1-сурет — ?ажы??мар Шабдан?лы ал?аш?ы жары М?нуар ?асым?ызымен. Ортада?ы Маздат ?ажы??мар?лы
2-сурет — ?ажы??мар Шабдан?лы ал?аш?ы жары М?нуар ?асым?ызымен
3-сурет — М?нуар ?асым?ызы
4-сурет — екінші ?атарда о?нан сол?а ?арай бірінші т?р?ан — М?нуар ?асым?ызы, ?шінші т?р?ан — Жа?да Бабалы?\
5- сурет — Маздат ?ажы??мар?лы анасы М?нуар ?асым?ызымен бірге.
6-сурет — Маздат ?ажы??мар?лы мен Тал?ат ?ажи?кбар?лы (?ажы??мар Шабдан?лыны? а?асыны? баласы)
7-сурет — ?ажы??мар Шабдан?лыны? ?з ?олымен ?аза?станда?ы туыстарына жазыл?ан хаты (суретте — хатты? т?пн?с?асы)
??діретті о?ырман, ?тірік ?оссам тас т?бемнен ?ры?ыз. ?ажы??марды? ?аза?станда ?лы бар. Шын м?нінде б?л адам к?рескер жазушыдан ?ал?ан жал?ыз еркек кіндік… ?ажеке?ні? ?ытайда ?лдары бар дейтіндерде шы?ады. О?ан ?ажы??мар Шабдан?лыны? ?з хаты жауап берсін.
«Біз де аманбыз. Біз дейтінім, ?ажы??мар-Ба?ыш семиясы. Баламызды? ?лкені Ба?ытг?л, 23 жаста, ?ызметте. 2-сі ?айыржан 19 жаста, ??лжада институтта о?иды. 3-сі П?тима 17 жаста, орта мектепте, келер жазда бітіреді. 4-сі Бауыржан 13 жаста. Е? кішісі Жайнар 5 жаста. Б?лардан ?лкен П?йма, Ажар дейтін екі ?ыз мен жо?та ?заталып кетіпті. Жайнар жолдастан бас?асы ?жы??мардан. Ал Тайман на?ашысы ?албасты? ?олында. Былтыр ?йленді. ?жы??мар мен Кіш?н ?лген. Естіген шы?арсы?дар(бірі 1974 жыл, бірі 1967 жыл)».
Иа, ?ажеке?ні? балаларым деп отыр?аны інісі ?жы??марды? т?я?тары. Ал хатта атал?ан, ?з кіндігінен тара?ан Тайман 1998 жылы ?айтыс болды. Ж?лдыз, ??ндыз атты екі ?ызы бар.
Сонда к?зі тірісінде-а? а?ыз?а айнал?ан ?ажы??марды? ?рпа?ын жал?астыратын бір еркек кіндікті ?алма?аны ма? ?лде біз білмей ж?рміз бе? «?ылмыс» романында ерекше ?келік мейірімі т?скен, ?аза?стан?а орал?анда алдынан шы?атын Ас?арды? прототипі кім? Мені? алдымда ?йгілі ?аза? жазушыны? атажа?ртта?ы бауырларына жаз?ан бірнеше хаты жатыр. Сол хаттарды? ішіндегі мына с?йлемдерге назар аударып к?рейішкі…
«Балаларды? ?лкен-кіші б?ріне де, егер танысты?-туысты? байланысы болса, Маздат?ада (?апша?айда деп естимін), келіндерге де к?руге а?саулы с?лемімді жеткізерсі?дер. 1985 жыл, 18 август».
«Ал, екі Маздатта ?апша?айда т?р?анын білдім. ?лкен Маздатты М?руанны? жездесі — Исабек иеленіп, «С?руардан ту?ан» деп ж?р екен. Соны? фамилиясында ж?рген сия?ты. ?апша?айда ?зі орта д?режелі техник(МТС-та ма, депода ма, ?йетуір бір стансияда істейді). Келін (Жалайыр ?ызы) сонда?ы бір мектепте о?ытушы. Екі ме, ?ш пе баласы бар. Аман-есен екендіктері ап-аны?. Олардан ?ам ойлама?дар. ?здері-а? танысып-табысатынды?ына сенімім бар! ?здері енді бірер жылда ??ысып болуы м?мкін. 1985 жыл, 27 декабрь».
?ажеке? айры?ша атап отыр?ан Маздат кім? М?руан кім? Енді осы?ан то?талайы?. М?руан ?асым?ызы — ?ажы??мар Шабдан?лыны? е? ал?аш?ы жары. М?ны ?ажеке?ні? туыстары мен б?гінгі к?зі тірі бауырлары жа?сы біледі. Ал Маздатты? кім екенін М?руан ?асым?ызыны? ?з ауызынан естиік.
М?руан ?асым?ызы:
— Мен 1937 жылы туыл?ам. ??лжа ?аласында туып-?стім. ?пекем ?аза?станда туылып, 3 жасында ?ытай?а ?ткен. ?аза?станда?ы атаж?ртымыз ?апал-Арасан. ?апалды? т?ре т??ымынан екенбіз.
15 жасымыз?а жетер-жетпес кезімізде бір указ шы?ты. Кім Чау Шиянь(Корея) со?ысына барса, жа?дайы жа?сы болады деп. Біз ?те кедей болды?. ?кем елді? малын ба?ады, шешем елді? нанын жабады. 2 ?ыз, бір ?лмыз. Мен біреуді? баласын ба?ып ж?рдім. ?аза? ?йшымасында о?ыдым. 6 сынып о?ып ж?рген кезімде Д?неш Ра?ышев «Совет Союзынан кісілер келе жатыр екен, со?ан ?нші керек, биші керек» деп ішінде мен бар т?рт ?ызды алып кетті. Екі ?ыз ?н айтты. Екі ?ыз биледік. Советтен келген ?она?тарды аэродромда ?арсы алды?. Осыдан кейін-а? мені «мына ?ыздан бірде?е шы?ады екен» деп Шара Жиен??лова ?аза? ?йшымасыны? жанында?ы ?аза? театрына ?келді. ?кемді ша?ырып алып, 12-13 метр шапанды? бар?ыт берді. «?ызы?ды бер, ?зіміз о?ытып, ?зіміз жеткіземіз, советке алып кетеміз» деді. ?кем айтты: «Мен т?р?анда ?ызымды бермеймін. Мен ?зім советтікпін. Паспортым бар. Егер шамалары? келсе отбасымызбен к?шіріп алы?дар» деп мені бермей ?ойды. Олар ма?ан «Айжан» деген биді, «?аза? вальсін» ?йретті де, «кейін келесі?, ша?ыртып аламыз» деп елдеріне ?айтты. 1951 жылы Чау Шиянь?а баратындарды жинай бастады. «Т?уекел, мен барам» деп шы?тым. Содан ?рімжіге ?аза? театрына келдім. Ол жерде о?ымаса болмайды, о?у керек деген ??гіме шы?ты. Со?ан орай біраз уа?ыт саяси саба? ?тілді. Кейін ?аш?ар?а, Хотан?а «жа?а ?кімет келді, жа?а партия келді. Ер мен ?йелді? ???ы?ы те?» деп ?гіт-насихат ж?ргізуге жіберді. Соны? ?серінен к?птеген ?йелдер мен ?ыз балалар шашын ?иып, шола? етек киіп шы?а келді. Кейінірек Алтай, Ш?уешек жа??а барды?. С?йтіп ж?ргенде Чау Шиянь?а баратын кезек келді. ?рімжіден 60 адам ж?рдік. Біздерді еркекше киіндіріп, ж?ргізіп, т?р?ызып б?рін ?йретті. К?ндіз окопты? ішінде ойын ?оясы?дар, т?нде штаб пен штабты? арсында е?бектеп ж?ресі?дер деді. С?йтіп неше т?рлі ?иынды? к?ріп 6 ай Корея?а барып ?айтты?. ?айтып келгеннен кейін о?уымыз керек еді. Ол да ?алды. Тетатрда ж?рдік. Жігіттер келіп-кетіп ж?ретін. «?асен-Ж?милада» басты р?лде ойна?ан Абылай Ж?маханов деген жігіт болды. Сол айналдырып ж?ріп, «жазушы, п?лен-т?ген» деп ?ажы??мар?а таныстырды. Ол артымнан ?алмай ж?рді. Бізге ие болып ж?рген З?кен деген ?лкен кісі бар еді. Со?ан барды. Ол кісі: «жо?, ?ке-шешесіне мен не деп айтам? Б?л ?лі жас, о?у керек» деді. Б?л с?з жайына ?алды да, бір к?ні екі кешті? ортасында бір жата??а барды? та, апыл-??пыл ?йленген болды?. Ол жерде к?п т?рмады?, 2-3 ай ?ана паналады?. Асты ?ызыл, ?сті к?к пердемен ?ымтал?ан т?рт терезесі бар жата? ?й еді. ?арсымызда Абылайлар т?рды. ?ажы??марды? ?олынан ?а?аз т?спейтін. Т??ерте? ол ж?мысына кетеді, мен тетар?а кетем. Кейіннен мені театр?а жібермеймін деді. Басты?ымыз о?ан к?нбеді. Ша?хай?а алып кетті. ?ажы??мар одан сайын ай?айлады, аттандады. Б?рібір ?ызмет бабымен Ша?хай?а кеттік. Сол кезде ішімде осы Маздат бар екен. Билеп, ?йтіп-б?йтіп ж?ргенде ішім томпайып шы?а келді. Сонды?тан «Ж?миланы?» жанында же?іл-желпі р?лдерде ?ана ойнадым. Ша?хайда 6 ай болдым. Соны? арасында ?ысты? аязына ?арамай Маздатты босандым. ?ажы??марды? хаты бойынша, «Маздат» деп ат ?ойды?. Босана салып, бала ?ыр?ынан шы?пай орап-?ымтап, жол?а аттанды?. ?рімжіге аман-есен жеттік ?йтеуір. ?кесі ?уаныш ?ыл?ан жо?. ?зімен ?зі. Мен ?зіммен ?зім. Не жата? жо?, не ?й жо?. ?зінше бюрократ. Тіпті бір к?ні театр?а жібермей, тірідей ?лтірем деп, екі ?олымды байлап тастады. Екі ай т?рды? та, театр к?шетін бол?анды?тан, майды? 15-інде ??лжа?а кететін болды?. ?ажы??мар бірге шы?ты. ??лжаны? ортасында «Айран бара?» деген ба? болатын. ?лкен стадион. ?олда мекен-жай бол?аны болмаса, ?з ?йімді білмеймін. Сосын бір арбалар келді. Солар апаратын болды. С?йтіп т?р?анда Б??ара Тыш?анбаевты? шешесі ж?гіріп келіп, «барсы? ба, ?ызым, шеше? к?ндіз-т?ні жылап, ?бден ?летін болды, тірі кезінде к?ріп ?ал, ж?рші, мен алып барайын» деді. ?ажы??мар «?адыр ба?ы» деген жерден жаяу, арба?а ілесіп ж?рді. ?кем ?кіріп жылап к?рісті. Ішке кірсем шешем ж?дыры?тай ?ана кемпір болып ?алыпты. Байды? есігіндегі б?л екі ауызды ?йді ?ажы??мар ?нат?ан жо?. «Ж?р, кетеміз» дегендей ы??ай танытты. Жездем мен ?пекемде осы ?йде екен. ?йленгендеріне 10 жылдай бол?ан… Кішкентайлары жо?. Мен кетпеймін, ауру шешемді тастап кете алмаймын дедім. Б??ан к?нбей біраз к?штеп к?рді де, со?ында а?ылына келіп, жолы?ып т?рамыз деп чемоданын алып кетіп калды. Мен шы?арып салдым. Содан кейін мен театрыма кеттім. Маздатты ?пекем алды. Бір к?ні «Советке кететін болды?» деп жездем ала?айлап келді. Сонымен отбасымызбен к?шетін болды?. Мен ?алайын десем жанымда ?ажы??мар жо?. Бар бол?андада ?лпештеп отыр?ан ол жо?. О?ыма?ансы? деп зіркілдейді де отырады. Сонымен «о?ы?ан кісісін тауып алар» дедік те Советке ат басын б?рды?. М?нда келген со? хат келіп т?рды. «3-4 жыл к?т, арты?нан барамын» деп жазыпты. «Е, жарайды» деп, 3-4 жыл емес, 5 жыл к?ттім.Келмеді…
Биыл 75 жас?а келген М?руан апамызды? денсаулы?ы да сыр беріпті. Тек адамнан жасыр?анды Алладан ?алай жасырам деген болу керек, 60 жыл ішіне б?гіп келген жан жарасын а?тарып салды. 16 жас?а келер-келместен ?ытай мен Ке?ес ода?ы сынды екі империяны? ортасында сергелде?ге т?скен жас та?дыр?а ?арап ж?регі? ауырады. Тарихты? мы? ?атпар бетінен М?руан ?асым?ызыны? Кореяда ж?рген жауынгер бейнесін, театрда ж?рген биші бейнесін, ?ысты? ?а?а?ан аязында Ша?хай ?аласынан шиеттей баласын бауырына басып, омырауын к?з жасымен жу?ан жас ананы к?ресі?. Соны? б?ріне к?ндірген жасты?ты? жалыны шы?ар… Ал туылмай жатып та?дыры т?лкекке т?сседе, ?ажеке?ні? ?міт отын маздат?ан Маздат ?айда? М?руанны? жездесі Исабекті? фамилиясында ж?рген, ?зін бертінге дейін М?руанны? ?пкесі С?руардан ту?анмын деп сеніп келген Маздат ?аза?ты? ?йгілі жазушысы ?ажы??марды? баласы екенін біле ме? М?ны Маздатты? ?зінен ты?далы?.
Маздат (Исабек?лы Кенжибаев):
— Мен Исабек пен С?руарді? баласы емес екенімді 40 жасымда білдім. Б?л кісілер менен кейінгі Асхатты да асырап ал?ан екен. Екеуміз м?лдем ??самаймыз. Мектепте ж?ргенде «Б?л ?алай?» деп та??алатынмын. Шешемні? сі?ілісі бол?анды?тан ба, М?руанды ?з атымен атай беремін. Кейінірек Асхатты М?руаннан асырап ал?анын білдім. ?зімді ?лі де С?руардан ту?анмын деп ж?ретінмін. Бір к?ні М?руанны? ?йіндегі е? кіші ?ызы ма?ан «сен мені? ?з а?амсы?» деді. Б?лемні? б?л айтып т?р?аны ?алай дедім де, бір к?ні М?руан?а барып, «мені? ?кем кім?» деп ?адалып с?радым. М?руан б?л с?ра?ты жай ?оя салмайтынды?ымды біліп, «?ке? халы? жауы болып сотталып кеткен» деді. Мен т?сінбедім. Мен ?ытайда туылсам, ал «Халы? жауы» деген СССР-ді? та?атын айыбы. Сонда ?алай? С?йтсем, Асхат М?руанны? екінші к?йеуіні? баласы екен де, мен ?ажы??марды? т?я?ы болып шы?тым. Б?л а?и?атты 50 жас?а келген кезімде ?ана толы? аны?тап білдім. Одан бері де 7 жыл ?тті. Бар тілейтінім, мына ж?рт мені ?ажеке?ні? атына ?ызы?ып бала бол?ысы келіп ж?р екен немесе бірде?еден д?метіп ж?р екен деп т?сінбесе бол?аны. Ма?ан ондай т?сініктен г?рі ?лгенім арты?. Бір ?ызы?ы, мен кішкетайымнан кітап о?у мен жазып-сызу?а бейім болдым. К?йбі? тірлікті? ?серінен бе ?аламды жолдас ?ылуды ?ала?ан жо?пын. Дегенмен ?аламыны? ?асиеті балама ?онды. ?лымны? аты — Бек. ?азір «Хабар» арнасында журналист болып ж?мыс жасайды.
И?, б?рі де та?дырды? т?лкегі. ?лемдік мегаполис Ша?хай ?аласында туылып, 6 ай?а толар-толмаста Ке?ес ода?ыны? шекарасынан атта?ан Маздат ?ажы??мар?лы содан кейінгі жерде Маздат Исабек?лы Кенжибаев болып аталып кетті. Б?л к?нде Маздат — жер ортасы жас?а келді. ?кем мен шешем деп келген адамдарды? на?ашы апайы мен жездесі болып шы?арын ол осы?ан дейін білген жо?. Ту?ан бауырым деп келген Асхат екеуі де бір анадан ту?анымен бас?а ?кені? балалары болып шы?ты… М?руан Ке?ес шекарасынан ?ткен біраз жылдан со? ?апал жерінде та?ы бір адаммен бас ??райды. С?м та?дыр жас М?руанды сондада о?дыр?ан жо?. ?осыл?ан жары ішімдікті? артында кетіп, жас ана бауырына та?ы бір баланы ??ша?тап ?ала берді. Оны? аты — Асхат еді. Ол кезде М?руан ж?рт таны?ан бишіге айнал?ан. ?нерді? со?ына шындап т?скен кезе?і болатын. Сонды?тан болса керек Асхатты? да фамилиясы Исабек?лы Кенжибаев болып кете барды. Кейінірек М?руанны? есімі Н?рберген Алдабергеновті? ??ла?ына жетіп, ол кісі жас бишіні аттай ?алап, Ш?бар ауылына к?шіріп ?келеді. М?руан сол жерде ?азіргі ?ара ша?ыра??а келін болып т?сіп, б?л к?нде немере, ш?берелеріні? ортасында ба?ытты ??мыр кешіруде…
Бір та??аларлы?ы ?ажеке?ні? ?аза? елінде баласы бар екенін біраз адам біледі. Сол білетіндерді? бірі Б?кен Шабданкеліні осыдан 12 жыл б?рын «?аза? ?дебиеті» газетінде шы??ан «?ажы??мар ?ажымапты» деген с?хбатында былай дейді, ?ара?ыз:
— ?аза?станнан кімдерді біледі екен? Кімдерді с?рап жатыр?
— Д?неш Ра?ышевты с?рады. ?алай ?айтыс бол?анын с?рады. Білгенімізше айтып бердік. Д?нешті ерекше жа?сы к?руші еді. Екі к?зі т?нжырап, ?за? м??айып отырып ?алды…
— Та?ы кімдерді с?рады?
— ?абдеш Ж?маділовты, ??рманбай Толыбаевты с?рады. Содан кейін М?руанды с?рады. Ал М?ніг?лді с?рамады. М?ніг?лге ?кпелі т?різді… М?ніг?л — ?айнымны? бірінші ?йелі. К?п отаспады, ажырасып кеткен.
М?ніг?л ?азір ?аза?станда. Ал М?руан — ?айнымны? екінші некелі ?йелі. М?нымен де к?п отаса алмады. М?руан 1961 жылы ?аза?стан?а ?тіп келді. Сырттан естуімше, Алматыда т?ратын к?рінеді. М?руаннан ?айнымны? бір баласы бар. ?л бала. 1955 жылы ту?ан. К?ргендер айтатын ?кесіні? ауызынан т?сіп ?ал?андай деп. Естуімше, М?руан б?л баланы? фамилиясын ?згертіп жібергенге ??сайды. «Сол баланы к?рмеді?іздер ме?» деп с?рады. Біз М?руаннан да, баладан да еш хабар білмейтінімізді айтты?.
(«?аза? ?дебиеті» газеті. 2001 жыл, ж?ма, 3 тамыз, №31).
Б?л с?хбатында Б?кен апамыз (?ажы??марды? а?асы ?ажиякбарды? жары. 2001 жылы ?ытай еліне барып, ?айнысыны? хал-жайын біліп ?айт?ан) кейбір деректерді шатыстыр?анымен, ?ажеке?ні? Маздатты с?ра?анын тай?а та?ба бас?андай б?кіл ?аза? о?ырмандарына паш етті. Одан бері де 12 жыл ?тіпті. Сонда бір адамны? ?ажы??мар ?рпа?ын іздемегені ме? ?лде ?аза? еліні? билігі ?ажы??мар Шабдан?лыны? та?дырына ?алай сел?ос ?араса, оны? артында ?ал?ан ?рпа?ына да ?аламгер ?ауымы солай к?з ?ырын салма?аны ма? Маздат — ту?ан жеріні? бір уыс топыра?ына зар бол?ан ?арт жазушыны? ж?рек т?кпірінде са?тап келген асыл арманы еді ?ой… М?мкін ?ажеке?ді сексенні? се?гіріне шы?ар?ан бір жа?ынан Т?уелсіз ?аза? еліне деген махаббаты болса, бір жа?ынан ет бауыры баласына деген ?мірлік са?ынышы болар…
?ажеке?ні? хаттарынан бай?а?анымыз Маздатты? ?аза?станда екенін м?йізі ?ара?айдай біраз жазушылар мен ата?ы алатаудай а?аларымыз біледі. Егер б?л іске Тал?ат ?ажиякбар?лы дендеп кіріспегенде б?ріде бая?ысынша ?ала берер еді…
Асылды? сыны?ы, т?лпарды? т?я?ы Маздат ?ажы??мар?лын табу?а бірден бір бас бол?ан адам — Тал?ат ?ажиякбар?лы. Т?ке? ?ажеке?ні? а?асы ?ажиякбарды? баласы. Сонау Ке?ес ода?ыны? ?зінде-а? ?ажыа?асыны? баласын іздеп, барма?ан жері, баспа?ан тауы ?алма?ан. «Мен ?ытайда ту?анмын, ?ажы??мар ?аза?станда ту?ан. Сонды?тан ?ытай ?кіметі керек десе екеумізді ауыстырып алсын, мен-а? ?ытай т?рмесінде отырайын» деп на?ыз ет бауыр жа?ынды?ын білдірген Тал?атты? арманы а?ыры орындалмады. ?ажеке?ді ел болып ?келе алмады?. Дегенмен ?ажы??марды? баласы Маздатты табу е? алдымен осы Т?ке?е б?йырды.
Тал?ат ?ажиякбар?лы Шабданов:
— Біз Маздатты? бар екенін б?рыннан білетінбіз. Біра? бізді? бір туысымыз Маздатты? шешесіні? ауызынан «?ажы??марды? баласы бая?ыда-а? шешек шы?ып ?айтыс бол?ан» деген с?з естіпті. Б?л м?мкін ?ажеке?ні? ?ытайда?ы жа?дайын білгендіктен, Маздатты? аманды?ын ойлап айтыл?ан с?з болуы керек. Айтпа?шы, 1975-1977 жылдары Мо??олияны? Сайшанд жерінде ?скерлік міндетімді ?тедім. Сол кезде М?скеуден арнайы адамдар келіп, ма?ан «?ажы??марды? Советке ?тіп кеткен баласы сенсі?» деді. Мен ?ажиякбарды? баласы екенімді айттым… Біз ?ажы??мар ?кемізді 1968 жылы ?айтыс болды деп естіп, ?аза? д?ст?рімен жетісін, ?ыр?ын, жылын беріп жылы жауып ?ой?анбыз. Тек 1983 жылы ?ана Заманбек Ж?кенов деген жазушы ?ытай?а барып, ?ажеке?ні? тірі екенін айтып келді. Кейін 1985 жылы ?ажы??мар Шабдан?лыны? атынан мені? ?кем ?ажиякбар?а ж?не шешем Б?кенге ша?ырту ?а?аз келді. Артынша 1986 жылы ?ажеке? ?айтадан ?ытай т?рмесіне то?ытылды да, б?л істі? арты ая?сыз ?алды. 1985 жыл?ы хат келген кезде мен Маздатты іздеп ?апша?ай?а барып, таныс кісілер ар?ылы ?апша?айды? сотында ж?мыс жасайтын жігітпен жолы?тым. Олардан ?апал-Арасан жа??а (?азіргі Алматы облысы, А?су ауданыны? аума?ында?ы ?йгілі елді мекен) к?шіп кетті деген хабар алдым. Ал ?апал-Арасаннан с?растырсам, олар Талды?ор?анны? Ш?барына к?шіп кеткен деді. Ш?барда?ы таныстардан оны Алматы жа??а к?шіп кеткені айтылды…
1998 жылды? к?зінде ?кем мен шешемні? ??жаттарын реттеп, ?ытай?а жібердік. Ол кезде ?ажеке? т?рмеде бол?анды?тан, кездесіп с?йлесе алмай ?айтып келді. Кейін 2001 жылы ?айта барды. Ол кезде а?алы-інілілер ?ауышып, сырласып ?айтты. Сонда ?ажеке? та?ы да Маздатты с?рапты. Ол туралы шешем Б?кен «?аза? ?дебиетіне» берген с?хбатында айтты.
2006 жылы мен іздестіріп ж?ріп, а?ыры Маздатты? Ш?барда т?ратынды?ын аны?тадым. С?йтсем ол да мені таныс-білістерден с?растырып ж?ріпті. С?йтіп ж?ріп табысты?. ?а?паны? сыртында мен т?рмын, ішінде ол т?р. Бірімізге біріміз ?араймыз. Екеумізді? де шашымыз ?ппа? ?удай. ??ша?тасып к?рістік. Екеумізді? де о? жа? бетімізде ме? бар. Б?л ?ажиякбар мен ?ажы??марды? шешесі, бізді? ?лы ?жеміз М?динада бар ме? екен. ?йге кіргеннен кейін Маздат: «Т?те, ?ажы??марды? баласы іздеп келді» деп «шешесі» С?руар?а ?арады. С?руар апамыз «а?ыр бір-бірі?ді тап?ан екенсі?дер, та?дырды? сал?анына ?арсылы? жо?» деді. Содан бері туыс-бауыр болып араласып келеміз. 2007 жылы Маздатты? ?лы Бек ?йленген кезде мені? ?кем ?ажиякбар?а барып, батасын алды.
Б?л к?нде ?мірде жо? мар??м ?ажеке?ні? ?рпа?ын іздеп м?ншалы?ты алашап?ын болуды? не керегі бар дейтіндер де табылар. Біра? ?аза? аманат?а ?иянат жасама?ан. Бар?ан келгеннен с?рап, ?р хатында айры?ша са?ынышпен еске алып отыр?ан Маздатты іздемеу жа?ын туыстары мен естіген а?айын?а сын болары с?зсіз. Маздат — ?аза?ты? ма?дайына біткен ?ажы??марды? аманаты, к?рескер ?аламгерді? ?з кіндігінен тара?ан жал?ыз ?рпа?.
«Ал ?зімні? е? ?лкен табысым: осы ахуалдарыма ерегісе о?ып ж?ріп, орысша тілді ме?геріп алдым. ?азір орысша ?деби кітаптарды толы? о?ып т?сіне аламын. Хош, хабарым осы. Менен ешбір ала? болма?дар. ?мір к?ресі деген осылай болады. ?мір тал?ы?а сал?ан сайын ?спей, ?шкіндеген адам — ынжы?. Мен ?андайына болсада т?теп бере аламын. Мен ?р?ан сайын шираймын, шира?ан сайын к?шейемін. Тіпті де же?ілмеймін. К?ртеймеймін де ?лмеймін. Же?емін».
?ажеке? та?ы бір хатында осылай деп а?ынан а?тарылыпты. Біз Маздат а?амыз?а да ?ажеке?ні? рухын берсін дейміз. ?кесін баласынан, баласын ?кесінен айыр?ан боданды?ты? ?амыты ендігі ?рпа?ты? т?сіне де кірмесін. Т?уелсіз ?аза? еліні? ?асиеті шы?ар… «Алтын кездік ?ап т?бінде ?алмады». ?айсар жазушыны? ?рпа?ын жал?астыр?ан т?я?ы а?ыры табылды! Б?л — ?ажеке?ні? ?нін ?шіріп, ?аза?ты? т??ымын т?здай ??рт?ысы келген кешегі ?иямп?рыс, ?илы заман?а жауап болса керек!
«Abai.kz»
