылы? к?рген жандар?а арнал?ан, ?ор?анысы мы?ты мемлекеттік орталы?тар салатын кез жетті. Себебі біріншіден, оларды? ?атары уа?ыт ?ткен сайын к?бейіп, екіншіден, ?йсіздерден айырмашылы?ы сол — зорлы? к?рсеткендер ж?бірленушілерін а?дып, мазасын алады.
— К?мелетке толма?андар?а ?атысты к?ш к?рсету деректері ?лі де болса толы? емес. ?кініштісі, ?атыгездікті? ??рбанына айнал?ан балаларды? ?атары жылдан-жыл?а к?бейіп барады О?ан бізді? «150» сенім телефонына к?нделікті келіп т?сетін ша?ымдар д?лел. Б?гін ?ана ?з баласын ?рып-со??ан ана жайлы а?парат келіп т?сті. ?зіні? м?гедек ?лын со??ыны? астына ал?ан ана?а не айту?а болады? Б?гінде б?л м?селені ашы? айтып, ?о?амны? назарын аударуымыз керек, — дейді «Да?дарыс орталы?тары ода?ыны?» бас?арма т?райымы З?лфия Байса?ова.
Ал «Дана» ?леуметтік ?олдау орталы?ыны? директоры Эльмира ?лиева тек ?ана ж?бірленушілермен емес, ?атыгездік к?рсеткен жандармен де (?сіресе, ер-азаматтармен) ж?мыс істеу керек деген пікірде. Оларды? ?зін ?о?ам?а ?ажетті, жеке т?л?а ретінде сезінуі ?шін к?мек ?олын созу — азаматты? парыз. ?йткені олар баласы ?шін — ?ке, ж?байына — жар, анасына — бала.
Осы орайда «Да?дарыс орталы?тарыны? ода?ы» Білім ж?не ?ылым министрлігіні? Балаларды? ???ы?тарын ?ор?ау комитетімен бірлесе отырып, ?арашаны? 1-і мен 19-ы аралы?ында «К?ш к?рсету мен ?атыгездік жо? балалы? ша?» атты а?паратты? нау?анын ?ткізбек. Нау?анны? ма?саты — жас жеткіншектерге ?атысты ?атыгездік к?рсету, к?ш ?олдануды? алдын алу, осы м?селені шешуді? тиімді жолдарын табу.
?мітжан Жапар
