Қазақстанда әр екінші адам тұрақты түрде кітап оқитыны белгілі болды

Қазақстанда Ұлттық кітап күні алғаш рет 2025 жылы Президенттің бастамасымен атап өтіледі. Бұл туралы 2024 жылы Ұлттық құрылтай отырысында жарияланды. Мақсат — оқудың тұлғалық даму мен мәдени ұлт қалыптастырудағы маңызын атап өту, деп хабарлайды Altyn-orda.kz.

Фото: pixabay.com

 2025 жылдың 14–18 сәуірі аралығында eGov mobile платформасында жалпыұлттық сауалнама өткізілді. Оған елдің барлық өңірінен 46 190 адам қатысты. Қатысушылардың ішінде 50,7%-ы әйелдер, 49,3%-ы ерлер; 70%-ы — қазақтар, 18%-ы — орыстар, 12%-ы — басқа этностардың өкілдері. Жас ерекшелігі бойынша: 18–29 жас — 21%, 30–45 жас — 50%, 46–60 жас — 22%, 61 жастан жоғары — 5%.

 Оқитындар көп: қазақстандықтардың 57,3%-ы тұрақты түрде кітап оқиды

Сауалнама нәтижесінде оқудың өзектілігі сақталғаны анықталды:

• 31% — жылына 1–3 кітап оқиды

• 26,3% — үштен көп кітап оқиды

• Әйелдер ерлерге қарағанда жиірек оқиды (58,7% қарсы 55%)

• Ең белсенді оқырмандар — жастар (18–29 жас) мен егде жастағылар (61+), ал 30–45 жас аралығындағылар арасында қызығушылық төменірек.

 Оқымау себептері:

• 30,6% — уақыттың жетіспеушілігі

• Тек 6,2% — қызығушылықтың болмауы

Бұл көрсеткіштер қажетті жағдайлар жасалса, адамдардың оқуға бейілді екенін білдіреді.

Қазақстанда не оқылады?

Көп оқылатын жанрлар:

• Тарихи кітаптар мен өмірбаяндар — 26,4%

• Оқиғалы, махаббат романдары және детективтер — 16,3%

• Психология және өзін-өзі дамыту — 15,4%

• Оқулықтар мен кәсіби әдебиет — 8,2%

• Классикалық әдебиет — 7,7%

Ерлер: тарихи және ғылыми әдебиеттерді таңдайды

Әйелдер: көркем әдебиет, өзін-өзі дамыту, психологияны артық көреді

 Қалай оқиды: қағаз басылымдар әлі де көш басында

Цифрландыруға қарамастан, дәстүрлі қағаз кітаптар әлі де танымал:

• 50,8% — баспа кітаптарды оқиды

• 28% — смартфоннан

• 5,3% — планшеттен

• 3,8% — компьютерден

• 1,25% — принтерден шығарып оқиды

Жастар — цифрлық форматтарды белсендірек пайдаланады, егде жастағылар — қағаз кітапты қалайды. Ең танымал комбинация: қағаз кітап + смартфон.

 Ең жиі оқылатын шығармалар:

• «Абай жолы» — Мұхтар Әуезов

• «Қара сөздер» — Абай Құнанбаев

• Сондай-ақ танымал шығармалар қатарында:

  • «Көшпенділер» — Ілияс Есенберлин

  • «Қан мен тер» — Әбдіжәміл Нұрпейісов

  • «Ақ Орда. Қазақ хандығының тарихы» — Радик Темірғалиев

  • Бауыржан Момышұлының кітаптары

 Қорытынды: Қазақстандықтар мазмұнды әдебиетке тұрақты қызығушылық танытып, интеллектуалды даму мен мәдени байлыққа ұмтылып отыр. Ұлттық кітап күні — оқырман ұлт қалыптастыруға бағытталған маңызды қадам.