Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі.
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ – түрік университеті.
Шымкент институты.
Тарих факультеті.
Студенттің дипломдық жұмысына ғылыми жетекшінің
Пікірі
Студент Тәжібаева Майра Төребайқызы мамандық бойынша теориялық және практикалық білімін кеңейтіп, нығайтып жүйелеген. Студент тақырыпты зерттеу барысында өз алдына жұмыс істеуге дағдыланғандығын, дипломдық жұмыста өңделетін сұрақтар мен мәселелерді шешуде зерттеу әдістемесін игергендігін көрсете алған.
Бітірушінің АҚШ –тағы «жаңа солшылдар» қозғалысы ( xx ғасырдың 50-60 жж.) деп аталатын дипломдық жұмысы АҚШ – тағы xx ғасырдың 50-60 жылдарында болған « жаңа солшылдар » көтерілісінің пайда болуы және 1950-60 жылдардағы АҚШ –тың әлеуметтік – экономикалық дамуы және де « жаңа солшылдардың » идеологиясы мен концепцияларын зерттеуге арналған. Жұмыс негізі екі тараудан тұрады. Бірінші тарауда, студент радикалдық « жаңа солшылдар қозғалысының »пайда болуы және сол жылдардағы АҚШ –тың әлеуметтік – экономикалық дамуы және конформизмі жайында сипаттауға тырысқан. Ал екінші тарауда « жаңа солшылдардың »идеологиясы мен концепциялары: Г.Маркузенің « индустриялдық қозғалыс теориясы » ,бір бағыттағы қоғам, еркіндік түсінігі, « инстинктердің бүлігі»және « жаңа солшылдардың »мәдениеті және өмірдегі идеологиясы жайында айтылады.
Сондай-ақ бұл тарауда АҚШ –тағы комунистердің « жаңа солшылдарға »қатынасы жайында сипаттама берген. Студент жұмысты жазу барысында құжаттық деректерді кеңінен қолданумен қатар соңғы кезде ғылыми айналымға түсе бастаған жаңа материалдарды ұтымды пайдалана білген.
Жалпы жұмыс өз мақсатына жеткен және алдына қойған міндеттерді толық орындай алған.
Жоспар
Кіріспе……………………………………………………………………………………………………3
I тарау. 1950-60 жылдардағы АҚШ-тың әлеуметтік-экономикалық
дамуы және конформизмі.
Радикалдық «жаңа солшылдар» қозғалысының пайда болуы…………………8
II тарау. «Жаңа солшылдардың» идеологиясы мен көнцепциялары…….10
- Г. Маркузенің «индустриалдық қозғалыс» теориясы……………………….12
- Бір бағыттағы қоғам……………………………………………………………………….13
- Еркіндік тусінігі…………………………………………………………………………….14
- «Инстинктердің бүлігі»………………………………………………………………….15
- «Жаңа солшылдардың» мәдениет және өнердегі идеологиясы…………18
III тарау. Б.э.д 60 жылдардың басында «жаңа солшылдар» қозғалысының дамуы. АҚШ-та коммунистердің «жаңа солшылдарға» қатынасы………………………………………………………………….21
Қорытынды……………………………………………………………………………………………34
Сілтемелер тізімі…………………………………………………………………………………….35
Пайдаланылған әдебиеттер……………………………………………………………………37
Жұмыстың өзектілігі: Жалпы жұмыстың өзектілігі ХХ ғасырдың 50-60 жылдарындағы АҚШ халықтарының жағдайын зерттеу болып табылады. ХХ ғасырдың екінші жартысында АҚШ-та болған «жаңа солшылдар» қозғалысын айтамыз. Жаңа солшылдар қозғалысы капиталистік әлемге дұшпан ретінде танылды. Жалпы 60 жылдары елде күйзеліс пен аласапыраннан басқа ештеңе болған жоқ. Осы кезеңдерде АҚШ-та қоғамнан кету жағдайлары жиі кездеседі, соның ішінде ең көп кездесетіні ерекшк коммуналар болып табылады.
Осы қозғалыс кезінде Г.Маркузе тоталитарлық революцияны шындықтың болашаққа барар жолы ретінде санады.
Жастар «Жаңа солшыл» радикализмнің дамуына өте маңызды рөль атқарады. АҚШ-тағы идиологиялық күрес тарихына сапалы жаңа этапты дамытты.
Диплом жұмысының деректемесі мен тарихнамасы:
Бұл жұмыстың хронологиялық шеңбер анықталмаған. Бір жағынан алып қарағанда «Жаңа солшыл радикалдың» дамуы 50-ші жылдардан басталған, ал өзіндік қозғалысты дамуы 60-шы жылдардан басталды. Басқа жағынан алып қарасақ. Жастардың көпшілігнің дамуы 60шы жылдардың соңына келеді және де біртіндеп қазіргі күнде аумақты сапалы бола бастады.
Жастар «Жаңа солшылдар радикализмнің» дамуына өте маңызды, АҚШ та идеологиялық күрес тарихына сапалы жаңа этап дамытты. 50- жылдардың соңында бұл ығысудың 1ші көрінісі пайда болғанда-көптеген америкалық әлеуметтанушылар әлеуметтік шектеу деп қабылдады. Бұл америкалық «истебилент»-ке қарсы күрестің ауқымды көрініс беруі, конформизмнен кейінгі толық он жылдықта дамуы шамадан тыс көрініс деп қабылдады.Бірақта ,жақын арада қозғалыс ауқымдалды,толғандығы сондай оны «Елдегі шытынау» деп мінездеме берді.
С.Мокначунаның «идиология», «жаңа солшылдарды және өнерді зертеді» онда автор «жаңа солшылдардың эклетикалық тізімі ретінде қабылдады» 1953 жылы белгілі американ социологы Ч.Р.Миллс өз еңбегін жазды. В.Ф. Стратановичтің «АҚШ-тағы ауқымды қозғалыстың көтерілуі» деген еңбегі бар. АҚШ-тағы соғыстан кейінгі жылдардағы әлеуметтік экономикалық, мәдеинеттік саясаттың даму сұрақтарын біртіндеп зерттеушілер Г.Б.Хромушкина, В.Перло, Э.Я.Баталова,Л.Н.Николакина Землянова және тағы басқалар анықтады./1/
АҚШ-тың басты есепшісі мырза Гас Хол «жаңа солшылдарың» қозғлысы туралы өзінің көптеген статьяларында және анализдерінде айтылған.
Жастар ,әсіресе студенттер,балалар, сондай-ақ ата-аналар «орташа қабаттағы »-әлеуметтік экономикалық жүйенің маңызын теріске шығарды. Басында қарсы тұру мәдениеті болды, 60-жылдардың екінші жартысынан «Жаңа солшылдар»пайда болып, олар «ескі»сол(әлеуметтанушылар және коммунистерден айырмашылығы, саясаттық күреске белсене араласты.Бұл әсіресе Вьетнамдық соғыс нәтижесінде күшейді.
Қазіргі таңда «Жаңа солшылдар» бірінші қатарда антиимпералистік және демократиялық талапқа қарсы күресті. Бұл елдегі ең ауқымдылардың бірі, Бірақ қозғалыс әлсіз қарастырылған. Бұл жағдай конформизм жолында жастардың санасын өңдеуге жаңа жолдар іздестіруді, «Жаңа солшылдар »жасырын қадағалауға міндеттеді. Мұны олар идеологияның әсер ету жолымен «жаңа солшыл»идеологтарының әлі де қалыптасу сатысында екенін ескеріп, жастардың және ғылыми жылжуы тәрбиесінің жоқтығы ,буржуаздық сапасының бағасы жастардың берілгіш болуына әкелді,буржуазиялық идеологияның радикалдық дамуына кері әсер етті.
«Жаңа солшылдар» олар өздерін ұсақ-буржуазиялық идеология деп санайды, өздерінің барлық төңкерісіне қарамастан.Бірақ олар хандық идеологияны шегінен шығуға тырысады және де АҚШ коммистерінің қызметін дұрыс жолға түсуге бағыттайды. АҚШ- тың көтерілгіш жастарының позитивті көтерілістік заряды бар, ол өте белсенді жүргізіледі. Сондықтан «жаңа солшылдар» жұмысшы тобымен қарым-қатнасқа жету, монополияға және милитаризмге қарсы, жалпы демократиялық талап етуі күресін кеңейтіп және күшейтеді. Және де тағы басқа перспективасы: «жаңа солшылдар» тек қана жұмыс тобымен және буржуазиямен ғана араласпайды. Соның нәтижесінде оның бір бөлігі АҚШ-тың қазіргі таңдағы жұмыс тобына кетеді немесе оларға жақындайды./2/ Бұл елдегі бюрократизацияның ғылыми-техникалық прогрестің шарты жұмыс тобының қиындығымен және кеңеюімен сипатталады.
АҚШ- тағы «жаңа солшылдар» қозғалысын және оның идеологиясының дамуына оқу өте маңызды. Бұл АҚШ-та ғана маңызды емес,көптеген капиталистік елдерде әртүрлі дәрежеде «көтерілген жастар» көрінісінде көрінеді.
«Жаңа солшылдар радикализмді» оқу тәжірибелік мақсаатта өте тиімді.Мысаалы:ол жерде тек капитализмнің ғылыми базисінің тұрақсыздығын тергеу «жаңа солшылдар» қозғалыс тәжірибесінде анархизмді ұсақ буржуазиялық идеология деп соңғы реакциялық мінездеме беріп көрсетеді. Мысалыға «жаңа солшылдар» күрестің кез-келген түрінде жұмыс тоқтарын игназиялап, тығыврыққа тіреп, және де ең жақсы реакциялық ұмтылуды маңызсыз етті.
«Жаңа солшылдар» тарихынан «әскери ескерту» әсерлесу жағдайын шашу керек ,қаруландыру жарысы, жас америикандықтардың әлемді тануы, бір-біріне сәйкессіздігі капиталистік ортада айқын білінеді.
«Жаңа солшылдар» қозғалыстың жаңа сапалы тенденциясын бөліп алу қажет, бұлар қазіргі уақытқа сай көрініс беруде. АҚШ-тағы буржуазиялық өнер және мәдениетте қазіргі уақытта терең қисықты уайымдайды. Сондай-ақ мәдениет идеологиялық және тану функциясы АҚШ-тағы хандық идеологияның жағдайымен байланысты. «Жаңа солшылдар» қозғалысының қарым-қатынасы және олардың идеологтарының өнері көрсеткіш болып, оқуды талап етеді.
«Жаңа солшылдар» қозғалысы буржуазиялық және де советтік оқымыстылармен: тарихшылар, философтар және әлеуметтанушылармен оқытылады. Табиғатта студенттік уайымдау себебі-негізгі мәселелердің бірі және әртүрлі позициядан түсіндіріледі. Буржуазиялық зертеушілер – америкалық имперализм терең сәйкессіздігін ұқтырып , қозғалысты қарап немесе позициясы — ескі ұрпаққа ескі көрсеткішін көрсетеді.
Сондай-ақ олар әлеуметтік сөз сәйкестігін өсуіне ауыстыруға тырысады немесе «адекватты емес синдромы» туралы мағлұмат,өмір сүру әлем тану техникалық цивилизацияның тез ауыспалылығына әкелді.
Технократикалық концепцияның авторы З.Гжезинский, К.Кокистон және тағы басқалар. Белгілі бір елдегі әлем деңгейінде қалыпты материалдың базасы жақсы дамыған елдермен салыстырғанда бұл уақытша сөзге қарсы процесті өршітеді.Олардың концепциясы студенттерді жабайы ,варворлар деп санайды.Ал студенттер тек «Ленинге қарсы» ғана емес, сондай-ақ капитализмнің әлеуметтік-экономикалық қарым-қатнасына да қарсы шыға алады.Кейбір авторлар «жаңа солшылдарды» XIX ғасырдың әлеуметтік утопиялық халықтың адамдарымен салыстырады. Бірақта «жаңа солшылдар» соңғылардан ерекшеленеді. Бұл жерде тағы да әлеуметтік-экономикалық сөзге қарсы итермелеу пайда болды.
Маркстік-Лениндік қозғалыстың дұрыс анализі католик-марксисті береді.
Жұмысты жазу кезінде советтік философтың жұмысы Н.С. Юнина моногрфиясы «АҚШ-тағы буржуазиялық идеоголиялық ағымы». Буржуазиялық идеологияның америкалық имперализмнің сөзіне қарсы тереңдікпен қарым-қатнасы, ГОМК және НТР жаңа тенденциясымен байланысты .Олар «жаңа солшылдарды» әлеуметтік топ ретінде жұмысшылармен және буржуазиялық арасында орналасқан деп санайды.
Қарама-қарсы бағытта Н.В.Сивачев және Е.Д.Язьков». АҚШ-тағы жаңа тарихтар» авторы «жаңа солшылдар» күресі-ол тек ішкі қабаттағылар деп санайды.
Жаңа уақыттың сол жақты қозғалыс мәселесі АҚШ –тағы жалпы демократиялық қозғалыспен ғаа байланысты, мен біздің көз қарасымызда маонографияның жеткіліксіздігі, қысқартылуы қарастырылады.
Буржуазиялық идеологтарды концепциясының нақты анализі, көтеріліс орнында солар себеп болады. С.Мокнячунаның «идеология», «жаңа солшылдар» және «өнер» зерттеуі аталды, онда автор «жаңа солшылдар» эклетиканың түзілімі ретінде идеологияны оқуды көздеді. Даму себебін қарастырмай-ақ және дамуы кезінде анықтады./3/
Қызықты тексерулер В.Ф.Стратановичтің «АҚШ-тағы ауқымды қозғалыстың көтерілуі» АҚШ-тағы соғыстан кейінгі жылдардағы әлеуметтік-экономикалық, мәдениеттік, саясаттықдаму сұрақтарын біртіндеп зерттеушілер- Г.Б.Хронушина, В.Перло,Балалова,Л.Н.Николокина, Землянова және тағы басқаларанықтады.АҚШ-тың бас есепшісі Гас Хоел «жаңа солшылдар» қозғалысы туралы өзінің көптеген статьяларында және анализдерінде айтылған. «Жастардың көтерілуі» коммунистердің қарым-қатнасын айқындайды. Одан басқа, газеттік статьялар,журналдар қолданылған. «Жаңа солшылдар» қозғалыс идеологиясын оқуы әдістік негізі Маркстік-Лениндік шығарма болып табылады.
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері:
Жұмыстың мақсаты – ХХ ғасырдың 50-60 жылдары АҚШ тарихында болған « жаңа солшылдар» көтерілісі жайылда мәлімет жинау және де ХХ ғасырдағы АҚШ тың әлеуметтік – экономикалық жағдайлары жайында материалдар жинау болып табылады. Соғыстан кейінгі АҚШ-тың әлеуметтік-экономикалық дамуын және осыған негіздей келе жастардың конформизм артқа жылжуына әкелді.Содан «жаңа солшылдар» қозғалысы анықталды, «жаңа солшылдар» идеологиясын және идеологтар концепция көтерілісшілер негізгі әлемдік көз қарасын анықтады. Бұлардың буржуазиялық идеологияның құрамдар екенін идеологияның тұрақтануы және жастардың тәжірибелік норманың дамуына қара күресін қадағалау, сөзіне қарсы шығу және саясаттың тұрағының әлсіздігін және «жаңа солшылдар радикалға» АҚШ коммунистерінің әсері қандай екенін,бұл қозғалыстың перспективасының қандай екенін дәлелдеу қажет.
Ленерадикалды жастардың қозғалысының пайда болуы- АҚШ-тың жалпы өмірінде маңызды этап, елдегі халықтың официалды идеологиялық қозғалыс астынан үлкен бөлігінің шығуымен сипатталады. Бұл мырза Гас Холмен негізделген. Американдықтардың санасының ауқымды дамуы жаңа радикализмдік қиылыс пункті болып саналады. Жас американдықтар ескі концепцияны қабылдамайды, пайда болған көріністерді күдікпен қарайды, әдетғұрыптарды да шектейді. Олар ойлауды қарапайым әдісінен бас тартып буржуазиялық саясаткерлердің демогогиялық сөз беруіне сенбейді.
Міндеттері.
- Тақырыпты толық көлемде мазмұнын ашу.
- Тақырыптың деректерін талдау.
- Сол кездегі болған қозғалыстармен салыстыру.
- Қозғалыс жайында жалпылама сипаттама беру.
- Жаңа тақырыпты жаңа көзқараспен талдау.
Жұмыстың зерттелу облысы: ХХ ғасырдың 50-70 жылдарды қамтиды.
Жмысты зерттеуде қолданылған әдістер: Жұмысты зерттеу барысында салыстырмалы, обьективті (шынайы) зерттеу әдістері қолданылды.
Жұмыстың құрылымы: Жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытынды бөлімдерден, сілтемелер тізімі мен пайдаланылған әдебиеттерден және қосымшадан тұрады.
- I. 1950-60 жылдары АҚШ-тың әлеуметтік-экономикалық дамуы және конформизмі. Радикалдық «жаңа солшылдар» қозғалысының пайда болуы.Жастар қозғалысы «бунтаре», сондай-ақ оларды АҚШ–та жалпы американың әлеміндегі қозғалыс, демократия, демократиялық бостандық дискриминацияға қарсы деп атайды./4/ Содан пайда болған топтар онда радикалды шатыр құрды, қазіргі уақытта ол елдегі демократиялық қозғалыста маңызды орын алады. АҚШ–та бірінші рет кішкентай ұрпақ әкелерінен қалған жан және әлеуметтік туындыны жылдам критикалық түрде қолданды. Радикализм- 30 жылдарда атақты және 50 ші жылдардың кезінде «екіншілік тыныс »болды.
Ловорадикалды жастар қозғалысы пайда болуы 50-60жылдарға сәйкес келеді. Және де осы үшін АҚШ әлеуметтіку және экономикалық жағдайда түсіну үшін оны анықтау қажет: 50-60 жылдары елде қандай жағдай болды. Идеологиялық қозғалыстың жаңа тенденциясын көрсету 60жылдарда 50 –ші жылдарға қарағанда жақсарды.
60 жылдардың соңы мен 70 жылдардың басында Батыс Европа мен Америкада кең етек алды және Марксизімнің емес «Жаңа солшылдар» идеялогиясы деп аталады. Бұл көрініс біздің әдебиетімізде соған қатысты көп айқындық алды және белгілі барлық мақалаға өзінің мақсатын қойып бұл әдебиеттен біріншілікке озу, осы идиялогияға жалпы сипаттама беру.
«Жаңа солшылдар» капиталистік әлемге дұшпан ретінде танылды, буржуазиялық өмір үлгісі буржуазия қандай болса солай болды. Бұл жай ғана сын емес таза солшыл қоғамы тарапынан жасалған ашық қарсы бүлік болып табылады.
Егер бұрын Левацкидің көңіл күйінің кең етек жаюы және соған байланысты капитализімге жасалған сындар экономикалық дағдарыс кезеңінде баяндалып сипаттама берілген. Соның ішінде әсіресе еңбекшілер мен жұмысшылардың материялдық жағдайы өте қиын болды. Ал бұл жағдай бірінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі жағдайға өте ұқсас болды.
Күйзеліс жылдарын және экономикалық аласапыраннан басқа 60 жылдары ештеңе болмады. Және де бұл жылдары экономикалық өркендеу (осы жылдары «неміс ғажайыбы» жайында айтылған) болды. Бұл жылдары «қоғамдағы молшылық». « ризашылық» және тұтынушылар қоғамы теория жолымен «халық капитализімі өркендеді.»
Сол жылдары жұмысшылардың өмірінің деңгейі бұрын ешқашан болмаған жоғары деңгейге жетті, бірақ экономикалық өркендеу қоғамды саяси — әлеуметтік ауыртпалықтан, психалогиялық рухын қанағаттандыруға шамасы жетпеді. 60 жылдардағы әлеуметтік психалогиялық климат жоғары дамыған елдерге соғыс арқылы Вьетнамға және АҚШ-тағы негрлердің азаматтық құқығын қорғау соғысында таралды және Ұлт – азаттық қозғалысының етек жаюы болды.
«Жаңа солшылдардың» идеологиясы мен концепциялары. АҚШ – та қоғамнан кету жағдайлары жиі кездеседі, әсіресе соның ішінде ерекше комуналарды жиі кездеседі. 1971 жылы олардың саны елде 2000-ға, оның құрамына 20 мыңдай адам кірді мұның барлығы қоғамның терең рухани дағдарысына куәгер болып табылады. Дағдарыстың құрамына не кірмеді? Жастардың дағдарысы, театр дағдарысы, кино, университет, мораль, мәдениет, философия, ауыл шаруашылығы және тағы басқа.
Бірақ дағдарыс түсінігі бойынша келешекте бұл жағдайды тепе-теңдікті сақтайды дейді. Ал жаңа көз қараспен айтқанда бұл жағдайды дағдарыс деп атаудан гөрі катастрофа деп айтқан тура келеді, өйткені бұрынғы қоғамның құрамы жоғалды, бұрынғы құндылық жоғалды, бірақ мемлекеттік биліктің барлығы сақталады.
Қоғамның Батыс бөлігі дамудың жаңа алаңына шықты. Кеш капиталистік даму өзіндік спецификалық сызығы болады. Барлығы анықталып тұрақталды, бірақ техникалық прогрес адам бостандығын ұлғайту деген емес, жаңа өмір үлгісінің құрылуы, өмірдің жаңа қырлары болып табылады./5/ 60 жылдардағы барлық экономикалық дағдарыстың шығуына өз әсерін тигізді соның ішінде ең алдымен рухани ортасына мәдениетіне әсер етті. «Жаңа солшылдар» идеялогиясы мен қозғалысын экономикалық емес, әлеуметтік психалогиялық себеп емес, жаңа дәуірді енгізді. Индустриялдық қоғамының дәуірі және ескі дәуірдегі дағдарысқа ұқсас келеді.
1953 жылы белгілі американ социологы Ч.Р. Миллс былай деп жазды: «Біз жаңа кезеңнің аяқталу аясында тұрмыз, сонымен қатар варварлық ғасырдың бірнеше түрлері кірді, бағдарлаушы әлгі батыс провинциялары «Қаранғы ғасыр» деп атаған ғасыр» және де оны төртінші дәуір деп те атауға болады.
Тарихи даму кезеңінің ауысуы батыс мәдениетінің негізгілеріне дағдарыстан шығу жолдарын, прогрестің негізгі идеясының дағдарысы, саналы жолмен жеткен сенім мен ғылымды жақсылық жолымен іске асырып, барлық білімдерін және өз күшіне сенімін және саяси дәрежесін демократияға жұмсады./6/ Сонымен қатар Миллстің ойынша АҚШ тың қоғамдық қатары қарулы капитализімнің жеке корпоратциясына сүйенеді.
Капитализмнің 60-шы жылдардаға сыны қоғам тетнде сипатталады, ал соған айналған адам жүйеден айрылды, ал мұны гумандалмаған бюрократия басқарды.
Мұнда ақыл-ойсыз ұтымдылық жүрді. Бұл қоғамның құрамындағы адамдар жұмыс құрамына айналды және оларды сыр басқарылады (жансыз адамдар). Мұнда бостандыққа орын жоқ, спонтандық, шығармашылық, бостандық ал формализм және ескілік жерлеу өзімен бірге алып кетті.
Дәл осы жағдайда Маркузе «тоталитарлық революцияны» шындықтың болашаққа барар жолы ретінде санайды.Осыкезде тек қана альтернативтік бұл жағдайда барлығынан бас тартып шықты. «Ұлы бас тарту».
Мұнымен жаңа солшылдардың субьектілік өзгерісі аутсойдер ғана шықты және қоғамды аластатты.
Кеш қалған капиталистік қоғамның рамкасында антагонистік қаралудың кері жақтары капиталистік пролетария болып табылады.интегриривалық жүйеде пролетариат тарихта «локомотив» болып шығуды тоқтатты. Өмірдің биік шыңдарына жетіп, оларды сақтауға тырысты, өндіріс әдістерін бұзу емес. Сонымен қатар тұтынушылардың көлемінің жоғары деңгейге жеткізді. Бұл жағдайдың барлық қасіреті Маркузенің ойы бойынша жұмысшылар енді өздерін құл ретінде сезінуден арылды. Олар енді өздерін азат адамзат ретінде сезінді.
Егер де сол уақыттағы қайыршылықты айтсақ, сонда жұмысшылар тек қна бір ғана автомобиль емес, екі автомобильден міндң, әрқайсысында бір емес үш телевизордан болды. Бірақ радикалдық ой мен радикалдық әрекет бірдей болмады.
Радикал құрамына қарсы шығуды тоқтатты, жұмысшылар «жаңа солшылдардың» барлық жүйесіне сүйенді және өмір үлгісіне айналды. Дәл осы жайында ұлт-азаттық қозғалыстың идеологы Ф.Фанонның айтуы бойынша буржуазиялық пролетариат имперализмнің мызғымас қамалын ойсыратуға шамасы жетпеді./7/ Ал бұған тек ғана үшінші әлемнің еңбекшілері ғана қабілетті және бұл жүйеге қатысы бар.
Г.Марузенің «индустриалдық қозғалыс» теориясы. «Бір бетті адамға» Маркузенің айтуы бойынша техникалық прогресс өмірдің осындай формасынан жасалады деп айтады,және де қарсы күштерді жобалап көреді. Индустриалдық қоғамның көптеген жетістіктеріне өзінің өзгертулері мен қабілеті арқасында жетті. Сонымен қатар еңбек пен бизнестің ақасында серіктестік қатынасын енгізді. Мұнымен бужуазия да, пролетариат да бір бағытта жүріп жатыр. Екеуі де бір мақсатты көздеп, бір саяси идеалды қолдады. Интегрировалық пролетариат тотальдық сипатта тауды және қоғамның барлық сферасын қамтыды.
Оның жазуы бойынша жұмысшы да қабылдаушы да бірдей кино, бідей тел қойылымдарды көрді, бірдей газеттер оқыды және бірдей радио тыңдады.Сондықтан оларды біріктіретін нәрселердің көбіне таңданудың қажеті жоқ./8/ Жаңа әлемде Маркузенің ойы бойынша ең алдымен екі негізгі класс есептелінеді: жұмысшы және буржуа жалдамалы еңбек және капитал, алайда бұл әлемде «структуралық және функционалдық өзгерістің нәтижесінде тарихи өзгерістің жеткізушісі болды».Осы жайында өзінің «жаңа солшылдарға» хатында (1960ж) тарихи дамудың қозғаушы күштері күйреуге шыдады. Капиталистік структураға өзгеріс енгізуге тырысқан еді. Сартр 1968 жылғы франциялық жастардың шығуын қуана қабылдады. Сонымен қатар Хабермас кем дамықан капиталистік қоғамның арасында көптеген қарама-қайшылықтар туындады – деп жазды.
60 жылдардың аяғы мен 70 жылдардың басында пролетарлық сипатта қарсы болды деген факт бар./8/
Өлең алдымен жастар көтерілісімен , маргиналдық қатармен және топпен, көптеген бөліктері рсихологиялық наразылықты оқшаулануға қарсы деп сезнді, рухани құлдану, қара жүзділікке қарсы және екіжүзділік, қоғамдағы құдайшылық, барлық адамды калкульяцияға қарсы рационализацияға, бюрократизацияға, спонтаннносқа орын қалмағанда, иррациональномифическалық./9/ Бұл қанағаттанбаушылықтың көбісімаргиналдық қабаттарда көптеп кездесіп тұрады. Мықты салттың құрамына кірмесе де тұрақты өмір образына айналуда.
Бір бағыттағы қоғам. «Жаңа солшылдар» көтерілісі ең алдымен «кешкапиталистік истебилизацияға » қарсы шықты.
Саяси радикализм Маркузенің ойы бойынша шарасыз енгізу және моральдық радикализм болып табылады. Сондықтан социалдық және сексулдық революцияның беталысуының бірігуі кездейсоқ болған іс емес, ол буржуазиялық өмір образын теріске шығару ретінде болды. Батыс қоғамының сынының болжауы және қоғамның сын шынайы социализм болды.
«Жаңа солшылдар» үшін бұл ұйым антогонистік капиталистік қоғам ретінде шықпады. Бұл да, басқасы да тоталитарлық «репрессиялық» қоғам бюрократияның отыруымен байланысты.
Бұлардың көз алдында совет одағы көрінді, батыс елдері сияқты «жоғары рационализацияланған, индустриялық қоғамда» болды./10/ Бұл екеуінің арасында «жүйелі» принципиалды айырмашылық жоқ. Мұнда жекеменшік дамыды, өндіріс көлемі, деңгейі өсті. Бұл СССР-дің тәжірибеден кейін көрсетті.
Осы жердеде басқа жердеде ол жеке адамның қолына көшті. Оның автономиясы регламентацияға әкелді. Орталықтандыру, экономикалық қожалық және саяси бюрократияға ауысып отырды.
«Сын» деп аталатын социолизм капитализмнің барлық жағымсыз жақтарын сол жақтан басқарды және ол «жаңа солшылдар» сияқты жасады. «Жаңа солшылдардың» теоретикасы, индустриялық цивилизацияның кезеңдері қозғалыстан шығу дағдарысы сияқты болды. Және бұл 70 жылдардың екінші жартысында өзі жайында айта бастады.
ХХ ғасырға сипаттама.
Тоталитаризм, глобальдық оқшаулану адамды бұл әлемде ХХ ғасырдың сипаттамасы, көрінісі ретінде шықты. Кеш капиталистикалық ойлау кезеңі осы заманғы цивилизацияның негізгі көріністері болып табылады. Кеңес авторы А.Якимович бұл пікірді дұрыс деп бағдарлама жасады. Кішкентай адам жабайылыққа айналып жатты. Ол табынушылар ортасын адастырды. Бұлар дамыған әлемге өте қауіпті болып келеді. Бұл «жаңа солшылдар» бүлігі адамды бір көлемді мәнге айналуына қарсы тұрды және бұл көрініс жеке адамның бостандығының дамуын қажет етті. Шығармашылық процесті оқшаулануға алып келді және де бұл көтеріліс сол уақыттағы кең жайылған иллюзияны шағылыстырды./11/ Қоғамның сана сезімі бұған жеткілікті болды және де бұған қарсы пікірлер, көз қарастар және кемшіліктер болды.
Еркіндік түсінігі. Жаңа өмір салты мен жаңа өмір сапасын қалыптастыру үшін тоталитарлық қабылдамаудың атымен болды. Ә. Баталов құрамындағы зерттеушілердің айтуы бойынша «әлеуметтік ақиқат» «жаңа солшылдардың трактатында ең алдында тұр».
Бұл манипуляция тарапынан жіберілген барлық «саналылықты» іскерлік субъектісінің маңында берілушілер көп болды. «Жаңа солшылдар» әлеуметтік материяның әлемдік тұрақтанудан шығуы да мүмкін болды. Сондықтан оған 20 жылдардағы екі «революциондық миссианство» жақын болып табылады. Қазіргі бізді біріктіріп отырған ешқандайда тарихи теорияның дерексізденгені емес, қоғамға деген экзистенционалдық жеркеніш, бостандық жайында айту болып табылады. Бірақ алыстау адамдардың мұқтаждықтарын зұлымдықпен басып жаншыды. Адамдарға бостандық керек болды. Халық өздерінің саяси әлеуметтік бостандығы үшін күресті. Бұл қарсылық ең алдымен негізгі рухани психологиялық және мәдени – эстетиклық ортасында белең алды. Үміттің барлығы жаңа түсініктің басқаруына байланысты болды.
Жаңа мәдениеттің және «контр мәдениеттің» санасына жаңа ақыл-ой материалдың жаңа ізгілікті жаратпай бар институтқа және мекемеге сенбеушіілік танытты. Бюрократизацияланғаны үшін тоталитарлық қоғам өзінің қалауы бойынша қоғамның ашық ақыл-ойын, санасын басқа ақыл-оймен қарсы қою керек болды. Мысал, қоғамды — контр қоғаммен, мәдениетті – контр мәдениетпен, конформизмді – нонконформизммен қарсы қойды. Басқару тәжірибесін тоқтату керек болды. Сонымен қатар бұқаралық ақыл-ой манипуляциясын да тоқтату керек болды.
Бұл пробематика франфркттық мектептің өкілінен бұрын айқандықпен көрініс тапты. Алғашқы қабылдаудың өзіндік түсінігі бойынша « бұқаралық мәдениет» болып табылады. Олар үшін фашизм, ұлттық-әлеуметтік аоғыс, концентрационды лагерь «білімділік рухы» буржуазиялық рухына негізгі күйреудің барлығына куәгер болып табылады. Бұл әлемнің барлығы агрессияшылдығымен бірге ғылым мен техникада төмендеп әрең қызмет етеді. Ал европалық мәдениеттің дамуына, баюына куәгерлер бар.Дәстүрлі рационализм өз-өзін ақтамады, ал оған үлгі ретінде шектелген буржуазиялық сана қызмет жасады.
Класикалық рационализм әлемге «рационалдық бюрократияны» алып келді. Сонымен қатар адамдар өзін — өзі жөндеуге тырысты және ашық бұқаралық манипуляциялық сананы қалыптастырады. Бұл құжатта М. Вебера, Маркузенің 100 жылдығына орай арналған құжатта адамдардың алдында жаңа қоғамда манипуляциялық қоғамның санасының арқасына дамыды. Бірақ бұл анық байқалмады, өйткені еркіндік бостандық сырттан келді. Ол адамдардың санасына өз еркімен, өзінің қлауымен іштен шыққандай болды.
Техникалық рационализмге билік жүргізу адамға таза функционалдықты жақындатты.
«Инстинктердің бүлігі».50 жылдары АҚШ-тың саясаты «суық соғыс» әлеуметтік лагерге қарсы құрды, «АҚШ саясаты» әлсіреді, өзіндік дамыған прогрессивті елдерден, халықтан көмек сұрауға мәжбүр болды. «Саясат күші»кәрістің соғысының басталуымен деп Н.С.Юнина санайды, бұл процесс «мұздатылған» жалпы күшке әсер етті. Идеологиялық қозғалыстың қарсы шығуы аумақты бұл уақытта АҚШ-та булау кең көлемде буржуазия, либерильді ой корформисті мінездемеде өзгертілді. Арнайы басқару кредосы коммунизм тезисі аталды.Айтылып өткендей конституцияда бекітілгендей.Кез-келген прогресс антиамериканды тексерудің коммиссиясының күшімен бақылауымен өтті және мемлекетті бөлуінен айтып, «Қызыл» күш төніп тұрды./12/ Маккартизм көптеген топтарды оппозициялық күштен бас тартуға кұштеп көндірді. 50жылдары анти жұмысқа қарсы заңдар күнделікке күреске қарсы қарудың қолданылуы қозғалысты шектеді.
АҚШ-тағы коммунистік партияның Легальдыға қарсы күресі болды. Сол жақты либеральді интелегенция одан да жоғары пассивтеле басталды. Бірақ та тұрақтылық оң жақты және консервативті болды .
Идеологиялық алаңның жағдайы муырлады,оны «демократиялық конканзусом», «идеологияның басталуы» деп атады.
Бұл жағдай уақытша және жасанды болды. Елде интенсивті түрде ғылыми-техникалық төңкеріс өтті, ол индустрияның қайта қалыптасуына шақырды , экономикада ЭВМ жүгізуді ендірді. 1960 жылы АҚШ-та 4300 ЭВМ, 1969 жылы 5000ға жоғарылады бұлар барлығы 4,2 млрд долларды құрады. Қорытындысында АҚШ-тың әлеуметтік құрылымы өте аз мерзімде құрылды. Сол кездегі әлемеут зерттеушілер ( Д.Размен, Х.Уайт( американдық жеке адамның крезисі жайлы айтатындай ,американдықтардан барлық уақытта қорқынышты, үрейді, апатияны айтып отырды. Өмірлерінің барлық аумағында саяси комплекстің әскери салалар әсер етіп отырды.
Әскери-өнеркәсіптік саласы мемлекеттік және монополияның тұрақты спецификалық формасы ретінде жүрді.
Елдегі конгресс билігі барған сайын форомальды, яғни қағаз жүзінде жүріп жатты, ал шын немесе ақиқат билік «көрінбейтін билік» басындағылардың қолында болды. Олар қысым топтары деп аталынып, мынадай топтарға бөлінді: әскери-өнеркәсіптік комплекс, ФБР, Пентагон , және тағы басқа мекемелер деп бөлінді.
Д.Бейа «көрінбейтін билік» — бұл демократияны шектеу, және т.с.с конституциялық бақылаудан, тексеруден шектелінген – деп өз жұмысына түртіп жазады.
Экономика белсенді түрде дамыды. 1951-1960 жылдары өндіріс 45 пайызға көтерілді, 1961-68 жылдары 52 пайызға жоғарылады.
Онымен қоса әскери темпі көтеріп тұрды. Г.Б.Хромуман мынадай салдарды келтіреді: 1945-1946жылдары 1967-1966 жылдары АҚШ-тыңтура әскери шығыны 1050 млрд долларды құрады, бұл 2 кезеңде стратегиялық мақсаттағы шығындарды 1945 жылға дейінгі көтереді.
«Оборондық гүлдеу кезеңіндегі» 50-ші жылдардағы ұрпақтары « қызыл қанау» жүйесімен қатты үрейленіп қалған еді.
Д.Рисмэн: «миллиондаған американдықтарды тапқанда, соғыс депрессияны емдейді,» соныменқоса әскери экономика бұны істеуге қабілетті екен, сосын біз койнсизмдармен соғысқа дайындала бердік және әскери тәртіптегі гүлдеу үшін де дайындалдық деп жазды.
Әскери-өнеркәсіптік комплекс немесе жүйе федералдық бюджеттің үлкен бөлігін жеп жатыр, 8 млн-ға американдықтарға жұмыс береді, ғалымдардың қымбат тұратын зерттеулеріне төлейді және университеттерндіқаржы жағымен қамтамассыз етіп отырады. Экономиканың милитиризазиясы және жоспарлаудағы бөлшектік қатынасы консиалдық идеялардың ойы бойынша 1953-1957, 1957-1958, 1960-1961 жылдардағы крезистік жағдайлардыөршітіп жіберді. Бұдан басқа мемлекеттік-монологиялық капиталдың дамуына күшті бәсекелестік туды, социолистік лагерьлермен күгрес және империяның державалардың бәсекелестігі туды.XX ғасырдың ортасына таман мемлекет обьективті түрде экономикалық және әлеуметтік реттелуге мұқтаж болды.Ол экономика тұрақтылығы үшін , жекеменшік мүліктерді тіркеу үшін , әлеуметтік қақтығыстарды болдырмау және еңбек , капитал арасындағы қарым-қатнасты орнына келтіру үшін қажет болды.
Бұл реттелу федералды резервті жүйедегі сияқты арнайы мекемелер және федералды, жергілікті ұйымдардың қатысуымен жүзеге асты. Шындығында бюрократтық институттар – «администраттық революция» тез өсті.
Жаңадан арнайы топтар пайда бола бастады. Олар административті элита , әскери шенеуніктер, кеңесшілер, эксперттер және тағы сол сияқты топтар еді. Бұл адамдарға америкалық индивидуалдықтан бас тарту талап етіліп , «ұжымдық» тәртіпте жұмыс істелуін қажет етті. Монополия процесі сондай сатыға жеткені соншалық жоғары монополия формасы болып кангломераттар болды./13/ Американдық экономист Ф.Перло ірі фирмалардың өнеркәсіпте 1954 жылдан 1964жылға дейін өсті, ал олардың капиталдары 1,4-тен 31,6 млрд долларға дейінгі қатынасөқа ие болды. Концентрация барған сайын халықаралық жүйеге түсті.
Сол кездері ұсақ жіне орташа капитал білімі тез жоғарылады. 1966жылы индивидуалды жекеменшік мекемелер саны 9087-ге жэетті, ал компаниялар 923-ке жетті.Өндірістік емес сферадағы жұмысшылар ара салмағы 1965 жылы – 57%-ке, 1970жылы-80%-ке жетті.Ал 70-80 жылдары американдық экономистердің болжауы бойынша барлық жаңа жұмысшылар орны әзірлеу сферасында пайда болады. Ұсақ буржуазиялық идеология және психологияға экономикалық база осындай болды.Қызмет көрсету сферасының жұмысшылары аз ғана ұйымдастырылған өндірістегі жұмысшыларға қарағанда оның әсер ету сатысы жоғары. 1955-1965 жылдары ғылыми тексеру жұмысын 1000млрд долларға – 2,5 рет жоғары, алдынғы 17болған жылға қарағанда. 1966-1967 жылдары ғылыми техникалық төңкерістің расходы 6,2 ден 2,37млрд долларға өсті. НТР өндірістік жұмыстың өсуі және рациональді түрде өнімнің өсуі жоғарылады.Жоғары клавшининсцияланған жұмысшылардың ақысы материалдың алу мүмкіндігін «орта класс» деңгейіне жоғарылады. Бірақ та, «Гүлденуі» жұмысшы кластың салыстырмасы болды: прибыл тез өсті, айлыққа қарағанда.
НТР интелегенция қабаттарын кеңейтті жәнеинтелегенцияның техникалық жэұмысшыларын дайындады. «Мамандық словар» 1965 жылғы министрлік жұмыстың еңбегі, 1949 жылмен салыстырғанда пайымдакуымызша 6,5 мың жаңа мамандық қосылды. Инженерлі-техникалық жұмысшылардыкі 25,26%-ті құрады. Мысалы қазір АҚШ-та 7млн студент және 5,5млн фермерлер бар./14/ АҚШта классикалық имперализм елдеріндегі секілді ғылымның өндірістік күшке ауысуы өте нашар болды. НТР экономиканың даму процессін қысқартты , хандық монополия шарттарында әлеуметтік антогонизмнің өндірістенуіне тағы да одан да аумақты масштабқа және жедел үкен көлемде дамыды. Тек қана алдынғы сөзге келу капитализмнің өршімей жаңа пайда болғандары да өршіді. Интеллегенция жұмысы массивті стандартизацияланған және регламентке сәйкес келмеді.Өндірістің өсуі жұмыссыздықты төмендетпейді: жұмыс жасамайтындардың саны барлық өзіндік тұрғындардың арасында 3-5-7% 3-5 млн құрайды 1966 жылы арнайы тұратындар арасында минимум 28,6 млнадамды құрады. Қазіргі таңдағы өндірістік мінездемесі жұмысшыларды тұрақты перекиваликацияға көндірді,жедел қарсылықты зақымдайды.Соған қосымша ауыл шаруашылықта әлеуметтік салыстыру паралельді жүрді.
1960-1966 жылдары формадан 5 млн адам кетті, бірақ та НТР экономикалық кризді дамуын жоймады. Егер де 1966 жылы өндірісте орташа деңгейде 9% ке жоғарылады. Бірақ 1967 жылы өндіріс 2,5% ке қысқарды. 1966 жылмен 1977 жылдар арасындағы орташа өсуі 1,8 % ке жоғарылады. 1970 жылдың қараша айында 7,6 % ке түсті,ал 1971 жылы оның көлемі 1970 жылға қарағанда 6,1 % ке азайды. Бұның барлығы циклді кризді НТР –дің өзі регуляциялық милитаризмдіжоя алмады. Мұндағы барлық америкалықығысулар жалпы сананың қалыптасуын талап етті.Сонда да технология және адамдардың санасы аз ғана қозғалды.Бұл барлық қалыптасулар ұзақ және қиналдырумен жүрді, техникалық базаның өзгеруіне қарағанда.
Қазіргі таңда бюрократиялық әлеуметтік-экономикалық жүйенің арасындағы сөзге қарсы келуі, американдықтардың индивидуалынаадамдар арасындағы біреулерінде саясатты именбеу пайда болды. Бұл әсіресе 50 жылдары жастарға тән болды. «Үнсіз ұрпақ», «отчужденные ұрпақ» уақыттың әлеуметтік жастары деп атады.Жастардың сапасы талап деп санады, өйткені олардың әлемді тануы әлсіз және өзгертуі де деп ойлады./15/ Бұл сондай-ақ қанағатсыздық туғызды күресте барлық аполитикалықотказ берді. Барлық сапалы заттардан әсіресе мәдениеттік қозғалыс индегеренттігі анық көрінді.Эгоизмге және сапалыққа, моральға толық мән берді.
60 жылдардың соңы мен 70 жылдардың басында «Жаңа солшылдар» қозғалысы Батыс Европамен Америкады кең етек жайды және Маркцизімдік емес «жаңа солшылдар » идеологиясы деп аталды.
Бірақ та СДР бірінші кезекте коммкистермен біргелесуден бас тартып АҚШ радикальды өзгерісті енгізуге талапты жалғыш ұжым деп хабарлады. 60-шы жылдардың ортасында СДО шағын күрестен қажетті саяси мәселелердің негізгісін шешуге көшті. 1965 жылы СДО Вашингтондағы соғысқа қарсы шықты. (25 мың адам) Осы уақытта соғысқа қарсы қозғалыстың негізгі басшысы СДО еді. 1966 жылдың 28 желтоқсанында СДО, «шақыруға қарсы революция» ұранын қабылдады, онда саяси перспектива анықталған болатыцн. СДО Вьетнамдағы соғысқа қарсы болды. Мақсат анықталды-соғысқа қарсы қозғалыс ұйымдастыру, 1968 жылдың мамыр-маусымында Колумбия университетінің студенттері көтеріліске шықты./16/ Олар мынандай талаптар қойды: студенттің өз ұсынысын айту, университетті басқаруда олардың құқығын кеңейту,империялық басқарманың қысымынан босату, коорпорацияның бақылауындағы Колумбия университетінің жағдайын өзгерту. Бұл талаптардың барлығы «Почему мы бастуем» тақырыбымен баспаға шықты.
1968 жылы тамыздағы демократиялық сьезі кезінде Чикалода жастардың соғысқа қарсы демонстрациясы ұйымдастырылды: оның қатысушылары Вьетнамдағы соғысты аяқтауын талап етті. Демонстрацияны полициялар таратып жіберді, онда 300 адам жарақаттанды.
Бір американдық социологтың арызында «активті студенттер Джексонның басшылығымен құлатты »деп көрсетілген. Нақты ұйымдастырудың, бағытты мақсаттың және «жаңа солшыл »идеологиясының жоқтығынан, қозғалыстар қандайда бір қатал формамен ұйымдаспағанын көрсетіп тұрды. «Жаңа солшыл »кіші буржуазияның революциясымен байланысты. ( Қызық өзінің социологиялық құрамы бойынша қозғалыс бір жақты емес: жұмысшылардан шыққан, кіші және орта буржуазия балдары, қызметкерлер мен интелегенция) Бұл «орта класс» деп аталады./17/ «Жаңа солшылдар»қозғалысының жұмысшылар қозғалысын дұрыс емес болатын АҚШ-та студенттердің ортасында, Европаға қарағанда жұмысшылардан шыққындары 3-5 есе көп. Студенттер оқу орнын аяқтағаннан соң жұмысшылар класынан оншақты жыл алдындағыдай қалмайды. Сондықтан И.В.Сивочев пен Е.Ф.Язсков айтып өткендей «жаңа солшылдар» қозғаласын орта деңгейдің арасындағы күрес деп айтуға болмайды. Олардың дискуссиясы өзгерді және ол пропагондалордың әлсіреу позициясын көрсетті.
Жұмысшы класпен біргелесуді жүзеге асыру үшін, кіші буржуазия радикализм идеологиясын жою керек, сонымен Гэса Холланың пікірінше «Ойлау анархизмге қарай жылжиды…»сондай-ақ революциялық қозғалысқа үлкен және аса қауіптілікті жойды. Анығырақ айтқанда жастарды дұрыс жолға бағыттады. Қазіргі кезде АҚШ-тағы « жаңа солшыл» радикализмде мынадай жағдай туды; әсіресе анархизммен шектелетін кіші буржуазиялық революцияның Лениндік анықтаумен жақсы құрастырды: «мұндай революцияның тұрақсыздығы, оның еөбеймеуі, оның құрамы фонтастикаға,апатияға ұшырайды.»/18/
«Жаңа солшыл» идеологиясы қалыптасу кезеңінде еді. «Жаңа солшыл» саяси платформасы алғашқы кезекте реформаның экстремизм элементтерінен ьұратын блім тұрды.
Б.э.д 60 жылдардың басында «жаңа солшылдар» қозғалысының дамуы. АҚШ-та комунистердің «жаңа солшылдарға» қатынасы.
60 жылдың ортасында «Жаңа солшыл» саяси күрестерге қарсылықтан, тұрақты саяси қозғалысты құруға көшті, ұжымдасуға көп көңіл бөлінді. Олардың қатарына студенттер, оқымыстылар кірді.
Кіші буржуазия радикализмнің құлдырауы кезінде біздің әсеріміз одан да күшейе түсті. Жастардың көпшілігі партияға жақында ғана келді.
Советтік Марксизмнің өркендеу үшін жасаоған жұмыстары 60 жылдарда «жылымық» кезеңімен байланысты. Ал бұл догметизизироланған, булгарный Марксизмнен арылуға мүмкіндік береді. Шығармашылық мұмкіндіктер Маркстің мұраларына үндеу берді. Дәл осы жылдры Шығыста да, Батыста да Марксизмнің классикалық баспа жұмыстары кең етек жайа бастады және де үлкен Марксологиялық әдебиет өмірге келді./19/
Бұл мәдениеті түрде барлық университеттерде және жастардың бүлік шығарған орындарында ұрандар, үндеулер тастаулар арқылы Маркске шағымданды. Гарвард университетінің студенттері 1969 жылғы бүлікке «философтар бейбітшілікті әр түрлі сипатта айтты, бірақ жұмыс орыны өзгертумен ғана шектелген жоқ». Марксизм оны қабылдады және капитализмдік сын ретінде буржуазиялықты контретеория түрінде тұлғылықты халықтың теориялық барлығы сияқты, бірақ бүлікшіліктің өнегеліне негізделді.Әсіресе практикалық қарым-қатынастың айтылуы, Марксизмде теория мен практиканың брігуі және ғылыми анализінің құрылымы және т.б. тартымды болды. Миллс мұны 1957 жылы жақсы қалыптасырды: «Марксизм не болса да онда біздің заманымызығы еңкеректі интелектуалдық драмалар қарастырылған, өйткені Маркстің доктриасы саяси айналымға енгізілген», сондықтан оны қажетті саяси драма ретінде көрсетеді.
Марксизмде идея саясатпен соқтығысып жүреді. Мұнда интелегенттер саясаткерлер қорқыныш концепциясының ең суық анализ және ең ыстық моральдық айыптаушылық т.б. кездесіп тұрады. Сонымен қатар барлық қражаттар қосылы, драматикалық сипат тарихты қалыптастырды./20/
Осы жылдары ақыл-ойдың негізінде Марксті философ ретінде қарым-қатынас жасау негіздері пайда бола бастады. 1956 жылы жас Маркстің жаңа баспасөз жұмыстары шыға бастады. Соның ішінде ең алдымен «1944 жылы эконом-философиялық қол жазбасы» шығып жарық көрді. Барлық әдебиетте Маркстың философиясы жайныда жазыла бастады.
1966 жылы әйгілі американ социологы Сидней Хук былай деп жазды: «Болашақ тарихшы ХХ ғасырдың екінші жартысындағы пайда болғандарды Маркстың екінші рет келуі мен ойландырды». Ол өзінің шығармаларын жай ғана экономист ретінде емес «Капиталдың» авторы ретінде және революционерлік сонкюлот ретінде емес, «каммунистикалық манифесттің»авторы ретінде көрсетті./21/
Ол философ кейіпіне көрінеді және адамның бостандығы үшін қуанарлық жаңалықтың өнегелілігімен көрінеді. Партия немесе фракцияның санаулы ортасында қолдаушы күші болып табылады. /22/
Неомарксизмге қарсы тұратын советтік «дуамату және исиату» Марксизмнің вульгарланған интерпритация ретінде және өздерін Марксизмнің классигі ретінде санаудан алыс тұрды. Және де философтардың үлкен шкаласына апаруға да болатын еді. Кейбіреулер Марксизмнен ашық түрде тазаруды, арылуды қалады. Мысалы: Д. Лукач сияқты болды.
Ал кейбіреулері өздерінің идеясымен шығып Марксизмнің қарамағынан шықты. Ал соның қасында неізгі көзделген қағида болып табылады. Бұл сондай ревизиондық деп аталатын (Гароди, Косик, Колаковский философиялық журналдан «практика») бұл да философ, Маркстік талдаудан өткен, Марксология және философтар Маркстік жағдайын түсінді. Әсіресе бұл оқшаулану трактатында байқалды. Оған Сартра, Мерио-Понти, Хабермаса, Некта және басқалардың апару мүмкіндігі болды.
Олардың барлығы капитализмнің Маркстік сынды қабылдады және оқшаулану оның философиясына гуманистикалық бағдар беріп отырды.
«Жаңа солшылдар» үшін және неомарксизм екеуі де орталық проблемадан оқшаулану проблемелерының біріне айналды. Және де осы жерде Марксизге деген қызығушылық анық байқалады. Хайдеггердің жазуы бойынша «Маркс оқшаулануды таныды және оған тарихи өзгерістер кірді, сондықтан тарихта барлық қалған тарихи концепциялар соның құрамына енді».
Маркстің философиясы осы жылдары адамның өзіндік философиясы ретінде айтылып жүрді. Ал практика жайындағы түсінігі – шығырмашылық қызметті қалыптастырушы, адам өмірінің өзгеруі және өзінің әлемін қалыптастырушы болды. Әуестену түсінігімен « практика», «пракция» неоиарксизмнің ерекшеліктері үшін 60 жылдардағы философиялық ойлары болып табылады. Ол тек ғана капитализмнің жағымсыз әрекеттеріне ғана қарсы тұрған жоқ, сонымен қатар противтікке, сахналыққа, технократикалық ойлау және ол жолын оқшаулану қоғамына қарай жүре бастады.
Франкфурттық мектептің теоретиктерінің айтуы бойынша Гегелевский да Маркстік ақыл-ой идеясы өздерін ақтамады. Ең басында идея және ақыл-ойдың шындығы қауіпті элементі «адамның құлға айналуы оның жеке өндірімділік», «айтулы болашақта бақытты күтуде» адамның алдында регрессиялық құдайшылыққа және адами табиған.
Маркузенің ойы бойынша, Маркс техниканың рөлін бағаламады және де Мареузенің «репрессиялық сабырлыққа», «репрессиялық» қажеттілікті және бағалы заттарды бағаламады. Марксизм теория ретінде және пролетариаттың бейбітшілік көзімен қарап, оған сындар көбейе бастады.
Маркстк модель бос пролетариатты капитализмнің абсалютті терістеуі жаңашылдыққа алып келді. Әсіресе екінші дүние жүзілік соғыс пролетариаттың негативтік күштері барлығын шектеп отырды. Капитализм бәрінен бұрын әлеуметтік-экономикалық қоғам өмірін жақсы басқарды. Енді тек «жұмысшы аристократия» ғана емес, сонымен қатар жұмысшылардың айтарлықтай көп бөлігі қоғамның негативтік және позитивтік бөліктеріне айналды. Марксизмнің классиктері капитализмнің барлық мүмкіндіктерін пайдаланғаны үшін өздеріне осы сындар шыға бастады және жаңашыл өмірде екі жауласушы классиктерге деген көзқарас ттүбірімен өзгеруге әкелді.
Ал пролетариат революциондық классретінде шығу мүмкіндігін жіберіп алды. Капиталистік өнімділіктің дамуы пролетариаттың революциялық түсінушілігінің дамуын тоқтатып қойды. Ленинизмде революиялық теорияны қорғау үшін мүмкіндіктер бар.
Пролетариат субъекттен тарихи жүрумен манипулдайтын обьектке айналды. Маркузе бойынша қарсы күш енді бір ғана класпен айналмады.
Әзірше бұл күш стихиялық, хаотикалық, анархистік оппозиция ретінде шықты. Және де ол қоғамға танылған ойын ережелерін қабылдамайды және барлық гүлденуден жеркенішті сезінді. Ал оған шек қою оның бар болуымен шығады. Бұл бүлікте «жаңа солшыл» қоғамда дағдарыстың шығуымен бейнеленді және өзін көбінесе рухани-психологиялық сферада көрсетті. Және де тек 70 жылдардың екінші жартысында бұл қозғалыстың басылған уақытында өзін экономикалық ортада көрсетті. Және де бұл қаншалықты түсінік болса да цивилизацияның индустриальдық түрінің аяғындағы серпіліс және жаңа түрдің пайда болуы капиталистік мансаптың индустриалдық мансаптың, индустриалдық қоғамдық мансап, адам өмірінің образын және оның сана сезімін нақты өзгертулермен көрсететін болды.
«Жаңа солшылдар» өзінің бүлігінде Батыстың қоғамдық санасында парадигммен орын ауыстыруды қалады, олар дағдарысқа қысым көрсетіп кеш қалған капиталистік қоғамның барлық жағымсыздықтарынан бұрын, олармен компромисте болғандардан бұрын қысым көрсетті.
«Жаңа солшылдардың» күйреуі белгісіз болды, өйткені «Ұлы бас тарту» өзінен-өзі позитивтік ештеңе ойламады. Капиталистік қоғамның мансабы жаңа әрекеттермен қалыптасты. Бұл қозғалыс жаңа парадигмнің өзіндік теориясының қалыптасуымен және қажеттіліктің алдында пайда бола бастады. Солшыл радикализмнің орнына консервативті емес әлемдік қабылдау келеді.
АҚШ-тың КП жаңашыл бағдарламасында айтылған «коммунистердің бұл топқа арақатынвсы, жаңа жіне ескі сондай-ақ нақты сұрақтарға жауап табу мақсатында анықталады: біздің достық түсінігіміз сол уақытта, біздің ашық мұддеміз тенденцияға қарсы сонымен бірге ғылым социолизмі Маркстің, Энгельстің, Лениннің адамдарын АҚШ КП «жаңа солшыл»күшті жұмысқа апарды, әсіресе кіші буржуазия радикализмінің қауіпті екенін түсіндірді. Қатарынан оларды идеологияның атастырды. Студенттердің және жұмысшылардың бір-біріне қызығушылықтары қарама-қайшы еместігін бүлікшілерге түсіндірді. Қазір «жаңа солшыл» жұмыс класына бұрынғыдай массалық көмек көрсетпейді. Шынында да, саяси күрестің тәжірибесі студенттердің революциялық күрестегі рөлінің кемшіліктерін жасырды. АҚШ-тың КП күші өзінің жемісін берді. 1965 жылы СДО коммунистердің ұжымға қосылуын өздерінің уставының пунктерінде ашып көрсетті. СДО-дағы революциялық күрестегі жұмысшы кластың рөлінің «жаңа солшылдар» идеологиясы даму кезінде «жаңа солшылдардың» саяси платформасы бастапқы кезеңде өзін экстремизм, реформизм, нацизмнің әрекетінен түзіліс құрып, жүйелі саяси шайқасты ұйымдастыруды бас тартып және жедел революция жарғыларынан бас тарта отырып сонда олардың көбісін тіршіліктегі қатарды тотальды жоюға әкеліп соқты, мұндай жағдайда олар жұмыс класын революциялық шайқаста жоғалған мүмкіндік деп есептеді,ал студенттерді гегемон рөлі деп таныды. Барлық саяси партияларға ешқандай шектеусіз олар теріс көзқараста болды. Бірақ та, қозғалу мүмкіндіктері шын мәнінде оның тапсырмаларына сәйкес келмеді. Толықтауыш концепция «контро-қоғам» пайда болды, ол бойынша жиек сыртындағы қоғам «контро-қоғам» қадамында ұйымдастырылуы қажет, онда оның сұрақтарына және барлық қарсылықтардың жойылуына қатысты шешімде барлық халықтың қатысуын қамтамассыз ететін принциптер болады. «Конт-қоғам» барлық елге таралу керек болды. Осы концепцияның біріктірген социолизмнің көптеген теорияларымен және Томос Мордың «утоптарымен» шынайы байланыс алмасты.
Бастапқы кезде саяси платформа жаңа солшылдардың іс-жүзіндегі әрекетіне әлсіз әсер етті және бұл нақты бір оң рөл ойнады. Студенттер идеяның саяси релизтацияны соларда оқу мүмкіншілігінен тәркіледі.
60-жылдар ортасында «жаңа солшылдар» саяси партиялардан бас тартудан тұрақты саяси қозғалыс құруға өтеді. Барлық әскери ұғым дамуға беріледі, біртіндеп жойылады,әйтсе де өте баяу, студенттер туралы тұжырымдар. Әйтсе де ұйым жабдықтары, қозғалысты құрап, бір-бірінен өте айырмашылық танытады, шайқастың мақсатын білудің жалпы нақты бағдарламасы әлі күнге дейін жоқ. Сондықтан, «жаңа солшылдар» идеологиялық қозғалыс па жоқпа, анықтау өте маңызды, «жаңа солшылдар» платформасындағы қателіктер мен шатасулар себебі қоғамдай және олардың жобасы қандай?
«Жаңа солшылдар»қозғалысты қандай да бір идеологиядан босатуды ұсынды. Бұны олар екі тұжырыммен растады:
- Қазіргі заман әрекеті талап етеді, ойлануды емес;
- Барлық идеологиялық құралдар партиялық жетекшілер қолында, олар догматты.Әрине, мұндай тоқтам «жаңа солшылдардың» шындығына сәйкес келмейді, идеологиядан бас тарту-бұл да идеология емес пе. «Жаңа солшылдар» американдық қоғамда оның идеологиясымен түртпектеді, ал бұл әлеуметтік-экономикалық құрылымды түсінуді қажет етті, шайқастың мақсаты туралы, идеология туралы тұжырымдарда ұмтылды.Мақсатсыз бас тартуға болмайды емес пе. «Жаңа солшылдар»ұйымдасқан және бұл нақты бір идеялық бірлікті білдіреді. «Идеологиядан босау әсер ету сияқты үнемі бола бермейді».
Олардың идеологиясы не үшін соншалықты негативті. Көптеген зерттеушілер мұны, капитализм кезінде позитивті идеологияны іздеу өте қиын, деп түсіндіреді, бұл қозғалыстың қатысушылары жас болып табылады. Олардың саяси тәжірибесі жоқ. Бұл реакция идеологиялық демогоги емес деп түсіндіреді. Бірақ біздің көз қарас «жаңа солшылдардағы» идеологияның соңы, олардың қарсылығы үнемі жазалауды және моральды болады.
Сонымен олардың идеологиясындағы негізгісі-критика. Барлық американдық қоғам критикасы. Бүлікшілер көзқарасы атондық шайқас, милитаризация, «суық шайқас» қаупі жағдайында дамыды.
Вьетнамдық соғыс. Бір жағынан марксизм әсерлі күш болған жағдайда, күшті әлеуметтік жүйе бар кезде-бұл басқа жағынан «жаңа солшылдардың» ата-аналары көп жағдайға «орташа класқа» жатады. Бұнымен «жаңа солшылдармен» әке қулықтарынан бас тартутұсіндіріледі. «Эгоистік индивидуализм», «рационализм» олардың пікірі бойынша , әлемді ядролық шайқас, адамдардың әртүрлі орталардың құрамына ұшырауға әкеліп соқты.
Антикоммунизм, демократиялық күш беру құралы ретінде, оларда бас тартады. Бірақ та «жаңа солшылдар» коммунизм мойстік және трецкистік соқтығыс алады. Концепция өте еөп тараған, осыған орай біздің дәуірдің негізгі құралы-капитализм мен социолизм арасындағы шайқас емес, ұлт-азаттық және жастар қозғаласы мен «имперализм» арасындағы шайқас.
«Жаңа солшылдар» истеблименттке қарсы өздерінің қарсылығын қазіргі қоғамның қарсы көзқарастарын ғылыми талдауда емес, ол әділетті емес екенін дәлелдеуде негіздейді. Базистегі барлық жүйе тең емес. Олардың дәлелі де осындай. Олар, жүйелеріндегі түсім Ұлттық күшті мәнсіз қозғайтынын шын дәлейді, олар өздеріндегі элиттер мағынасында әрекет етеді. Бұл әлеуметтік әділдік ұғымымен сәикес келмейді.
Критиканың басты обьектісі ретінде «жаңа солшылдар» либералды таңдады және бұл біздің көз қарасымызға дұрыс. Неслебералдар өте құрғақ олар, консербаторлар секілді айқын емес, және бұл оларды қауіпті етеді. «бүлікшілер, неслибералдар Американдық қоғамның бұрынғы жағдайына жауапты деп есептейді және олар Америка үлгісінен бас тартады». Бұны солар айтады, тек өте ашық жарнама тереңдетілген қарсылықты жасырады, ал шын мәнінде байлық пен кедейлік диспропорциясынан шығатын жанжалдар. АҚШ-тың барлық тарихын өткерді. Вьетнамды олар агрессиядағы империалистік саясаттың заңды болжамы ретінде қарастырды. Саясат абберециясын емес СОО-ның бұрынғы президенті К. Оглеста 1968 жыл былай деді «Вьетнамда бірінші түскен актіні президент Трумен жасады», басты ағыс либералы. Ол Эйзерхауерге бекітілді-өлі лебералымен оны Канаданың өліп кеткен президентті ар алаулы либералмен күшеитті.
Ол мынадай шешім жасады: либералдар империялистік саясатты, әскери-өнеркәсіптік кешенді, ел қызығушылығындағы корпоротивтік істермен корпороция патшалығын таң қалдырды.
«Жаңа солшылдардағы» критикалық моральді сипатты саясатта, тактикада, идеологияда пайда болады. Олардың адамдармен қатнасқандарын адами мақсаттан айырылған, жалғыз, бөлектенген болып көрінеді. Бұл-стандарттайтын ғылыми – техникалық поргресті тұлғаның беру нәтижесі. Қазіргі таңда бөлектенгеннің синдромы жыртқыш секілді, бірақ киттердей емес. Жаңа солшылдарда ол сенімсіздікпен, әлеуметтік және мәдени құлдыраумен саяси аппатиямен сипатталады.
Вьетнамдағы соғыс, негірлік қозғалыс өсті,репресия басшылық жағынан «жаңа теріскейлерді» оятты және олар белсенді шайқасқа арнайы саяси институтқа қарсы созылды. Американдық «капитализімнің» жаңа терімшілеріне не орнатылады. Бері гумашистік удидылық, адамға деген сенім, әлеуметтік жауапкершілік және тағы басқа. Жалпы олар адам мәселесінің орташасын, ауыл, еркіндік және махаббат үлгісі өткізілетін мүмкіндіктерге ие тіршілік ретінде КТР ойлауынша адамдарды зат деңгейіне дейін жеткізеді, мұнда адамды адамнан адамдар махаббатымен жойылады. Екінші бөлімде автор әлеуметтік филосфтармен коғамдық қызметкерлердің идеясын талдайды, олар буржуазиялық ағымда капиталистік қоғамның гумандық еместігін талқылайды. Бұл концепсияларды жаңа солшылдар қолданады. Мысалы Маркузеден олар «бір номерлі қоғам» идеясын «индустриалды орта» идеясын алады. Бірақта жаңа солшылдар «бір номерлікті» іске асыруға арналған мүмкіндіктерді жоғары бағалайды.және мұны олар әрине өздерінің идеясымен байланыстырады. Мұнда тропкизім әсері пайда болды. Бүлікшілер Эгзентизиалимінде бөлектеу және еркінің және тарихқа деген ирроционолистік көз қарастар идиясын алды. Әйтсе де өздері тәжірибелік шайқаста осы концепциялардан бас тартады.
« Жаңа солшылдар » қоғамды өзгерту туралы өздерінің ойларын ұсынады. Олар әр түрлі топта болды. Көбісі Маркузенің айтқанына сүйене отырып, ревалюциялық идеяны ұстанушыларды интелигенция деп атайды. Ал студенттік-оның авангарды деп, осылайша олар жастарды конформалистік стандартқа енгізе үлгермеді, сондықтан тең қоя солардың родикалды өзгеріске мүмкіндігі бар. Ол осы қате концепсияда АҚШ-тағы жастар жанжалы бейнетіліпті. «Бунтариге» арналған пролитарият револютцияшыл, әйтсе де концервантты, және капиталистік жүйеге біртіндеп итермелейді. Тағы да Г. Маркузе тұжырымында теоретикалық сұрақтарға болжамдық қатынас, ал саяси-идиялогиялық шайқастық кіші тәжірибесі, АҚШ тәжірибесінің абсолюттелуі, олардағы тарихи процестегі заманға сай теорияда болжауының себебі болды.
АҚШ – тағы жастар шыныменде антиимпериялистік қозғалыстың белсенді бөлігі, АҚШ –тағы жұмыс класының көп бөлігін идиялогия реформистикасы жасады және ұзақ уақыт бойы пассивті болды. Бірақ, жұмысшылар класы орта қабатта таралады және капиталистік қатардың ұрығына айналады деген шешім жасау-бұл субектифті итермеледі, олар өкінішке орай « жаңа сорлшылдар» бөлігнде. Олар оны «Марксті» заманға сай тану деп есептейді: , бірақ ол шын мәнінде жұмысшылар қозғалысының шынайы тәжірибесіне қарсы тұрады: Жұмысшылар үзіліссіз шерулік жұмыс жүргізеді, оларда әсіресе кваливикацияланбаған жұмысшылар өте әйгілі.
АҚШ-та жұмысшылар класының құрылысына соңғы кезде көп өзгерді. «Жаңа солшылдар» өте ертедегі ұзындығы жұмысшылар класына сәйкес келмейді. Қазіргі таңда, студенттер, техникалық интелигенция, Қызметкерлер, оқытушылар, дәрігерлер жұмысшылар класымен кемиді және жақындайды және революциялық қозғалысқа қосылады, олар әр түрлі деңгейде капитал жағынан қолданылады. Және олардың жүйесін қозғайтын антогенистер болады.
Жұмысшылар класының қоғамдық жағдайы тек қана тұтыну деңгейімен анықталмайды. АҚШ-тағы соңғы рформизім себебінің толық қатары салдарынан антикапитализім және басқалары.
1968 жылдың соңынан бастап «жаңа солшылдар» СДО жекелігіндегі жұмысшылар класының революциялық мүмкіндіктерін мойындауға жақындайды, әйтсе де авангарт адамдар рөлі бірінші себеп бойынша өзін мойындайды. Бұл «жаңа солшылдардың» білімін дамытудағы шынайы қадам. Қызық, үнемі бұл таным жұмысшылардың кластық танымының өсуін итермелейді, әсіресе реакциялық профсыздағы қызығушыларды көрнекі мысалымен 1970 жылы май айында Нью-иоркта құрлысшы жұмыс кластары өзгертілді, Камбоджаға АҚШ иелігіне қарсы тұжырым демократиясында шығады. Және ренттік университетте студенттер өлімі. Әрине, мұндай акцияны реакция құтқарады, жұмысшылар класын демократиялық күшке қарсы қолдануға ұмтыла отырып жасайды.
«Жаңа солшылдар» революциядан бас тартпайды, әйтсе де кәрілер шайқасының дәстүрлік үлгісі деп есептеиді. Осыған орай «Жаңа солшылдар»арасында бірлік жоқ. Революция ұғымын итермелеуде де бірлік жоқ. Жастар қозғалысындағы ең бастысы күш көрсету және революцияның күш көрсетуінсіз үлгісі туралы сұрақ жатады, оның жетекші топ арасындағы қашықтықты анықтайды.
Біреулері революцияны әр түрлі моролдармен әрекеттік мысалы түрінде түсәінді. Олар өз таңдауын қазіргі имперализім кез келген революциялық қарсылықты итермелейді. Олар саяси үлгіде болады беп түсіндіріледі. Сондықтан революция тануды, индивидтің образын, мәдиниет пен идиялогияны транцвормацияларды басталуы керек революциялық танымның идиялогиялық жолмен Хиппиде әигілі болды.
Революция ұғымы туралы сұрақтағы екінші көз қарас анархиялық көз қарастармен құралған жүйенің кездейсоқ бұзылу идеясы деп аталады. Анархизім «жаңа солшылдардың» ел жоғары дамуындағы олардың ниглизімінде пайда болады. Бірақ 1967 жылға дейін танымсығ белгілі болды. Енді бұл теоритикалық және тактикалық жетекшілік шайқасты. Қара жалау қызылмен бірге СДО –ға қабылданды.
Бунтерлердің ойынша анархидің тотальді-бюрократиялық қоғам қисынынан жалғыз ғана әсер ететін реакция . Оларды өзгерту бойынша шайқасты ұйымдастыру мүмкін емес. Кез келген ұйымдастырылған қарсылық беріледі және қайта жасалады. АҚШ-та анархизім экономикалық және саяси биліктің әсер ету нәтмижесі ретінде пайда болды.
Н. Когин анархизімнің- қалықтың саяси ницеферитизім нәтижесі ретінде түсіндірілді, кез келген мемлекет билігінің коррупциясының өзгеруіне сенімділік.Сонымен қатар бонтарит анархизіміне назар аудару – бұл бір сәтке су айғақ. Ол сенімділік кризисіне көрсетіледі. Бірақ анархизім-реакциялық идиялогия.
Әр түрлі топтарда анархизім әр түрлі түсіндіреді. Соның көбісінде ол мемлекеттің кез келген серіктестіктен бас тартуға итермелейді және концепцияға жатқызады. «Реформация примера» басқа анағұрлым реакциялық интерпретация СДО функциясымен айқын бейнеленген. Бұл жерде ең басты болып террор қабылданады. «Федериялдар» тобының зияны ковлизия жасауды мүмкін емес ететіндігінде жекелей алғанда жұмысшылармен. «Федералдар» СДО жастардың кең ортасын қорқытты.Анархизім- «Жаңа солшылдар» қозғалысы әлсіздігінің бір себебі. әсіресе ол « Жаңа солшылдар» идиялогиясында айтылды. Басқа жаңа қоғам үшін күрес бағдарламасында болды.
«Жаңа солшылдар» қоғам идиялын бейнелей алмайды. Олардың негізгі бөлімі «Қатысу демократиясын иемденеді». Ол АҚШ тағы шынайы демократияны алмастыру талаптары дегенді білдіреді.
«Жаңа солшылдарды» құруда әлеуметтік қатынас пен экономикалық базаның сәйкес келмеуі олардың кейбіреуін сауда қатынасының жүйесінің сынуындағы кейбір талаптарға әкеліп соқтырды.
«Жаңа солшылдардың» оң идеологиясының сапасының сапасы және олардың басқа қозғалыстардан айырмашылығы осындағы идеология шамасынан шығуға тырысады.
АҚШ-тағы бунтилистік жастар қозғалысының тарихи капитализмді моральды талқылау оның оның ғылыми талдауынсыз және жобаларының ғылыми қарастырылуынсыз белгісіз бунтарлықта позитивтік революциялық зарядты көтеріледі. Бұл «жаңа солшылдардар» қозғалысының жойылуын білдірмейді. 60 жылдардың соңынан бастап онда Марксизмге әртүрлі қозғалыстар байқалды.
Қорытынды.
«Жаңа сол радикалды» қозғалыстың АҚШ-та пайда болуы 60жылдар басында түседі, бірақта оның деректері елдердің жан-жақсы дамуына әсер етеді.Бұл терең ішкі және сыртқы қарсылықтың туындауы американдық қоғамда болды. Егер 50-ші жылдарға американдықтардың әлем тануы конформизм таубасы болса, онда 60-шы жылдардың басынан заттардыңбасынан заттардың іс-жүзіндегі тәртіпке қарсылығына өтеді, буржуазиялық идеологиядан шығуға тырысады. «Жаңа солшыл радикализмдегі» конформизм олардың идеология ретіндегі қызметіне қарамастан өз түзілісі бар, бұл бір процестің екі сатысы буржуазиялық идеологияның дамуы.
Идеологиялық және стратегиялық қозғалыс 2 тараудан бөлінген болатын. «Жаңа солшылдар» көтерілісі ең алдымен кеш капиталистиклық истедлиментаға қарсы шықты. Сааяси радикализм Маркузенің ойы бойынша шарасыз енгізу және моралдық радикализм болып табылады.
Сондықтан социальдық революцияның беталысының бірігуі кездейсоқ болған іс емес, ол буржуазиялық өмір образын теріске шығару ретінде болды. Сондықтан Батыс қоғамының сынының болжауы бойынша және қоғамның сыны шынайы болды. Дәл сол уақытта адамдарға бостандық керек болды Халық өздерінің саяси — әлеуметтік бостандығы ушін күресті.
Бұл қарсылық ең алдымен негізгі рухани психологиялық және мәдени –эстетикалық ортасында белең алды. Жалпы бұл көтеріліс АҚШ халықтарының тарапынан жасалған көтерідіс болып табылады. Осы көтерілістің нәтижесінде АҚШ-та бірнеше жағдайлар өзгерді.
Сілтемелер тізімі
- Н.С.Юлина «Буржуазные идиологические течения в США», М.1971, стр.1934
- И.С.Кон «Студенческие волнения и теория конфликта поколений» «США – экономика, политика, идиология», 1971, № 3, стр.39
- Н.В.Сианчев, В.Д.Язьков «Новейшая исория США», М.1972, 288 б.
- Интернет
- С.Можиачун «Идиология «новых левых» и искусство» — «Идиология и искусство», М.1973, 67 бет.
- В.Ф.Стратонович «Подъем массового движения в США» жинақтағы 5 бөлім «Политические битвы в странах капитала» М.1971.
- Г.Б.Хромушин «Развеяние мифы», М.1969, 142 бет.
- В.Перло «Наступление монополий» — «Проблемы мира социолизма», 1970, №1
- Э.Я.Баталов «Новые левые и Герберт Маркузе», М.1970, 197 бет.
- А.Н.Николюкина «Антикультура: массовая литература США», М.1973, 248 бет.
- Землянова «Борьба напрвлений в современном американском литературоведении», М.1971, 177 бет.
- Гэс Холл «Меняющийся образ мышления» — «США – экономика, политика, идиология», М.1970, 16 бет.
- Н.С.Юлина «Буржуазные идиологические течения в США» М., 1971, 106 бет.
- Бұл да сонда. 9 бет.
- Н.В.Сивачов, Е.Ф.Язьков «Новейшая история США», М.1972, 247 бет.
- Н.С.Юлиана. 10 бет.
- В.Ф.Стратонович «Подъем массового движения в США» — «Политические битвы в странах капитала», М.,1971, 296 бет.
- Бұл да сонда. 297 бет.
- Н.В.Сивачев, Е.Ф.Язьков, «Новейшая история США», М.,1971, 252б.
- Г.Б.Хромушин «Развеянные мифы», М.,1969, 246 бет.
- Интернет
- В.Перло «Наступление монополий», «Проблемы мира и социолизма»,М.1970, 45 бет.
- Н.С.Юлина «Буржуазные идиологические течения в США», М., 1971, 15бет.
- Бұл да сонда. 16 бет.
- В.И.Ленин ПСС, т.38 154 бет.
- Интернет
- Н.В.Сивачев, Е.Ф.Язьков, «Новейшая история США». М.,1972 248б
- Бұл да сонда. 252 бет.
- «Задачи борьбы против империализма на современном этапе и единство действий коммунистических и рабочих партий, всех антиимпериалистических сил» — «Документы совещания международного коммунистических и рабочих партий», М., 1969. 17-25 беттер.
- Э.Ф.Баталов «Новые левые и Герберт Маркузе», М.,1970, 202 бет.
- Л.И.Зубок, Н.Н.Яковлев. «Новейшая история США» М.,1972, 245бет.
- Г.Маркузе. «Эпос и цивилизация» — приводится у Можначуна 465 б.
- Л.М.Землянова. «Борьба направлении современном американском литератураведении» М.,1917,41 бет.
- В.Устинов «Идиологические функции искусства», Л., 1972,3-4 беттер.
- Л.М.Землянова. «Борьба направлении современном американском литератураведении» М., 1971, 31 бет.
- Бұл да сонда. 32 бет.
- Ю.П.Аверкиева, Л.Н.Карпов, Ю.А.кулышев. «страны и народы Америка общий обзор северная Америка», М., 1980, 222 бет.
- Интернет.
- П.Симуш. «Современный мир: человек, идиология искусство» — «Искусство и идиология». М., 1973, 8 бет.
- «Известия», 1971, 8 шілде.
- «На верном пути», «коммунист», 1970, № 15, 96 бет.
- «Новая программа» КП США», «США – экономика, политика, идиология», 1971, №2, 103 бет.
- Интернет.
- Н.С.Юлиана, 1971, 121 бет.
- Бұл да сонда. 123-125 беттер.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
- Л.И.Зубок, Н.Н.Яковлев. «Новейшая история США» М. 1972.
- Геннадий Васильев «Америка меняющаяся и неизменная». М.1984.
- Ю.П.Аверкиева, Л.Н.Карпов, Ю.А.Кулышев. «Страны и народы Америка общий обзор северная Америка» М.1980.
- В.И.Ленина. «Отсталая Европа и передевая Азия»п.с.с.23.
- В.И.Ленин «Доклад о партийной программе 19 марта»,ПСС.т.38.
- В.И.Ленин «Детская болезнь «левизны»в коммунизмо», ПСС. Т. 41.
- «Задачи борьбы против имперализме не современном этапе и единство коммунистических и рабочих партий, всех антииимпералистических сил».см. «Документы междунароново совещания коммунистических и рабочих партий »М.1969г.
- Э.Беталов «Новые левые» и Герберт Маркузе. М. 1970.
- П. Симуш «Современный мир: человек, идеология, искусство»- «Искусство и идеология». М. 1973.
- А. Никулюкин « Антикультура: массовая литература в США».М. 1973.
- В.Установ « Идеологические функции искусства».Л. 1972.
- Шептулин «Философиямарксзме — ленинизме». М.,1970
- Л.Землянова. «Борьба направлений в современном американском литературоведении». М.,1971
- С. Можнячуи «Идеологи «новых левых» и искусство» в кп. «Искусство и идеология», М.,1973
- В.Перло «Наступление монополий» в ж. Проблемы мира и социолизма. В І. 1970
- Г.Б.Хромушин «Развеянные мифи». М., 1969
- Баталов Э.Я. «Философия бунта» М. 1973.
- Неомарксизм и проблемы социологии културы М. 1980.
- В.Ф.Стратонович «Подъем массовогодвижения в США» в сб. «Идиологические битвы в странах капитала». М., 1971
- И.В.Сивачев, Б.Ф.Язьков «Новейшая история США». М., 1972
- И.С.Кон «Студенческие волнения и теория «конфликты паколений» — в ж. «США – экономика, политика, идиология» В 3, 1971
- Штейгервальд Третий путь Герберта Маркузе. М. 1971.
- Н.С.Юлина «Буржуазные идиологические движения в США». М.,1971
- Н.С.Юлина «Религия и идиология американского образа жизни», в кн. «Современная буржуазная идиология США». М., 1967
- Гэс Холл «На верном пути» к. «Коммунист», № 15.,1970
- Гэс Холл «Меняющийся образ жизни» в к. «США – экономика, политика, идиология». №1., 1970
- «Новая программа КП США». в к. «США – экономика, политика, идиология», №2, 1971
- «Известия» 1971, 8 июля
- «За рубежом» № 24, 1969
- Г.Б.Хромушин. «Развеянные мифы» М. 1969.
- Инностранная литература М. 1992
