Елімізді? ірі ?алаларында, соны? ішінде Алматыда, шетелден келген студенттерді жиі к?ріп жатамыз. ?ытай, жапон, ау?ан жастары неліктен бізге келіп о?иды, ма?саттары не, ойлары ?андай?
Саид Самим, Ау?анстан, 22 жаста
— ?аза?стан?а ?ашан келді??
— ?аза?станда т?рып жат?аныма 3 жылдай болды. Б?гінгі к?ні ?л-Фараби атында?ы ?аза? ?лтты? университетіні? журналистика факультетіні? 2 курс студентімін. ?аза?стан?а «1000 ау?ан баланы о?ыту» ба?дарламасы бойынша 2010 жылы келгенмін. ?аза?стан?а келгенге дейін Ау?анстанда жазушы болу ма?сатымен «Парсы тілі филологиясында» білім алып ж?ргенмін, кейін осы ба?дарлама бойынша емтихандар тапсырып, жо?ар?ы балл ал?аннан кейін ?аза?стан елшілігінен ?аза?станды? университетке ша?ырту алдым. С?йтіп ?аза? еліні? ?андай екенін к?рейін деп ?аза?стан?а келдім.
— Алматыда т?рып жат?анына біраз болыпты. Кабулмен салыстыр?анда ?ала?а не жетіспейді деп ойлайсы??
— Алматы ?аза?станда?ы е? ?сем ?алаларды? бірі. Мені? ойымша еш?андай кемшілік жо?. Біра? ?аланы ?лі де жа?сарту?а болады. ?алада транспорт к?п бол?анымен автобустар жетіспейтіндігі бай?алады. Сондай-а? кітапханалар?а кіріп кітап о?уды о?ай етіп, шетелдіктерге арнап шет тіліндегі кітаптарды? ?орын молайтса жа?сы болар еді.
— О?уды бітіргеннен кейін ?андай жоспарлары? бар?
— Мені мемлекет о?у?а жібергеннен со? Ау?анстан?а оралып, сонда ж?мыс істеуім керек. Б?гінгі к?ні ?аза?станда журналистика маманды?ында о?ып жат?анымен актер ретінде де ?зімді сынап к?ріп жатырмын. Актер болу ?зімні? негізгі арманым. Болаша?та кино саласына кететін шы?армын…
— ?аза?станды? БА?-ты о?ып т?расы? ба?
— Шынымды айтсам, о?ымаймын. Бір тілді ?йренгенде алдымен адам сол тілді ты?дауы ?ажет, сосын с?йлеуі керек, содан кейін барып о?ып, одан ?рі жазуы ?ажет. Адам туыл?анда да осы кезе?дерден ?теді ?ой. Мен ?аза? тілін ты?дадым, с?йледім, енді алда?ы уа?ытта о?уды да ?ол?а аларым аны?.
— ?аза?ты? ?андай жазушыларын білесі??
— ?рине, ?лы Абай ж?не М?хтар ?уезов. ?зімні? ту?ан тілім иран тілінде Абайды? к?птеген шы?армаларыны? аудармалары бар. ?аза? тілін ?йренгеннен кейін М?хтар ?уезовты? «Абай жолы» романын о?имын деп шештім.
— Ал ?аза? ?ншілерін ты?дайсы? ба?
— ?зім ?аза?стан?а келгелі ?згелер: «?аза?стан ?найды ма?» деп с?раса, б?ріне «?аза?станда ма?ан екі н?рсе ?атты ?найды, бірі — Абай, екіншісі — Ш?мші». Ш?мшіні? барлы? ?ндерін с?йіп ты?даймын.
— ?алада?ы е? жиі баратын орындары??
— Кино?а ?атты ?ызы?атын бол?анды?тан негізінен кинотеатрлар?а жиі барып т?рамын.
— ?аза? жастары ?андай деп айта аласы??
— Адамдарды? барлы?ы бірдей болмайды ?ой. ?р?айсысы ?р т?рлі. Мені? бай?а?аным, ?аза? ?ыздары жігіттерге ?ара?анда жа?сы о?иды да, жігіттер к?біне ?ыдырып, ойна?анды жа?сы к?реді екен.
— ?аза?станда неге ?йренді?, ?зі?е ?андай жа?алы? ашты??
— Е? бірінші, ?аза? тілін ?йрендім. М?нда отбасым болма?ан со? б?ріне ?зі? жауаптысы? ?ой, жауапкершілікті, т?уелсіз болуды ?йрендім. ?лі де ?йрену ?стіндемін. ?азір б?рін тізіп айтып бере алмаймын, біра? ?аза?стан?а келгелі к?п ?згергенімді бай?аймын.
Ацуши Сайто, Жапония, 27 жаста
— ?аза?стан?а ?ашан келді??
— Мен Токио ?аласында?ы Васэда университетіні? докторантурасында білім алып жатырмын. ?аза?стан?а осыдан біраз ай б?рын келген болатынмын. Негізінен о?ып ж?рген Васэда университетінен ?аза?станды зерттеуге студенттер тобы 1-2 апта?а келіп-кетіп ж?реді. Мен де кезінде сондай топпен ?аза?стан?а бірнеше рет келгенмін. ?азір осы елді? м?дениетін зерттеумен айналысып ж?рмін. Мені? зерттеу ж?мысым «?аза? салт-д?ст?рлері» деп атал?анды?тан, ?азіргі кезде осы саланы жан-жа?ты ?арастырып, ме?герудемін.
— Не ?шін ?аза?станды та?дады??
— Жалпы жапонды?тар Орталы? Азия туралы аз біледі. ?аза?стан десе олар білмес, б?л айма?ты тек Орталы? Азия деп ?ана таниды. М?мкін жа?алы?тардан сырт?ы сауда-сатты? туралы білулері м?мкін, біра? м?дениет жа?ынан хабардар емес. Васэда университетінде о?ып ж?ріп осы ?аза?станды м?дени т?р?ыдан зерттеуді ?ол?а ал?анмын. Сондай-а? м?дениетпен ?атар ?аза?станда?ы денсаулы? м?селелері бойынша да зерттеулер ж?ргізудемін. Болаша?та екі елді? арасында?ы досты? ?арым-?атынасы ?шін ?ызмет еткім келеді.
— О?уды бітіргеннен кейін ?андай жоспарлары? бар?
— Негізі докторантураны 3 жыл о?имын. Егер б?рі жа?сы болып жатса, ?аза?стан?а та?ы да біраз уа?ыт?а келіп-кету ойымда бар.
— ?алада?ы жиі баратын орындары??
— ?зім таби?атты жа?сы к?ретін адаммын, к?біне таби?ат аясында демаламын. Мысалы, «К?к-т?беге» барып, «?лкен Алматы» ?зеніні? бойымен серуендегенді ?натамын.
— Жапонды?тармен салыстыр?анда ?аза? жастары ?андай екен?
— ?аза?стан?а келгенде е? бірінші к?зге т?сетіндігі — жастарды? ?ызы болсын, жігіті болсын, б?ріні? дене бітімдері жапонды?тар?а ?ара?анда ?лде?айда ірі екен. Жалпы ал?анда ?аза?станда ?зімді шетелде ж?ргендей сезінбеймін, ?йткені ?аза?тарды? т?р-келбеті жапонды?тар?а ?атты ??сайды.
— ?аза?стан са?ан не ?йретті?
— ?зім м?дениетті зерттеген со? к?біне м?дениетке м?н беремін. Мысалы, адам ?айтыс бол?аннан кейін жетісін, ?ыр?ын, жылын ?ткізу туралы салттарды? м?нін т?сініп жатырмын.
— Орыс тілін біледі екенсі?, ?аза? тілін ?йрену ойы?да бар ма?
— ?азір орыс тілінде біраз білемін, о?ан ?осымша ?аза? тілін де ?йреніп ж?рмін. Негізінен ескілеу болса да сонау 90-жылдары шы??ан «?аза?ша-Жапонша, Жапонша-?аза?ша» с?здік бойынша біраз с?здерді білемін.
— ?аза?стан?а ал?аш келгенде ?андай ?иынды?тар?а кезікті??
— Жапонияда жылы айма?та т?р?ан едім. ?лі к?нге дейін ?аза?станны? ?ысына ?йрене алар емеспін. ?аза?стан?а ал?аш рет келгенде ?ыс еді, ?азіргі кезде де ?лі ?иындау.
Лин Гохай, ?ытай, 21 жаста
— ?аза?стан?а ?алай келді??
— ?аза?стан?а 2008 жылы келдім. ?кем ?аза?станда ж?мыс істейді, ?пкем де осында о?иды. Мен де о?уымды бітірген со? жо?ар?ы білім алып, тіл ?йрену ?шін осы елге келдім. Б?гінгі к?ні ?аз?У-ды? журналистика факультетіні? «Баспа ісі ж?не дизайн» маманды?ында білім алып жатырмын.
— О?уды бітірген со? ?андай жоспарлары? бар?
— Оны ?лі шешпедім. Болаша?та к?ре жатармыз. Негізінен экономика?а ?ызы?амын, алда?ы уа?ытта экономист болып кетуім де ?ажап емес.
— ?алада?ы жиі баратын орындары??
— ?алада ?натып жиі баратын орындарым ?те к?п. ?сіресе халы? к?п шо?ырлан?ан жерде орналасса да іші тыныш, ?рі таза 28 Панфиловшылар саяба?ы е? к?п баратын жерім.
— ?аза? жастары мен ?ытай жастарын салыстырса? не ?згешелік бар?
— Негізінен екі халы?ты? ділі бас?а бол?анды?тан айырмашылы?тар ?те к?п деуге болады. ?аза?станда?ы жастар мен ?ытайда?ы ?рімшіде т?ратын ?аза? жастарын салыстыратын болса?, к?п ?згешеліктер бай?айсы?. Соны? бірі — салт-д?ст?рді?, тілді? ерекшеліктері. Бір бай?а?аным, Алматыны? хал?ы к?біне орыс тіліне басымды? береді екен.
— ?аза?стан са?ан не ?йретті?
— ?аза?стан?а келген ма?сатым тіл ?йрену бол?ан, осы тілді ?йреткен ?аза?стан.
— ?аза? тілін білесі? бе?
— ?азір орыс тілінде білім алып жатырмын. Біра? кезінде ?аза? тілін ?йрететін курстар?а арнайы ?атыс?анмын. ?аза? тілінде с?йлемесем де т?сінемін.
С?хбаттас?ан Айн?р Ракишева
http://yvision.kz/post/316879
