« Жүктерді тасымалдаудың технологиясы және ұйымдастыру»
Жүктік автомобильдік тасымалдарды жіктеу.
АК өндірістік үрдісі жүктерді және жолаушыларды тасымалдау болып табылады және автомобильдік тасымалдар деп аталады. Автомобильдік тасымалдарды орындау үрдісін төрт кезеңге бөлуге болады:
— жоспарлау;
— ұйымдастыру;
— бақылау және жедел басқару;
— жұиыс нәтижелерін есептеу және талдау.
Тасымалды орындау жағдайының және ГАП жүктерінің түрлерінің әр түрлілігіне байланысты келесі белгілері бойынша бөледі:
Салалар бойынша ( күтілетін кәсіпорындардың түрлері, артынан, тасымалданатын жүктердің түрлері ):
өнеркәсіптік ¾ тасымалдың жалпы көлемінің 30 % ( бұл шикі затты, дайын өнімді, отынды, өнеркәсіптік объектілердің арасында тасымалданатын сыртқы көліктің тоабтары және қоймалық территорияны қосқандағы өнеркәсіптік кәсіпорындардың жүктері );
құрылыстық – 35 % ( бұл құрылыстық өнеркәсіптердің жүктерінен шикізаттық құрылыс материалдары, құрылыстық жабдықтар және машиналары, жер және құрылыс қалдықтарынан тұратын өнеркәсіптік және азаматтық күрделі құрылыстың жүктері );
ауыл – шаруашылығы — 10 % ( бұл азық – түлік, өнеркәсіп тауарларымен және тұрғындарға тұрмыстық қызмет жүктерді, қаланы қатты туристтық қалдықтардан, қардан және қоқыстан тазалау жүктерді, отындық жүктерді );
басқалары – 5 % ;
жүктің тобының өлшемі бойынша:
жаппайлық , бұлар үшін біртекті жүктердің тасымалдау сипатты;
кіші топтық , бұларда жүк тобының салмағы ЖҚ жүк көтергіштігінің жартысынан да аспайды;
территориялық белгісімен :
кәсіпорынның ішінде немесе өнімді шығарудың технологиялық циклі шегінде орындалатын технологиялық ;
қаланың территориясы бойынша орындалатын қалалық ;
қаланың шекарасынан 50 км көп емес аралықта орындалатын қала маңылық ;
қаланың шекарасынан 50 км көп аралықта орындалатын қала аралық ;
орындау тәсілі бойынша:
жөнелту пуктінен арнаулы пунктіге дейін бір АКҚ жүзеге асатын тура қатынас;
жүктік автобекеттер жүйесі аралық ( қоймалар, терминалдар ) орындалатын терминалдық ;
көліктің бірнеше түрімен жүзеге асыратын аралас қатынас ( интермодальды, мультимодальды). Бұл тасымалдардың әр түрлілігі асқын жүктеусіз ( сулық арналар арқылы ЖҚ тасымалдау үшін аспалы сал өткелдер, темір жолдық тұғырнамаларда ЖҚ контейнерлік тасымалдар және т.с. ) көліктің бірнеше түрімен жүзеге асырылатын құрамалық тасымалдар болып табылады;
игеру уақыты бойынша:
өнеркәсіптік және саудалық жүктер үшін айтарлықтай сипаттағы тұрақты;
ауыл – шаруашылық жүктері үшін айтарлықтай сипаттағы мезгілдік;
құрылыс жүктері үшін айтарлықтай сипаттағы уақытша;
ұйымдастыру принципі бойынша:
орталықтандырылған, тасымалдаушы немесе мамандандырылған фирма тасымалды ұйымдастырушы болып табылған кезде;
деорталықтандырылған, әрбір жүкті жөнелтуші өз бетімен жүктің тасымалдануын қамтамасыз еткен кезде.
Санамаланған жағдайларға байланысты ЖҚ пайдалануға, тасымалды ұйымдастыруға және технологиясына, жоспарлау әдістемесіне және бақылау құралдарына және ЖҚ қозғалысын басқаруға талаптар қатты ерекшеленеді.
