Кітап оқу рухани байлықтан нәр алып, дүниенің кілтін ашумен пара-пар. Күн сайын кітап оқып көкірек көзімізді ашсақ, біз де рухани бай халықтың қатарында боларымыз анық. Байронның, Бальзактың, Агутагаваның Отаны халықтың қаншама пайызы кітап оқитынын, қандай жанрдағы кітапқа құмар екеніне, сондай-ақ қаншама пайызы жылдап кітап бетін ашпайтыны туралы жиі сауалнама жүргізіп отырады екен. Біздің елімізде бұл мәселе көтерілмей келеді.
Орыс халқының 23 пайызы тұрақты түрде кітап оқыса, оның 9 пайызы ғана классикалық шығармаларды ұнатады екен. Ал 37 пайызы жылдап кітап бетін тіптен ашпайды. Ал аспан асты елінің зерттеуі бойынша кітап оқудан бірінші орында қытайлықтар тұрғанын дәлелдейді. Осындай деректерге қарағанда, кітап оқудың қаншалықты қажет екенін ұғынуға болады. Десек те, бізде кітап оқитын жастардың азайып кеткендігі шындық. Оны жастардың өздері ұялмай айтады. Тіпті оның не қажеті бар дейтіндер де табылады.
Артур МАҚАНОВ, студент:
–Мен кейде, оның өзінде жолға шықсам, пойызда оқуға деп шытырман оқиғалы кітапты алып шығамын. Әйтпесе кітапханаға кітап оқу үшін бармаймын. Өзіміздің оқу орнындағы кітапханаға бас сұқсам сұғамын, ал қала ішіндегі кітапханаларға барып көрген емеспін. Ата-анам кезінде басымызды кітаптан алмайтынбыз, кітап оқымайсың деп ұрсады. Мен түсінбеймін. Кітап оқудың не қажеті бар? Ата-аналарымыз оқыса, олардың кезінде интернет болған жоқ. Теледидардың өзінен көретін ештеңе болмады. Сондықтан уақыттарын кітап оқумен өткізген. Ал біздің заманымыз басқа ғой.
Міне, осылай кітап оқудың не қажеті бар, керектінің бәрін интернеттен табамыз дейтін жастардың барлығы қазіргі өзекті күйдіретін, толғандыратын үлкен мәселеге айналды. Себебі күнделікті өмірдегі жаңалықтар, ғылымдағы жетістіктер қай адамнан болсын терең білімді және ақыл-ой өрісінің жан-жақтылығын талап етеді. Сондықтан да әрбір адам өзінің рухани дүниесін байытып отыруы керек. Ал рухани байлықты байытудың сан түрлі жолдарының бірі және бірегейі – кітап оқуға әуестену. Бірақ соңғы жылдары жастардың көркем әдебиет, мерзімді басылымдарды оқуға деген қызығушылығы азайып бара жатқаны рас. Оның себебі неде? Нарық заманы ма? Кітаптың қымбаттауы ма? Әлде ұғымына сай кітаптардың кездеспеуі ме? Не болмаса неше түрлі хабар, жаңалық беретін көріністі көз алдына әкеліп қоя салатын, ойландыра да, толғандыра да қоймайтын техникалық құралдардың көптігі кітап оқуға деген құмарлықты жойып жіберді ме?
«Жастардың кітап оқуы – қоғам дамуының қайнар көзі» тақырыбымен Ақтөбе облысында өткен семинарда кітапханашылар осы сұрақтарға жауап іздеді. Олар жастар ортасында кітап оқудың статусы мен сұранысын жоғарылатуға қатысты сан-салалы зияткерлікті орталық ретінде қабылданатын кітапхана қызметін қалай оңтайландырамыз деген мәселені талқылады. Рухани-өнегелі қалыптастырудағы өсіп келе жатқан ұрпақтың әлеуметтік бейімделу мен білім алудағы, оқып жүргендер мен студенттерді оқу мен ақпараттық мәдениетін дамытудағы кітапхананың алатын орны зор. Кітапханашылар жастардың кітап оқуға әуестенуін ояту мақсатында талмай жұмыс жасау қажет дейді.
Бахтылы ҚОШАБАЕВА, Ақтөбе қалалық кітапхана жүйесінің меңгерушісі:
– Біз «Менің мамандығым – кітапханашы» деген тақырыпта кеш өткіздік. Флешмоб ұйымдастырдық. Рэп, классикалық музыка ырғағында кітаппен билеуден жарыс өткіздік. Мақсатымыз жастарды тарту болды. Біздің кітапхана жүйесі Ақтөбе қаласы маңындағы Қарғалы, Қурайлы, Сазды, Қызылжар, Ясный, Пригород сияқты селолық округ тұрғындарына қызмет көрсетеді. Кітапхана жүйесі 1977 жылы орталықтандырылды. Сол кездері кітап қоры жақсы толықты. Негізінен, біздің оқырмандарымыздың дені қарттар мен мектеп оқушыларынан тұрады. Қарттар үйреніп қалған дағдылары бойынша кітап оқиды, ал мектеп оқушылары үйлерінде компьютерге тыйым салынған соң келдік деп айтады. Қазір кітапханаларда интернет бар. Кітапханаға бас сұққан жастардың сұранысын жылдам орындауға тырысамыз. Интернет үшін ақы алмай қызықтырамыз. Кітапханаға бір келген баланың кітап оқуға әуестенуі үшін бар жағдайды жасаймыз.
Айгүл ҚЫРЫМҚҰЛОВА, Сағи Жиенбаев атындағы кітапхана қызметкері:
– Қандай да кітапхана болсын, оның негізгі мақсаты оқырмандардың сұраныстарына сәйкес қорды жинақтау, оқырмандарды кітап оқуға тарту, сұраныстарын қанағаттандыру болып табылады. Кітап қорын жаңартып, заман талабына сай жаңа технологияларды енгізуге бар күш жұмсаймыз. Жастарды кітап оқуға тарту үшін түрлі шараларды ұйымдастырамыз. Кітап оқу – бұл мемлекеттік мәселе. Бүгінгі жедел ақпарат тасқынының тасасында қалып бара жатқан «кітап әлемін» қайта жандандыру – кітапханашыларға жүктелген үлкен міндет. Сондықтан біз, кітапханашылар, кітап мәселесін көтерумен бірге, әлемдегі жаңалықтың жаршысы, елімізде болып жатқан әрбір оқиғаның насихатшысы екендігімізді өз ұстанымымызда сақтауға тырысамыз.
Автор: Бақыт ЖАНШАЕВА, Ақтөбе облысы
