Үкімет АИ 92-93 маркалы бензин бағасын реттеуден бас тартқан соң, бензин бағасы күрт көтерілді.Содан бері «Мұнай бағасы төмендеген сайын бензин бағасы өсетін біздің ел ғана шығар…» деп таңданған жұрт ес жия алмай жүр. Кеше Орталықкоммуникациялар қызметіне инфляциялық таргеттеудің еліміздің мұнай-газ өнеркәсібіне әсері туралы айтып беру үшін келген Энергетика бірінші вице-министрі Ұзақбай Қарабалин бұл мәселенің мәнін түсіндірген болды.
Ол біздегі бензин бағасының Ресейдегі бензин бағасының сатылым бағасымен тікелей байланысты екенін ашық айтты.
Ол өз зауыттарымызды жанармаймен толық қамтамасыз ететін жағдайға келтірмейінше, Ресей нарығындағы бағаға тәуелді бола беретінімізді жеткізді.
Оның айтуынша, еліміздегі үш мұнай өңдеу зауытының, шамасы 2,1 млн тонна АИ-92/93 бензинін өндіруге ғана жетеді, ал біздің елдегі осы маркалы бензинді тұтыну деңгейі 3,2 млн тоннаны құрайды. Яғни отандық деп айдарланған үш зауытымыз ішкі сұранысты толық қамтамасыз ете алмай отыр. Сондықтан қалған 1,1 млн тонна бензинді көрші Ресейден аламыз. Ал ол жақтан қымбатқа сатып алынып келген бензинді ешкім де арзанға бергісі жоқ. Ал оған тыйым салса, ішкі нарық бензинмен қамтылмай, бәрібір бензин бағасы өсер еді. Сондықтан қаласақ та, қаламасақ та, бізді бензин бағасының қымбаттауы күтіп тұрған екен. Әрине, бір жағынан бензин бағасының еркіндікке жіберілуі де көрші елден бензин сатып әкеліп сатушылардың мүддесі тұрғысынан жүзеге асырылғандай көрінетіні жасырын емес. Қалай болғанда да, ары тартса, арба сынып, бері тартса өгіз өлетін жағдай қалыптасқанын мойындау керек. Тығырықтан шығар жалғыз жол – елдегі мұнай өңдеу зауыттарының қуатын арттыру ғана болып тұр.
Әйтеуір, Ұзақбай Қарабалин Үкіметтің бензин бағасына қатысты жасаған соңғы шешімінің арқасында елімізге бензиннің жеткізілімі жақсарды деп отыр. Өйтпегенде, бензин тапшылығына душар келгендей екенбіз.
«Қыркүйектің басынан бері Қазақстанға 22 мың тонна бензин жеткізілді. 11 мың тоннадай бензин жолда келе жатыр. Сонымен қатар 80 мың тоннаны алу үшін тиісті шарттарға қол қойылды. Енді қыркүйек айының ішінде оның көлемі 110 мың тоннаға дейін жетеді деп есептеп отырмыз. Осы шаралардың нәтижесінде ағымдағы айда қажетті бензин көлемі толық қамтамасыз етіледі» деді ол. Бұл – бүкіл елдің бас ауруына айналған бензин мәселесіне қатысты әңгіме.
Энергетика бірінші вице-министрі әлемдік жағдайдағы қиындықтарға қарамастан, бұл салада биылға жоспарланған мақсат-міндеттерді орындауға күш жұмсалатынын айтады. Ол осы мақсатта кен орнын пайдаланушыларға барынша қолдау жасалып жатқанын жеткізді.
«Біздің ойымызша, мұнай өндіру саласында әлемдік жағдайдың қиын болуына қарамастан, ағымдағы жылдағы белгілеген жұмыстарымыз толық жүзеге асырылу тұрғысында барлық тиісті шараларды атқаруға қауқарлымыз» деген ол Қашаған кен орнындағы жұмыс туралы да тілге тиек етті. Оның сөзіне сенсек, 2016 жылдың аяғына дейін тиіс жұмыстар аяқталуы тиіс. Германия мен Жапониядағы тапсырыс берілген зауыттардан құбырлар келіп жатыр. Жұмыс та жоспардан жылдам жүріп жатқан көрінеді.
Министрлік шикізаттың жоспарланған көлемін өндіруге және жұмыс орындарын сақтап қалу үшін де күш салып жатқандарын айтады. Ол осы ретте жыл басында облыстық әкімдермен және жер қойнауын пайдаланушылармен жұмыс орындарын сақтап қалу және әлеуметтік дамуды қолдау жөнінде меморандумдар жасалғандығын еске алды. Яғни алда қандай да қиындық кездеспесін, жер қойнауын пайдаланушылар жұмыс орнын қысқартпауы керек.
«Бұдан әрі мұнай-газ секторының қызметі ішкі нарықтың мұнай өнімдеріне және газға қажеттілігін қамтамасыз етуге, қол жеткізген деңгейді сақтауға және мұнай өндіруді арттыруға бағытталады. Орта мерзімді перспективада мұнай-газ секторын дамыту стратегиясы оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ірі жобаларды (ТШО, Қашаған, Қарашығанақ) іске асыру тұрғысында қамтамасыз етіледі» деді ол.
Айтқандай, Ұ.Қарабалин брифинг барысында ағымдағы 8 айда шамамен мұнай өндіру көлемі 53,4 млн тоннаны құрағанын жеткізді. Бұл жоспардың 99,4 пайызға орындалғанын білдіреді екен. 100 пайыздан аспаса да, шүкір дерлік көрсеткіш. Әйтеуір Энергетика министрлігі стратегиялық жоспарларын өзгеріссіз қалдырып отыр, барлық жұмыс жоспарға сай жүзеге асырылады деп сендіріп те қойды. Ал енді оның барлығына уақыт төреші. Бұлай деуге бір себебіміз бар. Оны да біз емес, Қарабалин мырза айтып қалды. Оның айтуынша, мұнай өндіруші компаниялар пайдалы қазбаларды өндіру салығын төмендету бойынша өтініш бере бастаған.
«ҚР Ұлттық экономика министрлігі жанында арнайы комиссия жұмыс істейді. Олар қазіргі экономикалық ахуалда кен орнының геологиялық күрделі ерекшеліктеріне байланысты тиімсіз болып қалған компаниялар үшін пайдалы қазбаларды өндіру салығын төмендету бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың өтінімдерін қарастырады. Бүгінде келіп түскен 5 өтінімнің екеуі бойынша оң шешім шығарылып, қазіргі кезде Үкіметтің тиісті қаулысы шығарылуда. Қалған өтінімдер қарастырылып жатыр» деді. Ендеше жұмыс жоспарға сай жүрер болса, мұнай өндірушілер пайдалы қазбаларды өндіру салығын төмендету туралы өтініш айтып несі бар дейді бір ойымыз…
Халима БҰҚАРҚЫЗЫ
http://aikyn.kz/r
