«Туымды қорғаймын»: Қазақстандық жігіт миллион доллар үшін шайқаста үздік атанды

Хафез Асад пен оның ұлы Башар Асад билік еткен кезден бастап, Сирия Мәскеудің одақтасы ғана емес, Таяу Шығыстағы күрделі энергетикалық-саяси архитектураға кіріктірілген стратегиялық сателлит рөлін атқарды. Бұл құрылымда сириялық режим Кремльдің құралы, Таяу Шығыс мұнайы мен газының Еуропа нарығына шығуын бақылайтын қуатты геосаяси кран болды.

КСРО, кейін Ресей, Сирияға жылдар бойы қаржы, қару-жарақ және әскери нұсқаушылар түрінде инвестиция салды. Мәскеу Сирия режиміне Еуропадағы энергетикалық үстемдік үшін күресте арқа сүйеді. Бұл стратегияның негізгі элементтерінің бірі Катардан Сирия мен Түркия арқылы ЕО-ға газ құбырын салуды бұғаттау болды.

2009 жылы Башар Асад Еуропа үшін тиімді, бірақ Ресейдің «Газпромына» қауіпті жобадан Дохаға бас тартты. Бұл Кремль үшін тиімді әрекет болды, бірақ миллиондаған еуропалықтарды арзан және баламалы отын көзінен айырды.

Алайда, 2025 жылы бәрі өзгерді. Кран бұзылды.

2024 жылдың соңында Асад режимінің құлауы және Батыс пен Түркияны қолдайтын Ахмед аш-Шараа билікке жылдам келуі геосаяси сілкініс болды. Түркия мен Парсы шығанағы елдерінің қолдауына ие жаңа лидер халықаралық қауымдастықпен интеграция, Иран ықпалынан бас тарту және Израильмен байланыстарды қалпына келтіру бағытын жариялады.

2025 жылдың 14 мамырында Катарға сапары барысында Дональд Трамп Сирияға салынған санкциялардың толық алынып тасталғанын салтанатты түрде жариялады. Бұл қадам бірден Сирия энергетикасына инвестициялар мен технологиялық қолжетімділікті ашты. Сонымен қатар, Трамп Ресейді айналып өтетін трансарабиялық құбыр желісін қолдау бастамасын жариялады.

Бұл Кремльдің энергетикалық тосқауылы жойылғанын білдіреді. Мәскеу Таяу Шығыс энергия ағындарын бақылайтын «кран» енді оның қолында емес.

АҚШ санкцияларының алынуы Сирияны Таяу Шығыс газы мен мұнайының перспективалы транзиттік аймағына айналдырады. Дональд Трамп бұл туралы: «Біз Сирияға ұлылыққа жету мүмкіндігін ұсынамыз» деді.

Түркия, Катар және Сауд Арабиясының энергия ресурстарын жеткізудің баламалы маршруттарын құруға деген қызығушылығын ескере отырып, ресейлік мұнай мен газ жақын арада Еуропа нарығында нақты бәсекелестікке тап болады.

Мәскеуге қарсы оқшаулау және санкциялық қысым жағдайында бұл ауыр соққы болуы мүмкін. Энергетикалық экспорт Ресей бюджетінің кірісі ғана емес, Еуропадағы саяси ықпалының негізі.

Жеңімпаздар: Түркия мен АҚШ

Сириядағы жаңа билікті қолдаған Түркия аймақтың маңызды энергетикалық және саяси хабына айналуда. АҚШ екі есе пайдаға ие — Иран мен Ресейдің ықпалын әлсіретіп, араб одақтастарын күшейтеді. Еуропа жеткізілімдерді әртараптандыру мүмкіндігіне ие болады.

Мәскеу — ұтылды. Сирияны жоғалту — жай ғана дипломатиялық сәтсіздік емес. Бұл Кремльдің Еуропаны энергетикалық тәуелділікте ұстаған стратегиялық кранын жоғалтуы.

Altyn-Orda.kz