[:kz]
Жасыратыны жоқ, біздің қоғамда орыс тілі басым болып қала береді. Бірақ! Статистикаға сүйенсек, қазақ тілінің мәртебесі мен сұранысы артып келеді. Қазақ тілінде еркін сөйлеп оқып , жазатын – халықтың 39 пайызы құрайды екен деп хабарлайды altyn-orda.kz
Қазақтардың 51 пайызы туыстары мен достарының ортасында қазақша сөйлеседі.
Әдеби және лексикалық тілдерде 21,4 % сөйлейді. Қазақ тілін үйрену үрдісі пайда болды.
Қазақ тілін үйрену сәнге, сәнді, беделді болып барады. Тілдің негізгі қызметі – қазақстандық қоғамды топтастыру және елімізде тұратын барлық азаматтар арасында диалог құру.
Саясаттанушы Асхат Қасенғали атап өткендей, қазақ тілі – түрлі этностар мен қазақтың өздері арасындағы нығайтатын көпір. Тек тіл ғана бәрімізді біріктіре алады, біртұтас азаматтық елге айналдырады.
Діни жағын алатын болсақ, оған сүйену қиын. Барлық діндер әртүрлі. Мұсылмандардың өз ішінде алауыздық бар. Қазақтардың ішінде христиандар, атеистер, буддистер бар.
Идеологиялық және саяси көзқарастарға сүйену оңай емес. Олар қазақстандықтардың арасында ерекше.
Біреу оппозиционер, біреу билікті қолдайды. Бірақ, қазақ тілі – тек қазақтарды ғана емес, өзге ұлт өкілдерін де біріктіретін тірек.
Мемлекеттік тілді дамыту қорының басшысы Азат Шәуеев қазақ тілі ағылшын тіліне бәсекелес бола алады деп есептейді. Ұлдар мен қыздар қазақшаға басымдық бере бастады. Бұл тенденция жастар арасында белең алуда. Әлеуметтік желілердегі мемдар мен қызықты парақшалар қазақ тілінде пайда болды.
Тіл үйренуде қазақстандықтар Soyle.kz порталына басымдық береді. Soyle — «сөйлеу» деп аударылады.
Портал әртүрлі материалдарды тыңдауға және оларды қайталауға мүмкіндік береді. Осылайша сіз сөйлеуге жаттыға аласыз. Қызмет тегін жұмыс істейді. Тілдің грамматикалық қыр-сырын, стильдік және әдеби ерекшеліктерін меңгеруге мүмкіндік береді.
Курс сөздердің дұрыс айтылуын есте сақтау үшін бейне сабақтарды көруді, аудионы тыңдауды ұсынады. Жаңа сөздерді сөздік карталарынан үйренуге болады.
Қолданба грамматикалық нұсқаулықпен бірге келеді. Тест тапсырмалары арқылы сіз өзіңіздің тіл деңгейіңізді анықтай аласыз. Тапсырмалар мен жаттығуларды орындау арқылы білім сапасын арттырады.
Soyle.kz тіл алмасуға ықпал етеді. Сіз тілді үйренетін басқа пайдаланушылармен байланысу мүмкіндігіне ие боласыз. «Мен мұғаліммін» қойындысы мұғалімдік дағдыларыңызды тексеруге мүмкіндік береді.
Портал мұғалімдері виртуалды сынып ашып, оқу бағдарламаларын ұсына алады және оқушылардың дамуы мен үлгерімін бақылай алады. Сіз әдеби тілді меңгере аласыз.
Қазақ тілінде сауатты сөйлеуге, сөйлемдерді дұрыс құрастыруға дағдыландыру. Жоба тіл мамандарының, әдіскерлердің және практик мұғалімдердің жетекшілігімен жасалды. «Бүгінгі күні Soyle.kz порталының қаралу саны 10 000 000-нан асты, ал тіркелген пайдаланушылар саны 200 мыңға жуық адамды құрайды. Мобильді қосымша 110 мыңнан астам жүктеп алынды», – дейді Азат Шәуеев.
Мемлекеттік тілді дамыту қоры басқа да жобаларына назар аударуды ұсынып отыр. Бұл Qazcomics.kz, Resmihat.kz, Abaialemi.kz, Soyletube.kz, Tattialma.kz, Кім білгір?
Блогер Маргарита Боярова қазақ тілін үйренудің өзіндік әдістемесін жасады.
Боярова орыстілді ортада тұрды, қазақша жаттығатын ешкім болмады. Ол қазақ тілін үйренуге көңіл бөлуге көмектесу үшін белгілі бір әдеттерді енгізді.
Блогер күнделікті үй шаруасын қазақ тілінде айтуға кеңес береді.
Мысалы, «мен шай ішіп отырмын», немесе «кешке мен киноға барамын». Бұл тәсіл қазақ тілін күнделікті сөйлеуге енгізуге көмектеседі. Кез келген күнделікті іс-әрекетті қазақ тіліне аударып, дәптерге жазып, қайталау маңызды. Бұл қазақ тілінде ойды құрылымдауға және ойлауды бастауға көмектеседі.
Боярова қазақ тілінде блог жүргізуге кеңес береді. Осылайша сіз білімге машықтанасыз, қазақтілді жазылушыларды тауып, олармен араласасыз. Қазақ тіліндегі телехикаяларды, сериалдар, блогтар, фильмдерді көру маңызды. Бұл күнделікті сөйлеуді меңгеруге көмектеседі.
Қазақша үйрен, көп ақша ал!
«Тиолайн» серіктестігінің қызметкерлері одан әрі жүрді. Қазақ тілін үйренетін әрбір адам жалақысына үстемеақы алады. Рогожинаның білім сапасын бағалау үшін «Тиолайн» басшысы Виктор Долгалев пен оның әріптесі Елена Рогожина «билер кеңесінің» өкілдерін шақырды. Тренинг бағдарламасын «Тиолайн» өзі құрастырған.
Елена қонақтарды қазақ тіліндегі шайдан дәм татуға шақырып, өзінің өмірбаянын айтып берді. «Тиолайн» қызметкерінің айтуынша, ол ағылшын тілін жақсы біледі және қазақ тілін де үйренуге бел буды. Оның достары, әріптестері, қазақ таныстары көп. Оның Отаны – Қазақстан. Елена атап өткендей, қазақ тілін үйрену әрбір азаматтың міндеті.
Рогожинаның тіл үйренуіне бір айға жуық уақыт болды. Ал ол қазірдің өзінде тұрмыстық деңгейде сөйлесе алады.
ГОК басшысы Виктор Долгалев халықты қазақ тілінде сөйлей бастаудан қорықпауға шақырады. Ал тұрмыстық қазақ тілін білу бойынша емтихан тапсырған Еленаға Виктор Иванович 20 пайызға жоғары жалақын берген.
«Тиолайн» басшылығы қазақ тілін үйренгісі келетін әрбір қызметкерге қолдау көрсетеді. Барлық студенттер жалақыны көтеру және бонустар арқылы ынталандырылады. «Емтиханды бірінші болып Елена тапсырды. Командада орыс ұлтының өкілдері жартысы бар. Ақша еденде жатыр ма? Тренингіміз тегін. Ал жақсы білім деңгейі үшін жәрдемақы болады. Тіпті ешқайда барудың қажеті жоқ. Елена уақытын босқа өткізген жоқ. Ол күн сайын біздің курстарға қатысып, оқыды, біз оны ақшамен ынталандыруға дайынбыз. Мемлекеттік тілімізді үйрену – сауапты іс», – айтты Виктор Иванович Долгалев.
Көптеген лингвистер атап өткендей, кез келген тілді үйрену оңай. Бұл мәселеде ең бастысы — тілек.
Керімсал Жұбатқанов
[:]
