К?лiк кептелiсi ж?нiнен республикамызда Алматымен те?есетiн ?ала жо? шы?ар, сiр?. Iрi мегаполистегi осы проблеманы шешу ма?сатында “iрi” ж?мыстар ат?арылып та жатыр. ?кiнiшке ?арай, н?тижесi шамалы ?ана. 2012 жыл?ы ?а?тар айынан ?азан айына дейiнгi аралы?та 2086 жол апаты тiркелсе, оны? салдарынан 171 адам к?з ж?м?ан. 350 адам т?рлi дене жара?аттарын алыпты. Осыны? барлы?ы – бiр ?ана Алматы к?шелерiндегi о?и?а салдары.
Жол апатына к?птеген себептер келтiруге болады. Алайда сауатсыз к?рсетiлген жол ж?ру белгiлерi – апат санын к?бейтiп т?р?аны та?ы бар. М?селен, ?л-Фараби да??ылы мен Желто?сан к?шелерiнi? ?иылысында?ы жол ж?ру белгiсi ж?ргiзушiнi бетон ?а?па?а апарып тiрейдi. Б?л ?шiн белгi бойынша Фурманов к?шесiнен келiп, ?л-Фарабиге б?рылса?ыз жеткiлiктi. Д?л осындай ?исынсыз жол ж?ру белгiсi ?л-Фараби мен ?ожанов к?шесiндегi ?иылыста да к?рсетiлген. Ал шы?ыс айналма жолында тиiстi жол ж?ру белгiсiнi? к?рсетiлмеуi – жол апаттарына тiкелей себепшi екен. Жол полициясы бас?армасы м?селенi алда?ы уа?ытта шешуге у?де бергенiн ?алай т?сiнесiз? Сонда м?селе шешiлгенге дейiн к?лiктер аударылып-т??керiле берсiн деген с?з бе б?л?
Алматыны? Т?ле би мен Жароков к?шелерiндегi ?иылыста келе жат?ан Lexus авто-к?лiгi жолды? ойы? ш???ырына т?сiп кеттi. Жолды? ?а? ортасында пайда бол?ан б?л ш???ыр туралы тиiстi мекемелер жарытып жауап бермедi де. Алматы?а Ахметжан Есiмов ?кiм болып келгелi м?ндай жа?дайлар к?беймесе, азай?ан емес. ?ала к?шелерiндегi кедiр-б?дырлар, ойы?-ш???ырлар?а тазаланба?ан ?ар ?йiндiлерiн ?осы?ыз. Жалпы, Алматыны? тазалы? м?селесi сын к?термей т?р. Шашыл?ан ?о?ыстар мен ?апта?ан ?а??ыбас ит-мысы?тар ластан?ан ?аланы? “к?ркiн аша” т?скендей.
2008 жылы ?о?амды? к?лiктерге валидатор ??рыл?ысын орнату ?ол?а алынды. 37 миллион доллар?а (!) орнатыл?ан “темiр-кондуктор” жолаушыларды бiраз ?уреге сал?ан-ды. А?шасын ?айтармау, билет бермеу сия?ты жа?дайлар валидаторлы автобустарда ?лi к?нге дейiн жиi болып т?рады. Барлы? автобустар?а орнатылу?а тиiс бол?ан 2200 валидаторды? бастап?ыда 79 пайызы ?ана iске ?осыл?ан-ды. Кейiнiрек оларды? iшiнде са?ыз, шемiшке, бананны? ?абы?ы мен ?а?аз тастайтын ?о?ыс ж?шiгiне айнал?андары к?бейдi. ?азiргi кезде ?а?алмай ж?мыс iстейтiн валидатор табу ?иын. Сондай-а?, ?о?амды? к?лiк ж?ргiзушiлерi кешкiсiн “темiр-кондукторды? аранын ты?ындап”, жолаушылардан ?олма-?ол а?ша жинау?а машы?танып алды. М?ны ба?ылап, тексерiп жат?ан да ешкiм жо?. Ал ?алалы? к?лiктерде ?ыс?ы маусымда б?рсе? ?а?ып отыратын жолаушылар туралы айтуды? ?зi арты?.
Жыл сайын ?ыс?ы маусымда жергiлiктi шенеунiктердi? “сен салар да мен саларынан” Алматы ?ар?а к?мiлiп ?ала жаздайды. Мемлекеттен ?аржысы б?лiнген жол тазалау мекемелерi ?ала к?шелерiн ?ардан тазарту?а кiрiскенше, к?ктем келедi. Биыл да сол ?рдiс жал?асын тапты. ?ардан тазартылма?ан к?шелерде к?лiк кептелiсi болып, соны? салдарынан т?р?ындар ?йлерiне т?н жарымда ?ре? жеткен-дi. Бiрнеше ша?ырым?а созылатын к?лiк кептелiсi талайларды? бас ауруына айналды. ?йткенмен ?ала басшылы?ы б?л келе?сiздiкке жауап беруге ??лы?сыз. ?кiмшiлiк тазалы?шылар?а, тазалы?шылар мерекелiк демалыс?а сiлтеп, Алматы ба?андай бес к?н тазалаусыз жатты. Е? сора?ысы, ?ала хал?ы осылай ?арды омбылап жат?анда, президент А.Есiмовтi марапаттап, т?сiне орден та?ты. Нендей е?бегi ?шiн? ?андай ерлiгi ?шiн? Т?сiнiксiз. ?арды? салма?ын к?тере алмай, жол бойында ??ла?ан а?аштар – ?ала ?кiмдiгiнен к?мек с?ра?андай к?йде. Ескi а?аштарды к?н жылыда ?ыр?уды? орнына, м?нда?ы бiлгiштер ??ла?ан со? к?ретiнi ?ызы?. 2012 жыл?ы жоспар бойынша 15 мы? а?аш ?ыр?ылу?а тиiс бол?ан. Б??ан бюджеттен 628 миллион те?ге б?лiнiптi де. Алайда сол миллиондармен ?ыр?ылып, тазартыл?ан а?ашты к?ру м?мкiн болмады. Есесiне, Есiмовтi? а?аштары ?ар жау?анда “сыр бердi”. ??ла?ан а?аштардан к?пп?терлi ?йлер жары?сыз, жер ?йлердi? кейбiрi жылусыз ?алды. Б??ан ?арап ?ала басшылы?ы а?аштар?а м?лде к??iл б?лмейдi екен деме?iз. К??iл б?ледi. Бiра? бас?алай ?ажеттiлiктен. Мысалы, Абай мен Сейфуллин да??ылына дейiнгi жол бойында?ы а?аштар бас-к?зiне ?арамастан ?ыр?ылды. К?шенi 2 метрге ке?ейту ?шiн ?п-?демi т?р?ан теректердi тегiстеген “к?галдандырушылар” негiзгi ?ыр?ылатын, ескiрiп, тамыры шiрiген а?аштарды айналып ?ттi.
“Алматы ?аласыны? электрлi транспортын дамыту” ма?сатында Neoplan -INP 6120 GDZ ?лгiсiндегi 50 троллейбус ?келiндi. Троллейбустарды? жарнамасын жасауда А.Есiмов алдына жан салмады. Сондай-а?, алда?ы уа?ытта осындай 145 троллейбус келедi екен ?аламыз?а. 36 миллион доллар?а ?келiнген ?о?амды? к?лiктердi? рахатын т?р?ындар к?ре ме, жо? па, ол жа?ы белгiсiз. Себебi, ?азiрдi? ?зiнде сырттан келген троллейбустар бiздегi электр ж?йелерiмен ж?руге “жарамайтынын” бай?атыпты. Шетелдiк к?лiктердi ?оз?алту?а ?аза?станды? ток ж?йесiнi? шамасы жетпейтiн к?рiнедi. Ал осы ол?ылы?ты реттеуге шетелдiк мамандар ша?ырылыпты. Сырттан келген маманны? троллейбусты тегiн ?оз?алтпайтынын ескерсек, та?ы да бiрнеше миллиондар шы?ары даусыз. Одан кiмге пайда, кiмге зиян екенiн iшi?iз сезiп те отыр?ан болар…
meru_80@mail.ru
Меруерт ХУСАИНОВА
fotooner@mail.ru
Асылхан ?БДІРАЙЫМ?ЛЫ
http://zhasalash.kz/kogam/8832.html