[:kz]
Солтүстік Қазақстан облысы көші-қон тізімдері бойынша көш бастады. Қалғандарынан екі есе көп адам облыстан кетеді. Облыстың демографиялық көрсеткіштері төмен. Дүниеге келген адам санына қарағанда өлім-жітім басымырақ .
Аймақта туылғандардың көбісі шетінеп кетеді .Солтүстік Қазақстан өмір сүру ұзақтығы рейтингінде соңғы орында (69,9 жас). Халық саны бойынша соңғы жолда. Жалақы бойынша соңғы орында.
ОҚО-да өмір қымбат. Сапалы инфрақұрылым жоқ, нашар жолдар ,барлығының бағасы өсіп жатыр. Жастар жағыда жаппай қоныс аударуға мәжбір .
Соңғы 11 жылда Солтүстік Қазақстан облысы халық санының азаюы бойынша рекорд жаңартып келеді.
2021 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында облыста 4 967 жаңа туған нәресте дүниеге келді. Көбі (41,6 %) облыс орталығында туған. Дәл осы кезеңде 5 845 адам қайтыс болған .
Әлеуметтану саласының мамандары бұл жағдайды көші-қон апаты деп атайды. 2021 жылдың 6 айында Солтүстік Қазақстан облысына 2 339 адам дүниеге келсе, 4 236 қайтыс болған .
Мигранттардың негізгі бөлігі Ресейге барады. Өңірде жастардың келешегі жоқ. Оларды жолдың сапасы, жалақы, жұмыссыздық қанағаттандырмайды. Өзімізді де, балаларыңызды да асырай алмаймыз ба деп қорқады
Жасөспірімдер Ресейдің жоғары оқу орындарына түсіп, сонда қалуға тырысады. Солтүстік жастары Мәскеудегі немесе Санкт-Петербургтегі жоғары оқу орындарын жақсы көреді. Ауруханалар , заманауи медицина. Оқыту жаңа бағдарламалар бойынша өтеді. Жастардың соңынан қарттар да ,Ресейге кетіп жатыр.
Ата-аналары балаларына жақын болу үшін Солтүстік Қазақстан облысынан кетіп жатыр. Халықта жарқын болашақ туралы елес жоқ. Олар жұмыс күшінің құнсыздануы мен өмір сүру деңгейінің төмендігіне наразы, жалақықылары мардымсыз .
«Оқуды бітірген мамандар кетіп жатыр. Біздің қала коммерциялық. Ол ломбард, банк, дүкен сияқты бір типті ғимараттарға толы. Қалада шығармашылық жоқ. Алматыдан айырмашылығы Петропавл өте кедей қала. Алматыда үйірмелер мен секциялар көп.
Адамдар жиналатын және олар бірге бірдеңе жасауға қызығушылық танытатын көптеген жергілікті жерлер бар. Олар өздерін қандай да бір хоббиге арнайды. Жастарды дамыту керек. Бірақ бізде ондай жағдай жасалмаған », — дейді облыс тұрғындарының бірі.
Әкім Құмар Ақсақаловтың халық ағынын тоқтату туралы шулы ұрандары сөз болып қалды. 2018 жылы облыс әкімі көші-қон мәселесін 2021 жылға дейін түзетеміз деп уәде берді.
«Екі жыл бұрын бұл көрсеткіш 7 мыңға жуық болса, өткен жылы 5 мың адамға азайды, ал биыл 4 мыңнан аспайды деп отырмыз. Өздеріңіз көріп отырғандай, халықтың кетуі азайып келеді, алдағы үш жылда біз көші-қонның оң сальдосына жетеміз», — деп уәде етті сол кезде әкім.
Бірақ содан бері жағдай ушығып кетті. 2021 жылдың 1 қыркүйегіне Солтүстік Қазақстан облысы тұрғындарының саны 540 мың адамды құрады. 2020 жылы олардың саны 546 мың болды. Халықтың азаюына көші-қон ағыны әсер етті.
Солтүстік Қазақстан экономика басқармасының есебінде 2021 жылдың қаңтар-тамыз айларында облыстан 3 мыңнан астам адам кеткені айтылған. 2020 жылдың осы кезеңінде кеткендердің саны 2,4 мың болды. 2021 жылдың қаңтар-тамыз аралығында Солтүстік Қазақстанға қоныс аударғандар саны 2020 жылмен салыстырғанда 9,6 %-ға аз.
Сарапшылар көрсеткіштерді аймақтың жалпы осалдығымен байланыстырады.
СҚО ең кедей аймақтардың тізіміне енді. Кейбір ауылдарда жалақы 42 000 теңгеден аспайды. 2020 жылы Солтүстік Қазақстан облысының 100-ге жуық ауылы жойылу алдында тұрған .
Қараусыз қалған ауылдардың мәселесін әйтеуір шешу үшін «Еңбек» бағдарламасы қолға алынды.
Солтүстік Қазақстан облысында еңбек артықшылығы бар өңірлердің тұрғындары жаңа үйлерге көше бастады.
Бағдарлама аясында олар жалдамалы баспанамен, мамандықпен және жұмыспен қамтамасыз етілуі тиіс болатын.
«Еңбек» бағдарламасы тамаша жазылған. Дегенмен, оның іске аспаған тұстары көп.
Қазақстандық журналист Азамат Ерғалиев зерттеуін «Еңбек» жобасын жүзеге асыруға арнады.
Журналист атап өткендей, бағдарлама жеделдетілген қарқынмен орындалды.«Ақша алдыңыз ба? Оны меңгеру керек».
Үйлерді серіктестік емес, жеке адамдар сала бастады. Олар тез салынды. Сосын әкімдікке 7 миллионға сатып жіберді. Тендер жоқ. Тендер, бекітілген эскиздік жобалар, авторлық-сәулеттік қадағалау туралы әңгіме болған жоқ.Журналистің айтуынша, үйлердің сапасы сын көтермейді .
Қазақстанның оңтүстігінен келген кейбір қоныстанушылар қыста суықтан қалай да құтылу үшін әжетханада ұйықтауға мәжбүр болған.
Азамат Ерғалиев халықтың Солтүстік Қазақстаннан кетуіне тағы бір себеп деп есептейді. Бұл жерде азаматтардың құқығы ескерілмейді. Олардың қажеттіліктері ескерілмейді екен.
[:]
