[:kz]
Еске салайық, осыған дейін Башқұрт сода компаниясы мен «Тиолайн» ЖШС арасындағы жанжал туралы жазған болатынбыз. Солтүстік Қазақстан облысындағы жемқор шенеуніктердің қолдауына ие болған БСК Обухов Тау — кен байыту комбинатын ығыстырып шығаруды көздеп отыр. Кәсіпорынның әдістері мораль мен этика принциптеріне жатпайды .
Компания 1990-ші жылдардың рухында рейдерлік рейдтер ұйымдастырады. Ол Тау- кен байыту комбинатының қызметкерлеріне қарсы қарақшыларды жіберілді. Қолдарында сойыл ұстаған адамдармен қуалап , жергілікті полицияға, прокурорларға, соттарға пара береді.
БСК-мен кездесуден кейін ауруханаға несесе түрмеде болуыңыз да ықтимал .Тау -кен байыту комбинатының қызметкері Дондағұлов Жанболат 2020 жылдың 2 маусымында рейдерлерге қарсылық көрсетіп, түрмеге жабылды. Жергілікті полицейлер Жанболаттың Қазақстан азаматы екенін, өзінің туған кәсіпорнын қорғап жүргенін елемеген.
Сондықтан біздің елде өзін-өзі қорғау ұрлықпен теңестірілді. Сізге шабуыл жасалды ма? Жанболат үш жарым жылға бас бостандығынан айырылды. Тоғыз ай түрмеде отырған Дондағұлов бостандыққа шықты. Жантүршігерлік оқиға. Біздің билік БСҚ-ның қарақшыларын түрмеге отырғызбай, өз азаматын қамады. Тергеу мотиві бұлыңғыр және түсініксіз.
«Біздің қызметкерлер жауынгерлер емес. Олар Қазақстандағы ең жақсы кәсіпорынды құрды. Бірақ олардың міндеті рингте төбелесу емес. Бірақ сол бейбақтар таңнан кешке дейін қол бала қылды , біздің қызметкерлерді жаттығу добына теңеді . Олар мені металл құбырлармен ұрды ,қолдарында арматура болды, олар тепті. Біреулері әйелдерді ұрды. Олар жетесіз, оңбағандар», — деп түсіндірді жағдайға қатысты «Тиолайн» компаниясының басшысы Виктор Долгалев.
Күштау сабақтары!
Башқұртстандағы туған жерінде БСК көптен бері сенімін жоғалтты. Жергілікті тұрғындар бұл компанияны менсінбей, күмәнді деп санайды. Күштау тауының шулы оқиғасын еске алсақ та жеткілікті. БСК посткеңестік кеңістіктегі ас содасының ең ірі өндірушісі болып табылады. Өндірілген жері – Стерлитамак қаласы.
Күштау тауын БСК акционерлері шикізат қосымшасы ретінде таңдады. Олар сода алу үшін қасиетті орынды пайдалануды ұйғарды. Башқұртстан халқы бұл шешімге көңілі толмады. Экологиялық белсенділер мен қарапайым халық шиханды қорғап шықты. Халық бірнеше апта бойы Күштау үшін соғысты.
Тау башқұрттар үшін қасиетті жер болып саналады. Аңыздарға қарағанда, шихан елді қиыншылықтардан, табиғи апаттардан қорғайды. Әлемде Күштауды археология ескерткіші деп атайды. Шихан «Ресейдегі ең әдемі 50 жердің тізіміне» енді. Қызыл кітапқа енген жануарлар тауда мекендейді. Күштау мәдени жағынан да, табиғи жағынан да құнды. Бірақ пайдаға құштар БСК үшін құнды және қасиетті ештеңе жоқ. Олар өз Отанының табиғатын да, тарихын да, құндылықтарын да құрметтемейді. Олардың жұмыс істеу тәсілі заңсыз. Олардың мақсаты – біреуге күш көрсетіп, одан ақша табу.
Шикізат алу үшін БСК Шахтау тауын қиратты. БСК компаниясы жаңа технологияларды енгізіп, отандық шихандарды жақсартып, сақтай алады. Бірақ бұл опция оларға сәйкес келмейді. Олар табиғи ресурстарды сақтауға ақша салғысы келмейді. БСК пайдасы төмен кәсіпорын. Үлкен қарыздармен. Банкротқа жақын. Несиелер арқылы өмір сүреді.
2019 жылы БСК Юникредит Банктен 3,5 миллиард рубль алды. Бұл келісімді компанияның директорлар кеңесі мақұлдады. 2020 жылы Башқұрт сода компаниясы Росбанктен 7,5 миллиард рубль сұрады. Ақшаны банк алдындағы бар қарызды қайта қаржыландыру сұралды. Альфа-банкпен де қаржылық операциялар жасалды. 20 миллиард рубль қарызына қарамастан, компания акционерлерінің есепшоттарында қомақты сомалар бар және өздері ештеңені жоққа шығармайды.
Күштау тауында орманды кесу басталғаннан кейін Башқұртстан белсенділері наразылық білдірді. БСК жұмысы тоқтатылды. Жергілікті тұрғындар шатыр тіккен. БСК тарапынан «диалог» көп күттірмеді. Психологиялық қысым болды. Оларды чоп қызметкерлері мен спортшылар қорқытты. Бандылардың арасында тіпті жасөспірімдер де болды.
«Олар бізді қуу үшін не істемеді. Шатырымызға сиди, тамақ шашып, халқымызға темекі тұқылын лақтырды. Біздің ар-намысымызға жаман сөздерді айтты. Біз кезекші полиция қызметкерінің нөмірінен 45 есе көп қоңырау шалдық. Телефон тұтқасын ешкім көтермеді», – деді жергілікті эко-белсенді.
Эко-белсенді Ришат Әбсалямов атап өткендей, Күштауда не болып жатқанын бүкіл әлем бақылап отырды. Мәдениет қайраткерлері белсенділерді қолдады. Жергілікті тұрғындар дереу көмек сұрады. Белсенділер шатырларда демалып жатқанда, белсенділерді тарату үшін мемлекеттік нөмірі жоқ бірнеше көлік пен автобустардың жүріп жатқаны туралы хабарлар түсе бастады. Жарысқа келгендердің арасында спорттық келбеті бар агрессивті жасөспірімдер де болды. Олар төбелес шығармақ болған. Белсенділер арандатушылыққа жол бермеді. Чоповтар оларға қысым көрсету үшін белсенділерді қоршап алды.
«Қақтығыстар болған кезде бұл өте қорқынышты болды. Барлығының аман-сау екеніне көз жеткізгеннен кейін мен қорқуды қойдым. Біз өз құқығымыз үшін күресіп жатырмыз. Тауы аман болсын!», – деді Әбсалямов.
БСК мен Күштау арасындағы текетірестің ушыға түскені сонша, тіпті Ресей президенті Путин де сөз сөйледі. Путин атап өткендей, Башқұрт содасы компаниясының бақылау пакеті жеке тұлғаларға тиесілі. Компанияның тапқан ақшасы дамуға жұмсалмайды десе де болады. 2019 жылы жалпы кіріс 45 миллиард рубльді құрады. Компания инвестициялық мақсаттарға 2,5 миллиард рубль жұмсады. Путин ақша оффшорға кеткен деп есептейді.
«Бұл ақшаны басып алу. Ақша акционерлер тұратын жерге және Кипр шоттарына түседі. Бүгінгі күні акционерлердің мақсаты осы компанияның ұзақ мерзімді дамуы емес сияқты. Бұл басқа нәрсеге ұқсайды. Қаражатты кез келген бағамен және мүмкіндігінше көп көлемде шығару. Үкіметтен республика басшылығымен бірлесе отырып, жағдайды егжей-тегжейлі қарастырып, шешу жолын ұсынуды сұраймын. Мен сондай-ақ прокуратурадан мәміленің заңдылығын тексеруді сұраймын, нәтижесінде бұл активтерді мемлекет бақылауын жоғалтты», — деп атап өтті Ресей президенті.
Міне, Башқұрт сода компаниясының жағдайы. Олар өз елін ұрлап, тонайды. Оны еш жерде қарсы алмайды! Барлық жерде күмән тудырады.
[:]
