?азiргi жа?андан?ан уа?ытта Ресейдi ?стап т?р?ан жал?ыз ?аруы – газ. Батыс елдерiмен салыстыр?анда солт?стiк к?ршiлерiмiздi? жа?дайы о?ып т?р?ан жо?. ?леуметтiк жа?дай шиеленiскен, технологиялы? ?дерiстер баяула?ан, экономикалы? ?л-ау?аты кешеуiлдеген.
Батыс мемлекеттерiнi? басым к?пшiлiгi осы Ресейден тасымалданатын газды? ар?асында к?н к?рiп отыр. М?ндай жа?дайда ?рине, орыстарды? ?тар т?сы к?п. Еуропалы?тар орыс?а жа?пай ?алса, Беларусь пен Украина ар?ылы ?тетiн газ тасымалын ?иып тастау – Ресей ?шiн т?к емес.
Е? басты айта кетерлiгi, ресейлiктер газ ?аруын Кедендiк ода?ты? аума?ын ке?ейтуде ?те ?тымды ?рi ?лкен ?улы?пен пайдалануда. Осыдан екi жарым жылдай уа?ыт б?рын Ресей Беларусьтi ??ры?тады. ?алай дейсiз ?ой?
Беларусь республикасы бiрнеше жылдар бойы ресейлiк к?к отынды пайдаланып келедi. Осыны? салдарынан Беларусьтi? Ресейге деген ?арызы – 200 миллион доллардан асып кеткен. Газды пайдалан?аны ?шiн.
2010 жылы Ресей басшылы?ы “Беларусь бiзге деген берешектi тез арада т?лесiн” деп ?асарыса ?алды. Олай болма?ан жа?дайда Беларусь елiне берiлетiн газ к?лемiн ?ыс?артатынын та?ы да шегеледi. Осы т?ста “кедендiк ода?” м?селесi ?ар?ынды т?рде ??гiмеге айналып, тал?ы?а т?стi де кеттi. ?сiресе, ресейлiк сарапшылар мен саясаттанушылар, экономистер б??ан белсене ?атысты. М?ны? астарында “не кедендiк ода??а кiресi?, не газсыз ?аласы?” деген Ресейдi? пи?ылы жат?аны аны? едi. Ал?ашында Лукашенко ?рi-берi тайса?тап к?рдi. “М?ндай жа?дай болса, бiз де Ресейден Еуропа?а беларусь жерi ар?ылы ?тетiн газды то?татамыз” деп шу к?тердi де. Бiра? еуропалы?тар Лукашенконы? б?лай iстеуiне жол бермедi. Со?ы немен ая?талды? Ресейдi? “к?к ?аруы” Беларусьтi б?лтартпайтын б??ау?а т?сiрдi. Ресей газ жанжалын ?оздыру ар?ылы Беларусьтi кедендiк ода??а с?йреп кiргiздi.
Ендi б?л т?сiлдi Путин Украина?а ?олданба?. На?тыра? айтса?, 2012 жылы Ресей мен Украина арасында газ м?селесi т??iрегiнде ?лкен жанжалдар болма?анымен, Киев ?зiнi? ?иын жа?дай?а тап бол?анын сезiндi. Я?ни, Ресей Украина?а жымыс?ы т?рде “не Еуроода??а кетесi?, не арзан газды т?тынасы?” деген ?лкен та?дауды? алдына ?келдi. Украина к?птен берi Еуроода??а кiруге жанталасып ж?р. Бiра? б??ан Ресей барынша тос?ауыл болу?а тырысып ба?уда. Украина да Ресейдi? ы?ына жы?ылмауды? амалын ойластырып, осы уа?ыт?а дейiн барынша Ресейден ?аш?а?тап келдi. Ендi Ресей со??ы шабуылына к?штi. Ресейдi? т?тесiнен ?ой?ан ультиматумыны? м?нi т?сiнiктi. “Еуроода??а кетсе?, газды ?амбат?а аласы?. Ал егер арзан ба?амен ал?ы? келсе, онда кедендiк ода??а кiруi?е тура келедi” дегенге саяды.
Ал ендi РФ сырт?ы iстер министрлiгiнi? экономикалы? ынтыма?тасты? ж?нiндегi департаментiнi? директоры Александр Горбаньны? с?зiне то?талайы?. Ол ашы?тан-ашы? былай дейдi: “Украина?а газды Беларуське сат?ан ба?амен те?естiрiп сату м?мкiн емес. Нелiктен? Ресей мен Беларусь – Кедендiк ода?ты? м?шелерi. Бiз бiрте-бiрте Бiры??ай экономикалы? ода?ты ??рып жатырмыз”. Мiне Ресейдi? б?лтартпау саясаты! Сонды?тан егер Украина газды же?iлдiкпен ал?ысы келсе Украинаны? кедендiк ода??а кiруi мiндеттi. Б?л жерде т?сiнiктi болу ?шiн айта кетейiк. Ресейден Украина?а тасымалданатын газды? ?р шаршы метрi орташа ба?амен 424 доллар. Ал Кедендiк ода??а м?ше Беларусь д?л сондай к?лем ?шiн Ресейге 185 доллар т?лейдi. “Бастап?ы келiсiм бойынша Украина?а газ же?iлдетiлген ба?ада берiлмек бол?ан. Орташа нары? ба?асынан т?мендетiп, 100 доллардан арзан ба?а ?сынды?. Ал ?азiр Украина б??ан ?ана?аттанбай, одан да т?мен ба?ада ал?ысы келедi. Бiра? б?л м?мкiн емес”, – дейдi Александр Горбань.
http://zhasalash.kz/ekonomika/8726.html
