[:kz]
1944 жылы Кеңес Одағында «Батыр ана» ордені бекітілді. Көп балалы отбасыларға ай сайынғы жәрдемақы берілді. Әскери зардаптардан кейін кеңес халқының санасы өзгерді. Елдің басты байлығы – адам деген түсінік қалыптасты.
Статистикаға сүйенсек, Қазақстандағы көп балалы отбасылардың 80 пайызы кедейлік шегінен төмен тұрады. 31 телеарна әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларды қиын күн күтіп тұрғанын айтады. Биылғы жылы инфляция деңгейі 15 пайызға жетті. Артықшылықтары жеткіліксіз. Өнімдер қымбаттап барады.
Балалар еліміздің болашағы екенін ұмытпаған жөн. Бала тәрбиесі – ауыр да жауапты жүк. Қоғам қайраткері, белсенді Ақмарал Басированың пікірінше, көпбалалы отбасылар халықтың ең осал санатына жатады.
«Мен қоғам қайраткерімін ,Алатау өңіріндегі ананы қолдау орталығының басшысымын. Ауданымызда 12 мың әйел тіркелген. 60 пайызы көп балалы аналар. 4 және одан да көп бала тәрбиелеп отырған жалғызбасты аналар бар. Олар ауыр өмір сүреді. Балаларды тамақтандыру, киіндіру, аяқ киім кию қиындап барады. Бәрінің бағасы өсіп жатыр», – дейді Басирова.
Қоғам қайраткерінің айтуынша, мемлекет бұл бағытта жұмыс істеуі керек. Балаларды қамтамасыз ету – ересектердің басты міндеті. Үлкендер өздерінің болашағына жауапты. Отбасына тек мемлекет көмектесіп қана қоймай, онымен бірге жеке кәсіпкерлер де өз үлесін қосу керек деп ойлаймыз. Сарапшылардың көпшілігі Қазақстанда аналық капиталды мемлекеттік деңгейде енгізетін уақыт жетті деп есептейді.
Бұл пікірді Мәжіліс депутаты Ақбөпе Әбілқасымова да айтады. Әбілқасымованың пікірінше, адам ресурсы – елдің басты байлығы. Күрделі жағдайларда үкіметтің бағытын өзгерту маңызды. Қазақстандықтардың адамдық әлеуетінің сандық және сапалық жағынан өсуі үшін. Қазақстан – ресурстарға бай мемлекет. Елдің барлық балаларын қамтамасыз етуге қаражат жеткілікті. Қазақстанда 19 миллион адам тұрады. Халыққа жақсы тамақ, шаңырақ, сапалы білім қажет.
Маңғыстаулық көп балалы аналар биыл жәрдемақының аздығына шағымданды. Әйелдердің наразылығы азық-түлік бағасының өсуімен байланысты. Бағалар өсіп жатыр, бірақ жеңілдіктер сол деңгейде. Аналардан АӘК көтеруді сұрайды. Алты балаға 60 мың теңге алады. Көзіне жас алған әйелдер әкімдіктің бұл саясатына наразылығын білдірді.
Ал жеке кәсіпорындар ше?
Қазақстандық «Tиолайн» компаниясы анаға сапалы қолдау көрсететін жеке кәсіпорынның үлгісі болып табылады. «Тиолайн» компаниясында лайықты жалақыдан басқа аналық капитал енгізілді. Бір бала туылғаны үшін қызметкерлер бір миллион теңге алады. Екіншісі үшін -2 млн. Үшіншіге үш миллион теңге.
Обухов атындағы тау–кен байыту комбинатының директоры Виктор Долгалевтің айтуынша, балалардың дүниеге келуі – қуаныш. Бірақ одан әрі күрделі тәртіптегі процестер жүреді. Балаларға киім-кешек сатып алу, оларды уақытында тамақтандыру, қажеттіліктерін қанағаттандыру керек. Қызметкерлеріне қандай да бір түрде көмектесу үшін компания аналарға декреттік демалысты төлеп қана қоймай, ақшалай сертификаттармен балалардың туылуын ынталандыруды шешті.
Жақында ЖШС директоры Виктор Долгалев тау-кен байыту комбинатының жаңадан болған ата-аналарын құттықтап, оларға сертификаттар табыс етті. «Тиолайн»-ның перзентхана қызметкерлеріне біржолғы жылдық жалақы төленді.
«Мен бір нәрсені айтқым келеді. Қандай қиыншылық болса да, жолымызда қандай қиыншылық шықса да, бала – Құдайдың үлкен сыйы. Бұл балалар кішкентай. Бірақ олар қазірдің өзінде өсіп келеді. Енді сіз жаңа өмір сүріп жатырсыз. Мұның бәрі сіз оларды қалай тәрбиелейтініңізге байланысты. Біздің тау-кен байыту комбинатында жақсы адамдар жиналды. Мен оларға сенемін. Уақыт өте келе мен ана болуды қолдауды жақсартқым келеді. Екінші балаға үш миллион төлейміз. Үшінші бала үшін — төрт жарым млн. теңге. Үш баланы дүниеге әкелдіңіз. Әрі қарай, өзіңіз шешіңіз. Өмір жалғасып жатыр. Бұл біздің ел. Барша қазақстандықтарға отбасында үш бала ең аз болғанын тілеймін», — деді Долгалев өз қызметкерлерін құттықтау сөзінде.
Қызметкерлер аналық капиталды ұлғайту идеясына қуаныштарын білдірді. Кейбіреулер қуаныштарын баса алмады. «Тиолайн» компаниясы Көкшетау қаласында бөбекжай – балабақша салуды жоспарлап отыр. Балалардың ата-аналары өздерін қолдауды сезінуі және баласы өскенде жұмысты жалғастыра алатынын білуі үшін.
Мемлекетіміз аналарға «Тиолайн» компаниясы сияқты қамқорлық жасаса, біз мүлде жаңа, жақсы Қазақстанға ие болар едік.
Біздің анықтама:
Көп балалы аналарды қолдаудың мемлекеттік шарасы «Аналар капиталы» Ресей Федерациясында алғаш рет 2007 жылы пайда болды. Ресей азаматтығы бар отбасында бала асырап алу немесе босану кезінде оның ата-анасына 483 882 рубль немесе біздің ақшамен -3 822 667 теңге беріледі.
[:]
