[:kz]
Еуропалық одақ — әлемдегі ең ірі экономикалық блок. Алғашында ЕО алты ел: Бельгия, Германия, Франция, Италия, Люксембург және Нидерландтан тұрды. Бүгінгі таңда ол Еуропадағы 28 мемлекеттен тұрады. Кейбір мүшелері, мысалы, Ұлыбританиядан шығуға тырысады. Алайда Еуропалық Одаққа кіруді қалайтындар бар. Түркия президенті Режеп Эрдоган ЕО-ға мүшелікке қатысты өз елінің позициясын қайта қарастыратындығын мәлімдеді, бірақ ол 12 жылдан бері ЕО-қа мүше болуына ұмтылады.
ЕО бюджеті әкімшілік мұқтаждықтарға, сондай-ақ ауыл шаруашылығы, зерттеу, халықаралық көмек және даму сияқты саясат пен салаларға жұмсалады. Бюджеттің шамамен 6 % әкімшілік мақсаттарға жұмсалады, ал қалған 94 % саясатты қаржыландыру үшін пайдаланылады.
Қаржыландыру көздері:
дәстүрлі меншік ресурстары — ЕО елдерінен тыс кедендік алымдар;
ҚҚС ставкасы, әрбір ел үшін 0,3 %;
Әрбір мемлекеттің ресурстарының 0,7 %-ы;
компанияның айыппұлдары;
ЕО-ның қызметкерлері мен ЕО-ға мүше емес елдердің жарналарынан қызметкерлердің жалақысын төмендету.
Қоршаған ортаны қаржыландыру мәселесі 1970-ші жылдары басталды және Британияның ЕО-нан кетуіне деген ұмтылысының негізгі себептерінің бірі.
Мысалы, 2015 жылы Еуропа Кеңесі 2016 жылға арналған бюджетті 143,89 миллиард евро мөлшерінде мақұлдаған болса, оның мүшелері Еуропаға келетін, терроризмге қарсы күреске, босқындар санының артуына тағы 12 миллиард евро бөлуге уәде берді.
Бюджет жеті жылға қабылданады. Сонымен қатар, Еуропалық Комиссия Еуропарламент пен Кеңеске ұсынатын жылдық бюджетті белгілейді. Еуропалық Аудиторлар сотының қаражатты пайдалануын бақылайды.
Германия үлесіне 21,11 %, Франция (16,44 %), Италия (13,64 %), Ұлыбритания (13,05 %) және Испания (8,51 %). Осылайша, бұл бес ел барлық қаржыландырудың шамамен 70 % құрайды.
Еуропалық Одақ Мальтадан (0,05 %), Эстониядан (0,10 %), Латвиядан (0,11 %), Кипрден (0,14 %) және Литвадан (0,21 %) ең төменгі табысты алады.
Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, Қазақ-Орыс Халықаралық Университетінің доценті.
[:]
