Алматы энергетика және байланыс институты
Инженерлік кибернетика кафедрасы
Тақырыбы:
Желілік операциялық жүйе
Орындаған:Еркін А.Е
Топ: БРК-07-16
Тексерген:Адилгожинова.С.А
Алматы,2007
Желілік операциялық жүйе
Жоспар
Кіріспе
Желілік операциялық жүйенің негізгілер
Желілерге қойылатын халықаралық талаптар
Желілердің құрылымы Біртүйінді желілер Аралас желілер
Пайдаланылған әдебиеттер
Желілік операциялық жүйе
Желілік операциялық жүйе-бағыттауға қажетті топтық ағыммен станциялық жүйелерде маңызы орасан зор.Ол осы жүйелерде барлық жұмыстарды орындауға мүмкіндік береді,мысалға алғанда станцияларда,бөлшектік желілік дискіде немесе принтерлерде,көбінесе желілік жүйе станциялық жүйеде қосылмаған.
Көбінесе компьютрлік желілерде белгіленген автономдық комьютерлер бар, ол тек ғана файлдық серверлерде қолданылады.Осындай жүйені ЛВС файлдық серверлер деп аталады.Кейбір ЛВС жүйелерінде,жұмыс уақытындағы станцияларда барлық уақытта функциялдық файлдық серверлермен жұмыс істеуге болады.Бұл бірлікрангілік ЛВС.
Компоненттік желілік операциялық жүйеде жүмыстағы станцияларда жэне файлдық серверлерде өзара бірлесіп бір-бірінің көмегімен орындалатын тіл,хаттама деп аталады.Бүкіл барлық хаттамалар неше түрлі фирмалық қызметтерде мысалы негізгі хаттама.IВМ NetBIOS(Network Basik Input Output System-желілік операциялық жүйе негізі)Басқа да кеңейтілген хаттамаларда IPX(internet-work Packet Exchange-Межсетевой обмен пакетами)Novell фирмасында болады. Төменде кейбір желілік операциялық жүйенің жасалуы:
|
Операциялық жүйе |
Жасалу жолы |
|
Apple Talk |
Apple |
|
LANtastik |
Artisoft |
|
NetWare |
Novell |
|
NetWareLite |
Novell |
|
NFS |
Sun Microsystems |
|
OS/2 LAN Manager |
Microsoft |
|
OS/2 LAN Server |
IBM |
|
POWERfusion |
Performance Tehnology |
|
POWERLan |
Performance Tehnology |
|
Vines |
BA |
|
Windows NT Advanced Server |
Microsoft |
Және де қазір оның операциялық жүйедегі шарты қарастырылуда.
Операциялық жүйесіндегі Net Ware фирмалық Novell,
Novell фирмасы ең бірінші компаниялардың бірі,олар ЛВС-ң негізін қүраған.Олар аппарат құрылғыларын шығарады, сондай-ақ ақпараттар кейіннен Novell фирмасы ЛВС ақпараттар қүрылғысының шамасын тепе-тендікте үстады.Соңынан кейбір ақпараттық жүйесі Net Ware-да қолданыла бастады:
Net Ware арасында жүмысқа жарамы бар көптеген ЛВС-қа қарағанда өзінің әдістемелері жеткілікті.
Операциялық жүйелер Net Ware станциялық жұмыстарға қолдау көрсете алды,бағыттаушы DOS,DOS жэне Windows,OS/2,UNEX,Windows NT,Mac System 7 және де басқа операциялық жүйелер.
ЛВС Net Ware көптеген үлкенжелілік адаптерлерде жұмыс істелуі мүмкін,басқа желілік операциялық жүйеге қарағанда.Шегіне көз жету үшін,сіз аппаратық құрылғыларды жэне әртүрлі қойылмаларды таңдауыңызға болады.NetWare жүйесінде ARCnet,EtherNet,Token Ring немесе басқа желілік адаптерлер бар. ЛВС Net Ware мөлшері жоғары бағытта болады. ЛВС Net Ware сенімді жұмыс атқарады.
Құрылғылар сандық мәндерде сақталынады.NetWare-ды мүмкіндігінше пайлалануға болады,көбі ЛВС-тегі ақпараттар жеткілікті.Көбінесе Net Ware қолдануға жіберіледі,200-дей үлгісі желілік адаптерлер, 100-дей үлгісі дискілік төменгіжүйесі тап осы сәтте сақталынады,файлдық серверлерде қазірдің өзінде реттеліп отырады.
Novell фирмасы операциялық жүйеде NetWare-ның қолдауымен шартқа отыруының себебі үлкен жэне білікті тәуелсіз үйым немесе мекеме болып табылуы.Бұлфирманыңбөліктері Bell Atlantic,DEC,Hewlett Packard,Intel,Prime,Unisys жэне Xeros.
Операциялық жүйені нақты етіп қарастырайық:
Файлды сервер Net Ware-да жәй және бос мүше болып табылады.Бұл желілік операциялық жүйе ЛВС барлық жұмыстарын барынша жүзеге асырады.Үйлестіру кезіндегі жұмыс істейтін функцияның жұмысшылар станциясында екіге бөлініп қызмет атқарылады:файл және принтердегі ЛВС.Желілік файл жұмысшы станцияларында файлдағы серверлерде қатты дискіде қорғалынады,және қорғалынбайды деп бөлінеді.
Операциялық жүйеде Net Ware үш мүмкіншілігін қарастырайық:бірінші мүмкіншілігі:2.2 компьютерде 80286 модельдер жұмыс істейді,файлдық серверлердің көмегімен атқарылады.Операциялық жүйеде қолданылар кезінде лицензия беріледі әрбір қолданушыға(2,10,50,100).Екінші мүмкіншілігі:Операциялық жүйеде Net Ware-да 3,12 жаңа түрлері де бар,мысалға 4,0 дік моделі 32-к шиналық архитектурлық және процессорлық 80386,80486 немесе Pentium-қ топтарға несие беріледі.Сондай-ақ желілік операциялық жүйеде Net Ware-re байланысты бірнеше нүсқасы бар,белгілі жүмыстарды басқару үстінде көпсептіктік жүйеде, көпқолданушылық операциялық жүйеде OS/2 жэне UNIX ақпараты жеткілікті.Үшінші мүмкіншілігі:З.12 операциялық жүйедегі қолданушыларға 20,100 немесе 250-і ие болады,ал 4,0 мүмкіншілігі барынша 1000 қолданущының қолдауымен жүзеге асты.
Операциялық жүйенің барлық мүмкіншіліктері бәрі бір-бірімен байланысты,сондықтан бір компьютерде болмаса, бір компьютерде желілік файлдық серверлерінің барлық мүмкіншіліктері мен операциялық жүйе Net Ware-да жүмыс істеуіне үлкен ықпал тигізеді.
Операциялық жүйедегі Net Ware командалары: NPRINT-мәтіндік файлдан принтерге жеткізілуі. LOGIN-командалық серверге қосылган жүйе. WHOAMI-идентификациялық қолданушы(ақпараттық жүйе). USERLIST-қолданушының атына әшкерленуі,қазіргі кезде ЛВС жалғанған.
Кіріспе
Курстық жұмысты орындаудың мақсаты жұмысты теориялық және практикалық дағдыларды лайықты түрде орындау және де әртүрлі компьютерлік технологиялардың кемшіліктерін толықтыру болып табылады.
Қазіргі күндері әлемде 130 млн-нан астам компьютерлер бар және де олардың 80%-дан астамы кеңселер мен үйлерде кішігірім жергілікті желілерден бастап, Интернет типінің басты желілеріне дейін әртүрлі ақпараттық есептеу желілерінде біріктірілген. Қазіргі кезде жергілікті желілер жөніндегі тақырып айтарлықтай өзекті, өйткені бүкіл әлемде мүмкіндігінше уақытты аз пайдаланатын жылжымалы, жылдамдық пен ыңғайлылық қатты бағаланады. Компьютерлерді желіге біріктіруге деген бүкіләлемдік бағыт — ақпараттық хабарларды жеткізуді жылдамдату, пайдаланушылар арасындағы ақпараттардың жылдам алмасу мүмкіндігі, жұмыс орнында отырып-ақ хабарлар (факс, e-mail, жэне басқалар) алу, компьютерлер арасындағы ақпараттардың көзді ашып жұмғанша алмасуы сияқты маңызды себептермен түсіндіріледі.
Есептеу желілеріндегі алып қуат мүмкіндіктері және сол қуатты ілгерілеу, осымен қатар ақпараттық кешен, өндірістік үрдістің айтарлықтай жылдамдығы бізге оларды іс жүзінде қолданбауга және әзірлемеге пайдаланбауға ешқандай да құқық бермейді.
Қазіргі кезде компьюерлік технология адамзат жұмысының барлық салаларында қатты дамып кетті. Әртүрлі салалардағы менеджерлер, есепшілер, экономистер, инженер-жобалаушылар,әртүрлі қүжаттарды сақтаушылар мен құрастырушылар, журналистер мен баспагерлер, ғылыми қызметкерлер мен өзге де жұмысшылар өздерінің жұмыстарының тиімділігін тек қана дербес ЖК көмегімен жоғарылатады. Бұл үшін түрлі компьютерлік технологиялар пайдаланылады.
Жергілікті компьютерлік желілер
Жергілікті желі дегеніміз — кабелдермен жалғасып жатқан компьютерлердің, перифериялық қүрылғылардың (принтерлер және т.б) жэне коммутациялық құрылғылардың жинағы болып табылады. Жергілікті желілер мекемелік (фирмалардың кеңселік желілері, ұйымдасып басқарудың желілері және терминология бойынша, дегенмен өзінің идеологиялық мәні жағына іс жүзінде бірдей өзге де желілер) кәсіпорындардағы технологиялық үрдістерді басқарудың желілері болып бөлінеді.
Желі компоненттерінің арасындағы қашықтық салыстырмалы түрде онша үлкен емес, әдетте бірнеше километрден аспайтындығы жергілікті желілерге тән нәрсе.Жергілікті желілер рөлдері мен желідегі ДЭЕМ-дің мәні, құрылымы, желіге пайдаланушылар мүмкіндіктерінің әдістері бойынша, желі компоненттерінің арасындағы мағлұматтарды беру тәсілі бойынша ерекшеленеді. Желіні таңдау қосылатын пайдаланушылардың санымен, олардың артықшылықтарымен, мағлұматтарды берудің жылдамдығымен және ұзақтығымен, талап етілетін өткізу қабілеттерімен, сенімділігімен және желінің құнымен белгіленеді.
Желілерге қойылатын халықаралық талаптар
Қазіргі кезде стандарттардың халықаралық ұйым жергілікті желілерге арнап 25-тен астам стандарт әзірледі. Құрылтайшы желілерге қойылатын стандарттардың негізгі талаптарын қарастырайық.
- қазіргі, бұрын әзірленген және келешегі бар ДЭЕМ және де перифериялық құрылғыларды қосу мүмкіндігі;
- мағлұматтарды беру жылдамдығы ең кем дегенде 1 Мбит/с болуы қажет;
- Желі компоненттерінің ауытқулары мен қосылулары желінің жалпы жұмысын бұзуы ең көп дегенде 1 сағатты кұрауы қажет;
- Желідегі бар қателерді табу құралдары 4 немесе одан жоғары бұрмаланған биттерді қамтитын хабарларды анықтауы қажет;
- Желінің сенімділіғі жылына тұрып қалудың 20 минуты қамтамасыз етуі тиіс.
Халықаралық стандарттар жергілікті желілерге жоғары талаптар қояды. Міне сондықтан да халықарлық стандарттардың талаптары әлемнің алдыңғы қатарлы электрондық фирмалары шығаратын тек қана бірқатар желілерін қанағаттандырады.
Байланыстың сымды жүйелері бар желілер.
Жүйенің кұрылымы (типологиясы) 1-суретте көрсетілген. ДЭЕМ-ның бірі желі басқару орталығының (ЖБО) қызметтерін атқарады.
Желіге деген мүмкіндік әдісі — абонентті оның желілік атом бойынша БТ-гі арналардың байланысымен шақыру. Арналардың байланыс тәсілі хабарды жіберу уақытында БТ арқылы абоненттерді байланыстыруды қамтамасыз етеді. Осымен қатар БТ-де абоненттердің желілеріне артықшылығы бар мүмкіндіктерді ұйымдастыру мүмкін болады.
Түйіндік белгілер: ЖБО-желіні (сервер) басқару орталығы, ДЭЕМ -дербес компьютер, БТ — байланыс түйіні. Желінің артықшылығы:
— пайдаланушыларды желігі қосудың қарапайымдылығы мен төменгі құны;
— желіні басқарудың қарапайымдылығы;
— желінің жұмысын тоқтатпастан абоненттерді қосу мен ажырату мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
— хабарларды беру жылдамдығы абоненттердің санына, хабарларды қабылдау мен жолдаудың қарқындылығына және БТ-інің техникалық мүмкіндігіне байланысты болады.
— Желінің сенімділігі БТ-інің сенімділігімен анықталады;
— Сигналдарды жіберудің физикалық ортасын пайдаланудың төменгі тиімділігі мен үлкен ұзындығы.
Сенімділікті жоғарылату үшін БТ-і модульдік принцип бойынша құрайды,ол жұмысшы және қордағы модулдерді қарастырады. Диагностика жүйесі жұмысшы модулінің қызметін бағалайды және де қажет болған жағдайда жұмысқа желіні қор модулімен қайта қосады.
Бір түйіндік желілердің мысалы Arcnet (АҚШ) бола алады.Желілерді орнатуға кеңінен пайдаланылады. Желінің құрамына 8-арналық БТ кіреді. Абоненттердің саны жаңа БТ қосу жолымен көбеюі мүмкін.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- “Информатика” Н.Ермеков,Ж.Қараев
- “Web-парақтарды құру технологиясы” М.М.Ерекешева
- “Информатикадан 30 сабақ” Е.Қ.Балапанов,Б.Бөрібаев
- “Информатика негіздері”№3 2002 жыл
