АҚШ пен Еуропаға еліктеудің соңы сорымызға айналмаса неғылсын. Құдайдың бермегенін қолдан жасап алғысы келетін қызтеке мен еркекшора көбейген сайын қоғамның ар-ұятының көбесі де сөгіле бастады. Сөгілмеген несі қалды? Қарағандыда бұдан біраз бұрын екі қыздың дүркіретіп үйлену тойын жасауы өзіміз түгіл, өзге елдің баспасөзіне азық болды. Қазақстанда тұңғыш рет. «Тек» дейтін пенде табылмаған соң, лесбиян қыздар Қарағандының қақ ортасында лимузинмен қыдырып жүрді. Көпшілік орындарға барып, «махаббаттарын» паш еткен «мұңлықтардың» мұнысын батыс баспасөзі айдай әлемге айғай салып жария етті. Ал үш ұйықтаса мұндай сұмдық түсіне кірмеген қазақ я жыларын, я күлерін білмей дал.
Сәуірдің соңғы күндері Астанадан арнайы келіп, Қарағандыда «қатырып» тойларын жасаған Кристина мен Каролина тіксіне қараған жұртқа, ұят та болса айтайық, ортаңғы саусағын шошайтып көрсетіп кетті (ортаңғы саусақты шошайту да – сол батыстан үйренген «өнеріміз»). Онысы, қазақша жұмсартып айтқанда, қолдарыңнан келсе, қырып алыңдар дегені. Әрине, адам құқығын жоғары қоятын АҚШ пен Еуропаның кей елдері үшін мұнда тұрған дәнеңе жоқ шығар. Бірақ қазақ үшін емес. Қызды – қызға, жігітті ұлға үйлендіріп өркениетті, адам құқығын сыйлайтын ел атанғанша, мойнымызға дорба тағып, дәруіш болып кеткенді қолай көретін жұртпыз.
Ділімізге, дінімізге жат әрекет – әйелге әйел затының үйленуі, еркекке ер адамның әйел болуы қоғамның іріп-шіруіне әкелері анық. Сондықтан да болар, қызыл империяның көсемі Сталин сонау 30-жылдары қызтекелікке қатаң тыйым салды. Тіпті қызтекелерді соттау туралы жабық заңға қол қойып та жібергенін білеміз. Онда Сталин қызтекелер өсіп келе жатқан қызыл әскерді, жастарды азғындыққа апарып соғады деп шешкен. Ал ол уақытта КСРО-да 2 миллионға жуық гей болған деседі ресейлік «Соотечественник» сайты. Жабық заңнан кейін қызтекелер тыйылған. Қорыққанынан. Гомосексуалдардың барлығын қырып-жою керек деп отырған жоқпыз. Демократия екен, АҚШ-та солай, Еуропада былай екен деп тұнықты лайлаудың қажеті қанша? Лесбияндар, гейлер, бисексуалдар және трансгендердің құқығын таптағанымыз емес. Алайда соқырға таяқ ұстатқандай бір ғана басы ашық дүние бар. Ол – қазақтың ұзақ ғұмырында болмаған масқаралық! Қанша жерден көзіміз ашық, көкірегіміз ояу болса да, санамыз мұндайды қабылдай алмайды. Қабылдамайды да. Сондықтан да сырттан келіп жатқан бұл бейәдептер «құқығын» желеу етіп, көргенсіздікті көшеге шығармауы тиіс. Әйтпесе сайттары қаптап, сайқалдыққа шақырған порталдар тыйылар емес. Осы күнгінің жасы күнұзақ интернетте отыратынын ескерсек, олардың мұндай азғындықтан қорғалғандығына кепіл бар ма? Сайт дегеннен шығады. Қай қалада, қай жерде гей клубтар бар, қандай сауық орнында қызтекемен не еркекшорамен танысуға болатынын да көрсетіп қойғандары және бар. Тіпті «Қазақстан гейлері» деп аталатын сайттың «Гей Караганды» бөлімінде Қарағандыны екінші отаны санайтындықтары жазылыпты.
Әлемдік БАҚ бақадай шулады
Не депті дейсіз ғой. Америкалық BBC: «Бәрекелді! Қазақстанда тұңғыш рет бір жыныстылардың үйлену тойы өтті» (Hooray! Kazakhstan’s first gay wedding). АҚШ, Франция, Голландия басылымдары да құр қалмапты: «Құттықтаймыз! Қарағандыда алғаш рет бір жыныстылардың тойы өтті» (Сongratulations! Karaganda saw first lesbian wedding»). «Бір жыныстылар бірінші неке түнін өткізді (Kazakhstan: Lesbian Couple Holds First Same Sex Wedding). «Қарағанды: Бір жыныстыларға шектеу жоқ» (Karaganda: Mariage pour tous). Кристина мен Каролина қандасымыз болғанда, тіпті қарабет екенбіз… Бірақ «өгізге туған күн бұзауға да туатынын» ұмытпаған абзал.
Ұлтқа опа бермейді
Көптеген деректер бүгінде оқшауланған бұл топтың қатары көбейіп келе жатқанын айтады. СПИД орталығы қазіргі таңда шамамен елімізде 240 мыңға жуық гомосексуал барын көрсетіпті. Десек те, нақты статистика бұдан бірнеше есе артық дейді. Ал лесбияндардың қанша екені беймәлім. ЛГБТ-ның құқын қорғауға құрылған ұйымдар олардың кемсітушілікке үнемі ұрынатынын да айтып отыр. Халық оларды кемсітейін демейді. Бұл ұлттың болмыс-бітіміне қайшы. Түсінік-түйсігіне сыймайды. Сол себепті гомосексуалдарды қорғап-қолдайтын ұйымдар өкпелейтіндей негіз жоқ.
Айталық, 2009 жылы «Сорос-Қазақстан» қорының жүргізген зерттеуі Қазақстандағы осы мәселеге арналыпты. Сонда гомосексуалдарды қорғайтын елдер қатарын атап көрсеткен екен. «Тіркелетін жынысы бір серіктестік институтының түрлі пішіндері Дания, Нидерланды, Португалия, Франция, Ұлыбритания, Исландия, Норвегия, Швеция, Швейцария, Финляндия, Германия, Венгрия, Испанияда жұмыс істейді. Жынысы бір серіктестердің бірлесіп бала асырап алу құқығы Нидерландының (әлемнің басқа елдерінің ішінде – Канаданың үш провинциясында) заңнамасында бекітілген. Жынысы бір шетелдік серіктестерге иммиграциялық құқықтар беру Нидерланды, Дания, Германия, Исландия, Швеция, Норвегияда, сондай-ақ белгілі біршектеулермен Бельгия, Финляндия, Ұлыбритания мен Францияда көзделген» депті. Бірақ осының ішінде бір мұсылман елі бар ма? Жоқ. Ендеше, ұлтқа опа бермейтін мұндай зерттеулер жасалмас бұрын сол елдің салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, ұстанымын неге бағамдап алмасқа?
Нил ЦАЙ, психолог-сарапшы:
– Менталитет, наным-сенім, ең бастысы, демографиялық жағдайымызды ескере келе, еуропалық мемлекеттерге қараудың қажеті шамалы деп есептеймін. Бүгінде біржынысты некені ресмилендірген аталмыш мемлекеттерге байтал түгіл, бас қайғы болып отыр. Рас, клиникалық емі жоқ, алайда күресудің жолдары бар емес пе? Біржынысты некелерге бойкот жариялаған мемлекеттерде осы мәселемен айналысатын арнайы қауымдастықтар, институттар, зерттеу орталықтары бар. Біз болсақ аталмыш тақырыпты тіпті талқылаудан сескенеміз. Мәселен, ірі-ірі облыс-қалаларда «өз жынысын қалайтындар» қандай ауруларға шалдығып отыр? Мемлекетімізде олардың саны өсіп отыр ма, кеміп отыр ма? Бас қосатын қанша клубтары бар? Елдің ішкі саясатына олардан қауіп бар ма, жоқ па? Өздерінің патиларын (кездесулерін) өткізгенде, қанша адам СПИД ауруына шалдықты? Егер бұл қалыпты нормадан ауытқу болмағанда, шетел мемлекеттерінің депутаттары, министрлері жұдырықтасып, төбелесуге дейін бармас еді ғой. Бұл «біржыныстылар үйленді екен» деп жеңіл қарап, үстірт шешім шығара салатын мәселе емес. Интернетте емес, қоғамда және де қоғамда талқылануы тиіс.
Асқарбек ЖЕЛДІБАЕВ, әлеуметтанушы:
– Кезінде «Неке және отбасы туралы» кодекс талқыланып жатқанда сенаторлар ит терісін басына қаптап, бұларды орнына қойған еді. Бұқара да қабылдаған жоқ. Бірақ мені әлеуметтанушы ретінде кейінгі жылдардағы бұлардың «белсенділігі» алаңдатып отыр. Бақсақ, жыл басынан бері Обамаға екі мәрте «ашық хат» жазыпты. Тіпті «ЛГБТ-қозғалысы» деген ұйымдары арқылы елорда жағалауындағы Степногорскіні «өз жынысын қалайтындардың астанасы» деп жариялапты. Әр елден өздері сияқты туристер келе ме деп үміттеніп отырғанын айтсаңызшы! Өз жынысына әуестердің «құқығын қорғау үшін» ресми түрде қауымдастық пен қоғамдық қорларын тіркетіп алыпты. Орыстілді, шеттілді басылымдар арқылы өз-өздерін жарнамалап, саламатты қоғамға қайшы тенденцияларын дәріптеп жүр. Қарасақ, отандық телеарналарға шығуға да әуестеніп алыпты. Қазақтілді ақпарат кеңістігі болса үн-түнсіз. Айналайындар, дер кезінде тыйып тастап, түйреп-тесіп алуға қауқарларың жетпей ме?! Клубтарын аралап, репортаж жасап мәз болып жүрсіңдер. Айып болмасын, осы орайда деңгейлерің сол болса, қазақ қоғамының, әлеуметінің ақпараттық қауіпсіздігін кім ойлайды?
Автор: Қызғалдақ АЙТЖАНОВА, Қарағанды