[:kz]
Қайрат Рысқұлбековті қайтыс боларынан бір күн бұрын тергеу изоляторында моншаға апарған семейлік Мақсұт Оспанов ешкімге айтпаған деректерді бөлісті, деп хабарлайды “Адырна” ұлттық порталы “Айқын” басылымына сілтеме жасап.
Мақсұт Оспанов 1979-1991 жылдары Семейдегі оқшаулау тергеу изоляторының старшина жасағында конвой, бақылаушы, каптерщик қызметтерін атқарған. Айтуынша, Қайрат Рысқұлбековты моншаға қалай апарғаны әлі күнге көз алдында.
«Әлі күнге дейін есімде. Сағат 3 кезінде моншаға өзім ертіп апардым, киімін, бәрін ауыстырып бердім. Сағат 4-5 шамасында камераға кіргіздім. Таңертең келсем, түрмеде айғай-шу. Қайрат қайтыс болыпты. Не болғанын өзім түсінбей қалдым», – дейді ол.
Мақсұт Оспанов Қайраттың ерекше бақылаудаға камерада отырғанын айтады.
«Біркісілік камерада отырды. 22 камера – ерекше бақылаудағы камера.«Смертниктер камерасы» деп алалатын, онда ату жазасына кесілгендер отырады», – дейді Мақсұт.
Бұрынғы түрме қызметкері бұған дейін барлық кітаптарда, баспа беттерінде
«Қайрат Рысқұлбеков Семей түрмесіндегі 21 камерада ажал құшты» деген сөзбен келіспейді.
«Семей түрмесінде 10 жылдан астам еңбек еткен адаммын. Мен жұрт секілді естігенімді емес, көргенімді айтып отырмын. Қайратты өзім камерадан алып шығып, моншаға апарып жүрдім. Меніңше, Қайрат өз ажалынан өлген жоқ. Біреулер өлтірді. Ал оны 21 камераға ауыстырса күндіз ауыстыруы керек еді. 22 камераны екінің бірі аша алмайды. Жедел қызмет бастығы мен түрме бастығы ғана аша алады. Қайратты өзі отырған 22 камерада өлтіріп, 21 камераға апарып тастауы да мүмкін», – дейді ол.
Сондай-ақ, Мақсұт Оспанов Қайрат Рысқұлбековтың күнделігі жайлы естелік айтып берді.
«Түрмедегі әрбір кісінің заттарын, киімін қоятын арнайы орын болады. Қайраттың қалың дәптері сонда тұратын. Ұмытпасам, түсі қоңыр болуы керек. Іші тола жазу. Бір күні «Күнделігіңді оқуға бола ма?» деп Қайраттың өзінен рұқсат сұрадым.«Оқыңыз. Бірақ ешкімге бермеңіз», – деді. Біреуге берсем, өз басыма бәле болады ғой. Сөйтіп, Қайраттың күнделігін оқыған жайым бар. Оқыдым дегеннен гөрі шолып шықтым дегенім дұрыс шығар. Әке-шешесіне арнаған өлеңдері, махаббат тақырыбындағы өлеңдері болды», – дейді ол.
Қайрат қайтыс боларының алдында күнделікті камерасына алып кеткен. Мақсұт Оспанов оған күнделігін өзі қиылып сұраған соң жасырын түрде берген екен.
«Қиылып сұраған соң амалсыз бердім. Бір жағы қорықтым. Біліп қойса, мені жұмыстан шығаруы да мүмкін еді.«Қолыңыздан алдым, қолыңызға беремін. Таңертең аласыз», – деді. Таңертең анадай жағдай болды. Күнделік сол күйі табылған жоқ. Кейін табылды деп естідім. Өзім бірақ көрген жоқпын. Осылай боларын білсем, дәптерді көшіріп алар едім. Ол кезде фотоға түсіріп алатын ұялы телефон да жоқ қазіргідей», – дейді естелік айтқан бұрынғы түрме қызметкері.
Қайрат қайтыс болғанда оны жалғыз өзі моншаға апарғаны үшін Мақсұттан да күдіктеніп, сұрақтың астына алған кездер де болыпты.
«Сен ештеңе көрген жоқсың, моншаға апардың да алып келдің. Аузыңды жап та тыныш жүр», – деді бастықтар. 10 жылдай ешкімге айтпай жүрдім. Қазір ақырындап айтып жүрген жайым бар», – дейді Мақсұт Оспанов.
[:]
