[:kz]
19 жыл Ресейді басқарған президент Путин өз пресс-конференциясында:
1. Ресейге серпіліс қажет, бірақ зейнеткерлік жастың ұлғаюы сөзсіз керек.
2. Франциядағыдай, Ресейде бензин бағасы көтерілмейді екен.
3. Украинада барлық жерлерде Донбасс сияқты жағдайы жаман.
4. Ресейдің Армения мен Түркиямен қарым-қатынас өте жақсы, ал Ұлыбританиямен — тұйық.
5. Пригожин оның аспазы емес, оның барлық аспазшылары ФСO-да (Федералдық қорғау қызметінде) қызмет етеді.
6. Русофобия Стамбул және басқа жерлерде дамып келеді.
7. Денсаулығы бойынша бәрі тәртіппен, бірақ қыста тұмау болады екен.
Бірақ Путиннің саясатының тікелей салдары болып табылатын проблемалар айқындық пен жауапты талап етеді:
Елдің стратегиялық қауіпсіздігіне қауіп төндіреді. Күн тәртібінде тек қана инфляция туралы шарттың ғана емес, сонымен қатар қауіпсіздікті қамтамасыз ететін шарттар жүйесі де бар. Қару-жарақ саласындағы «Американы қуып жету және басып озуға» негізделген қорғаныс стратегиясының сәтсіздігі. Бұл үшін не істеу керек, Путин жауап бермеді.
Соғыс мүмкіндігі. Украинамен қақтығыс күшейе түсті. Бірақ, Ресей Украинаға гибридтік соғыс бастаған президент Путин Қырым мен Донбассты өзіне қосып алды, Украинамен қарым-қатынасты шиеленістің өсуіне кінәлі екен.
Қару жарысы. Бұл бір кездері КСРО-ның күйреуіне әкелді. Бірақ қару-жарақ жарысы туралы мәлімдеген президент Путин бұл туралы ештеңе істей алмады: американдықтар ПРО келісімінен бас тартқаны үшін кінәлі екен.
Ресей экономикасы құлдырау шегіндегі тоқырауға тап болды. Өмір сүру бағасының айтарлықтай ұлғаюы және ресейліктердің нақты табыстарының құлдырауына әкелді. Путиннің саясаты Ресейді әкелген санкциялар және халықаралық оқшаулау экономиканың дамуына серпіліс пен жақсартуға өте қатты кедергі келтіріп отыр. Соған байланысты Путин ештеңе істей алмай отыр: Ресейді бәсекеге қабілеттілігі әлемде шектеуге тап болды.
Нағыз күнделікті өмір жақсармады:
Зейнеткерлік жасты көтеру мәселесі бойынша Путин басқа ешқандай жол жоқ деп жауап берді. Егер басқа бір жол шығып кетсе, ол «рұқсат бермейді». Яғни, ешкім экономиканы тоқыраудан шығармайды.
Ресейде көптеген адамдар әлі газсыз өмір сүреді, бірақ Путин «Газпромның» жағына шығып, газды экспортқа түсетін кірістердің мемлекеттік бюджет үшін маңыздылығын түсіндірумен болды.
Адамдар Ресей мемлекетке сенбейді. Өмірдің жақсаруына және адамдардың көріп-сезінетініне куә болуға тиіс ресми тұлғалар арасындағы үлкен сәйкессіздік — бұл Путинге қойылған сұрақтардың басым көпшілігінің лейтмотиві болған. Сонымен қатар, Путин өзі сандарға шатастырылды. Президенттік оптимизмге күмән келтіретін сұрақтар: Путиннің
санкциялар аясында ауыл шаруашылығының қарқынды өсуі туралы мәлімдемесінен кейін, ол саланың бәсеңдеуі туралы сұрады, және ол ресми статистика мен байқалған шындық арасындағы сәйкессіздіктер туралы болды.
Халықаралық оқшаулау өсіп келеді. Керчь оқиғасы ресейлік биліктің халықаралық өмірдің шын мәнінде тыс жерде екендігін көрсетті: Ресей президентінің баспасөз хатшысы Путиннің Тромппен кездесуіне тыйым салынған украиналық матростар туралы «кәмелетке толмаған» сұраққа кедергі келтіргені туралы шатыстырды.
Ресей қайда барады? Белгілі бір перспектива жоқ. «Левада Центр» сауалнамасына сәйкес, ресейліктердің 44 %-ы елдегі жағдай дұрыс емес бағытқа, 66 %-ы Мемлекеттік Думаға теріс көзқараста, ал 67 %-ы премьер-министрдің қызметін мақұлдамайды деп санайды екен.
Путиннің баспасөз мәслихаты растаған ең бастысы — дамудың ұлттық стратегиясының орнына, болашаққа қатысты көзқарастың болмауы. «Ресей Федерациясының идеялық министрлігі» құру немесе Ресейдің дамуының стратегиялық маңызды мәселелері бойынша теледидарда шоуды бастау туралы ұсыныстар бар. Шын мәнінде, болашақ стратегия, ел дамуының бағыттары ұлттық күн тәртібінде жоқ екен. Путиннің бұл тақырыпты жабуға тырысатын жауабы, ел үшін осы маңызды мәселеде ештеңе істей алмайтынын көрсетті. Ол жай ғана «серпіліс» туралы сөздерді қайталап, «жаңа технологиялық тәртіпке өту керек, онсыз ел болашағы жоқ».
Сонымен, Путин мемлекет алдында өз міндеттерін орындай алмайтын институционалдық дағдарысқа тап болып отыр.
Керімсал Жұбатқанов, Қазақ-Орыс Халықаралық Университетінің доценті, тарих ғылымның кандидаты
[:]
