Астана. 15 қыркүйек. Baq.kz -Бүгін көрнекті жазушы, көркемсөз шебері, Мемлекеттік сыйлықтың иегері Дүкенбай Досжан 71 жасқа келген шағында дүниеден озды. Ол – дүниені суретпен, ешкімге ұқсамайтын бояу-белгімен көріп, тірі сөзбен сурет салған қаламгер еді.
Біздің анықтама:
Дүкенбай Досжан – 1942 жылы 9 қыркүйекте Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы, Құланшы ауылында дүниеге келген.
1959-1964 жылдары С.М.Киров атындағы ҚазМУ-ді үздік бітіріп, 1963-1966 жылдары Алматы облыстық «Жетісу» газетінің әдеби қызметкері болып қызмет етеді.
1966-1975 жылдары Алматыдағы мемлекеттік «Жазушы» баспасында, 1976-1984 жылдары Қазақ ССР Баспа комитетінде аға редактор, бөлім меңгерушісі қызметтерін атқарған.
1984-1991 жылдары Қазақстан Жазушылар Одағының әдеби кеңесшісі, ал 1992-1994 жылдары «Жалын» журналында проза редакторы; 1994-1996 жылдары ҚР Авторлық және аралас құқықтар жөніндегі агенттіктің бөлім басшысы болады.
1996-2002 жылдары ҚР Ұлттық банк мұражайының директоры болып істеді. 2002 жылдан Президенттік мәдениет орталығында — «Мәдени мұра», «Культурное наследие» журналының Бас редакторы болады.
Мемлекеттік сыйлықтың (1996), М.Әуезов атындағы Ұлттық сыйлықтың лауреаты (1987), Түркістан қаласының, әрі бірнеше ауданның Құрметті азаматы, Құрмет (2001), Парасат (2008) ордендерінің иегері.
Алғашқы әңгімесі 15 жасында жарық көрген қаламгердің кітаптары әлемнің 20 тіліне аударылып, жалпы көлемі 3,7 миллион таралыммен басылып шыққан. Кітап палатасының Қазақстандағы «Оқырманы қисапсыз жазушы» куәлігін алған. Оның қаламынан 11 роман, 23 хикаят, 100-дің үстінде әңгіме туды.
Күн сайын қаламға жүгіну мінезіне айналған Дүкенбай Досжан «Отырар», «Фараби», «Жібек жолы» (1965-1966) шығармалары арқылы «Тарихи тақырыптың пионері» атанды.
«Әл-Фараби» хикаяты ғұлама бабаның өмірін өзек еткен. Хикаят кезінде орыс, неміс, мадияр, ағылшын, моңғол, украин, түрік тілдеріне аударылып, жеке жинақ болып басылып шықты.
«Жібек жолы» романы — тарихи көркем пәлсапалық шығарма. Орыс, украин, неміс, мадияр, моңғол, ағылшын, пұштын тілдеріне аударылып, жеке кітап болып шықты. Кітап желісі бойынша Ардақ Әмірқұлов «Отырардың күйреуі» атты екі бөлімді көркем фильм түсірді.
Ұлттық қауіпсіздік комитетінің алпыс жылдай жабулы архивіне алғаш енген Дүкенбай Досжан сот құжаттары желісімен «Абақты» (1992) дерекнама кітабын және 1986 жылғы желтоқсан қырғынының ізімен көркемделген «Алаң» (1993) романын жазды.
1990 жылы Д. Досжанның 2 томдық таңдамалы шығармалары ақиық ақын Олжас Сүлейменовтің алғысөзімен, мемлекеттік тапсырыспен «Жазушы» баспасынан жарық көрді.
2002 жылы «Білім» баспасы облыстық кітапханалардың сұранысымен — меценаттар көмегімен — жазушының 13 томдық таңдамалы шығармаларын басып шығарды. Он үш томдықтың алғысөзін көрнекті сыншы Зейнолла Серікқалиев жазған. Қолжазбаны тұтастай қайта редакциялау, қалыптау, түсініктеме, баспалық аппаратын түзуді жазушы Жарылқасын Нұсқабаев орындап шықты. Жазушының аталмыш шығармалары ағылшын, орыс, жапон, қытай, швед, чех, мадияр, моңғол, украин, пұштын тіліндеріне аударылып басылды.
Соңғы жылдары жазушының «Үш тағдыр» (2005), «Балалықпен тілдесу», «Диолог с детством» (2005, 1-2 том), «Жан тәтті» (2006, хикаяттар), «Жазмыштың формуласы» (2008, жеті хикаят), «Абайдың рухы» (2008, ғұмырнамалық-ойтолғау) кітаптары жарық көрді.
Астанадағы «Фолиант» баспасы тақауда ашқан «Оқырманы қисапсыз жазушы» айдарымен «Терезенің жарығы» (2009) және орысша «Самый читаемый писатель» айдарымен «Когда я умирал» (2009) кітаптары А.Ким мен Г.Бельгердің аудармасымен көп таралыммен оқырмандар қолына тиді.
