ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті
«Қолданбалы информатика » кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: «ЭЕМ регистрлары»
Тексерген аға оқытушы: Батырхан С.К.
Орындаған: Малдыбаева Л.Т.
Алматы 2008-жыл
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
ІІ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 ЭЕМ-нің негізгі бөліктері…………………………………………………7
2.2 Іштей орналастырылған ЭЕМ-дер……………………………………8
2.3 Дербес ЭЕМ-дер……………………………………………………………….9
2.4 Мектеп ЭЕМ-інің жұмысы кезіндегі информация
ағымдары…………………………………………………………………………10
2.5 ЭЕМ-де информацияны өңдеу…………………………………………11
ІІІ ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
3.1 ЭЕМ – есептеуіш машина………………………………………………….12
3.2 Жуықтап есептеулер…………………………………………………………13
3.3 Функция түбірін кесіндіні қақ бөлу әдісімен есептеу…….13-14
3.4 Трапециялар әдісімен интегралды жуықтап есептеу…………..14
3.5 Монте-Карло әдісі………………………………………………………..14-15
ҚОРЫТЫНДЫ…………………………………………………………………………………….16
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ……………………………………..17
Кіріспе
Есептеуіш техниканың қысқаша тарихы
Ерте кезден бастап-ақ адам баласы есептеулерді оңайлату үшін өзіне көмекші әр түрлі құрылғыларды құрастырған. Біздің эрамызға дейінгі V ғасырдың өзінде-ақ гректер мен мысырлықтар абакты – орыс есеп шотына ұқсас құрылғыларды пайдаланған.
XVII ғ. 40-жылдарында адамзат тарихындағы ең ірі ғалымдардың бірі – математик, физик, философ және дін зерттеушісі Блез Паскаль сандарды қосатын механикалық құрылғыны ойлап тауып, жасап шығарды.
Сандарды қосып қана қоймай, оларды көбейте алатын механикалық құрылғыны XVII ғ. Аяғында екінші бір ұлы математик және философ Готфрид Вильгельм Лейбниц ойлап шығарды. Лейбництің еңбектерінде сөздермен және басқа ұғымдармен амалдар орындай алатын механикалық құрылғы туралы да сөз болған.
Есептеулерге арналған құрылғылармен қатар, берілген программа бойынша автоматты түрде жұмыс істейтін механизмдер де (музыкалық автоматтар, шарманкалыр т.с.с) дамыды.
Есептеуіш техника саласындағы маңызды прогресс Чарльз Беббидждің (XIX ғ. ортасы) есімімен байланысты. Лейнбицтің механикалық арифметикалық машинасы идеясын программамен басқару идеясымен біріктіре тырып, Беббидждің өзі аналитикалық деп атаған машинаның жобасын жасап шығарды. Бұл жоба іске асырылған жоқ, алайда өзінің мүмкіндіктері бойынша, Беббидждің машинасы алғашқы ЭЕМ-нен кем түспейтін: онда 50 ондық таңбадан тұратын 1000 санды сақтайтын зерде жасалған; арифметикалық амалдар Жаккардтық перфокарталарға жазылған программаға сәйкес орындалатын. Программада арифметикалық амалдардың бір тобын автоматты түрде қайталау, сонымен қатар амалдар тобын қайсыбір шарт сақталғанда ғана орындау мүмкін болатын. Беббидж машинасына байланысты программалаушы мамндығы пайда болды. Дүние жүзінің алғашқы программалаушысы ақын Дж Байронның қызы Ада Лавлейс болды. Ада Лавлейс жазған программалар қайсыбір сандық функциялардың мәндерін есептеуге арналды.
XX ғ. 30-жылдарының аяғында американдықтар Дж Атанасов (шыққан тегі болгар) пен К. Берри ЭЕМ жасап шығарды, онда электронды зерде және қосу мен азайтуға арналған электронды құрылғы, оларға қоса біраз механикалық бөліктер болды. Бұл машина әлде де болса әмбебеп емес еді, алайда оның пайдалану салалары механикалық арифмометрмен салыстырғанда әлдеқайда кең болды. 1942 ж. Атанасов – Берри ЭЕМ –нің жетілдірілген моделін жасады, ол ең алдымен сызықтық теңдеулер жүйесін (30-ға дейін белгісізі бар 30 теңдеуден тұратын) шешуге арналды.
40-жылдардың аяғына дейін бұлардан қуаттырақ және жетілдірілген біраз басқаша машиналар жасалды. 1946 ж. Үш американдық ғалымның – Дж. Фон Нейман, Г.Голдстайн, А.Бернстың – ғылыми мақаласында әмбебеп ЭЕМ құрастырудың негізгі принциптері баяндалған, онда өңделетін мәліметтерді сақтауға және есептеу программасын сақтауға ортақ бір ғана зерде пайдаланылатын. Осы принциптер іске асырған алғашқы машина – EDSAC ЭЕМ – 1949 ж. Англиядағы Кембридж университетінде М.В.Уилкстың басқаруымен жасалды. Бір жылдан соң АҚШ-та әмбебеп EDVAC ЭЕМ жасалды.
Біздің еліміздегі есептеуіш техниканың негізін қалаушы Сергей Алексеевич Лебедев болды. Оның басқаруымен алғашқы отандық ЭЕМ-дер жасалды: 1951ж. Киевте – МЭСМ (Малая Электронная Счетная Машина) және 1952 ж. Москвада – БЭСМ (Быстродействующая Электронная Счетная Машина). БЭСМ-мен бір уақытты дерлік М-2 және «Стрела» ЭЕМ-дері жасалды.
50-жылдардың ортасынан бастап есептеуіш техниканың күрт дамуы басталды. Қазір дүние жүзінде 50 миллионнан астам дербес компьютерлер, ондаған миллион басқа құралдарға іштей орналастырылған, ойынға арналған, үй тұрмысындағы компьютерлер жұмыс істейді. Қоғамның даму деңгейі энергияны меңгеру шамасымен: жұмыс істейтін бір адамға келетін ЭЕМ саны мен оның жұмыс өнімділігі, дүние жүзілік байланыс желілеріне қосылу мүмкіндігі және т.б. анықтала бастады.
Жалпы ЭЕМ-нің дамуы бірнеше кезеңнен тұрады. Ол кезеңдер шартты түрде алынған.
50-60 жылдар 1-ші даму кезеңі.Бұл уақытта ЭЕМ радиодетальдардан, вакуумдық шамдардан жасалған оперативті жады ретінде сынақтық бағаналарда, электронды сәулелік түтікшелерде және т.б. элементтер қолданылған.
60-70 жылдар 2-ші даму кезеңі. ЭЕМ жартылай өткізгішті диод, транзистор, трансформаторлар т.б. эллементтерден жасалады.
80 жылдар 3-ші даму кезеңі. ЭЕМ үлкен және өте үлкен интегралды микропроцессорлардың схемаларында қолданылған.
90 жылдар 4-ші даму кезеңі. ЭЕМ көптеген білімді өңдейтін эфективті жүйелермен микропроцессорлармен бірге
90-шы жылдан ары қарай 5-ші даму кезеңі.Микропроцессордың архитектурасы паралельді түрде ұйымдастыруы, конвейрлік технологиялардың дамуы.
XXI ғасырдың басында есептеу машиналары «адамсыз» жұмыс атқара алатын өндіріс технологиясын жасау мүмкіндіктерін берді. Мыслы:
- «болашақтың» фабрикаларында қолмен істемейтін жұмыстардың бәрін роботтар орындайды;
- адамдарға ақпаратты жинау, дайындау және өңдеу жұмыстарын оңайлату;
- жобалау және ғылыми зерттеу жұмыстарын жылдам жүргізуге мүмкіндік береді;
- оқу, жазу, есептеу, сурет салу және ақпарат өңдеу жолдарын меңгеру.
ЭЕМ-ді жұмыста тиімді пайдалану белгілі бір мәдениет иесі болуды талап етеді, яғни ол мәдениеттің белгісі болып саналады. Ол үшін ЭЕМ-нің негізгі мүмкіндіктерін жақсы білу керек, олар:
- мәселелерді айқын түрде қоя білу, оларды шешудің жоспарын жасау және ЭЕМ-ге түсінікті түрде жазу;
- есеп шығаруға керекті мәліметтерді айқындау мен алынған нәтижелерді талдау тәсілдерін, әр бір адамның жетік меңгеруі болып табылады.
Мұндай мәдениеттілікті игеру логика мен информатика заңдарын білуге барып тіреледі.
ІІ Теориялық бөлім
2.1 ЭЕМ-нің негізгі бөліктері
ЭЕМ – информация өңдеуге арналған әмбебеп машина. Сондықтан, егер біз қандай да болмасын жағдай жөнінде бірдеңе білгіміз келсе (информация алғымыз келсе), онда осы жағдайды ЭЕМ-де модельдеуге тырысамыз да, қажетті информацияны нақтылы жағдайды талдау арқылы емес, информациялық модельді талдау арқылы аламыз.
Кез-келген ЭЕМ-құрамына процессор ,зерде,информацияны енгізу және шығару құрылғылары кіреді.
Процессор тікелей информацияны өңдеумен айналысады – бұл, былайша айтқанда, ЭЕМ-нің «миы». Процессордың негізгі сипаттамалары — әрекет тездік (бір секундта орындалатын амалдар саны) және разрядтылық. Разрядтылық бір амал орындалғанда процессордың өңдейтін информация көлемін сипаттайды: 8-рарядты процессор бір амал орындағанда 8 бит (байт) информация өңдейді.
ЭЕМ-нің оперативті зердесінде (ОЗҚ) өңделетін информация, оның өңдеу программасы, аралық мәндер және жұмыс нәтижелері екілік түрде сақталады. Оперативті зердеден басқа ЭЕМ-де тұрақты зерде (ТЗҚ) болуы мүмкін, оның ішіндегісі оны жасайтын зауытта орналастырылады да, одан кейін өзгертілмейді. Зерденің негізгі сипаттамасы- оның көлемі (есте сакталатын информацияның мөлшері).
Енгізу және шығару құрылғылары ЭЕМ зердесіне информация енгізуді және оны сыртқы шығаруды, яғни сыртқы дүниемен информация алмасуды қамтамасыз етеді. Мектеп ЭЕМ-дері үшін мұндай құрылғылардын ең маңыздысы- монитор немесе экран. Экрандағы бейне және желе нүктелерден құралады. Бұл нүктелердің саны неғұрлым көп болса, экрандағы бейненін сапасы соғұрлым жоғары болады. Бейнені есте сақтау үшін арнайы зерде-бейне зердесі қолданылады.
2.2 Іштей орналастырылған ЭЕМ-дер
ЭЕМ әртүрлі өнеркәсіптік, ғылыми, әскери, тұрмыстық құралдарға іштей орналастырылып, осы құралдарды автоматты басқаруды іске асыруы мүмкін. Мысалы, жеңіл автомобильдің от алу жүйесіне іштей орналастырылған ЭЕМ двигательдін айналу санына, суытатын сұйықтын температурасына, “газ”педальінің жағдайына және бірқатар басқа параметірлерге байланысты двигатель целиндріндегі жанармай қоспасы тұтаудың ең тиімді уақытын тұрақты түрде анықтап отырады. Бұл ЭЕМ үшін информацианы енгізу құрылғысы болып табылатындар- двигтельдің айналу санын анықтағыш, температура өлшегіш және басқалар,ал шығарылатын информация от алуды басқаратын блокқа келіп түседі. ЭЕМ зердесінде от алудың тиімді уақытын таңдаудағы процессор жұмысының программасы, датчиктерден алынған ағымдағы информация, сонымен қатар процессордың программамен жұмыс істеу аралық нәтижелері сақталады.
2.3 Дербес ЭЕМ-дер
Дербес ЭЕМ адаммен диалог жасап жұмыс істеуге арналған. Мұндай ЭЕМ-нің енгізу және шығару құрылғылары адам мен ЭЕМ-нің арасындағы информация алмасудың ыңғайлы түрін қамтамасыз етеді. Ондай құрылғылар — клавиатура;тышқан ;монитор (немесе экран):басу құрылғысы (немесе принтер);сыртқы зерде.
Клавиатура информацияны адамнан ЭЕМ-ге беруге арналған және ол кадімгі басу машинкасының клавиатурасына ұқсайды.
Тышқан да информацияны адамнан ЭЕМ-ге беруге арналған.Тышқан – кішкене қорапша, оны адам үстел үстінде қозғалта алады және ол осындай қозғалыс кезінде ЭЕМ-ге сигналдар жібереді. Осындай құрылғыны пайдаланып, мысалы, ЭЕМ-ге суреттерді енгізуге болады – сол үшін суретті үстелге қойып, оны «тышқанмен » айналып шығу жеткілікті.
Монитор информацияны (текстер мен бейнелерді) ЭЕМ-нен адамға беруге арналған. Басқаша айтқанда, монитор – кәдімгі телевизор, тек ондағы бейнені ЭЕМ салады.
Бас құрылғысы информацияның ЭЕМ-нен адамға қағазға басылған текстер мен бейнелер түрінде беруге арналған.
Магниттік дискілердегі сыртқы зерде информацияның үлкен көлемін сақтауға және қайта шығаруға арналған. Сыртқы зерде, сонымен қатар, информацияны ЭЕМ өшіп тұрған кездері сақтауға мүмкіндік береді. Магниттік дискілердегі сыртқы зерде кәдімгі магнитофондағы сияқты принциптерге негізделген, тек айырмашылығы таспалы касетаның орнына информация тасымалдаушы ретінде магниттік дискілер – магниттік затпен қапталған дөңгелек пластикалар қолданылады. Магниттік дискілердегі сыртқы зерде информацияны ЭЕМ-нен бөлек сақтауға және информацяны бір ЭЕМ-нен екіншісіне тасымалдауға мүмкіндік береді.
Егер дербес ЭЕМ-ді модем арқылы кәдімгі телефон желісіне қосса, онда ол басқа ЭЕМ-дермен информация алмаса алады. Информацияны телефон арқылы бергенде модем электр импульстарының тізбегін әр түрлі томдағы дыбыс сигналдарының тізбегіне айналдырады. Қабылдау кезінде модем кері түрлендіру жасайды.
Бұлар қоса, ЭЕМ-нің құрамында әр түрлі датчиктерден информация алуға арналған және әр түлі манипуляцияларды, робаттарды және басқа орындаушы құрылғыларды басқаруға арналған сигналдарды шығаратын енгізу және шығару құрылғылары болуы мүмкін. Осындай құрылғының мысалы ретінде график салғышты алуға болады, ол ЭЕМ командалары бойынша бейнені қағаз бетіне тушьпен немесе, пластмасса бетіне бояумен салады.
2.4 Мектеп ЭЕМ-інің жұмысы кезіндегі информация ағымдары
Жеке мектеп ЭЕМ-дерімен қоса, оқу есептеуіш техникасының комплекстері де шығарылады. Комплектіде бір оқытушы ЭЕМ-і және онымен қосылған бірнеше оқушылар ЭЕМ-дері болады.
Клавиатура басылған клавиштер туралыинформацияны жүйелік блокқа береді.
Монитордың экранында жүйелік блоктан келген информация бойынша бейне жасалады.
Принтер (басу құрылғысы) жүйелік блоктан берілетін информацияны қағазға басып шығарады. Жүйелік блокқа принтерден оның күйі туралы информация келіп түседі: желіге қосылған ба, қағаз салынған ба және т.б.
Дискжетек (сыртқы есте сақтау құрылғысы немесе сыртқы зерде) информацияны иілгіш магниттік дискіге – дикетке жазу үшін және де онда жазылған информацияны оқу үшін қолданылады.
ЭЕМнің негізгі құрылғылары – процессор мен зерде – жүйелік блоктың құрамында болады. Ол информацияны сақтайды және өңдейді. Мектеп ЭЕМ-інде ол клавиятурамен бір корпуста, клавиштердің астында орналасқан. Жүйелік блокта бос ажыратқыштар бар, олар басқа құрылғыларды, мысалы: «тышқан» немесе модемді іске қосуға мүмкіндік береді.
2.5 ЭЕМ-де информацияны өңдеу
Кез-келген ЭЕМ өте қарапайым командалардың аз мөлшерін орындай алады, мысалы: нөлді бірге алмастыру, бір байтқа сегіз нөлді жазу,екі санды қосу немесе азайту. ЭЕМ қуаттылығының құпиясы оның осындай командаларының ұзын тізбегін тез орындайтындығында және информацияның үлкен көлемін өңдеу мүмкіндігінде.
ЭЕМ информацяның қандай үлесіне, қандай әрекеттерді және қандай ретпен орындауының сипатталуы ЭЕМ-ге арналған программа деп аталады. Бейнелеп айтқанда, программасыз ЭЕМ информацияны өңдеуге ешқандай қабілеті жоқ, тек темір үйіндісі ғана, ол қасиетсіз магнитофон сияқты, одан келер пайда жоқ. Сондықтан программа құру – программалау – ЭЕМ-ді кез-келген түрде қолданудың негізін құрайды.
Белгілі бір ЭЕМ-ді пайдалану ортасы оның құрылымымен емес, оған арнап жасалған программалар жиынтығымен анықталады. Бір ЭЕМ-нің өзі ракетаны басқару жүйесінде де, медициналық аспапта да қолданылуы мүмкін; күні бойы еңбекақыны есептейтін ЭЕМ-мен кешке қарай шахмат ойнауға болады және т.с.с. ЭЕМ-ді бір жұмыстан басқа жұмысқа ауыстырып қосу үшін оның зердесіндегі программаны алмастыру жеткілікті.
ІІІ Тәжірбиелік бөлім
3.1 ЭЕМ – есептеуіш машина
Есептеулер информациямен жүргізілетін ежелгі жұмыстардың бірі. Диқандар, құрылысшылар, теңізде жүзушілер, саудагерлердің барлығына да қандай да болмасын, мысалы, алаңның ауданын табуға, құрылыс блоктарының өлшемдерін анықтауға,теңіз кемелерінің тұрған орнын анықтауға және т.б. есептеулер жүргізуге тура келеді. Ғылыми техниканың дамуына, машиналар мен құрылыстың күрделенуіне қарай есептеу жұмыстарына мұқтаждық арта түседі, есептеулер көлемі одан әрі ұлғая береді. Мысал ретінде ракетаны қажетті орбитаға шығарудың есептеулері бірнеше миллион арифметикалық амалдар орындауды қажет ететінін айтсақ та жеткілікті.
Есептеулерді автоматтандыру мұқтаждығы ЭЕМ-нің – электронды есептеу машиналарының — пайда болуына ең басты себеп болды.
Жиі қолданылып жүрген компьютер деген атаудың өзі де ағылшынның compute — санау, есептеу деген сөзінен шыққан. Есептеулер, ғылыми-техникалық есептемелер – ЭЕМ-нің алғаш рет қолданылған салалары болатын, тек кейінірек ЭЕМ информацияны өңдейтін әмбебап машина ретінде қолданыла бастады.
ЭЕМ-нің есептеу мүмкіндігі көптеген есептерді шығару үшін пайдаланылады: еңбек ақысын және автомобильдің беріктігін есептеуде, ұшақты немесе ракетаны басқаруда, екілікті жазулардың құпиясын ашуда және қыш құмыраларды даярлау кезінде қыш шеберлері не жөнінде әңгіме еткенінің сырын ашуда ЭЕМ-дер пайдаланылды. ЭЕМ-ніңесептеу мүмкіндіктерін пайдалану принциптік тұрғыдан жаңа құралдар мен құрылғылар жасауға мүмкіндік береді, ЭЕМ-сіз оларды жасау мүмкін болмайтын.
3.2 Жуықтап есептеулер
Матеметикадыағы үйреншікті есептеулермен салыстырғанда ЭЕМ-дегі есептеулердің өзіндік ерекшеліктері бар. Мысалы, f(x)=0 теңдеуінің түбірін табу есебін қарастырайық. Алайда көпшілік жағдайларда есептің жауабы формулулурмен есептеле бермейді. Мысалы, cos(x)=x (яғни – f(x)=cos(x)-x функциясының түбірі үшін) теңдеудің түбірі үшін алдыңғыдай қарапайым формула жоқ. Мұндай жағдайда, дәл формулалар қорытып шығармай-ақ, түбірді, мысалы,0,001-ге дейінгі дәлдікпен, жуықтап есептеуге болады. әр түрлі математикалық шамаларды жуықтап есептеудің осындай бірнеше әдістерін, соның ішінде түбірді есептеу әдістерінің біреуін қарастырамыз.
Дәл формулалар жоқ, әрі оларды қорытып шығармастан түбірді есептейтіндігіміз тағы да еске саламыз. Алған жауабымыз дәл емес , жуық болады, бірақ біз бір әдісті әр түрлі теңдеулерді (оның ішінде, математикада әлі дәл шешу әдісі белгісіз теңдеулерді де) шешу үшін қолданамыз.
3.3 Функция түбірін кесіндіні қақ бөлу әдісімен есептеу
f – үзіліссіз функция және f(a)*f(b)≤0 болсын дерлік. Сонда f функциясының [a,b] кесіндісінде міндетті түрде түбірі болады. c=(a+b)/2 кесіндінің ортасын түбірдің жуық мәні ретінде аламыз. Нақты түбірдің с-дан айырмашылығы кесіндінің жартысынан артпайды, яғни (b-a)/2-ден артық емес. Егер мұндай дәлдік бізді қанағаттандырмайтын болса, онда [a,b] кесіндісінен оның бір жартысына ауысуға болады: [a,c]-ға немесе [c,b]-ға, яғни:
егер f(a)*f(c)≤0, онда түбірі [a,c] кесіндісінде;
егер f(c)*f(b) ≤0, онда түбір [c,b] кесіндісінде;
жаңа кесіндінің ұзындығы ескі кесіндінің ұзындығынан екі есе кем болғандықтан, түбірдің жуық мәніретінде жаңа кесіндінің ортасын алсақ, түбір (б-а)/4 дәлдікпен аламыз. Егер бұл дәлдік бізді қанағаттандырмайтын болса, онда жаңа кесіндіні тағыда қақ бөлеміз және т.с.с.
сонымен, біз кесіндіні қақ бөліп, оның бір жартысынан ауыса берсек, алынған жаңа кесінділердің ұзындықтары біртіндеп кеми береді, ал түбір ретінде соңғы кесіндінің ортасы алынады.
3.4 Трапециялар әдісімен интегралды жуықтап есептеу
Функцияның кесіндідегі интегралын жуықтап есептеу үшін [a,b] кесіндісін өзара тең n бөлікке бөлеміз де графигін тізбектен тұратын сынық сызықпен айырбастаймыз.сщнда іздеген ауданымызды сынықтың астындағы аудан түрінде жуықтап есептеуге болады, яғни осыдан алынған кішкентай трапециялардың қосындысы ретінде:
S ≈ S1+S2+S3+…+Sn
Мұндағы бір трапецияның ауданы, мысалы S7–ні f(x7) және f(x8) таңбаларының жарым қосындысын h=(b-a):n биіктігіне көбейтіп есептеуге болады.
3.5 Монте-Карло әдісі
Ауданды жуықтап есептеудің Монте-Карло әдісі деп аталатын тағы бір қызғылықты әдісін қарастырамыз. Қабырғалары жазықтықтың координаттар осьтеріне паралель стандарт квадраттың ішінде орналасқан қандай да бір фигура болсын делік. Квадраттың кез-келген нүктесі фигураның ішінде жататындығын немесе жатпайтындығын тез айқындай аламыз. Сонда ауданы былайша есептеуге болады: квадратқа тегіс бір қабат құм себеміз. Фигура ішіне түсетін құм тастарының саны фигура ауданына пропорцоинал болатыны түсінікті, яғни аудан үлкен болса – құм тастар көбірек: кішірек ауданға — құм тастар азырақ себіледі. Ол үшін кездейсоқ сандар деп аталатындар пайдаланады. Алгоритмдік тілде rnd(a) деп аталатын арнайы стандартты функция бар, оның мәні 0-ден а-ға дейінгі кез-келген кездейсоқ сан. Бұл функция әдетте кездейсоқ сандар датчигі деп аталады.
Функция әрбір шақырған сайын басқа сан шығып тұрады. Егер функцияны қатарынан бірнеше рет шақырса, онда алынған сандар жиыны [0,a] кесіндісінде бірқалыпты орналастырылған болады.
Қорытынды
Қорыта келгенде ЭЕМ – информация өңдеуге арналған әмбебеп машина. Сондықтан, егер біз қандай да болмасын жағдай жөнінде бірдеңе білгіміз келсе (информация алғымыз келсе), онда осы жағдайды ЭЕМ-де модельдеуге тырысамыз да, қажетті информацияны нақтылы жағдайды талдау арқылы емес, информациялық модельді талдау арқылы аламыз.
Ал есептеулер информациямен жүргізілетін ежелгі жұмыстардың бірі. Есептеулерді автоматтандыру мұқтаждығы ЭЕМ-нің – электронды есептеу машиналарының — пайда болуына ең басты себеп болды.
Жиі қолданылып жүрген компьютер деген атаудың өзі де ағылшынның compute — санау, есептеу деген сөзінен шыққан. Есептеулер, ғылыми-техникалық есептемелер – ЭЕМ-нің алғаш рет қолданылған салалары болатын, тек кейінірек ЭЕМ информацияны өңдейтін әмбебап машина ретінде қолданыла бастады.
ЭЕМ-нің есептеу мүмкіндігі көптеген есептерді шығару үшін пайдаланылады: еңбек ақысын және автомобильдің беріктігін есептеуде, ұшақты немесе ракетаны басқаруда ЭЕМ пайдаланылды. ЭЕМ-ніңесептеу мүмкіндіктерін пайдалану принциптік тұрғыдан жаңа құралдар мен құрылғылар жасауға мүмкіндік береді, ЭЕМ-сіз оларды жасау мүмкін болмайтын.
Пайдаланған әдебиеттер
- А.В.Кузин Архитектура ЭВМ – Москва Форум- Инфрам-М 2006
- Савета Н.Н Периферийные устройства ЭВМ. – М.: Высш.шк.,1987
- Иванников А.Д Моделирование микропроцессорных систем.- М.: Энергоатомиздат,1990.
- Шульгин Л.Л Задачи по программированию. Караганда1998.
- Лекция.
- Интернет:
- Сайт:www.google.ru
- Сайт:www.kurs.lab.ru
- Сайт:www.yandex.ru
- Сайт:www.geogle.ru
