Астана. 8 ?а?тар. Baq.kz-Б?гінгі к?ні ?аза?стан Республикасы саясатында ?лтты? мемлекеттілікті ны?айту басты басымды?тарды? бірі болып отыр.Ол ?шін тарих та?ылымынан саба? алып, ?лтты? сананы ?алыптастыру жолында?ы Алаш ?айраткерлеріні? ?ызметін тере? зерделеп, жетекші ойларын басшылы??а алу орынды.
XX ?асырды? басында ?лтты? бірлікті ны?айту идеясын ал?а тарт?ан игі жа?сылар ?аза?ты? ?лтты? идеясын жасау міндетін ?з мойнына алды. «Олар ?з кызметіні? басты м?раты ?аза? хал?ыны? ?лтты? т?лтумалылы?ын са?тау, сонымен бірге, оны? тарихи ?ткенін ?алпына келтіріп, ?лтты? санасын шындау деп сана?ан», — деп к?рсетеді Н.Назарбаев «Тарих тол?ынында» кітабында.?лт зиялылары ?. Б?кейханов,М. Дулатов.?. Ермеков, X. ?аббасов,А. Байт?рсынов, X. Досм?хамедов. Ж. Досм?хамедов, т.б ?о?амны? т?рлі тарабынан шы??андар, ?рі, е? алдымен, д?ст?рлі дала а?с?йектеріні? ?кілдері еді. ?аза? хал?ыны? к?шбасшысы бол?ан зиялылар жа?а ?о?ам ??ру с?ті келгенін ай?ын т?сініп, жа?а жа?дайда?ы саяси к?рес жолына шы?ты.
1917 жыл?ы 19-22 с?уір аралы?ында Орал ?аласында ?аза?тарды? I съезі ?тті. Съезге 800-ден астам делегат ?атысты.Ж. Досм?хамедов басшылы? еткен б?л ?кілетті жиын ?аза? ж?рты к?птеп т?ратын ал?апты бас?аруды? ж?йесін аны?тады, ?аза? зиялылары ескі мемлекеттік аппаратты? жергілікті органдарын т?гел жоюды белгілеп, ауылды, болысты, уезді ж?не уалаятты бас?аруды? тиісті ?кімет ж?не ат?арушы органдары туралы 100 баптан т?ратын уа?ытша Ереже ?абылдады. Та? ?алдыратыны –жергілікті ?кімет пен бас?ару органдарыны? барлы? салаларыны? ??рылымы мен міндеттерін жан-жа?ты аны?тап, теориялы? т?р?ыдан да, практикалы? жа?ынан да шешуге м?мкіндіктеріні? жеткілікті екендігін к?рсетті. Мысалы, к?н т?ртібіне мына м?селелер енгізілді: Б?кілроссиялы? мемлекет ??рылысы; ?аза? облыстарыны? автономиясы; Жер м?селесі; Милиция ??ру; Земство; Халык а?арту ісі; Сот туралы; Дін ж?нінде; ?йел те?дігі. Б?кіроссиялы? ??рылтай?а ?зірлік халы? а?арту ісін ?ана?аттан?ысыз деп тауып, м??алімдер съезін ?ткізу жоспарланды. Оралда гимназия ба?дарламасы негізінде ?аза? балаларына арнайы о?у орнын ?йымдастырып, оны ?аза? ?аражатына салын?ан б?рын?ы к?сіптік /ремеслендік/ мектепті? ?йіне орналастыру белгіленді, ?аза? тілінде газет, кітапшалар шы?ару шаралары ж?зеге асырылуы туралы айтылды.
Кезінде Жа?анша:«Бізді? ма?сатымыз – ел билеуді халы?ты? ?з ?олына беру, ?аза? хал?ы автономия?а ие болып, алда?ы уа?ытта та?дырын ?з ?олына алады»,– деді. ?тте?, Алаш арыстары т?гелдей атылып, ?у?ындалып б?л ма?саттарына толы? жете алмай кетті. Біра?, жа?а заман?а лайы? ?аза? мемлекеттігіні? іргетасын ?ала?ан осы азаматтар еді. ?асырдан астам уа?ыт б?рын бастал?ан идеяны? ?азір жал?асын жал?айтын б?гінгі ?рпа?тар.
Кезінде Алашты?тар «Біздер тап?а, жікке б?лінбейміз — бірт?тас халы? ретінде болаша? ?шін к?ресеміз, Жайы? ??ірін мекендеген бас?а ?лттармен досты? ода? жасап, араздасу?а жол бермеуіміз керек, ?йткені, ?асырлар бойы оларды? та?дыры ты?ыз байланысты болды» деген еді. Алаш партиясыны? желбіреген жасыл туы, кезінде бостанды?ты? символы ретінде халы?ты бірлікке, туыс?анды??а ша?ырды. Сол кезде береке-бірлік ?перетін ?ділдікті а?са?ан алашты?тар елді? т?рмысын, тілін, мінез-??л?ын, ?дет-??рпын білетіндерге елді бас?артты.Жа?аншаны? сол кезде с?йлеген с?здерінен біз б?гінгі т?уелсіз елдігімізді а?са?анын, со?ан жетуді? жолдарын бір ?асырдай б?рын сезініп, ба?ытын белгілегенін ж?не ауызбірлікке, т?тасты??а елді шакыр?анын к?реміз. Халы?ты ?лтаралы? бірлікке ?ндеді.
http://www.baq.kz/material/159
