[:kz]
Алматы облысы, Қарғалы аулында туып-өскен 50 жастағы Андрей Батанов — Youtube платформасында Дед из Фабричного деп аталатын каналдың авторы. Шығыс тағамдарын, соның ішінде әсіресе қазақ дәмдерін жасап, процесспен оқырмандарымен бөлісетін Андрей өміріне қазақтардың ықпалы үлкен болғанын айтады. Қарғалылық Андрей Владиславовичпен хоббиі жайлы өз аузынан сұрап білдік.
Каналдың «Дед из Фабричного» деген атауын Андрейдің жұбайы ұсынған. Айтуларынша, отбасы бұрын Фабричный деп аталған қазіргі Қарғалы ауылында туып өскен. Балаларды оқыту мақсатында қалаға біраз уақытқа шығып, қала жақпаған соң ауылға қайта оралған.
«Мен күзет қызметінде жұмыс істеймін, жұмысым осы саламен байланысты болды, маманға дейін көтерілдім. Осы уақытқа дейін көше сыпырушы да, күзетші де болып істедім. Онда тұрған ештеңе жоқ, одан ұялмаймын.
Каналдың атын жұбайым ұсынды. Өзім осы жердің тумасы болғандықтан, маған көбісі ата болуға жассың ғой деп айтып жатады, бірақ менің шынымен де немерелерім бар, ата болмай кіммін?!», — дейді ол.
Айтуынша, арнайы аспаздық мамандығы жоқ. Қай уақыттан бері тамақ істеп келе жатқанын да нақты білмейді.
«Анамның айтуы бойынша жеті жасымда алғаш рет тәтті пісірдім. Бірақ менің есімде қалмапты. Шекара әскерінде болған уақытта алғаш рет тамақ пісіруді бастағаным анық. Сонда жүргенде үш апта бойы аспасшымыз болмады. Бізден кім тамақ жасайды деп сұрағанда, мен өз еркіммен сұрандым. Қасымдағылардың бәрінің көңілінен шығып жүрді. Кейін аспаз келгенде, бәрі менің қалуымды өтініп, жібергілері келмеді. Бұл Памирда әскери қызметте жүрген кез болатын. Теңіз деңгейінен 4200 метр биіктікте, 45 пайыз оттегі жетіспеушілігін сезінесің. Теңізден қорқатындықтан, әуе-десанттық әскерге барғым келмеді, парашюттен секіруге жүрексінетінмін. Қызметім көңілімнен толық шықты деуге болды. 28 мамыр шекарашылар күні, бұл қазақстандық емес, советтік кезең бойынша мейрам боп саналған. Осы сәтті пайдаланып, шекарашыларды шын жүректен құттықтағым келеді, — дейді Андрей, жастық шағын еске ала.
Андрейдің екі хоббиі бар: бірі — аң аулау, екіншісі — тамақ жасау.
«Достарыма, отбасыма тамақ әзірлеп бергенді ұнатамын. Осы арқылы менің еңбегімнің пайдасын тигізіп, олардың рахат алғанын сезінген ұнайды», — дейді ол.
Айтуынша, осылай тамақ әзірлеуді видеоға түсіріп жүргеніне бір жарым жылдай уақыт болған.
«Жалпы апта сайын демалыс күндері тамақ әзірлеп беретінмін. Ал енді жүйелі түрде тамақ дайындап жүргеніме он жылдан асты. Тағамдарды арнайы рецепсіз жасаймын, қолыма ет түссе, әртүрлі идея келеді де, құлшыныспен дайындай беремін. Көбісі тамақ жасағанда рецепті, заттардың мөлшерін сұрап жатады, ал мен оны есептемеймін, дәміне қарай қоса беремін. Нақты айта алатыным: қамыр дайындауда бір жұмыртқаға екі жүз грамм ұн, шым-шым тұз қосамын»,- дейді ол.
Каналдың пайда болу идеясына Андрейдің қызы себеп болған.
«Youtube платформасы арқылы қызым азын-аулақ табыс табады. Видео түсіруге себеп болған қызым болды, алғаш рет отбасылық видеоны жіберуімді сұрады, «осыдан бірдеңе істеп көрейік» деді, осылайша ақырындап түсіре бастадық. Кәсіби түрде видео түсірумен айналыспадық, оқырмандарың көбі сұрап жатады, бұл жазылушыларымызды құрметтемейміз деген сөз емес. Жұбайым екеуміз «динозавр» сияқтымыз, техниканың тілін білмейміз. Видеоның дыбысын түзеп, басқа да кемшіліктерді өңдеу мен түзеу жағын қызым жасап береді», — дейді Андрей.
Оның сөзінше, видеоларын көретіндердің қатарында Қазақстан, Ресей, Америка, Германиядан көрермендер бар.
«Ресейліктерден, мұсылман бауырларымнан сұрақтар көп түсіп жатады, қызығушылық танытады. Негативті комментарийлер де болады, сол кезде мені жазылушыларым қолдайды.
Ал каналда көбіне ет тағамдарын жасаймыз: шашлык, қуырдақ әзірлеймін. Ішек-қарынды да ұнатамыз, көбі жақтырмай жатса да, біз үшін өте дәмді тағам. Қазақтың дәстүрлі тағамдарынан бөлек, өзбек, дүнген, қырғыз тағамдарын, яғни шығыс астарын дайындаймын. Соңғы уақытта дайындаған тағамым балықтан жасалды, оған нақты атау да таппадым, бірақ немереме қатты ұнады», — дейді ол.
Андрей тамақты еттің түріне қарап дайындайтынын айтады. Еттің жұмсақ жері немесе керісінше қайнатуға ыңғайлы бөліктеріне мән беріп дайындайды. Маринадтауға ыңғайлы бөлшегі болса, кәуап пісіруді ұнатады. Ал қазақтың ұлттық тағамдарынан бесбармақ пен қазыны ерекше сүйеді.
«Бесбармақ қатты ұнайды, нағыз қазақтың бесбармағы қандай болатынын білмеймін, бірақ достарым маған осы тағамнан дәм таттырғаннан соң, мен де оны өзімше жасап жүрдім. Басбармақ дегенге қарағанда, ет асу деп айтқан дұрыс болатын шығар. Ет асу дегенді жақындарым «достық» деп түсіндірді. Бір жолы таныстарым ет асқанда ішінде үш түрлі ет: қой, жылқы, сиыр ет салыпты. Сорпаның дәмі тіл үйіреді, сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес. Қазір өзім ет асып, істеп көріп жүрмін, кейде тауық, қораз еттерін де салып, тәжірибе жасап жүрмін. Бірақ қазы біз үшін бөлек әлем. Қазыны қатты жақсы көреміз», — дейді ол.
Айтуынша, ендігі дайындайтын ұлттық тағамы — Наурыз көже болмақ.
«Былтыр достарым Наурыз көжеге шақырды. Осы жылы да бару жоспарда бар еді, алайда карантин салдарынан ойымыз жүзеге аспады. Алдағы уақытта Наурыз көжені жасап көремін деп жоспарлап отырмын. Әр елді мекеннің, өңірдің, үй иесінің көжесі әртүрлі болады екен. Бізге Шиен жақтың көжесі ұнаған болатын. Сол жерде жасап көреміз деп барлық дәмді дайындап қойып едік, елдегі жағдайға байланысты бара алмадық. Каналымда Наурыз көжені өз ерекшелігіммен жасап көремін деп отырмын», — дейді Андрей.
Андрей тамағы жөнді шықпай қалатын кездері мүлдем болмағанын айтады.
«Шынымды айтсам ешқашан ондай жағдай болмапты. Кейде тағамның тұзы аз болып қалады, жұбайым маған тұзын мөлшерлеуіме көмектесуі мүмкін. Осы уақытқа дейін не тамақ істесем де жақсы шықты», — дейді ол.
Андрей Батанов қазақтардың қонақжайлығына бас иетінін, оны қатты құрметтейтінін жеткізді. Әр кез дәстүрдің ерекшеліктеріне таңданып, тамсанып отырады, тіпті кейде өзін қазақ деп есептейтінін де жасырмайды.
«Мен аң аулап үйге қайтып бара жатқан уақытта жауын астында қалып, бір ер адамның киіз үйіне кіріп жауын басылғанша үстімді кептірдім. Қазақтар кеңпейілді, қонақжай халық екенін білетінмін, бірақ осы жолы үйіне кіргізіп, маған жақсылық жасап, қымыз беріп, қонақжайлығын танытқан ерекше жанмен таныстым. Қазір ол маған жекжат, есімі — Ермек. Сол күні мен қазақ тілін түсінбейді деп, құрмет көрсетіп сөйлей алмаса да, орыс тілінде сөйлеуге тырысқандары маған қатты әсер етті, оларға қазақша кішкене түсінетінімді айттым. Келесі рет тауға қонақжайлығы үшін алғыс айтып қарбыз, азық-түлігімді апарып, Ермекке бардым. Осылай араласып кеттік, ол мені жекжат деп атады. Бұл сөздің мағынасын «өзің бауыр деп есептейтін адам» екенін білгенде таңғалып, іштей риза болдым», — деп еске түсіреді ол.
«Одан бөлек, Бағашар деген көршім болды. Үй салып біткен соң үйіне қонаққа шақырмай ұзақ жүрді. Соған тиіспекші боп әйеліме дастархан дайындатып, оны өз үйіме шақырдым. Осы арқылы оған қонаққа шақыруын тұспалмен жеткізбекші едім. Сөйтсем, кіре сала көршім «Мәссаған, Андрей, сен дәстүрді қазақтардан артық сақтайды екенсің ғой!» деді. Мен бұнысын түсінбей қалсам керек. Ертесінде білдім: қазақтар біреу үй салып, ол қоныс тойына шақырғанша, өзіне қонақ етіп шақырады екен. Мұны да естіп, іштей қуанып қалдым», — дейді Андрей.
Аспазшы етті қатты жақсы көретінін және бұл істе етті сақтау мен оны пайдалануда қазақтардан асқан артық адам жоқ екенін мойындайтынын да жеткізді.
[:]
