Жоспар
КІРІСПЕ
- ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ
1.1. Кәсіпорынның қысқаша сипаттамасы
1.2. АТК техникалық қызметінің соңғы 3-5 жыл ішіндегі жұмысына талдау жасау
1.3 Жобаланатын нысан сипаттамасы және жоба тақырыбын негіздеу
- ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕУ
2.1. ТҚК бойынша жылдық өндірістік бағдарламаны есептеу
2.2. Жұмыстардың жылдық көлемін есептеу
2.3. Өндірістік жұмысшылардың санын есептеу
2.4. Бекеттер мен толассыз желілерді есептеу
2.5. Жайлардың аудандарын есептеу
3.ҰЙЫМДАСТЫРУ БӨЛІМІ
3.1. ТҚК-2 және АЖ өндірісін агрегаттық-аймақтық тәсілмен ұйымдастыру
3.2 Техникалық қызмет көрсету мен диагностикалау кешені жұмысын ұйымдастыру
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының «Қазақстан – 2030» экономикалық және әлеуметтік дамуының стратегиялық бағдарламасында мемлекеттің көлік-коммуникациялық кешенін ары қарай дамытуға ерекше көңіл бөлінген.
Автомобиль көлігі еліміздің көлік жүйесінде ерекше орын алады. Себебі, мемлекеттің халық шаруашылығында тасымалданатын жүктер мен жолаушылардың орта есеппен төрттен үш бөлігін осы автомобиль көлігінің үлесіне тиеді. Ал өз кезегінде автомобиль көлігінің негізгі міндеті халық шаруашылығы мен тұрғындардың тасымалдауға деген мұқтаждықтарын дер кезінде әрі сапалы, әрі тез және арзан етіп қамтамасыз ету болып табылады. Автомобиль көлігі басқа көлік түрлерімен салыстырғанда жақын қашықтыққа тасымалдау үшін ең ыңғайлы және тиімді көлік түрі болып табылады. Автомобиль көлігінің тиімді және үнемді жұмысы жүк және жеңіл автомобильдерден, автобустардан, тіркемелерден және жартылай тіркемелерден құралатын көп салалы автомобиль паркін дұрыс, әрі оңтайлы пайдалану арқылы қамтамасыз етіледі.
Автомобиль көлігінің жылжымалы құрамын техникалық жарамды жағдайда ұстап тұру үшін жұмсалатын еңбек және материалдық шығындар автомобиль көлігіндегі жалпы шығындардың едәуір көп бөлігін құрайды. Техникалық ақаулар салдарынан транспорт құралдарының бос тұруы халық шаруашылығына үлкен материалдық шығындар келтіреді. Осы шығындарды азайту автомобиль көлігі саласындағы қызметкерлердің, сондай-ақ осы дипломдық жобалаудың басты міндеті болып табылады.
Бұл мәселе бір жағынан, автомобиль жасау кәсіпорындарының сенімділігі жоғары автомобильдерді шығарумен қамтамасыз етілсе, ал екінші жағынан, автомобильдерді техникалық пайдаланудың амал-әдістерін жетілдіру, техникалық қызмет көрсету мен жөндеу жұмыстарын механикаландыру және автоматтандыру, автомобильдерге техникалық қызмет көрсету мен жөндеу жұмыстарының ұйымдастырылуы мен технологиясын жетілдіру, автотранспорт кәсіпорындарының өндірістік техникалық базасын жақсарту арқылы шешуге болады. Берілген дипломдық жобада автомобильдердің ТҚК мен АЖ өндірісінің тиімділік көрсеткіштерін жоғарыда аталған екінші әдіспен жақсарту қарастырылады.
- ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ
1.1. Кәсіпорынның қысқаша сипаттамасы
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС автокөлік кәсіпорны бұрынғы «Автоколонна-2580» негізінде құрылған. Автокөлік кәсіпорны Шымкент қаласында Сайрам көшесі 190 үйде орналасқан. Кәсіпорынның негізгі міндеті жүк тасымалдарын атқару болып табылады.
АТК жылжымалы құрамы негізінен сусымалы жүктерді тасу үшін, сондай-ақ автомобиль жолдарын, тұрғын үй құрылыстарын салу үшін, Оңтүстік Қазақстан облысында және Қазақстанның басқа да тың жерлерінде астық жинауға және т.б. жұмылдырылады.
Қазіргі кезде аталмыш кәсіпорын жүкті тасымалдаудан бөлек жеке иеліктегі жүк автокөліктеріне ТҚК және жөндеу жұмыстарын орындаумен де айналысып келеді. Себебі кәсіпорында қажетті құрал-жабдықтар мен білікті мамандар мен жұмысшылар бар. Бұдан басқа «ОҚ Қазавтосервис» ЖШС автокөлік кәсіпорны 2004 жылдан бастап Шымкент қаласы бойынша мемлекеттік техникалық байқау өткізеді.
Бүгінгі таңда кәсіпорында автокөліктердің ТҚК және жөндеудің өндірістік үрдістерін жетілдіруге үлкен көңіл бөлініп отыр. ТҚК және жөндеу өндірісі негізгі құжат- «Автомобиль көлігі жылжымалы құрамына ТҚК және жөндеу бойынша Ережеге» сүйенеді.
Кәсіпорын нарықтық экономика жағдайында жұмысын ұтымды ұйымдастырып, келесі бағыттар бойынша дамуы көзделіп отыр:
– жылжымалы құрам санын жаңа автокөліктерді сатып алу есебінен арттыру;
– тасымалданатын жүк көлемін көбейту;
– жаңа жұмыс орындарын ашу;
– автокөліктердің ТҚК және АЖ үрдістерін ұйымдастыру тәсілдерін жетілдіру.
АТК жылумен, сумен, электр энергиясымен жалпы қалалық тораптан қамтамасыз етіледі.
Кәсіпорынның алатын жалпы ауданы 32000 м2. Өндірістік жайлардың жалпы ауданы 19200 м2.
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС жылжымалы құрамының құрылымы
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС жылжымалы құрамының құрылымы 1.1-кестеде келтірілген.
Кесте 1.1.
|
Жылжымалы құрам маркасы, моделі |
Барлығы, дана |
Соның ішінде: |
|
|
КЖ дейін |
КЖ кейін |
||
|
1. КамАЗ-5320 2. КамАЗ-5511 3. КамАЗ-5410 4. ЗиЛ ММЗ-554 5. ЗиЛ-138 6.МАЗ-5335 7.ГАЗ-53 Барлығы: Тіркемелер: 8.ОДАЗ-9370 9.ГКБ-8350 10.ГКБ-817 |
45 15 20 5 8 5 2 100 8 6 4 |
20 4 7 – 2 — 2 35 6 2 — |
25 11 13 5 6 5 — 65 2 4 4 |
|
Барлығы: |
18 |
8 |
10 |
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС техника-экономикалық көрсеткіштері
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС-ның есеп берілген 2007 жылдағы техника-экономикалық көрсеткіштері 1.2-кестеде келтірілген.
Кесте 1.2
|
Көрсеткіштердің атауы |
Өлш.бірлігі |
Мәні |
|
1. Техникалық дайындық коэффициенті 2. Тасымал көлемі 3. Жүк айналымы 4. Нарядтағы орташа уақыт 5. Тәуліктік орташа жүріс: 6. Парктің жалпы жылдық жүрісі 7. АТК-ның жылдық жұмыс күндері |
– мың тн. мың тн. ´ км сағ. км мың км күн
|
0,83
8 120 4362,5 305 |
1.2. АТК техникалық қызметінің соңғы 3-5 жыл ішіндегі жұмысына талдау жасау
АТК техникалық қызметінің жұмысы келесі көрсеткіштермен бағаланады: техникалық дайындық коэффициенті, ТҚК мен жөндеуге жұмсалатын меншікті шығындар, өндірістік процестерді механикаландыру деңгейі, цехтар мен учаскелер бойынша жөндеуде тұру және т.с.с.
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС техникалық қызметі жұмысының талдауы төмендегі диаграммаларда келтірілген.
- Қызмет көрсетілетін автомобильдер санының өзгеру динамикасы, дана.
- АТК жастық құрылымы, %
Au,%
35
30
25
20 15
10 10
10
5
0,25 0,5 0,75 1,0 1,25 1,5 1,75 Lк
- Техникалық дайындық коэффициентінің өзгеру динамикасы, aТ
aТ
- Затраты на ТО и ТР, тенге/1000 км
|
|
|
|
- ТҚК мен АЖ-ға кететін шығындар, тенге/1000 км
- Қол жеткізуге болатын және іс-жүзіндегі механикаландыру
деңгейлерін әсер етулердің түрлері бойынша салыстыру
УМ,%
- ТҚК-1 және ТҚК-2 операциялар тізімінің орындалу толықтығын талдау
|
Операция саны |
Іс-жүзінде |
Норматив бойынша |
|
ТҚК-1 |
21 |
39 |
|
ТҚК-2 |
42 |
71 |
- Іс жүзіндегі еңбек мөлшерді tф нормалықпен tн салыстыру
|
1 ТҚК еңбек мөлшері |
Іс-жүзінде |
Норматив бойынша |
|
ТҚК-1 |
3,57 |
2,68 |
|
ТҚК-2 |
15,23 |
11,4 |
- Тағайындалған ТҚК мерзімділігін іс жүзіндегімен салыстыру
|
ТҚК мерзімділігі |
Іс-жүзінде |
Норматив бойынша |
|
ТҚК-1 |
4860 |
3600 |
|
ТҚК-2 |
14040 |
10800 |
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС техникалық қызметі жұмысының көрсеткіштерінің талдауы оның жеткілікті емес дәрежеде жұмыс істейтіндігін көрсетіп тұр, себебі автомобильдерді жұмысқа қабілетті күйде ұстап тұруға кететін шығындар нормалық мәндерден асып тұр. Бұл, негізінен, автомобильдерді ТҚК мен жөндеу бойынша өндірістік процестердің ұйымдастырылуының және механикаландырылуының төмен деңгейімен түсіндіріледі.
1.3 Жобаланатын нысан сипаттамасы және жоба тақырыбын негіздеу
Тапсырма бойынша шиномонтаж учаскесі жобалау нысаны болып табылады. Шиномонтаж учаскесінің технологиялық процесі төменде келтірілген жұмыстардан тұрады. ТҚК және АЖ аймағында автомобильден ажыратылған доңғалақ немесе оның бөлшектері (покрышкалар, камералар, дискілер) шиномонтаж учаскесіне келіп түседі. Шиномонтаж учаскесінің жұмысының технологиясымен операциялар белгілі реті тағайындалған: доңғалақтарды жуу және құрғату, шинаны және доңғалақтардың басқа да элементтерін бақылау, доңғалақ дискілерін таттан және бояудан тазалау, жөнделген шиналарды дискілерге отырғызу операциялары. Бақылау нәтижелері бойынша жарамсыз бөлшектерді алмастырады немесе жөндеу өлшемдеріне дейін қалпына келтіреді.
«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС шиномонтаж учаскесі өндірістік ғимаратта орналасқан және ТҚК-2, АЖ аймақтарымен шектеседі. Учаскеде 2 автослесарь жұмыс істейді. Учаске 5-күндік жұмыс аптасы бойынша ұзақтығы 8 сағат бір ауысыммен жұмыс істейді.
Учаске технологиялық жабдығы орындалатын жұмыстарға сәйкес келеді.
Диплом алдындағы практика кезінде шиномонтаж учаскесінің жұмысының ұйымдастырылуы мен технологиясында келесі кемшіліктер анықталды:
— учаске механикаланған жабдықпен нашар қамтамасыз етілген, бұл еңбек өнімділігін төмендетіп, жұмыстардың еңбек мөлшерін жоғарылатады;
— жұмыс орындары технологиялық карталармен қамтамасыз етілмеген;
— жабдықтардың учаскеде орналасу жоспары операциялардың технологиялық жүйелігіне сәйкес келмейді.
— шиномонтаж стенді істен шығып шинаны дискіден ажырату жұмыстары қолмен орындалады, бұл жұмыстардың еңбек көлемін жоғарылатады және жұмыс сапасын төмендетеді.
Шина автомобильдің құнды элементі болып табылады, шинаны шығынға жазуға алып баратын негізгі себептер жобаның графикалық бөлімінің 1-ші бетінде диаграмма түрінде көрсетілеген .
- ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕУ
2.1. ТҚК бойынша жылдық өндірістік бағдарламаны есептеу
2.1.1. ТҚК нормативті мерзімділігін және КЖ-ге дейінгі жүрісті таңдау және түзету
Жүрістерді таңдау және түзету автомобильдердің әрбір моделі үшін жеке орындалады.
Есептеу үшін тағайындаймыз:
– автомобильдердің КЖ-ге дейінгі жүрісін (Lк) және ТҚК-1 () мен ТҚК-2 () мерзімділіктерін:
КамАЗ-5320
= 300 000 км
= 4000 км
= 12 000 км
– пайдалану жағдайының III категориясын ескеретін коэффициент,
К1 = 0,8;
– жылжымалы құрамның модификациясын ескеретін коэффициент (базалы модель), К2 = 1,0;
– ыстық құрғақ климаттық ауданды ескеретін коэффициент, К3 = 0,9.
КЖ-ге дейінгі жүрісті және ТҚК мерзімділігін келесі формулалар бойынша түзетеміз [1]:
, (2.1)
, (2.2)
. (2.3)
Түзетілген нормалық жүрістер, км:
КамАЗ –5320
= 300 000 × 0,8 ×1× 0,9 = 216000
= 4000 × 0,8 × 0,9 = 3600
= 12 000 × 0,8 × 0,9 = 10800
Автомобильдің цикл ішіндегі жөндеуаралық орташа жүрісі [2]:
Lк.ср. = , (2.4)
мұнда – есеп бойынша кез келген КЖ-ден кейінгі автомобильдің
жүрісі;
– тиісінше, бірінші КЖ-ге дейін жол жүрмеген «жаңа» және оның нормасын орындаған «ескі», бірақ пайдаланылып жатқан автомобильдердің саны.
Жөндеуаралық орташа жүрісті анықтаймыз, км:
КамАЗ –5320
= 0,8 × 216000 = 172800
Lк.ср. =
Тәуліктік орташа жүріспен түзетілген ТҚК мерзімділігі және КЖ-ге дейінгі жүріс, км:
КамАЗ –5320
= 180
= 20 × 180 = 3600
= 3 × 3600 = 10800
= 18 × 10800 = 194400
2.1.2. Цикл ішінде бір автомобильге келетін КЖ, ТҚК санын анықтау
Цикл ішінде бір автомобильге келетін техникалық әсер етулердің саны келесі формулалармен анықталады [1]:
, (2.5)
, (2.6)
, (2.7)
, (2.8)
мұнда – автомобильдің циклдік жүрісі,км.
КамАЗ –5320
= 1
2.1.3.Циклдік техникалық дайындық коэффициентін есептеу
Циклдік техникалық дайындық коэффициенті келесі формуламен анықталады [1]:
, (2.9)
мұнда – автомобильдің цикл ішінде техникалық түзу күйінде болған күндерінің саны;
– автомобильдің цикл ішінде ТҚК мен жөндеуде тұрған күндерінің саны.
, (2.10)
, (2.11)
мұнда – автомобильдің КЖ-де тұрған күндерінің саны;
– автомобильдің ТҚК мен АЖ-да меншікті тұру күндері,
күн/1000 км ;
–автомобильдің пайдалану басынан бергі жүрісін ескеретін коэффициент;
= , (2.12)
мұнда – автомобильдің заводта КЖ-де нормативті тұру күндері;
– автомобильді АЖЗ-ға апарып-әкелуге жұмсалатын күндер саны, -тан 10-20% етіп қабылдайды.
Автомобильдің ТҚК мен жөндеуде тұру нормаларын және коэффициентінің мәнін тағайындаймыз [1]:
= 0,5 күн /1000 км
= 22 күн
= 0,1 ×= 0,15× 22 » 3 күн
= 22 + 3 = 25 күн
= 1,3
Циклдік aТ мәнін анықтаймыз:
КамАЗ –5320
=
=
aТ =
2.1.4. Жыл ішінде бір автомобильге келетін және жалпы автопарк бойынша ТҚК санын анықтау
Жыл ішінде бір автомобильге келетін ТҚК саны келесі формулалармен анықталады[1]:
, (2.13)
, (2.14)
, (2.15)
мұнда – циклдан жылға өту коэффициенті.
, (2.16)
мұнда – автомобильдің жылдық жүрісі, км;
, (2.17)
мұнда – АТК-ның жыл ішіндегі жұмыс күндерінің саны.
Олай болса:
= 253 × 180 × 0,88 = 40075,2 км
=
= 1080 × 0,21 = 226,8
= 36 × 0,21 = 7,56
= 17 × 0,21 = 3,57
Жалпы парк бойынша ТҚК саны[1]:
, (2.18)
, (2.19)
, (2.20)
мұнда – автомобильдердің тізімдік саны.
КамАЗ –5320
= 226,8 × 150 = 34020
= 7,56 × 150 = 1134
= 3,57 × 150 = 536
Жалпы автопарк бойынша диагностикалық әсер етулердің жылдық санын анықтау.
Жалпы парк бойынша D – 1 саны [1]:
, (2.21)
= 1,1× 1134 – 536 = 711
Жалпы парк бойынша D – 2 саны [1]:
, (2.22)
= 1,2× 536 = 643.
2.1.5. Автомобильдердің ТҚК мен диагностикасы бойынша тәуліктік бағдарламаны есептеу
ТҚК мен диагностика түрлері бойынша тәуліктік бағдарлама [1]:
, (2.23)
мұнда – ТҚК мен диагностиканың әрбір түрі бойынша тәуліктік бағдарлама;
– ТҚК мен диагностиканы орындауға арналған аймақтың жыл ішіндегі жұмыс күндерінің саны.
= ,
= ,
= ,
= ,
= .
2.2. Жұмыстардың жылдық көлемін есептеу
2.2.1. Нормативті еңбек мөлшерлерді таңдау және түзету
Еңбек мөлшерлерді есептеу үшін тағайындаймыз:
– ТҚК мен АЖ нормативті еңбек мөлшерлері [1]:
КамАЗ — 5320
= 0,5 ад-сағ;
= 3,4 ад-сағ;
= 14,5 ад-сағ;
= 8,5 ад-сағ;
– пайдалану жағдайының III категориясын ескеретін коэффициент,
К1 = 1,2;
– жылжымалы құрамның модификациясын ескеретін коэффициент (базалы модель), К2 = 1,0;
– ыстық құрғақ климаттық ауданды ескеретін коэффициент,
К3 = 1,1;
– автомобильдердің пайдалану басынан бергі жүрісін ескеретін коэффициент:
К4 = 1,3;
– АТК-дағы автомобильдер санын ескеретін коэффициент, К5 = 1,05.
КҚК есептік еңбек мөлшері[1]:
, (2.24)
, (2.25)
мұнда КМ – КҚК жұмыстарын механикаландыру есебінен еңбек мөлшерінің төмендеуін ескеретін коэффициент;
М– механикаландырылып орындалатын КҚК жұмыстарының үлесі, %.
ТҚК-1 және ТҚК-2 есептік еңбек мөлшерлері келесі формулалармен анықталады [1]:
, (2.26)
. (2.27)
АЖ меншікті еңбек мөлшері келесі формуламен анықталады [1]:
. (2.28)
ТҚК мен АЖ еңбек мөлшерлері:
КамАЗ — 5320
КМ = 1 –= 0,35;
= 0,5 × 1× 1,05 × 0,35 = 0,18 ад-сағ;
= 3,4 × 1× 1,05 = 3,57 ад-сағ;
= 14,5 × 1× 1,05 = 15,23 ад-сағ;
= 8,5 × 1,2× 1× 1,1× 1,3× 1,05 = 15,32 ад-сағ;
2.2.2.Жұмыстардың жылдық көлемін анықтау
ТҚК мен АЖ бойынша жұмыстардың жылдық көлемі келесі формуламен анықталады[1]:
, (2.29)
, (2.30)
(2.31)
. (2.32)
КамАЗ -5320
= 34020 × 0,18 = 6123,6 ад-сағ;
= 1134 × 3,57 = 4048 ад-сағ;
= 536 × 15,23 = 8163,3 ад-сағ;
= 40075,2 × 150 ×15,32 /1000 = 92092,8 ад-сағ;
ТҚК-1 және ТҚК-2-мен бірге орындалатын ілеспелі АЖ ескерілген ТҚК мен АЖ жылдық еңбек көлемдері [1]:
, (2.33)
, (2.34)
, (2.35)
мұнда – ТҚК-1 және ТҚК-2-мен бірге орындалатын ілеспелі АЖ-ның жылдық еңбек мөлшерлері, ад-сағ ;
, (2.36)
(2.37)
мұнда СТР = 0,15¸0,2 – ілеспелі АЖ еңбек мөлшері.
= 0,15 ×4048 = 607,2 ад-сағ;
= 0,15 × 8163,3 = 1224,5 ад-сағ;
= 4048 + 607,2 = 4655,2 ад-сағ;
= 8163,3 + 1224,5 = 9387,8 ад-сағ;
= 92092,8 – (607,2 + 1224,5) = 90261,1 ад-сағ;
Қосымша жұмыстардың жылдық көлемі[1]:
Твсп = 0,2 ¸ 0,3 (ТЕО, Г + Т1,Г + Т2,Г + ТТР, Г) (2.38)
Твсп = 0,25 (6123,6 + 4655,2 + 9387,8 + 90261,1) = 27606,9 ад-сағ;
2.2.3. Жұмыс көлемінің өндірістік аймақтар мен учаскелер бойынша үлестірілуі
ТҚК мен АЖ еңбек мөлшерлерінің жұмыстардың түрлері бойынша үлестірілуін 2.1.-кестеге келтіреміз[1].
Кесте 2.1.
ТҚК мен АЖ еңбек мөлшерлерінің жұмыстардың түрлері бойынша үлестірілуі
|
Жұмыстардың түрлері |
% от ТГ, i |
Еңбек мөлшері, ТГ, i, ад-сағ |
|
1 |
2 |
3 |
|
КҚК Тазалау Жуу Құрғату Барлығы: |
23 65 12 100 |
1690,1 4776,4 881,8 6123,6 |
|
ТҚК-1 Диагностикалық Бекіту Реттеу Майлау, май құю жұмыстары Электротехникалық Қоректендіру жүйесіне ТҚК Шиналық Барлығы: |
9 35 11 21 12 4 8 100 |
418,9 1303,3 409,6 781,9 446,8 148,95 297,9 4655,2 |
|
ТҚК-2 Диагностикалық Бекіту Реттеу Майлау, май құю жұмыстары Электротехникалық Қоректендіру жүйесіне ТҚК Шиналық Барлығы: |
8 35 18 16 10 9 4 100 |
751 2623,7 1349,3 1199,4 749,6 674,7 299,8 9387,8 |
|
АЖ Бекеттік жұмыстар Диагностикалық Реттеу Бөлшектеу- жинау Пісіру- кузов жөндеу Сырлау Барлығы: |
2,0 1,0 35 2 5,0 45 |
1436,2 718,1 25134 1436,2 3590,6 40617,5 |
|
Учаскелік жұмыстар Агрегаттық Слесарлы-механикалық Электротехникалық Аккумуляторлық Қоректендіру жүйесінің аспаптарын жөндеу Шиномонтаж Вулканизациялық Темір соғу-рессорлық Мыстау Пісіру Кузов жөндеу Арматуралық Тыс қаптау Ағаш өңдеу Жиыны:
Барлығы: |
19 12 5 1,0 4 1,0 1,0 3,0 2 1,0 1,0 1,0 1,0 3,0 55
100 |
13644,2 8617,4 3590,6 718,1 2872,5 902,6 902,6 2154,3 1436,2 718,1 718,1 718,1 718,1 2154,3 49643,6
90261,1 |
|
Қосымша жұмыстар Өзіне күтім жасау жұмыстары Тасымалдау Автомобильдерді айдау Материалдық құндылықтарды қабылдау, сақтау және тарату Бөлмелер мен территорияларды тазалау Барлығы: |
40 10 20
10 20 100 |
9037,9 2259,5 4518,9
2259,5 4518,9 27606,9 |
2.2.4. D — 1 мен D – 2 бойынша жұмыс көлемдерінің үлестірілуі
ОНТП –АТП –СТО-80 бойынша диагностикалық жұмыстардың жалпы жұмыс көлемі келесі түрде үлестіріледі[1]:
TD–1, Г = (0,5 ¸ 0,6) × å ТD,Г ; (2.39)
TD–2, Г = (0,5 ¸ 0,4) × å ТD,Г ; (2.40)
мұнда å ТD,Г – диагностикалық жұмыстардың жалпы жұмыс көлемі;
å ТD,Г = Т1,D + Т2,D (2.41)
мұнда Т1,D, Т2,D, ТТР,D – тиісінше, ТҚК-1, ТҚК-2 және АЖ кезінде орындалатын диагностикалық жұмыстардың көлемі .
АТК бойынша диагностикалық жұмыстардың көлемін анықтаймыз:
å ТD,Г = 418,9 + 751 +1805,2 = 2975,1 ад-сағ;
ТD–1,Г = 0,55 × 2975,1 = 1636,3 ад-сағ;
ТD–2,Г = 0,45 ×2975,1 = 1339 ад-сағ;
D-1 мен D-2-ні жеке бекеттерде ұйымдастырған кезде, ТҚК мен АЖ бекеттерін әрі қарай есептеу үшін ТҚК мен АЖ жұмыстарының жылдық көлемдерін түзету керек [1]:
; (2.42)
; (2.43)
; (2.44)
= 4655,2 – 418,9 = 4236,3 ад-сағ;
= 9387,8 – 751 = 8636,8 ад-сағ;
= 40617,5– 1805,2 = 38812,3 ад-сағ;
ТҚК бекеттерін есептеу үшін қажетті ТҚК-1 (), ТҚК-2 () жұмыстарының еңбек мөлшерлері [1]:
= , (2.45)
= , (2.46)
= = 3,7 ад-сағ;
= = 16,1 ад-сағ;
2.3. Өндірістік жұмысшылардың санын есептеу
Технологиялық қажет жұмысшылардың саны[1]:
РТ = , (2.47)
мұнда ТГ – ТҚК,АЖ аймағы немесе учаске бойынша жұмыстардың жылдық көлемі, ад-сағ;
ФТ – технологиялық қажет жұмысшының жылдық уақыт қоры,сағ.
Жобалау практикасында Рт есептеу үшін жұмысшының жылдық уақыт қорын (ФТ) еңбек жағдайлары қалыпты өндіріс үшін 2070 сағ және еңбек жағдайлары ауыр өндіріс үшін 1830 сағ етіп қабылдайды.
Жұмысшылардың штатты саны [1]:
Рш = , (2.48)
мұнда Фш – штатты жұмысшының жылдық уақыт қоры,сағ.
Фш мәнін әдебиеттен қабылдаймыз[1]. Көмекші жұмысшылардың санын осыған ұқсас анықтайды. Жұмысшылардың санын есептеуді кесте түрінде орындаймыз.
Кесте 2.2
Өндірістік және көмекші жұмысшылардың санын есептеу
|
Әсер ету түрлері |
Жылдық ең-бек мөлшері, ад-сағ |
ФТ, сағ |
Фш, сағ |
РТ, ад. |
Рш, ад. |
||
|
есептік |
қабыл-данған |
есептік |
қабыл-данған |
||||
|
КҚК ТҚК-1 ТҚК-2 D АЖ: бекеттік участкелік Жиыны: Көмекші жұмыстар Барлығы: |
6123,6 4236,3 8636,8 2975,1
38812,3 49643,6
27606,9 |
2070 2070 2070 2070
2070 2070
2070 |
1860 1860 1860 1860
1860 1860
1860 |
2,9 2 4,2 1,4
18,7 23,9
10,9
|
3 2 4 2
19 24 54
11 65 |
3,3 2,3 4,6 1,6
20,9 26,7
12,1 |
3 2 5 2
21 27 60
12 72 |
2.4. Бекеттер мен толассыз желілерді есептеу
2.4.1. Автомобильдердің ТҚК мен АЖ жұмыстарын ұйымдастыру тәсілін таңдап алу
ТҚК-1 (N1C = 5) және ТҚК-2 (N2C = 2) тәуліктік бағдарламасын ескере отырып, ТҚК-1 мен ТҚК-2-ні әмбебап бекеттерде ұйымдастыру әдісін таңдап аламыз. АЖ бекеттік жұмыстары әмбебап және маманданған бекеттерде орындалатын болады.
D–1 және D –2 бойынша жұмыстар құрама диагностикалық стендпен жабдықталған бір әмбебап диагностикалау учаскесінде орындалады.
2.4.2. ТҚК-1 толассыз желісін есептеу
ТҚК-1 өндірісінің ырғағы[1]:
, (2.51)
= 98,4 мин.
ТҚК-1 бекетінің ырғағы1]:
, (2.52)
мұнда Рп – ТҚК желісі бекетінде бір мезгілде жұмыс істейтін жұмысшылардың саны, ад.;
= 113 мин.
ТҚК-1 бекеттерінің саны [1]:
, (2.53)
= 1,1 » 1.
2.4.3. ТҚК-2 бекеттерінің санын есептеу
ТҚК-2 өндірісінің ырғағы [1]:
, (2.51)
=246 мин.
ТҚК-2 бекетінің тактісі [1]:
, (2.52)
мұнда Рп – бекетте бір мезгілде жұмыс істеушілердің саны, ад.
= 485 мин.
ТҚК-2 бекеттерінің саны [1]:
, (2.53)
где h2 = 0,85 – 0,9 – бекеттің жұмыс уақытын пайдалану коэффициенті.
= 2,2 » 2.
2.4.4. Диагностикалау бекеттерін есептеу
Диагностикалық бекеттердің саны [1]:
, (2.54)
мұнда hD = 0,6 ¸ 0,75 – диагностикалық бекеттің жұмыс уақытын пайдалану коэффициенті;
Рп = 1¸2 – бекеттегі жұмысшылардың саны;
– диагностикалау аймағының жыл ішіндегі жұмыс күндерінің
саны.
= 0,96 » 1.
2.4.5. КҚК желісін есептеу
КҚК желісі тактісі [1]:
, (2.55)
мұнда – автомобильдің габариттік ұзындығы , м;
а – расстояние между автомобилями на постах линии, м;
uк – 2 ¸ 3 м/мин – автомобильдің орын ауыстыру жылдамдығы;
=3,56 мин.
КҚК желісінің өткізу қабілеті[1]:
, (2.56)
» 17 авт/ч.
КҚК өндірісінің ырғағы
, (2.57)
= 3,1 мин.
КҚК желісі саны[1]:
, (2.58)
» 1.
2.4.6. АЖ бекеттерінің санын есептеу
АЖ бекеттерінің санын келесі формуламен анықтайды [1]:
, (2.59)
мұнда – АЖ бекеттерінде орындалатын жұмыстардың жылдық
көлемі, ад.-сағ.;
– АЖ бекеттерінің жыл ішіндегі жұмыс күндерінің саны;
Рп – бекеттегі жұмысшылардың саны;
j – автомобильдердің бекеттерге бірқалыпсыз түсуін ескеретін коэффициент;
hп = 0,85 ¸ 0,9 [1] ;
j = 1,2 ¸ 1,5 [1] ;
Рп = 2 ад. [1] ; 38812,3
» 12.
2.5. Жайлардың аудандарын есептеу
2.5.1. ТҚК мен АЖ аймақтарының ауданын есептеу
ТҚК немесе АЖ аймағының ауданы[1]:
, (2.60)
мұнда – автомобильдің жоспарда алатын ауданы, м2;
ХЗ – бекеттердің саны;
Кп – бекеттерді орналастыру тығыздығы коэффициенті.
Кп = 4 ¸ 5 [1, С.77],
= 7,4 × 2,5 = 18,5 м2,
FЕO = 18,5× 3 ×5 = 277,5 м2;
F1 = 18,5 ×1 ×5 = 92,5 м2;
F2 = 18,5 × 2 ×5 = 185 м2;
FD = 18,5 × 1 ×5 = 92,5 м2;
FТР = 18,5 × 10 ×5 = 925 м2;
2.5.2. Өндірістік учаскелердің ауданын есептеу
Өндірістік учаскелердің ауданын учаскеде ең жүктелген сменада жұмыс істеушілердің саны бойынша анықтаймыз [1] және 2.3-кестеге енгіземіз.
Кесте 2.3
Өндірістік учаскелердің ауданын есептеу
|
Учаскелер |
Учаскеде жұмыс істеушілердің саны, РТ, ад. |
Ауданы, Fу, м2 |
|
Агрегаттар Слесарлы-механикалық Электротехникалық Аккумуляторлар Қоректендіру жүйесінің аспаптарын жөндеу Шиномонтаж Жылу Арматуралық Тыс қаптау |
7 4 2 1 1 1 3 1 1 |
108 63 27 36 14 27 54 14 27 |
2.5.3. Қоймалық бөлмелердің аудандарын есептеу
Қоймалық бөлмелердің аудандарын автомобильдердің 1 млн. км жүрісіне келетін қоймалық бөлмелердің меншікті ауданы бойынша анықтаймыз.
Қойма ауданы [1]:
, (2.61)
мұнда – автомобильдердің 1 млн. км жүрісіне келетін қойманың осы
түрінің меншікті ауданы;
Кпс, Кр, Краз. – тиісінше, автомобильдердің типін, санын және әртүрлі маркалығын ескеретін коэффициенттер.
Кпс = 0,3 [1];
Кр = 1,2 [1];
Краз. = 1,2 [1];
Формулаға мәндерді қойып, қоймалық бөлмелердің аудандарын есептейміз және 2.4-кестеге енгіземіз.
Кесте 2.4
Қоймалық бөлмелердің аудандары
|
Қоймалық бөлмелер |
, м2 |
Fск, м2 |
|
1 |
2 |
3 |
|
Қосалқы бөлшектер Агрегаттар Материалдар Шиналар Майлау материалдары Лак және бояу материалдары Химикаттар Құрал-сайман қоймасы Аралық қойма |
3 6 3 3,2 4,3 1,5 0,25 0,25 0,2å Fск |
14,6 29,3 14,6 15,6 21 7,3 1,2 1,2 21 |
2.5.4. Автомобильдерді сақтау аймағының ауданын және күту бекеттерінің санын есептеу
Күту бекеттерінің санын келесі ретпен анықтайды [1]:
– КҚК аймағының алдында:
nЕО = (0,15 ¸ 0,25) × NЕО.л , (2.62)
nЕО = 0,15 × 17 = 2,6 » 3;
– ТҚК-1 (D-1) аймағының алдында [1]:
, (2.63)
» 1; (2.64)
– ТҚК-2 (D-2) аймағының алдында:
, (2.65)
» 1;
– АЖ аймағы үшін[1]:
nТР = (0,2 ¸ 0,3) × ХТР, (2.66)
nТР = 0,2 × 12 = 2.
Автомобильдерді сақтау аймағының ауданы [1]:
, (2.67)
мұнда – автомобильдің жоспарда алатын ауданы, м2;
Аст –автомобильдерді сақтау орындарының саны;
Кп = 2,5¸3,0 – сақтаудың автомобиль-орындарын орналастыру тығыздығы коэффициенті.
Сақтаудың автомобиль-орын саны оларды автомобильдерге бекіткен кезде парктің тізімдік санына сәйкес келеді, яғни [1]:
Аст = Ап. (2.68)
Олай болса,
Fx = 18,5 × 150 × 2,5 = 6937,5 м2.
3.ҰЙЫМДАСТЫРУ БӨЛІМІ
3.1. ТҚК-2 және АЖ өндірісін агрегаттық-аймақтық тәсілмен ұйымдастыру
Бұл тәсіл кезінде келесі шарттар орындалу керек:
- ТҚК-2 тек ауысымаралық уақытта , ал АЖ бірнеше ауысымда орындалады;
- ТҚК-2 өндірісі бірнеше бөлікке (үштен беске дейін) бөлініп, ТҚК-1 кезінде орындалады;
- ТҚК кестесі іс жүзіндегі жүрісті ескеріп жасалынады;
- ТҚК-2 жоспарланған бөлік санына сәйкес арнайы маманданған аймақтар жабдықталады, олардың әрбірі автомобильдің белгілі бір агрегаттар тобына немесе жүйелеріне терңдетілген диагностиканы, ТҚК-2 мен АЖ орындайды;
- маманданған аймақтар жұмыс профиліне сәйкес қажетті бекеттермен, технологиялық жабдықтармен қамтамасыз етіледі;
- Д-2, ТҚК-2, АЖ тұйық бекеттерде орындалады;
- Белгілі бір маманданған аймаққа қызмет көрсететін цехтар мен қоймалар мүмкіндігінше бекеттерге жақын орналастырылады;
- АТК техникалық қызметі агрегаттық учаскелік принцип бойынша ұйымдастырылады, бірақ негізгі маманданған бригадалар саны маманданған аймақтар санына тең етіп тағайындайды;
- ТҚК-1 толассыз желіде автомобильдердің ТҚК-2 күндеріне сәйкес орындайды, бұл маманданған аймақта орындалатын ТҚК-2 көлемін төмендетеді;
- жөндеу өндірісі агрегаттық-тораптық әдіспен ұйымдастырылады;
ТҚК-2 және жөндеу өндірісін осы тәсілмен ұйымдастырудың артықшылықтары:
- ТҚК-2 мен жөндеудің негізгі көлемінің ауысымаралық уақытта автомобильдер жұмыс істемейтін кезде орындалуы;
- бригадалардың автомобильдердің жүйелері және агрегаттары бойынша мамандануы;
- жөндеудің агрегаттық-тораптық әдісін ендіру мүмкіндігі және т.с.с.
Автомобильдердің ТҚК және АЖ өндірісін агрегаттық-аймақтық тәсілмен ұйымдастырған кезде:
- автомобильдердің техникалық дайындығы ауысымаралық уақытты ТҚК-2 және АЖ үшін барынша қолданудан жоғарылайды;
- жөндеуші жұмысшыларды және жабдықтарды кеңінен мамандандырудан еңбек өнімділігі жоғарылайды;
- автомобильдердің ТҚК-2 және жөндеуіне кететін шығындар төмендейді.
Бұл әдіс кезінде үнем қымбат құнды стендті немесе құралды жеке ТҚК-2, АЖ, Д- 2 аймақтарында қайталап орнатпай, тек маманданған аймақта орнатудан түседі.
Осы тәсілдің ендірілуі күрделі қаржыны қажет етпейді, себебі бұл тәсілде кейбір бекеттердің, технологиялық жабдықтардың, цехтардың орын ауыстыруы жеткілікті болып табылады.
Агрегаттық- аймақтық тәсілмен өндірісті ұйымдастырған кездегі ТҚК мен АЖ технологиялық процесінің схемасы сызбаның 6-шы бетінде көрсетілген.
Жоба бойынша 3 маманданған аймақ (қозғалтқыштардың, агрегаттардың, кузовтың ТҚК-2, АЖ, Д-2 маманданған аймақтары) және бес өндірістік учаске қарастырылады.
1-ші маманданған аймақта қозғалтқышқа және оның жүйелеріне ТҚК-2, АЖ, Д-2 орындалады;
2-ші аймақта трансмиссия агрегаттарына ТҚК-2, АЖ, Д-2 орындалады;
3-ші аймақта кузовқа және жүріс бөлігіне ТҚК-2, АЖ, Д-2 орындалады.
3.2 Техникалық қызмет көрсету мен диагностикалау кешені жұмысын ұйымдастыру
Автомобильдерге техникалық қызмет көрсету мен жөндеу тиімділігін арттыру үшін оларға қызмет көрсеткенге дейін және көрсеткеннен кейін техникалық жағдайлары туралы жеке ақпараттар алу қажет. Бұл кезде талап етілетін ақпараттарды алу үшін агрегаттар мен механизмдерді бөлшектемей және көп еңбек шығындарынсыз орындалуы қажет. Техникалық қызмет көрсету кезінде жабық және жаңадан басталып келе жатқан тоқтап қалулар туралы ақпараттар алу алдын-ала немесе кеш жөндеулерді болдырмау үшін маңызы зор.
Автомобильдерді диагностикалау ТҚК мен жөндеу жүйесінің бір элементі болып табылады. Автотранспорт кәсіпорындарында диагностикалау эәрбір жеке алынған автомобыильдің техникалық жағдайы туралы бірыңғай, дұрыс ақпараттармен теқникалық қызмет көрсету мен жөндеу процесін қаматамасыз етеді. Осыған сәйкес АТК-да диагностикалауды ұйымдастыру ТҚК мен АЖ процестерін ұйымдастырумен бірге орындалады. Автмобильдердің техникалық жағдайын жолда бақылау орнатылған диагностикалау приборларымен орындалады; күнделікті қызмет көрсету кезінде бақылаулар тексеруі арқылы қамтамасыз етіледі; 1-ТҚК кезінде негізінен автомобиль қозғалыс қауіпсіздігін қаматамасыз ететін механизмдеріне Д-1 жалпы диагностикалау кешенімен қаматамасыз етіледі; 2-ТҚК және АЖ алдында агрегаттар мен механизмдерге тереңдетілген диагностикалау Д-2 орындалса, аынықталған ақауларды жойғаннан кейін диагностикалау кешенін қолданады. Бұл жағдайда реттеу және жөндеу жұмыстарының сапасын аралық және қорытынды тексеруді қамтамасыз ету үшін, автомобильді қосымша орын ауыстырып жүрмес үшін, оны ТҚК мен жөндеу операцияларымен бірге орындайды.
Жалпы автотранспорт кәсіпорындарында диагностикалау автомобильдің техникалық жағдайы мен ТҚК мен АЖ технологиялық процесстерін басқару үшін қажетті жеке ақпараттарды алу мен өңдеудің адам-машина жүйесі болып табылады.
Автмобильге ТҚК қажеттілігі кезінде диагностикалау кешені арқылы анықталған техникалық жағдай туралы бастапқы ақпараттармен ТҚК бригадасы слесарларын қаматамасыз етеді. Сонымен бірге бұл ақпараттар бір мезгілде автотранспорт кәсіпорнының өндіріті басқару орталығына ТҚК мен жөндеу, өндірісті дайындау туралы шешім қабылдау үшін, сондай-ақ орындалған жұмысты бақылау және тіркеу үшін беріледі .
3.1-сурет. АТК-да ТҚК мен АЖ басқару үшін диагностикалауды қолдану схемасы
ТҚК кезіндегі диагностикалау жұмыстары автомобильдің, оның агрегаттары мен мен тораптарының бөлшектемей техникалық жағдайын анықтаға арналады. ТҚК кезінде диагностикалау жұмыстары автобустар үшін жалпы жұмыс көлеменің 5-9 процентін құрайды.
Д-1 жалпы автомобильдің қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етеін агрегаттар мен механизмдерінің (тежегіштерді, басқару механизмін, басқару доңғалақтарының орантылуын, жарықтандыру приборларын) техникалық дағдайын, қалдық газдардың улылық деңгейін және отын үнемділікті диагностикалаға арналған. Бұл кезде тек автомобильді пайдалануға жарамдылығын анықтаумен (шұғыл-диагностика), немесе негізгі ақауларды анықтау және реттеу жұмыстарын орындаумен шетелуі мүмкін. Шұғыл диагностика бақылау-тексеру пунктінде автомобиль желіге шығу алдында немесе кейі орындалады, ал Д-1 1-ТҚК алдында орындалады.
Д-2 автомобильдің тарту-экономикалық көрсеткіштері бойынша диагностикалау үшін және оның негізгі агрегаттары, жүйелері мен механизмдерінің ақауларын анықтау үшін қолданылады. Д-2 негізінен 2-ТҚК алдында жөндеу жұмыстарын дайындау және оның ТҚК кезінде бос тұру уақытын азайту үшін орындалады. 2-ТҚК кезінде Д-2 бірге бір мезгілде технологиялық қажет реттеу жұмыстары да орындалады.
3.1-кесте Диагностикалық параметрлер және оларды өлшеу құралдары
|
Автомобильдің эксплуа-тациялық қасиеттері |
Диагностикалық параметрлер |
Диагностикалау құралдары |
|
|
Мамандандырылған |
Әмбебап |
||
|
Тарту- экономика-лық Тежелуі Жүріс қасиеттері |
Nk, Pk, va, Ff, sB, sp, tp, jp, CO, A, Q PT, sT, j3, t3, s3 Pб |
Тарту сапасы стендтері Тежеу стенді Жүріс сапасының стенді |
Кешенді стенд -//- -//- |
ҚОРЫТЫНДЫ
Берілген курстық жобада «ОҚ Қазавтосервис» ЖШС автокөлік кәсіпорнының техникалық қызметінің өндірістік жұмысына талдау жасалып, жоба тақырыбы негізделді. Технологиялық бөлімде жылжымалы құрамның қазіргі тізімдік саны және келешектегі толықтырылуы ескерілген технологиялық есептеулер жүргізілді. Технологиялық есептеулер нәтижесі бойынша АТК шиномонтаж учаскесінің реконструкциясы жасалды. Ұйымдастыру бөлімінде жылжымалы құрамның ТҚК және жөндеу өндірісін ұтымды ұйымдастыру және басқару бойынша ұсыныстар келтірілген. Техникалық жобада учаскедегі жұмыстардың сапасын және өнімділігін арттыруға мүмкіндік беретін техникалық деңгейі жоғары технологиялық құрал-жабдықтар таңдалды және олардың технологиялық принциппен орналасуы қамтамасыз етілді.
Конструкторлық бөлімде автомобильдердің доңғалақтарын демонтаж жасауға арналған стендтің жобасы ұсынылды. Стендтің өндірісте қолданылуы жұмыс сапасын жоғарылатып, жұмыстардың еңбек мөлшерін төмендетеді.
Жобада тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау мәселелері де қарастырылған. Қалыпты еңбек жағдайларын қамтамасыз ету және қоршаған ортаны ластауды төмендету бойынша іс-шаралар ұсынылды.
Экономикалық бөлімде жобада ұсынылған ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың экономикалық тиімділігі тиісті есептеулермен дәлелденді және жобаның бизнес-жоспары жасалды.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- Напольский Г.М. Технологическое проектирование автотранспортных предприятий и станций технического обслуживания. — М.: Транспорт, 1985-232с.
- Суханов Б.Н., Борзых И.О., Бедарев Ю.Ф. Техническое обслуживание и ремонт автомобилей. Пособие по курсовому и дипломному проектированию.- М.: Транспорт, 1985-224с.
- Техническая эксплуатация автомобилей. Под редакцией д.т.н., профессора Е.С. Кузнецова. Издание третье.- М.: Транспорт, 1991-416с.
- Клейнер Б.С., Тарасов В.В. Техническое обслуживание и ремонт автомобилей. — М.: Транспорт,1986-237с.
- Положение о техническом обслуживании и ремонте подвижного состава автомобильного транспорта. — М.: Транспорт, 1986-73с.
- Проект рекомендаций по организации труда на рабочих местах ремонтных рабочих автотранспортных предприятий. Министерство автомобильного транспорта Казахской ССР. — Алма-Ата, 1987-147с.
- Муха Т.И. Приводы машин. Справочник. Л.: Машиностроение,1975-343с.
- Анурьев В.Н. Справочник конструктора машиностроителя. — М.: Машиностроение, 1980.
- Курсовое проектирование деталей машин. — М.: Машиностроение, 1987-415с.
- Салов А.Н. Охрана труда на автотранспортных предприятиях М.: Транспорт, 1985.
- Ю.М.Кузнецов. Охрана труда на автотранспортных предприятиях М.: Транспорт, 1990-288с.
- Аксенов И.Я., Аксенов В.И. Транспорт и охрана окружающей среды. — М.: Транспорт, 1986-176с.
- Борисова В.М., Сергейчик Л.В., Шелопут Ю.В. Экономика, организация и планирование автомобильного транспорта. Пособие по курсовому проектированию М.: Транспорт,1987-192с.
- Туленов А.Т. Методические указания к дипломному проектированию по технической эксплуатации автомобилей. — Шымкент: Южно-Казахстанский технический Университет,1996-45с.
- Автобусы Икарус. Под редакцией Е.С. Кузнецова — М.: Транспорт, 1976-288с.
- Положение о техническом обслуживании и ремонте подвижного состава автомобильного транспорта. Автобусы ПАЗ. — М.: Транспорт, 1979-47с.
