Экономика жа?алы?тары

“Жыл?ы етiнi? ДНК-сы табыл?ан ?нiмдердi? адам денсаулы?ына зияны жо?. Бiра? жыл?ы етiн жеу бiздi? м?дениетке сай кел­мейдi” дейдi агенттiк басшысы Алан Рейли. Сондай-а? б?л м?селеге премьер-министр де ала?даушылы? бiлдiрiп, оны? ?те ма?ызды м?селе екенiн шегеледi. Ж?не ол агенттiкке елге жыл?ы етi ?айдан, ?алай келгенiн тек­серудi б?йырды.

?лыбританияда осындай у-шу боп жат?ан кезде ?аза?стан жа?ын арада Италия?а жыл?ы етiн экспорттауды бастайды. Б?л сауда?а Италияны? мал д?рiгерлiк ?ызметi барлы? ??жаттарды сертификаттау?а кепiлдiк бермек.

Осы жоба ар?ылы ?аза? ?азысы т???ыш рет Еуропа нары?ына шы?ады. Ресми м?лiметтер бойынша, ?аза?станда 1,5 миллионнан астам жыл?ы бар. Дегенмен, ?лем бойынша жыл?ы етiн е? к?п ?ндiретiн Мексика мен ?ытай елдерi екенiн естен шы?арма?анымыз ж?н.

?ткен жылды? ?азан айында Атырауда?ы “Атыраубалы?” А? балы? ??деу к?сiпорныны? ?ызметкерлерi жала?ылары бойынша ?арызды ?теудi талап етiп, наразылы? акцияларын ?ткiзген едi.

Наурыз айынан бастап за?ды жала?ыларын ала алмай зар бол?ан ?ызметкерлерiнi? м?селесiн шешiп беруге ?ала прокуратурасы у?де берген. Сол у?де орындалып, ж?мысшыларды? жала?ысы берiле бастады. На?тыра? айтса?, 545 балы?шы?а 22 млн 549 931 те?ге б?лiндi. 2011 жылдан бастап не берген жала?ысы жо?, не ?леуметтiк ж?не зейнета?ы т?лемдерiн аударма?ан к?сiпорын 2012 жыл?ы наурыз айында 341 ж?мысшы?а 11 млн те?ге, с?уiр айында 65 адам?а 2 млн те?ге, ал мамыр айында 446 адам?а 12 млн 348 мы? те?ге ?арыз бол?ан.

Салы? ?арызы 62 млн те?ге, жалпы несие берешегi 219 млн те?геге жеткендiктен облысты? мамандандырыл?ан экономикалы? сот Атырау ?алалы? салы? бас?армасыны? талап-арызына с?йкес “Атыраубалы?ты” банкрот деп тану ж?нiнде шешiм ?абылдады.

Ресми м?лiмет бойынша 2013 жылдан бастап зейнета?ы к?лемi 9 пайыз?а ?стi. Я?ни, зейнета?ыны? е? т?менгi м?лшерi 17 мы? 491 те?геден 19 мы? 66 те?геге артты. Орташа зейнета?ы к?лемi 32 мы? 928 те?геге дейiн жеттi. Бiра? онымен ?оса коммуналды? т?лемдер, темiржол билеттерi ?ымбаттады.

“Поколение” зейнеткерлер ?оз­?алысыны? жетекшiсi Ирина Савостина ?ымбатшылы?ты? б?л ?ар?ыны зейнеткерлердi ?ркениеттен тыс ?алдырады деген пiкiр бiлдiрдi. Ол ?зiнi? зейнета?ысыны? те? жартысы тек коммуналды? ?ызметтердi? а?ысын т?леуге кететiнiн айтты.

“Ма?ан 42 жыл бойы операциялы? медбике болып ?ызмет еткен зейнеткер келдi. Зейнета?ысы бар-жо?ы – 19 мы? те?ге. Сонда ол ?алай ?мiр с?редi? Бiзде зейнета?ыны к?термей жатып, барлы? ?ыз­меттi? ба?асын ?сiрiп жiбере­дi. Жа?а жыл?а дейiн суды? ба?асы ?ымбаттады, ендi жары?ты? ба?асы да ?стi. Электр энергиясы тiптi екiншi д?ниеж?зiлiк со?ыс кезiнде ?ымбатта?ан емес”, – дейдi ол.

 ?зiнi? 1997 жылдан берi жылу ?шiн ?анша а?ша ж?мсайтынын ба?ылап ж?ргенiн айт?ан ол, т?ленген а?ша мен т?леуi керек сома м?лдем бас?а екенiн жеткiздi. “М?селен, 1997 жылы жылу ?шiн 15,78 те?ге т?леп келдiк, ал жылуды? ба?асы 8,72 те?ге бол?ан. 1999 жылы жылу 9,75 те?ге т?рса, бiзден 21,39 те?ге алды. Ай сайын келетiн квитанцияда жо? жерден ?арыз, о?ан ?оса т?лема?ы ?сiмi к?рсетiледi. Оны? м?н-жайын аны?тап жатпайтын бiз к?р­сетiлген соманы т?леп ж?ре бере­мiз”, – дейдi И.Савостина

Газетiмiздi? ?ткен н?мiрлерiнде “Арселор Миттал Темiртау” А? 3 мы? ж?мысшыны ж?мыстан шы?ару туралы шешiм ?абылда?анын жаз?ан болатынбыз. “Жа?тау” к?сiпода?ы комитетiнi? жетекшiсi Владимир Дубин бiрден дау к?терiп, А? бас директоры Виджай Махадеван?а б?л жарлы? ?ай уа?ыттан бастап к?шiне енетiнiн с?рап, хат жiберген. Басшылы?тан мардымды жауап ала алма?ан ол, облысты? ?леуметтiк ?ор?ау ж?не ба?ылау департаментiне б?л iстi шешiп беруiн ?тiнетiнiн м?лiмдеген.

Дегенмен сол уа?ытта басшылы?ты? мардымсыз жауабы б?л м?селенi? екi?шты екенiн а??арт?ан болатын. ?ткен аптада металлургиялы? комбинат ?ызметкерлерiн ?ыс?арту туралы на?ты шешiм шы?ты. Компания басшылы?ы б?л жа?дайды дайын ?нiмдi тасымалдау к?лемiнi? азаюымен ж?не ж?ндеу ж?мыстарыны? жоспарлан?анымен т?сiндiруде. Деректерге с?йенсек, ?ызметкерлердi? ?ыс?аруы ?з еркiмен ж?мыстан шы?у ж?не ?айта ??рылымдау жолдарымен ж?ргiзiледi. “Жа?тау” к?сiпода?ыны? жетекшiсi Владимир Дубин былай дейдi: “?азiр компания?а жа?а инвестор келдi. Ж?не ол ?зiне ?анша ж?мысшы керек, керек еместiгiн ?зi шешуi тиiс. М?ндай жа?дай тек батыста болуы м?мкiн. Бiзде ондай атымен жо?. Сонды?тан бiз б?л жа?дайды т?сiндiрудi с?рап отырмыз. Бiзде нелiктен 12 мы? 48 адам ?алуы керек? Алайда оны бiзге ешкiм т?сiндiрмедi”.

Келесi аптада Давос ?аласында ?тетiн Д?ниеж?зiлiк экономикалы? форумда британиялы? Oxfam ?айырымдылы? ?оры ?лемдiк ?лкен к?сiпкерлер ?шiн ерекше ?сыныс жасауды жоспарлапты. ?айырымдылы? ?орды? м?лiмдеуiнше, д?ние ж?зiнi? е? ау?атты 100 адамыны? табысы бiрнеше есеге к?бейiп, тiптi ?лемдегi барлы? кедейге к?мек к?рсете алатындай жа?дай?а жеткен. ?орды? м?лiмет­терiне с?йенсек, ?лемдегi барлы? кедейлiктi т?бiрiмен жою ?шiн е? ау?атты 100 адамны? ?ткен жыл?ы табысыны? 25 пайызы жеткiлiктi. Олар арнайы есептеу ж?ргiзiп, е? бай ж?здiктi? жалпы табысы 240 миллиард доллар?а жеткенiн аны?та?ан. Ал бiр кедейдi? к?ндiк табысы 1,25 доллар?а ?ре? жететiн к?рiнедi. ?орды? айтуынша, ?азiргi жа?анды? экономиканы к?ллi адамзат игiлiгiне орта? ж?мыс iстейтiндей етiп ?згерту керек.

?аза?стан д?ниеж?зiлiк сауда ?йымына енедi деген ??гiме бiраздан берi айтылып ж?р. Бiра? ?рт?рлi (iшкi, сырт?ы) себептермен б?л м?мкiн болмай отыр. Сарапшылар оны? ?рт?рлi себеп­терi бар екенiн айтады. ?ткен жылы ?кiмет 2012 жылды? желто?сан айына дейiн ДС?-?а кiре­мiз деп жарты ?лемге жар сал?ан. Бiра? ол ??гiме де сол ?алпы жабулы к?йiнде ?алды. Тiптi Ресейден кейiн бiрден кiремiз дегендер де болды. Бiра? н?тиже жо?. ?ткен аптада атал?ан ?йымны? бас директоры Паскаль Лами ?аза?стан 2013 жылы ?йым?а енуi м?мкiн екенiн айтыпты. “?аза?стан ДС?-?а ену ж?нiндегi келiсiмдердi? жо?ар?ы де?гейiн­де ж?мыс iстеп жатыр. Мен тiптi ?аза?стан ДС?-?а биыл?ы жылды? ?зiнде-а? енуi м?мкiн дер едiм”, – дейдi ол. Дегенмен директорды? с?зiнi? ?зi на?ты емес. “Енуi м?мкiн” деп отыр. Б?л “м?мкiн емес” деген болжамны? да бар екенiн а??арт­пай ма?

Ресейдi? “Газпром нефть” компаниясы Шымкент ма?ында?ы битум зауытын сатып алды. 2011 жылы эксплуатациядан ?ткен б?л технологиялы? кешен жылына 280 мы? тонна ?нiм шы?арады.

“Ресейден тыс аума?тардан ?ндiрiс активтерiн сатып алу – бизнестi дамыту?а ?лкен серпiн берерi аны?. ?аза?станны? нары?ы ?лкен басымдылы??а ие. Алдын ала болжам бойынша, алда?ы уа?ыттарда елде битумды т?тыну бiр жарым есеге ?л?аяды”, – дейдi “Газпром нефть” компаниясы басшысыны? орынбасары Анатолий Чернер.

Б?л не деген с?з? Ендi б?дан былай бiз ?з елiмiзде ?ндiрiлетiн битумды Ресейлiк нары? ба?асымен сатып аламыз. Б?л Ресей к?сiпкерлерiнi? ашы? экспансиясы болма?анда не болуы м?мкiн?

?аза?станда жала?ы бойынша берешек 1 млрд те?геден асып т?стi. Б?л туралы е?бек ж?не ?леу­меттiк ?ор?ау министр­лiгiнi? ба?ылау ж?не ?леу­меттiк ?ор?ау комитетiнi? басшысы Серiк?али Бисакаев м?лiмдедi.

“Министрлiктi? 2012 жыл­?ы 1 ?а?тарынан ж?ргiз­ген мониторингiнi? м?лi­метi­не с?йкес, республикада жала?ы бойынша берешек 1408, 8 миллион те?­генi ??рады. 2013 жылды?   1 ?а?тарынан бастал?ан шараларды? ?орытындысы бойынша ?арыз к?лемi 20,4 пайыз?а, 287,4 миллион те?геге азайды. 92 ?йымны? 9223 ж?мысшы?а деген ?арызы 1121, 4 миллион те?геге жеттi”, – дейдi ол.

Оны? айтуынша, берешек бойынша е? к?п м?лшердегi ?арыз Алматы ?аласында. Е? ?лкен ша?арда?ы ?арызды? барлы? сомасы – 352,8 миллион те?ге. Алматы облысында?ы ?арыз – 336,3 мил­лион те?геге жетсе, О?т?стiк ?аза?стан облысында – 79,6 миллион те?генi ??ра?ан.

“2012 жылы мемлекеттiк е?бек инспекторы 17 мы? 246 к?сiпорынды тексердi. Оны? 724-iнi? жалпы к?лемде 4 млрд 777 миллион те?ге ?арызы бар екенi аны?тал?ан. Iс-шаралар ж?ргiзу н?тижесiнде 3 млрд 719 миллион те?ге к?лемiндегi ?арыз ?телдi”, – дедi С.Бисакаев.

www.zhasalash.k