Ерболат ТО?ЫЗА?ОВ, актер: Биыл?ы жыл мен ?шiн ??тты болды
Бала кезінде ?арышкер болуды армандады. Біра? экономист маманды?ын та?дады.
Ал алпыстан ас?анда ата?ты актерге айналды
. Ермек Т?рсыновты? к?пшілікті? ?ошеметіне б?ленген «Шал» фильмінде басты р?лді сомда?ан Ерболат То?ыза?ов ?лу жылы ?з ?міріне айры?ша ??т, береке ?келгендігін айтады.
— Режиссерден Шал сия?ты к?рделі р?лге неліктен к?сіби емес актерді та?дап ал?анды?ын с?ра?анымда бас?а у?ждермен ?атар, сізді? та?дыры?ызды? к?рделі екендігін айт?ан…
— Бас?аларды? та?дыры сия?ты. Ол неге к?рделі? Айы о?ынан ту?андар мен жолы бір болмайтын ?ырсы?тар бар. Мен ба?ыттымын. Себебі белгілі ?айраткер, а?ын, аудармашы ?асым То?ыза?овты? отбасында д?ниеге келдім. Та?дырды? жазуы солай болды. Алдымен ?ке-шешем ?мірден озды. Біз ?се бастады?. Содан кейін с?тсіздіктер белесі басталды. Б?рі бірдей адам ?зі ойла?андай бола бермейді. — С?ттілік деген не? — Адал, біреуді? ала жібін аттамайтын, ?рі сау адамдарды кездестіру. ?мір бойы сондай адамдар алдымнан шы?а берді. Б?л — на?ыз с?ттілік! Мені? ?азіргі жа?дайым сол с?ттілікті? жемісі емес пе?! Ма?ан айры?ша ?ажап адамдар кез болды. Айналамда мы?ты актерлер бар. Асан?лі а?а, Н?рж?ман а?а, Досхан а?а, ??ман а?а…??ман а?а тіпті риза болып, бетімнен с?йген. — Е? ?лкен с?ттілік… — Біреуді? жолы болып ?арыш?а ?шады, екіншісі керемет кітап жазады, ал мен кино?а т?стім. — ?сіресе, «Шал» сия?ты фильмде басты р?лді ойнап, ба?ы?ыз жанды… — Б?л р?лге кастинг жариялан?ан кезде к?п адамдар сыннан ?ткен. Біра? Ермек мені ша?ырып алып: «Осы р?лді са?ан беремін» дегенде та??алдым. Мен актер емеспін ?ой. Ол: «Мен са?ан сенемін» деді. ?аза?ша ойымды жа?сы жеткізе алмайтынымды айттым. Режиссер орысша с?йлеуге р??сат етті. Біра? мені? с?здерімді ?аза?ша?а ?адірбек Демесінов аударып, ?лкен ж?мыс жасады. Соны? ар?асында к?пшілік фильмдегі мені? дауысым еместігін а??армай да ?алды. Б?л туындыны шы?ару?а режиссер, суретшілер ж?не та?ы бас?а к?п адам тер т?кті. Олар тіпті ма?ан а?ша жинап, жа?ында п?тер сатып ?перді. Сондай мейірімді жандар! Ізгілік бар жерде кез келген м?селені шешу о?ай. — Б??ан дейін баспана?ыз м?лдем болмады ма? — Алланы? алдында ант етемін, ешкімнен еште?е с?ра?ан емеспін. Біреулер: «Неге жа?дайы?ды айтып, хат жазбайсы??» деген. Біра? киностудия да, ?кімшілік те, мемлекет те мені? алдымда міндетті емес. Мен де — бас?алар сия?ты ?арапайым, ?атарда?ы азаматпын. Ал Т?рсынов келіпті, Аяз ата секілді сыйлы? ма?ан беріпті! (к?леді) Б?л ?зі бір тамаша адам! Ал фильмде басты р?лді? ма?ан б?йыруы — та?дырды? сыйы, ба?ытты лотерея билеті. — ?зі?із Хемингуэйді о?ыды?ыз ба? — ?рине. Біра? ?те ерте кезде о?ыдым. Жартысы ?ана есімде ?ал?ан. Сантьяго шалды? хикаясы немен ая?талатынын ?мытып ?алыппын. — Сіз Шал?а ??сайсыз ба? — Кейбір с?ттерде ?зімді к?ремін. Біра? мен ауылда ту?ан жо?пын. Алматы ?аласы т?р?ынымын. ?йтсе де ауылда т?р?ан атам есіме т?седі. — Осы фильмнен кейін сізді? ?мірі?із ?аншалы?ты ?згерді? — ?мірім тіпті жа?сарды. К?шеде адамдар тани бастады. Фото?а т?сіп, ?олта?ба алады. Олар шынайы ??гімелескілері келеді. Б?кіл ?аза?станды аралады?. Фильмді ??ірлерде к?рсеткен кезімізде елді? ризашылы?ын сезіндім. Барлы?ы жылы ?арсы алды. — Кино?а т?сіру кезінде е? ?иын с?ттер ?андай болды? — Кино а?пан айында т?сірілді. Дала суы?. Сосын, шынымды айтсам, ?ас?ырлардан ?ор?амын. Мен кинода?ыдай емеспін. Шынайы ?мірде оларды? ма?ына жолай алмаймын. — Сонда ?ас?ырлармен кім алысты? Каскадерлер ме? — Каскадерлер ?алай істеу керектігін к?рсетті. Біра? барлы?ын ?зім жасауыма тура келді. Таудан секіру, ?ас?ырлармен т?белесу… Режиссер: «Сені? т?рі? к?рінеді ?ой. ?зі? істе!» деп, со?ан м?жб?р етті. — ?ауіп болды ма? — Бізде ?ауіпсіздік техникасы бойынша инженер ?міріме ?ауіп т?нетіндей жа?дайды болдыр?ан жо?. — Осы фильм ар?ылы ?зі?із бір жа?алы? ашып, ?андай да бір ?орытынды?а келді?із бе? — Мен киноны жа?сы к?ремін. Енді оны одан сайын жа?сы к?ре т?стім. Актерлерді? ж?мысы ма?ан ?найды. ?азір пьесаларды ?аза?ша о?у?а тырысамын. ?аза? тілін о?у?а мы?тап кірістім. Кинода ?аза?ша с?йлеу керек бол?анда, ?аза? тілін білмей ж?рмейін деп ойлаймын. Енді мен ?анша уа?ыт фильмге т?се аламын? ?рі кеткенде бес жыл шы?ар. ?рі кеткенде! Адамны? жасы шектеулі ?ой. О?ан ?оса ?аншама тамаша актерлеріміз бар?! Мен — зейнеткермін. Шынайы маманды?ым — экономист, кинокартиналар ?кімгерімін. Актерлік білімім де жо?. Біра? керемет актерлерді? арасында ж?рсе?, ?зі? де бір н?рсе ?йренесі?. Кино?ндіріс саласында 38 жылдай ж?мыс істеймін. Б?л ?лкен мерзім емес пе?! Сонды?тан осы салада ж?ргеніме ризамын. Біра? ?мірімні? со?ына ?арай кино?а т?се бастаппын… — Сіз актер болуды армандады?ыз ба? — Еш?ашан арманда?ан емеспін. Актерлік — бір ?ол жетпестей биіктік к?рінетін. Тым ас?а?, т?сінесі? бе?! С?йтіп ж?ргенде Р?стем ?бдірашевті? «Сталинге сыйлы?ына», Ермек Т?рсыновты? «Келініне», Фархад Ш?ріповті? «?ыз?ылт ?оян туралы хикаясына» т?стім… — Біра? оларды? еш?айсысы басты р?лдер емес… — Ия. Біра? б?рібір олар р?лдер ?ой! Сіз «Шалды» к?рді?із бе? — ?рине. Бірінші рет — Астанада?ы ал?аш?ы жабы? к?рсетілімде, екіншісі — кинотеатрда. ?асымда отыр?ан ?ыздар жылап жіберген. — Рас па?! Мені ая?аннан ба?! — Ия. Айтпа?шы, ?оныс тойын тойлады?ыз ба? — Ж?ндеу ж?мыстары бар. Б?рын пайдаланыл?ан п?тер. Б?л — сыйлы?. Оны? ?андай екендігі б?рібір ?ой. «Сый?а тартыл?ан ар?ыма?ты? тісін санамайды» деген орыс м?телі бар. Б?л — со??ы уа?ытта мен ал?ан е? ?лкен сыйлы?. Биыл мен ?шін ??тты жыл болды. Жыл киноактері атандым. Бір! «??лагер» сыйлы?ын иелендім. Екі! П?тер сыйлады. ?ш! Киноны мойындады. Т?рт! Кинематографистер ода?ыны? м?шесі болдым. Бес! — Сізді жа?а р?лдерге ша?ырушылар бар ма? — Бар. Біра? ол ?шін алдымен кастингтен ?ту керек. — Бала кезі?ізде осы кім бол?ы?ыз келді? — К?дімгі ?арапайым ??мыр кешіп, зейнеткер болып, ?мірімні? со?ына тырба?дап жету. Айтпа?шы, ?арышкер бол?ым келген. Біра? о?ан жасым келмейді енді. — Жа?а жыл ?арса?ында ?андай тілегі?із бар? — Келер жылы газет о?ырмандарыны? тасы биыл?ы менікіндей тек ?рге домаласын!С?хбаттас?ан
Айжан К?ШКЕНОВА