 Не көзделетіндігі – жасырын сыр, бірақ бүгінде қазақстандықтарды улау жүруде! Парламентте өткен кешегі «Үкімет сағатында» қалаулылар дабыл қақты. Осы жиында Денсаулық сақтау министрінің өзі шетелден елімізге әкелінетін кейбір тамақ өнімдерінің сыртқы қаптамасында да, оған ілеспе құжаттарда да сол өнімнің құрамында қауіпті, зиянды қоспаның бар екендігі жазылмайтындығын мойындады. Яғни әлдебіреулер ондай ақпаратты құпия қалдырып, сол залалды азық-түліктерді Қазақстан халқының тұтынғандығын қалауда. Министр Салидат Қайырбекова оған қал-қадерінше қарсы тұруға тырысып жатқандарын жеткізді.
Бір қынжылтатыны, осындай қарау ниеттерге тойтарыс беруге жауапты жалғыз құрылым Қазақстанда жоқ екен. Бүгінде оған жол бермеуге үш орган өкілетті көрінеді. «Функциялар бөлінген, – деді министр С.Қайырбекова. – Ауыл шаруашылығы министрлігі әлі өңделмеген өнімдерді бақылаумен, Денсаулық сақтау министрлігі – ендігі тамақ өнімдеріне айналғандарын қадағалаумен айналысады. Ал Индустрия және сауда министрлігі тауардың қаптамасындағы ақпаратта әлгілердің жазылып көрсетілуін бақылайды». Әрине, осыдан «сен салар да, мен салардың» кебі келіп, ақыр соңында сұраудың кімнен болатындығы белгісіз қала ма?» деген ой туады. – Бүгінде біздің азаматтардың денсаулығы мен қауіпсіздігіне шынайы қатер төніп тұр! – деп мәлімдеді Мәжілісте депутат Айқын Қоңыров. – Өйткені елімізге шетелден ішінде адам денсаулығына қауіпті әртүрлі стабилизаторлар, консерванттар, бояғыштар, антибиотиктер, ГМО бар тамақ өнімдері және қазақстандық тамақ өнеркәсібіне арналған сондай шикізаттар әкелінуде. Жақында сүттен «рак» ауруын тудыратын консервант табылды. Қытайдағы меламиндік трагедияны және балалардың қаза табуын еске түсірейік, – дей келе, қалаулы халық денсаулығын сақтауға жауапты ведомство басшысынан: «Біздің азаматтарды қорғау үшін осы кесірдің алдын алудың тиімді тетігі бар ма?» деп сұрады. Денсаулық сақтау министрі Салидат Қайырбекова «Қазақстанда тұңғыш рет азық-түлік өнімдерін құрамында ГМО (генетикалық-модификацияланған ағзалардың) бар-жоқтығына тексеру ісі басталғандығын» хабарлады: «Бұл зерттеулер Денсаулық сақтау министрлігінің желісі бойынша, санитарлық қызметтің 6 зертханасында жүруде, – деді ол. – Мамандандырылған бұл зертханалар Астана, Алматы, Өскемен, Петропавл, Орал секілді қалаларда құрылған. Яғни еліміздің барлық шартарабы қамтылып отыр. Ал бұл зертханалар жұмыс істеуі үшін біз мамандарымызды Миланға оқуға жібердік». Министр ханым депутаттарға мына деректі жария етті: өткен жылы әртүрлі өнімдерден алынған 9 бірдей сынама-пробадан ГМО анықталыпты. «Оның ішінде 2 сынамада ГМО көлемі 0,9%-дан асты, – деді Салидат Қайырбекова. – Яғни егер жоғары болса, арнайы шара қабыл-дау қажет болады. Бұл ретте бұл өнімнің таңбалауында онда генетикалық-модификация- Дегенмен бұл – жақында ғана іске кіріскен өңірлік зертханалардың әшкерелегені. Ал оған дейін елімізге қауіпті өнімдердің қанша көлемінің кіргізіліп, өткізілгендігі туралы дерек жоқ. Оның үстіне Денсаулық сақтау министрлігі, әлгінде айтылғанындай, тек «ендігі тамақ өнімдеріне айналғандарын тексерумен ғана айналысады». Ал шикізат түрінде әкелінгендері қанша? Бұл жайында АШМ әлі күнге жұмған аузын ашқан емес. Қалаулылар Қазақстан халқын «құртып» отырған тағы бір кесапатты сөз етті. Бұл – адамдардың дәрігерге қаралмай, өзін-өзі емдеуі. Емхана-ауруханадағы «ақ халаттыларға» сенбейтін, не олардың алдындағы ұзын-сонар кезектен қорқатын қазақстандықтар үшін басты емші – дәріханашылар. Егер кез келген жерде, кез келген дәріханаға бас сұқсаңыз, провизорға өзі не жақыны душар болған дерттің нышандарын сипаттап, одан соның емін сұрап жатқандарды көресіз. Осы орайда Мәжіліс депутаттары бұған тосқауыл қою үшін қатаң шараға баруды – ел көп алатын, дәрігер қағазынсыз еркін сатылатын дәрі-дәрмектерді дәріханалардан тәркілеп, сыпырып алып, бұдан әрі солай сатуына тыйым салуды ұсынды. «Антибиотиктерді айналымнан алып тастауды мен көзге елестете де алмаймын! – деп шорт кесті министр С.Қайырбекова. – Оның қажеті де жоқ». Әйткенмен, ол Мемлекет басшысының өздеріне халықтың дәрі-дәрмекке қатысты хабардарлығын, ақпараттану деңгейін арттыру туралы тапсырма бергендігін еске алды. «Сондықтан біз «Дәрілік ақпарат орталықтарын» аштық. Олар 16 облыста да бар. Оларға қоңырау шалу тегін. Өткен жылы 22 мыңға дейін қоңырау соғу тіркелген. Солар арқылы біз қандай дәріні қайсысымен қосып қабылдауға болатындығын, қандай жағдайда ішу керектігін түсіндіреміз. Халықтың өзін тартпай, тыйым салу шарасымен бұл проблеманы шешпейсің. Демек, оны шешудің бір жолы – сауаттылықты көтеру» деді ДСМ басшысы. Депутаттар сонымен қатар ұлтты ұялтар, мемлекетке де бедел қоспас бір мәселені ашық айтты: ендігі жетпегені – «тіссіздер», не «сары тістілер елі» атанғанымыз ба? «Менің сұрағым тіс мәселесіне қатысты болып отыр, – деді депутат Қожахан Жабағиев. – Тістің адам денсаулығына тигізер әсері мол екені – ақиқат!» Расында, тіске тісжегі түссе, оны емдемесе, адам жүрегіне де әсер ететіндігі ендігі анықталған жайт. Ал Қазақстанда жүрек-қан тамыр ауруларының қандай кесапатқа айналып отырғаны белгілі. – Стоматология проблемасы шынында да, бар, – деп мойындады министр ханым. – Оны жоққа шығару дұрыс болмас еді. Өйткені денсаулық сақтау ісінің жеке секторға кеткен алғашқы салаларының бірі – стоматология болатын. Бүгінде «кепілдендірілген тегін медициналық көмек» осы салаға қатысты шұғыл жәрдемді және балаларға, жүкті әйелдерге, сондай-ақ әлеуметтік осал топтарға бірқатар тегін стоматологиялық қызметтер көрсетуді кепілдендіреді. Салидат Қайырбекова өзі ауылдарға барғанда, дәл осы мәселенің ылғи алдынан шығатынын ашық айтты. «Бүгінгі таңда бұл мәселені шешуге тырысудамыз, – деді ол. – Біз бұған дейін 49 жылжымалы медициналық кешендерді іске қосқанбыз, олар қазір ауылдарды аралап жүр. Дәл солар сияқты «жылжымалы стоматология» жасалынуы мүмкін. Қазір біз ендігі бөлінген бюджеттік қаражаттарды тиімді пайдалану есебінен осы іске қаржы табу мәселесін қарастырудамыз. Мәселені шешудің бір жолы – осы. Екіншісі – өңір деңгейіндегі мемлекеттік тапсырысты жекеменшік стоматологиялық мекеме арасында орналастыру». Айхан ШӘРІП |
http://www.aikyn.kz
