Жа?ында Б?кілресейлік мемлекеттік телевизия ж?не радио тарату компаниясыны? ??рамына кіретін «Россия-24» телеарнасы ?аза?стан?а кірпідей жиырылып, елдігімізді н?лге те?еді. А?парат тарату ке?істігі алапат арнаны? азуына келгенін айтуына, ?ожайыныны? шымбайына бат?ан д?ниелер себеп бол?аны айтпаса да т?сінікті. Оларды? пайымынша, ?аза? ел болып жеке шешім ?абылдау?а болмайды.
Ресми билікті? ??ла?ымыз?а ??юымен Ресейді стратегиялы? ?ріптес ел деп танимыз. А?парат ??ралдарында б?рын да осы м?селені айт?анмын. ?айталап кетсем арты? етпес. Саяси, экономикалы?, м?дени ж?не рухани салада?ы ты?ыз ?арым-?атынасты ?амтамасыз ететін ?ріптестікті? т?пкі м?нін т?сінетіндер де, т?сінбейтіндер де осы с?зді жиі ?олданады. ?йтеуір, б?йрегі б?ратын бір ел болса, ол Ресей деп есептейтіндер аз емес. Солт?стік к?ршімізді? т???ыш президенті Борис Ельцин т?сында м??гілік досты? декларациясын бекіткеніміз де рас. Алайда, Ресейді? б?гінгі ?стыны ?згерген. Басшы да бас?а, саясатта та ?зге. Б. Ельцинні? мы?ты басшы бол?анын ешкім де жо??а шы?ара алмайды. Сол саясаткер мен ?аза?стан Президенті Н. Назарбаевты? сал?ан со?па?ыны? ар?асында 7 512,8 ша?ырымды? ??р?а?та?ы е? ?зын шекаралас (А?Ш пен Канада арасында?ы шекара ?зынды?ы – ?ш м?хит пен Алясканы ?ос?анда 8 891ша?ырым) ?аза?стан мен Ресейді? арасында кикілжі? бол?ан емес.
Осыдан біраз уа?ыт б?рын сол ресейліктерге сауалнама ж?ргізілгенде орысты? а?парат ??ралдары ?аза?станды – е? сенімді дос деп санайтынды?тарын айт?ан еді. ?леуметтік сауалнаманы ?андай ?ит?р?ылы?пен ж?ргізілетінінен хабардар басымыз б?л зерттеуге аса илана ?ойма?ан-ды. ?рине, Еуразия ке?істігіндегі ?скери, саяси, экономикалы? ?йым біткенні? б?рінде бас ?осамыз. Оны? ?стіне Еуразиялы? Ода?, Кедендік ода? ?йтеуір орысты? ?олайына жа??аны? б?ріне ?атыс?ан со? олар да «жылы ж?з» таныт?ан.
Жа?ында Б?кілресейлік мемлекеттік телевизия ж?не радио тарату компаниясыны? ??рамына кіретін «Россия-24» телеарнасы ?аза?стан?а кірпідей жиырылып, елдігімізді н?лге те?еді. А?парат тарату ке?істігі алапат арнаны? азуына келгенін айтуына, ?ожайыныны? шымбайына бат?ан д?ниелер себеп бол?аны айтпаса да т?сінікті. Оларды? пайымынша, ?аза? ел болып жеке шешім ?абылдау?а болмайды. ?ожайын деп отыр?анымыз – Ресейді? екі тізгін, бір шылбырын ?стап отыр?ан к?дімгі Владимир Путин. ?йткені, тапсырысты орындап отыр?ан телеарна оны? ал?аш?ы президенттік д?уіріне тиесілі уа?ытта ??рыл?ан. 2006 жылы В. Путинні? батасымен негізі ?алан?ан «Россия-24-ті?» тарат?ан м?ліметтерін келтіре кетейік.
«?аза?стан – кедей ел. Экономикасы т?кке т?р?ысыз, ?лсіз. Ал, Парламенті ?ау?арсыз. ?кінішке ?арай, республика Кедендік Ода? елдеріне еште?е ?сына алмайды ж?не сатып алу?а да м?мкіндігі жо?» дегенге саяды.
П?рменді тапсырманы? ??ла?ы ?ылтияды. Б?л саясат дегенді ?ойса?ызшы. Кеше ?ана Павлодарда ?ткен шекаралы? облыстарды? кезекті форумында В. Путин екі ел арасында?ы ?атынасты аузыны? суы ??рып ма?тап кетпеп пе еді?! Бізді?ше, Ресейді? ескі де жа?а басшысыны? жас баланы? буынындай был? ете ?алуына бірнеше себеп бар.
Біріншісі, ?рі негізгісі сол – ?ырк?йектегі жылымы?тан кейін Елбасы Н?рс?лтан Назарбаевты? Т?ркия?а ресми сапары. Б?л іссапар шын м?нісінде б?рын?ысынан ?згеше шы?ты. Т?ркия Премьері Режеп Тайып Ердо?анны? елімізге сапары кезінде Еуразиялы? ке?істікті пайдалану м?селесі к?терілсе, Елбасыны? Анкара?а аялдауы барысында нары?ты игеру м?селі одан ?рі тал?ыланды. Б?л – Ресейге ?на?ан жо?. Кедендік Ода??а те????ылы мемлекеттер ерікті т?рде бас ?осты. Алайда В. Путин ?зге мемлекеттерге сапарында кедендік орта? ке?істікті ?здіксіз жарнамалап ?зіне ша?ырып ж?р. Ал, бізді? басшымыз неге бас?а мемлекеттерге ?н ?ата алмауы керек? Еуропадан нон-грата ал?ан Александр Лукашенкода да бар ондай ???ы?. Кім ?андай пи?ылмен ?абылдаса да Анадолы елінде ?аза? басшысы кесіп айтты. ?ткен боданды? тарихымыздан бастап, б?гінгі жан алысып, жан беріскен заманда ?алай бірігіп к?нелту м?селесіне дейін т?сіндірді. Осы?ан ?ті жарылып кетпесе, манипуляция?а ?уатты а?парат ??ралы ар?ылы осылай ?кпесін білдірмес пе еді, кім білсін?
Екінші проблема – ?аза?тарды? Еуразиялы? Парламент идеясына ашы? ?арсы шы?уы деп топшылаймын. Парламенттегі ?ор?аныс пен халы?аралы? істерге жауапты комитет басшысыны? ?зі орта? парламентке ?арсылы? білдірді. Тікелей осы сала?а ?атысты за? жобаларын ?зірлейтін комитет т?ра?асыны? с?зі со??ы бол?ан. Президентті? партиясында?ы хатшылы? ?ызметте отыр?ан Ерлан ?аринні? пікірі де зіл батпан. Президент ?ткір айтты, Парламент ?арсы шы?ты. ?рине, б?дан кейін ?аза? парламенті «?ау?арсыз».
Б?кіл ?лемге тарайтын бізде де телеарна бар ?ой. Сол ар?ылы ?арсы жауап болмаса да сыйпай ?амшылап пікір айт?анны? орнына сенаторлар ресейлік арналар?а имидж ?шін а?ша беру керек дегенді айтып ?алыпты. Б?лкім, ?діл Ахметов ашын?аннан айт?ан шы?ар. Десе де Еуропада?ы ?ауіпсіздік ж?не ынтыма?тасты? ?йымына т?ра?алы? еткен жылдары сырт?ы имиджімізді жа?ымды ?алыптастыру ?шін ?анша ?аржы б?лінгенін бас?а емес, сенатор ?діл Ахметов а?амыз хабардар шы?ар. Біра? Путинні? екі жеп биге шы??анынан не ?тамыз? Бізді ?аралайтын екен, сонысымен ?оймай а?ша?а к?міледі.
Бізді?ше, Ресей президентіне жауап беруді? екі т?сілі бар. Біріншісі – ?з тілімен айт?анда «игнор?а» жіберу. Я?ни, Боратты? ?ылы?ын елемегендей назарсыз ?алдыру. Екіншісі – «Россия-24» телеарнасынан да ?уатты, ?лемдік а?парат ??ралдары ар?ылы тойтарыс беру.
http://ulttimes.kz
