Еліміздегі сүт өнімдерін өндіретін «ФудМастер» компаниясы түсірген жаңа жарнамалық ролик еріксіз назарымызды аударды. «ФудМастер» ұсынған табиғи йогурттегі ас қорытуға арналған табиғи ингриденттер мен пайдалы бактериялар өзіңізді жеңіл сезінуге мүмкіндік беретіні соншалық, тіпті жеңіл әуенге де билеп кетесіз» деп басталатын мәтін барысында әуелі отанасы, сосын отағасы қазақтың көне аспабы – жетігеннің үстінде қол ұстасып билей жөнеледі. Ол аздай сәлден кейін олардың қатарына балалары келіп қосылады. Бүтіндей бір отбасының ұлттық мұрамыздың әр шегіне шығып, асыр салуына қарағанда, жарнама иелері жетігеннің шығу тарихынан мүлдем хабарсыз сияқты. Басқа да білмейтін кісілер болса, жетіген аспабы туралы аңызды еске сала кетейік.
Ертеде бір қарияның баға жетпес байлығым деп балаған жеті ұлы болыпты. Бір жылы ел ішінде қатты жұт болып, мал қырылады. Жұрттың ішерге асы, тігерге тұяғы қалмайды. Талай жанды жалмаған аштық қарияның үйіне де жетеді. Әуелі үлкен ұлы Қания зұлмат құрбанына айналады. Тұңғышынан айырылған ақсақал кепкен ағаштың бөлігіне шек салып, ұлының бір асығын тиек қылып, «Қарағым» күйін арнайды. Көп ұзамай екінші ұлы Төралым бұл пәнимен қош айтысады. Бұл жолы екінші шек тартып, екінші асықты тиек қылып, «Қанат сынар» күйімен жоқтайды. Бірақ қайғы бұлты мұнымен тарқай қоймайды. Балапандары бірінің артынан бірі ілесіп, о дүниеге мезгілсіз кете барады. Байғұс әке әр жолы бір шек пен бір асық қосып отырады. Сөйтіп үшінші ұлы Жайкелдіге «Құмарым», төртінші ұлы Бекенге «От сөнер», бесінші ұлы Хауасқа «Бақыт көшті», алтыншы ұлы Жүлзарға «Күн тұтылуы» атты күй шығарады. Жетінші ұлы Қиясты жерлеген соң жетінші шекті тартып, «Жеті баламнан айырылып құса болдым» күйін орындайды. Бұл қайғылы әуендер кейін «Жетігеннің жетеуі» деп таралып, аспап «Жетіген» аталып кетеді.
Жеті баланың осындай қайғысынан кейін дүниеге келген саз аспабын жарнама кейіпкерлері еш ойланбастан аяққа таптап жүргендері жанымызды түршіктірді. Көрген көзге бейіт үстінде билеген бейбастық әрекеттей әсер қалдырады екен. «ФудМастер» компаниясының сайтында көрсетілген 2-44 60 00 нөмірі бойынша, күні бойы телефон шалғанымызбен, роликті кімге жасатқанын, қай агенттікте түсіргенін, сорақы идеяның авторы кім екенін біле алмадық. Орталық кеңседегі операторлармен тілдесу оңай емес көрінеді. Бір мәрте дөп түскенімізбен, байланысқа қосқан директордың орынбасары да тұтқаны көтере қоймады. Дегенмен алдағы уақытта мәселенің мәнісін түсіндіреді, өздері де түсініп, қорытынды шығарады деген үміттеміз.
Ұлтымыздың ұйытқысы деп бағалайтын «Қазақстан» Ұлттық арнасы да жарнама түсірушілерден кеткен сауатсыздық пен қателіктің әрі қарай эфирден таралуына жол бермегені жөн болар еді.
Нұргүл ЖАҚЫПБЕК, «Жетіген» мектебін алғаш ашып, кітап шығарған ұстаз, өнертанушы:
– Жетіген – қазақтың көне де киелі аспабы. Осы жарнаманы жасаған адамдардың не ойлары бар екенін түсінбедім? Бұған біздің тарихымыздан, дәстүрімізден, ұлттық музыкамыздан хабары жоқ жандардың білместік әрекеті деп көз жұмып қарауға болмайды. Бұл біздің киелі мұрамызды қорлау, масқаралау деп білемін. Әуелі жора-жолдастарым хабарласып айтқан кезде, өз құлағыма-өзім сенбей, шошып кеттім. Бұндай бассыздықты жетесіз адам ғана жасайды. Сондықтан «Қазақстан» Ұлттық арнасының басшыларынан бұл жарнаманы тез арада эфирден алып тастауын талап етеміз!
Ұлту ҚАБАЕВА, әнші:
– «ФудМастер» компаниясы йогурттарын жарнамалағысы келсе, басқа жерде де көрсетуге болады ғой, жетігеннің үстінде секірген деген не сұмдық?! Бүгін ас қорыту үшін жетігеннің үстінде ойнақ салғандар, ертең келіп басымызға не істемейді? Қазақтың бір қызы ретінде бұл менің намысыма қатты тиді. Өресіздік ұлттық аспапты ғана емес, елдік намысымызды қорлап отыр. Жерін сүйетін, Отанын қадірлейтін, өнер десе, ішкен асын жерге қоятын көңілі ояу, санасы сергек азаматтардың барлығы мұны қолдамайтыны анық. Өз басым түбегейлі қарсымын.
Байдәулет Қаншайым
