[:kz]
Хинди — Үндістанның ресми тілі және Біріккен Араб Әмірліктеріндегі танылған азшылық тілдері. 425 млн. адамға бұл – туған немесе ана тілі деп саналады, ал 120 млн. адам үшін екінші қолданатын тіл деп саналады екен.
Ол өз атауын «хинд» парсы сөзінен пайда болды, яғни «Инд өзенінің жері» дегенді білдіреді. Үндістаннан басқа, ол басқа елдерде, оның ішінде Маврикий, Суринам, Непал, Тринидад және Тобаго, Америка Құрама Штаттары және Оңтүстік Африкада пайдаланады.
Үндістан
Үнді тілінде сөйлейтін адамдардың көбісі Үндістанда тұрады. 422 миллион индийліктер (40 пайызы) оған тиесілі. Ағылшын тілі мемлекеттегі тағы бір ресми тіл болып саналады. Бұл Харьяна, Уттар-Прадеш, Химачал-Прадеш және Дели қалаларының негізгі тілі. Сондай-ақ, Үндістанның Раджастан, Чхаттисгарх және Мадия Пррадеш, Джархандта және Бихарда да сөйлейді екен.
Непал
Непалда шамамен 80 миллион адам хинди тілінде сөйлейді. Жұртшылықтың басым көпшілігіне қарамастан, халықтың шамамен 80% хинди тілінде сөйлейді және оны түсінеді, ол әлі де үкіметтің тізіміне кірмейді. Непалда хиндидің таралуы екі ел арасындағы мәдениет пен Непалдағы Үнді теледидарының танымалдылығымен түсіндіріледі.
АҚШ
Америка Құрама Штаттарында хинди тілінде шамамен 650 000 адам сөйлейді, бұл елдегі ең танымал шет тілі болып табылады. Дегенмен, сөйлеушілер ағылшын тілінің басым болуына байланысты оны көбінесе үйде пайдаланады. Америка Құрама Штаттарда аз ғана тасымалдаушылар бар, олардың көпшілігі Үндістаннан келген иммигранттар. Алайда, олардың балалары өздерінің туған тілінен гөрі ағылшын тілін жақсы біледі.
Маврикий
Маврикий халқының үштен бірі хинди тілінде сөйлейді. Бұдан басқа, елде ағылшын және француз тілдері кең таралған, олар Парламентінің ресми тілдері болып табылады, бірақ Конституцияда мемлекеттік тіл туралы бап немесе тарау жоқ. Маврикийдің басым көпшілігі жергілікті креол диалектісінде сөйлейді.
Сипаттама және салыстыру
Хинди басқа еуропалық тілдерге қарағанда оқуға әлдеқайда жеңіл. Барлық сөздер жазылғандай оқылады. Ең маңызды айырмашылық — бұл етістік әрқашан сөйлемнің соңына болады және зат есімдер алдында ешқандай артикальдер жоқ. Барлық сөздер (зат есімдер, сын есімдер, етістіктер) жынысына және санына байланысты.
Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, Қазақ-Орыс Халықаралық Университетінің доценті.
[:]
