Жоспар
Кіріспе
- « Ақсай » НБК ЖШС-нің тарихы
- « Ақсай » НБК ЖШС-нің технологиялық үрдісі
- « Ақсай » НБК ЖШС –нің жалпы басқару құрылымы
- « Ақсай » НБК ЖШС-нің сапа және қауіпсіздік
саласындағы саясат
- « Ақсай » НБК ЖШС-нің маркетингтік жоспары
- « Ақсай » НБК ЖШС- нің өнім өткізуді талдау
- « Ақсай » НБК ЖШС- нің шығындарын талдау
- « Ақсай » НБК ЖШС- нің өнім түрлері бойынша
табыстылықты талдау
- « Ақсай » НБК ЖШС –нің техника-экономикалық
сипаттамасы
- « Ақсай » НБК ЖШС-нің техника – экономикалық
көрсеткіштеріне талдау
- 11. « Ақсай » НБК ЖШС – нің еңбекақы қорына
талдау жасау
- « Ақсай » НБК ЖШС – нің қаржылық жағдайын
талдау
Қортынды
Қосымшалар
Кіріспе
Қазіргі кезде Алматыдағы нан-бөлішке өндіру нарығы молшылық деп айтуға әбден болады , өйткені жергілікті өндіріс орындарының өнімдерінің түрі өте бай.
Зерттеуге түсетін объект « Ақсай » нан ЖШС және бөлішке өндіретін комбинат . Қарастырылатын мәселе сапа түсінігінің пайда болуы , өнімдерді стандарттау және сертификат беру болып табылады . Осы жұмыстың ақпараттық базасы Қазақстан Республикасының нормативтік — әдістемелік және құқықтық құжаттары , сондай – ақ « Ақсай » нан комбинатының жұмысы туралы материалдар .
Қазақстан Республикасының нарығында « Ақсай » нан ЖШС нан , бөлішке өнімдері , кондитерлік өнімдер шығаруда мамандандырылған қызмет көрсетуде . Бұл үшін кәсіпорынның сапалы өнімдерін нарық жағдайының маңызды факторы ретінде нарық сегментінің кеңеюіне , кәсіпорынның гүлденуіне , пайданың өсуін қамтамасыз етіп отыр .
« Ақсай » нан ЖШС – нің басты тапсырмасы қоғамдық түтынушыларды өз өнімдерімен қанағаттандыру , түскен пайданы еңбек ұжымының
мүшелері мен кәсіпорын меншігінің экономикалық – әлуметтік жақсартуға пайдалану .
1 « Ақсай » нан-бәліш комбинаты ЖШС – нің тарихы
« Ақсай » нан өнімдерін өндіретін комбинаты тағам өндірісінің қуатты отандық кәсіпорыны . Комбинаттың жобасын
« Казгипропищпром »институты орындап, 1988 жылы « Алма –Атыпромстрой » тресті құрылысын жүзеге асырған . Комбинаттың жобалық қуаттылығын тәулігіне 21 — тонна тоқаш және 142 — тонна нан өнімдерін шығаруға есептелген.
1988 жылдан бастап қалыпқа салынған бидай наны , қара бидай бәтір нан , бәліш , ірі және ұсақ дөңгелек тоқаштар мен , тәтті таяқшаларды өндіру үшін 12 технологиялық пештер орнатылып нан және тоқаш өнімдерін өндіру игерімін бастады . 1988 — жылдың үшінші тоқсанында комбинат өндіріс қуаттылығының 70 пайызын игерді .
1991 — жылдың аяғынан бастап комббинатта тәтті тағам өнімдерін өндіру цехы ашылған болатын . Мұнда ұнтақты тәтті тағамдар өнімдері : торттар , бәліштер , печенье , кекстерді пісіретін пештер орнатылған .
Қазіргі уақытта « Ақсай » нан өндіретін комбинат — Алматы нан зауыттарының арасында өнімдерді шығару бойынша
озат екендігі даусыз .
« Ақсай » нан ЖШС таратылатын өнімдер нормативтік құжаттарға
сай , сертификатталған , сынақтан үлгі бойынша өткен жауапкершілігі бар .
2004 — 2005 жылы комбинат өндірген нан мен бөлішке нан түрлері
150 — ге жуық атаумен , 2004 жылы 161 , ал 2005 жылы 181 – ге жуық атаумен тұтынушы сұранысын өтеген .
Комбинат қала дүкендеріне жылына 20000 — тоннаға жуық ұннан пісірілген тағамдарын жеткізеді . « Ақсай » нан өнімдерін өндіретін комбинаты — галерея – оранжереялы жаяу жолдары бар , бірнеше
әкімшілік және өндіріс корпустарында орналасқан , қазіргі заман талабына сай өндіріс орны . Қойма және қоймалық жайлардың жүйесі комбинатқатөтенше жағдайларда автономды тәртіпте 10 тәулік жұмыс істеуіне толық мүмкіншілік береді .
« Ақсай » нан өнімдерін өндіретін комбинаты — нан тоқаш , дөңгелек тоқаш , ұннан және тәтті тағам өнімдерінің түрлерін шығаратын , Қазақстан Республикасының ірі кәсіпорны .
Нан өнімдерін өндіретін комбинат пісірген сапалы нанды алматылықтар жоғары бағалады , ал бұл комбинатқа нан тоқаш өнімдерін
көлемін үлғайтуға мүмкіншілік береді . Қазіргі өнімдердің әр – түрлі түрлерінің ассортименттің кез – келген жағдайларда ұсынған өте орынды ,
яғни отбасында шәй ішіуден ресми түскі қонақ асына дейін . Торттар мен бәліштерді пісіру үшін « Тәтті шығарманың » дәндік
сапасын жақсартып қайталанбастай ететін табиғи сертификатталған шикізаттар пайдаланады.
Барлық өндірілетін өнімдерге қойылған тәрттіп бойынша
бас директордың бекітуімен жасалған рецептерменг технологиялық
нұсқаулар бар . Өндірістік күшті жаңарту жоспарына сәйкес 2000 жылы Германия фирмасы « Вернер и Пфляйдер » шығарған
жаңа технологиялық құрал іске қосылды . Жаңа құрал өнім сапасын жақсартуға және ассортиментті көбейтуге көмектеседі .
Әкелінген шикізат пен жартылай дайын өнімдердің
сапасын шаруашылық зертханасында бас технологтың басшылығымен бақылауға алады .
« Ақсай » нан өнімдерін өндіретін комбинат өнімнің
5 тобын шығарады :
- Қалыпқа салынған бидай наны- « Жәй нан » , « Здоровье » ,
« Бодрость ».
- Қара бидай бәтір наны — « Крестьянский », « Бородински »,
« Олимпиский », « Особый », жүзім қосылған қара бидай наны.
- Тоқаш өнімдері — кептірілген ірі дөңгелек тоқаштар — лимон
және ванелин қосылған тоқаштар , үсақ кептірілген « Ақсай »
және шәй тоқаштар , тәтті тоқаштар .
- Бәліш өнімдері — өрме нан , тәтті бәліштер , тәтті тоқаштар ,
күнжіт қосылған тоқаштар , миіз қосылған нан , дәмді нан
шелпегі , хот –догқа арналған бәліштер арасында көкнәр және
жүзім қосып қабатталған нан , « Круассан » атты қаптама
жұмсақ нан .
- Тәтті тағам өнімдері — бисквитті — бал қаймақ жағылған
торттар :
« Скзка » , « Лужок » , « Трюфель » , « Падарочный » .
— үлпілдек торттар : « Алия » , « Рахат » « Грилиаж » , « Олимп ».
— суфле торттары : « Мереке » , « Меруерт».
— құрама торттар : « Мираж » , « Нежность».
— үлгімелі торттар : « Әлем » , « Снежок» « Әсел », «Пикантное » .
4 « Ақсай » нан — бәліш комбинаты ЖШС –нің
сапа және қауіпсіздік саласындағы саясат
Басты мақсаттары :
— Тұтынушыларды сапалы және қауіпсіз өніммен ;
— Құрылтайшыларды — нақты дивиденттермен ;
— Қызметкерлерді — еңбегіне сай сапамен қамтамасыз ететін және
осы құқықтарды толық жүзеге асыратын өндіріс құру .
« Ақсай » нан — бәліш комбинаты ЖШС –нің
негізгі жұмыс қағидалары :
- Сапалы және қауіпсіз өнім — бұл тұтынушының қалауы ;
- Кәсіпорындағы сапа және қауіпсіз мәселелерін бәрі де жауапты ;
- Әрбір жұмысшы өз еңбегінің сапасына жауапты ;
- Өндірістегі талас мәселелер сапа және қауіпсізді талаптарына
байланысты шешеді ;
- Кез – келген жұмыс бірінші кезекте дұрыс атқарылуы тиіс ;
- Қателіктердің алдын — алу , оны жоюдан арзан ;
- « Ақсай » нан тек өз өнімдердің тұрақты сапалығын және
қауіпсіздігін дәлелдеген жеткізушілермен жұмыс істейді ;
Сапа саласындағы міндеттемелерді қамтамасыз ететін
жолдар :
- Қазақстан нарығындағы өндіріс беделі және оған деген көзқарасты
бекіту ,ХС ИСО 9001негізіндегі менеджмент жүйесінің көрсеткіштерін
жоғарлатуға және үнемі дамытуға , тиімді қызмет атқаруға
бағытталған . Сапа менеджмент жүйесін ХС ИСО 20000 « Азық — түлік »
өнімдерінің қауіпсіздігі менеджмент жүйесі ИСО 14000 « Экология
менеджменті жүйесі » негізінде интеграциялау .
- Өндірістің барлық құрылым бөлімшелерінің және қызметкерлердің
өзара байланыстарын жетілдіру , бәсекеге төтеп бере алатын
өнімді шығаруды үздіксіз жақсартуға мүмкіндік жасайды , сапа
және қауіпсіздікті қамтамасыз етеді ;
- Қазіргі және келешекте шығарылатын өнімдерге үнемі талдау жасау
арқылы , тұтынушылардың талаптарына сай әрдайым маркетингтік
зерттеулер жүргізу.
- Өз өнімдерін жеткізушілермен өзара тиімді қарым — қатынас орнату
және оны өркендету , ортақ құндылық жасау .
- Сәйкессіздікті болдырмау үшін алдын- ала ескерту және түзету
шараларын жүргізу арқылы өндірістің өнім шығындарын
төмендетуді жүзеге асыру қажет .
- Кәсіпорын техникалық қайта жабдықтауды жобалау және орындау .
- Өнімдердің жаңа түрлерін жобалау және әзірлеу , ассортимент
түрлерін кеңейту , технологиялық жаңалықтар енгізу , өндіріс
және өнім процестерін жақсарту .
- Кәсіпорын қызметкерлердің кәсіби дайындықтарын үнемі көтеріп
отыру және олардың қажеттіліктерін қанағаттандыр сапа саласындағы
саясатты , оның мақсаттарын түсіндіру
« Ақсай » нан — тоқаш комбинаты ЖШС — нің басшылығы сапа және қауіпсіздік саласындағы саясатты жүзеге асыруда өз міндетіне алады .
2 « Ақсай » нан — бәліш комбинаты ЖШС-нің
технологиялық үрдісі
I Кіріспе бөлімі
Қазіргі технологиялық үрдіс Алматы нан өндірісінің тұз ,
қант , ашытқы қосылған бірінші сорттық бидай ұннан жасалған өндіріске бағытталған .
II Дайын өнімге міңездеме
« Алматы нанның сапасы СТ . РК 984 — 95 қажеттілігіне сай
келуі тиіс » . Бидай ұнынан жасалған нан , жалпы технологиялық
шарттар. РЦ — 103 — 38247594 — 2006 қажеттілігіне сай келу керек.
III Технологиялық үрдістің сатысы
- Шикізаттың өндіріске шығуына дайын болу
- Қамырды дайындау
- Бөлу , пісіру
- Сәндеу және сақтау
- Орауыш
10 « Ақсай Нан » кәсіпорының негізгі техника-
экономикалық көрсеткіштеріне талдау
Соңғы 2004 — 2005 жылдың көрсеткіштердің талдауын жасай отырып, кәсіпорын қызметінің жағдайын көруге болады .
« Ақсай Нан » кәсіпорының негізгі техника — экономикалық көрсеткіштері мен олардың динамикасын келесі кестеден көруге болады .
Кестедегі мәліметтерге үңілсек өнімді шығару көлемінің азайғанын байқаймыз . Бұл құбылыс ассортименттік тізбектің өзгеруінің салдарынан
болып отыр . Яғни сұранысы төмен өнімдерді шығару қысқартылып , керісінше сұранысы жоғары өнімдер көбірек өндіріле бастады .
Бірақ өте жоғары және қатаң бәсекелестік жағдайға қарамастан өткізілген өнім көлемі 8,8 пайызға өсті . Бұл тек сапалы өнім мен қолайлы бағалар арқылы орын алған құбылыс .
Өнеркәсіпті — өндірістік персонал саны 3,3 пайызға төмендеді , яғни жылына алты адамға азайды . Бұл өзгерісте кадрлық
ауыстырулар нәтижесінде болды . Сонымен қатар жылда өткізілген атесстацияның нәтижесінде кейбір жұмысшылардың сәйкес келмеуі
анықталып , олар жұмыстан босатылды .
Бірақ еңбек ақы қоры 13,1 пайызға өсті. Бұл өзгерістер жұмысшылардың орташа айлық жалақыларының өсуінен болды . Яғни , 2005 жылы ол 14,7пайызға өсті 2004 жылмен салыстырғанда.
Жұмысшылар тізіміне тәуелді болып келетін еңбек өнімділігі де 12,5 пайызға өсті .
Өнімнің өзіндік құны да өсті . Өйткені шикізат шығындары электр энергиясына кететін шығындар өсті .
2005 жылы кәсіпорын жаңа құрал -жабдықтар сатып алды . Бұны негізгі қорлар құнын дәлелдейді . Осыған сәйкес қор қайтарымы да дәлелдейді . Яғни , 6,5 пайызға төмендеген .
Жалпы кәсіпорын дұрыс бағытта келе жатыр деуге болады .
5 « Ақсай » нан — бәліш комбинаты ЖШС – нің
маркетингтік жоспары
Іскерлік маркетинг жүйесі мен өнімді сату және комбинаттың
қазіргі заманға сай технологиялық құрал жабдықтардың « Ақсай » нан өнімдерін өндіретін комбинатқа тұтынушылық және өндірістік жеңісін жоғары деңгейді үстауға жол ашуда .
« Вернер және Пфляйдер » ( Германия )сияқты нан өнімдерін шығаруға арналған ең жақсы құрал- жабдықтарды шығарушылардың
алдыңғы қатарлы құрал — жабдықтардың болуы , нан өнімдерін өндіретін комбинат қазіргі өнімдердің түрлерін шығаруға толық
мүмкіншілік береді . Комбинат нан өнімдерін өндіру үшін шикізат өндірістің шетел , сонымен қатар жергілікті өндіріс құрылымдармен жұмыс істейді .
« Ақсай » нан өнімдерін өндіретін комбинат өз фирмасының жеке машина паркі және техникалық жөндеу базасы орталықтандырылған жеткізу жүйесі боиынша тұтынушыларға нан өнімдерін мезгілінде
жеткізіп тұрғызуға толық мүмкіншілік туғызады .
Көлілігінің қолайлығының арқасында комбинат тұтынушыларға
өзі жеткізеді .
Комбинат өнімдерін жеке саудаға , едәуір ірі коммерциялық ұйымдарға , жеке меншік дүкендер торабына жеке кәсіпкерлер арқылы түседі .
Өнімнің ірі бөлігі жеке фирмалық бөлімдерде немесе дүкендерде сатылады .
Нан өнімдерін өндіретін комбинат тұрақты тұтынушылардың арасында — әскери бөлімдер , балалар үйлері , бала бақшалар және мектептер сияқты мекемелер бар . Комбинаттың бұл тұтынушыларға
тендерлерді жеңіп алған женісінің арқасында қолы жетті .
Сапалы комбинат өнімдерін жарнама арқылы өткізуге және компания имиджін көтеруге , нан өнімдерін тұтынушылар үшін тартымды ететін фирмалық өнім орауыштарының сәнділігі мен оның сыртқы түріне көп көңіл бөлінеді .
Нан өнімдерін сату саласында қазіргі маркетингтік зерттеулердің нәтижесінде және нан өнімдерін өндіретін комбинат халыққа қызмет көрсетудің түрлерін үнемі жетілдіріп түрлендіріп отырады .
Қолайлы бағаның қойылуы және тұтынушыларға қарым
қатынас концепциясы серіктестер мен сатып алушылардың өзара сенім деңгейлігінің ынтымақтастығымен қамтамасыз етеді . Бәсекелестік ішкі
рынокта өндірістік баға саясатын талдау негізінде мүмкіншілігінің барынша нан өнімдерінің бағасын төмендету стратегиясы жүргізіледі . Мұның барлығы комбинат өндіретін нан өнімдерінің бағасын тұтынушыларға өте қолайлы етеді .
9 « Ақсай » нан — бәліш комбинаты ЖШС-нің
техника – эконмикалық сипаттамасы
Қазақстанның тұтынушылардың ең бір маңызды — тамақ
өнімдері корзинасындағы компоненттердің бір нан болатын және ол
солай қала бермек .
Сатып алған дәннің саны мен сапасы — бидай қара
бидайдың бұл тағаммен қала халқының қажеттіліктерін қамтамасыз
етуге тікелей байланысты .
« Ақсай » ЖШС — нің нан бөлішке комбинаты Алматы
қаласындағы ең ірі , қазіргі заман талабына сай , мамандандырылған
нан , бөлішке , кондитерлік және өнімдерін шығаратын кәсіпорындардың
бірі .
Қаралып отырған кәсіпорында осы салада көп жылдан
бері тәжірибе жинаған жоғары мамандандырылған кәсіпкерлі
адамдар жұмыс істейді . Кәсіпорында барлығы 183 адам , оның ішінде
157 адам негізгі өндірісте жұмыс істейді . Өндірістік зертханада
5 адам істейді . Олардың барлығы жоғары және орта арнайы
білімі бар , жұмыс стажы 11 — 25 жыл істеген адамдар .
« Ақсай » нан ЖШС — нің алып жатқан жерінің көлемі
3,5226 га жер .
« Ақсай » ЖШС — нің төмендегідей ғимараттар мен
құрылыстары бар : әкімшілік тұрмыстық корпус , өндірістік
корпус , инжинерлік корпус , 726 тонналық үнды ыдыссыз сақтайтын
жабдық склад , ыдыстар мен құралдарға арналған шатыр , градирия ,
автотаразы 30 — тонна жүк көтеретін .
« Ақсай » нан ЖШС — нің жобалық күштілігі сөткісіне
162 тонна өнім шығара алады . Үлттық бағдарламаға сай Ақсай
нан ЖШС 14 . 13 . 1997 — жылы жекешелендірілген
және заң министірлігімен тіркелген . Жекеменшік түрі — 100
пайызы жеке меншік капитал .Комбинаттың буымен , жылуымен ,
сумен қамтамасыз ететін өз кательныйы бар . Комбинатта 12
кешенді механикаландырылған линкерлер бар .
« Ақсай» нан ЖШС – нің басты тапсырмасы қоғамдық тұтынушыларды өз өнімдерімен қанағаттандыру , түскен пайданы
еңбек ұжымының мүшелері мен кәсіпорын меншігінің экономикалық
— әлеуметтік жағдайын жақсартуға пайдалану .
Комбинат шаруашылық есебі мен өзін өзі қаржыландыру
принціпімен жұмыс істейді . Кәсіпорынның шаруашылық , әлеуметтік
жағынан еңбек ақы төлемін еңбек ұжымының өндіріске өнімнен
түскен қаржысының көлеміне қарай жүзеге асырылады . Түскен
пайданың бір бөлігі мемлекет алдындағы бюджет банк
міндеттемелерін орындау үшін жұмсалады .
Пайданың екінші бөлігі оның толық билігіне еңбек
ақы төлеумен бірге ұжымның таза пайдасын құрайды .
« Ақсай » нан — бәліш комбинаты ЖШС – нің
2004 -2005 жылдар арасындағы негізгі техника –экономикалық көрсеткіштері
№ |
Көрсеткіштер |
өлшем бірлігі |
2004 жыл |
2005 жыл |
ауытқулар +\- |
% өсу қарқыны |
1 |
өткізілген өнімнен түскен табыс |
мың тг |
1968805161 |
2271375871 |
302570710 |
115,4 |
2 |
өткізілген өнімнің өзіндік құны |
мың тг |
1383718111 |
1623762030 |
240043919 |
117,3 |
3 |
Жалпы табыс |
мың тг |
585087050 |
647613841 |
589104679 |
110,7 |
4 |
Кезең шығындары |
мың тг |
505515062 |
544461443 |
38946381 |
107,7 |
5 |
Негізгі қызметтен түскен табыс |
мың тг |
79511988 |
103152398 |
23580410 |
129,6 |
6 |
Негізг емес қызметтен түскен табыс |
мың тг |
4126165 |
— 6029617 |
— 10155782 |
46,1 |
7 |
Салық салғанға дейінгі табыс |
мың тг |
83698153 |
97122781 |
1014118 |
116,04 |
8 |
Корпаративтік салық бойынша шығындар |
мың тг |
28618914 |
21235810 |
— 7363104 |
74,2 |
9 |
Салық салғаннан кейінгі табыс |
мың тг |
55079239 |
75886971 |
20807732 |
137,8 |
10 |
Төтенше жағдайлардан түскен табыс |
мың тг |
— |
— |
— |
— |
11 |
Таза табыс |
мың тг |
55079239 |
75886971 |
20807732 |
137,8 |
12 |
Қызметкерлердің тізімдік саны |
адам |
183 |
177 |
— 6 |
96,7 |
13 |
Еңбекақы қоры |
тг |
26215200 |
296522100 |
3436,9 |
113,1 |
14 |
Орташа айлық еңбекақы мөлшері |
тг |
11938 |
13960,5 |
1781,4 |
114,7 |
- « Ақсай » НБК ЖШС – нің ағымдағы активтердің
құрамы мен құрлымы
№ |
Көрсеткіштер |
Жыл басында |
Жыл аяғында |
өсуі (+) кемуі (-) % |
||
Сомасы мың тг |
Үлес салмағы % |
Сомасы мың тг |
Үлес салмағы % |
|||
1 |
Ағымдағы активтер |
258070,306 |
100 |
330739,961 |
100 |
+28,2 |
Соның ішінде : 1.1. Тауарлық — материялдық қорлар |
106176 |
41,14 |
208621,298 |
63,08 |
+96,5 |
|
1.2. дебеторлық борыш |
58433,306 |
21,25 |
75878,810 |
22,94 |
+38,4 |
|
1.3. Ақша қаражаттары және қысқа мерзімді қаржылық инвистициялар |
97061 |
37,21 |
46239,853 |
13,98 |
-9,9 |
|
1.4. Басқа да ағымдардағы активтер |
— |
— |
— |
— |
— |
Келтірілген мәліметтер кәсіпорын активтерінің
жалпы алғанда жағымды динамикасын көрсетеді .
Оларды жеке элементтер тұрғысынан зерттеу келесідей
Келесідей қортындыларды жасауға мүмкіндік береді .
Ең мобильды активтер , яғни ақша қаражаттары
мен қысқа мерзімді қаржылық инвистициялар бір жылда
508210,147 мың теңге немесе 9,9 пайызға азайған .
Ең мобильды қаражаттар сомасының азаюы және
айналым қкркжаттарының мобильдік коэфицентінің
жылдам төмендеуі кәсіпорынның төлеу қаблетін
нашарлағаның сипаттайды деп айтуға да болар
еді . Алайда , нарық жағдайында айналым
қаражаттарының төлем мобильділігі әрдайым теріс
бағаланбайтығын да ескерген жөн . Есеп айрысу шотында қаражаттар қалдығының аздаған сомасының
бар болуы әлі де болса кәсіпорының төлем
қаблеттігін көрсетеді .
Кәсіпорының материялдық айналым қаражаттары
есепті жылы 63,08 пайызға өсті жіне ол жылы
аяғында 208621,298 мың теңгені құрайды .
Олардың үлесі 21,94 пункте азайғанымен оның
көлемі әлі де болса өте жоғары 63,08 пайызға болып отыр . Бұл жағдай , материялды айналым
қаражатарының құрамынды сұранысты жоқ немесе
шектеулі сұранысқа ие болатын және сол есепен
өтімділігі төмен болып табылатын басы артық
және қалып қойған материялдық құндылықтар ,
дайын өнімдер , нормадан тыс шикізат
қорлары , материялдар , аяқталмаған өндірістер жоқпа , соны анықтау үшін олардың құрамы мен құрамына тереңдетілген талдау жүргізуді қажет етеді .
Есепті жылы дебиторлық борышта әжептәуір
өскен . Егер оның жыл басына 54833,306 мың теңгені құраса , жыл аяғында ол — 75878,810
мың теңгені құрайды немесе 38,4 пайызға өскен ,
алайда ағымдағы активтер құрамындағы оның
үлесі 1,69 пунктке азаяды .
« Ақсай » НБК ЖШС – нің авансталған
капиталдың ( жалпы активтер ) табыстылық
деңгейі
№ |
Көрсеткіштер |
өткен жыл |
Есепті жыл |
Ауытқу (+;-) |
А |
Б |
1 |
2 |
3 |
1 |
Таза табыс мың тг |
55079,2 |
75886,9 |
+ 20807,7 |
2 |
Жалпы активтер (авансталған , жиытық капитал = баланс валютасы ) |
572004,7 |
842347,5 |
+ 270342,8 |
3 |
Жалпы активтердің табыстылық деңгейі (авансталған капитал %) |
9,63 |
9,01 |
— 0,62 |
Жалпы активткрдің табыстылық деңгейі
авансталған капитал , өткен жылмен салыстырғанда
— 0,62 пунктке азайған және 9,1 пайызға құрайды .
Осы талданып отырған көрсеткіш бойнша алынған
ауытқуды -0,62 анықтау үшін , өткен жылға табыс
және есепті жылғы жалпы активтер бойынша
активтердің қосымша табыстылық коэффицентің
есептейміз 55079,2 : 842347,5 * 100 , бұл бізде 6,54 пайызды құрайды . Одан өткен жылғы табыстылық
коэффиценттің алып тастау арқылы , жалпы активтер
өзгерісінің ықпал ету мөлшерін анықтаймыз . Бұл
фактордың талданып отырған көрсеткішке кері
әсері 3,09 пунктті 6,54 — 9,63 құрайды . Таза табыстың
20807,7 мың тг өсуі , зерттеліп отырған көрсеткішті —
2,47 пунктке өсірді 9,01 – 6,54.
Бұл екі фактордың жиынтық әсері ,
өткен жылғы мәнмен салыстырғанда жалпы
активтердің табыстылық деңгейінің оң нәтижелі
ауытқуын беріп отыр — 3,09+2,47* — 0,
- « Ақсай » НБК ЖШС — нің 2004 -2005 жылдар
арасындағы еңбекақы қорына талдау жасау
№ |
Көрсеткіштер |
2004 жыл |
2005 жыл |
Ауытқу |
|||
Барлығы |
Соның ішінде әйелдер |
Барлығы |
Соның ішінде әйелдер |
Барлығы +\- |
Соның ішінде әйелдер + |
||
1 |
Барлығы |
203326,2 |
91207,7 |
240946 |
108444 |
+37619,8 |
+17236,3 |
2 |
Барлық деңгейдің жетекшілері |
16320 |
9800,4 |
20359,8 |
11629,9 |
+4039,8 |
+1829,5 |
3 |
Жоғары деңгейдегі кәсіпқой мамандар |
4152 |
1970 |
4915,3 |
2336,8 |
+763,3 |
+366,8 |
4 |
Орта деңгейдегі кәсіпқой мамандар |
21024 |
13956,4 |
24889,7 |
16552,3 |
+3865,7 |
+2595,9 |
5 |
Есеп құжаттарды рәсімдеу және мәліметтерді дайындаумен айналысатын қызметкерлер |
900 |
900 |
1060,2 |
1071 |
160,2 |
+171 |
6 |
Сауда , көмекші қызмет түрлері |
7890,5 |
7890,5 |
9300,5 |
9390 |
+1410 |
+1500 |
7 |
Кәсіпқой жұмескерлерді тасмалдау құрлысшылар |
7456201 |
36415,2 |
87897,1 |
43338,8 |
+13335 |
+6923,6 |
8 |
Операторлар , слесарь- жинақтаушылар, гараж |
52644 |
— |
62067,7 |
— |
+9423,7 |
— |
9 |
Кәсіпқой емес жұмысшылар, күзет |
25833,6 |
20275,2 |
30435,6 |
24125,2 |
+4622 |
+3850 |
2004 жылы еңбекақы қоры барлығы 203826,2 мың тг құраса
2005 жылы 240946 мың тг өсті , 18,5 өскен .Сонымен қатар әйелдерге тиесілі еңбекақы қоры да 1829,5 тг өскен . Еңбекақы
қорының өсуі табыс мөлшерінің өскеннің білдіреді .
- КО ЖАЛПЫ ҚҰРЛЫМЫ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ааааА
|
« АҚСАЙ » НБК ЖШС – НІҢ БАСҚАРУ ҮЙЫМДЫҚ ҚҰРЛЫМЫ
4.”Меркі ірімшік зауытының”басқару -әкімшілік ұйымдастыру құрылымы.
|
|
|
|
Сурет 2
« Ақсай » НБК ЖШС – нің ағымдағы активтерінің
айналымдық көрсеткіштерінің динамикасы
|
Көрсеткіштер |
өткен жыл |
Есеп беру жылы |
Ауытқу +\- |
1 |
өнімді сатудан түскен табыс , мың тг |
1968805,2 |
2271375,9 |
+ 302570,7 |
2 |
Кезеңдегі ағымдағы активтердің орташа шамасы ,мың тг |
328097,9 |
392937,9 |
+ 64840 |
3 |
Ағымдағы активтердің айналымдылық коэффиценті |
6 |
5,8 |
— 0,2 |
4 |
Ағымдағы активтердің бір айналымніңғ күнмен есептелген ұзақтығы |
60 |
62 |
+ 2 |
5 |
Айналым қаражаттың бекіту коэффиценті |
0,16 |
0,17 |
0,01 |
Кестеден ағымдағы активтердің бір жылда
айналым жылдамдығының 6 – дан 5,8 есеге
дейін қысқарғаны көрінеді , нәтижесінде бір
айналымның ұзақтығы 2 күнге артқан , бұл
кәсіпорының қаржы жағдайының нашарлағаның
куәландырыды . Осының салдарынан кәсіпорынға
былтырғы жыл деңгейінде өндірістік коммерциялық
қызметін жалғастыру үшін қосымша қаражат
жұмылдыру қажеттігі туындайды . Айналымға
қосымша жұмылдырылған қаражатты есептеу
мына формуламен жүргізіледі :
Мұнда : — есеп беру жылынджағы сатудан түскен
табыс ( ақша );
- қосымша жұмылдырған ағымдығы активтер;
- есеп беру және өткен жылдағы сәйкес
айналым кезеңі ;
Біздің кәспорынның мәліметтері бойынша айналымдағы қосымша жұмылдырылған қаражат
мөлшері 12 618 мың тг құрады :
Осылайша , бір айналымның 2 күнге баяулау
айналымға 12 618 мың тг қосымша қаражат
жұмылдыруды қажет етеді . Ал есеп беру жылында
ағымдағы активтердің айналымдылығы 5,8 рет
құрады , демек , жыл бойы қосымша жұмылдырылған
қаражат 73184 мың тг болды .
Ағымдағы активтерді пайдалану тиімділігінің
төмендегенің олардың бекіту коэффиценті де
куәландырады . Сонымен , егер өһткен жылы өнім
бірлігіне ағымдағы активтердің 16 тыйыны келсе ,
есеп беру жылында бұл көрсеткіш 1 тыйынға артты ,
ал барлық сатылған өнімге айналым қаражатының үстеме шығыны 22 714 мың тг құрады .
- « Ақсай » НБК ЖШС – нің өнім өткізуді
талдау
№ |
Көрсеткіштер |
Тоқаш өнімдері |
Бәліш өнімдері |
Кондитерлік өнімдері |
Қытырлақ өнімдері |
1 |
1 — айдағы сатылған өнім көлемі |
13,14 |
199,75 |
87,99 |
14,20 |
2 |
1 – күнде орташа сату көлемі |
0,469 |
7,134 |
3,143 |
0,507 |
3 |
Жоспар бойынша орташа тәуліктік өткізу |
0,425 |
5,384 |
3,061 |
0,425 |
4 |
2004 жыл бойынша орташа сату көлемі |
0,369 |
5,284 |
2,918 |
0,338 |
5 |
Өсу қарқыны ( нақты ) |
127 % |
135 % |
108 % |
131 % |
6 |
Өсу қарқыны ( жоспар ) |
110 % |
132 % |
103 % |
119 % |
Бұл кестеде біз талдап отырған кәсіпорының
барлық өнім түрлері бойынша 1 — айда , 1 — күнде
және 1 — жылда орташа есеппен неше өткізілгенін
байқаймыз . 1- айда бәліш өнімдерге қарағанда көп
өндіріледі , ол 199,75 пайызды құрап , 1 — күнде орташа сату көлемі 7,134 пайызға жеткен . Бәліш өнімдерінің өсу қарқыны жоспарлаған бойынша нақты өсу қарқыны 3
пайызға көбейген . Ол дегеніміз бәліш өнімдеріне деген сұраныс жоғары болғандықтан , көп өндіреді деп үғынуымыэ керек .
- « Ақсай » НБК ЖШС — нің өнім түрлері бойынша
рентабельділікті талдау
№ |
Өнім түрлері |
2004 жыл |
|||
Саны , кг |
Өткізу көлемі , мың тг |
Өнімнің өзіндік құны, мың тг |
Өнім рентабельділігі % |
||
1 |
Пряниктер |
25356 |
788040 |
777940 |
1,3 |
2 |
Торттар |
5832 |
238320 |
232220 |
2,6 |
Жалпы комбинатта бірнеше өнім түрлерін
өндіреді , соның ішінде торт пен пряниктер
тоқталып өтсек , олардың бір жылда өткізу
көлемін , өнімнің өзіндік құның пайдалана
отырып , өнім рентабельділігін табамыз .
Ол біздің мысалымызда пряник өнімі бойынша
1,3 пайызды құраса , торт өнімі 2,6 — пайызды
құрайды .
- « Ақсай » НБК ЖЗШС – нің шығындарын
талдау
№ |
Көрсеткіштер |
2004 |
2005 |
Ауытқуы +\- |
1 |
Материялдық шығындар |
128032671 |
144678048 |
+ 16645377 |
|
Соның ішінде : өндірістік + материялдар |
106176028 |
119978911 |
+ 13802883 |
|
Дайын өнім , тауар |
21856643 |
24699137 |
+ 2842494 |
|
Материялдар , тауарлар сатып алуға , қызмет көрсетуге кеткен шығындар |
1467251488 |
1496526916 |
+29275428 |
2 |
Соның ішінде шикізат пен материалдар , жартылай фабрикаттар |
1069037685 |
1208012584 |
+138974899 |
|
Өткізуден кейінгі тауарлар кеткен шығындар |
168356165 |
190242,466 |
+21886301 |
|
Жанармай |
26414,332 |
29848,195 |
+3433863 |
|
Электрэнергия , жылу энергия |
38141,958 |
43,100412 |
+4958454 |
|
Тасмалдау шығындары |
10620,496 |
10758562 |
+138066 |
|
Байланыс шығындары |
6738273 |
6738273 |
0 |
|
Аудиторлық қызмет шығындары |
191,152 |
191152 |
0 |
|
Жарнамаға кеткен шығындары |
6020816 |
6020816 |
0 |
|
Маркетинк бойынша шығындар |
1614456 |
1614456 |
0 |
|
Аяқталмаған өндіріс |
— |
— |
— |
Біз бұл мәліметтерге сүйеніп , 2004-2005 жылдар арасында шығындар көлемін көбейгенің немесе азайғаның көреміз. Біздің талдауымызға материалдық шығындар
16645377 тг артқан . Оның себебі , осы жылдары КО
табысы біршама өскен. Соған байланысты өнім өндіруге
кеткен шығындар да көбейген .Сонымен қатар жанармай ,
электр энергия шығындары да біршама артқан .
Қортынды
Жалпы , қазіргі уақытта болып жатқан
нарықтық қатнастар кәсіпорындардың шаруашлықты
жүргізумен субьект ретінде құық жағдайларын
едәуір нығайтып , олардың көптеген өндірістік
және қаржылық мәселелер өз бетінше шешуіне мол мүмкіншілік ашты .
Кәсіпорында бұрынғыдай жоғарығы жоқтың жол
Ітеумен емес , контрагентерді жабдықтаушы , сатып алушы , мердігер , банк және т . б . қазіргі кезде
өз қалауы бойынша алады . Олардың өздеріне іскер серіктерді қаншалықты дәл және қатесіз таңдаумен
нарықтық қатнастар негізінде мүмкіндігіне тез және
дұрыс бағдар беру , оны ұстауына қарай жұмыстарының
тиімділігі әр түрлі болады .
Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршендігінің
кепілі мен жай — күйінің орнықтылығының негізгі оның
қаржы тұрақтылығы болып табылады . Ол ақша қаражатын
еркін орын алмастыра отырып қолданып , тиімді
пайдалану жолымен өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз
процесін қамтамасыз ете алатын өзінің қаржы , ресурстары жағдайын көрсетеді .
ҚР нарығында « Ақсай » нан ЖШС – нің
бөлішке өнімдері , кондитерлік өнімдер шығаруда
мамандандырылған қызмет көрсетуде . Бұл үшін
кәсіпорынның сапалы өнімдерін нарық жағдайының
маңызды факторы ретінде нарық сегментінің
кеңеюіне , кәсіпорынның гүлдеүіне , пайданың
өсуін қамтамасыз етіп отыр . Өнім дайындаудағы
сапаның соңғы бағасы
« МЕРКІ ІРІМШІК ЗАУЫТЫ » ЖШС — НІҢ
БАСҚАРУ ҰЙЫМДЫҚ ҚҰРЛЫМЫ
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|