Ресейде бұдан былай орыс мессианизмі идеясының пайғамбарлары, империялық амбицияларды ұстанушылар, «ұлы орыс әлемінің» уағызшылары болмауы керек

Ресей 1991 жылдан бері империя болуды тоқтатты, бірақ шын мәнінде ол имперлық елтаңба, империялық ойлау және империялық саясат түрінде әлі де бар. Ресейде демократиялық республиканы жариялаған Ақпан төңкерісінен кейін екі басты қыраннан самодержавиенің барлық атрибуттары жойылды.

1990-ші жылдардың басында, Ельциннің тұсынд қайтадан имперлық тәждер мен басқа патшалық регалиялары бар ресейлік елтаңбасы бекітілді, бірақ ешкім ешқандай абсурдты содан көрмеді. Ресей империясының жойылғанын кейін пайда болған жаңа Кеңес Одағының басшылары патша өкіметін қарғады, бірақ сонымен бірге келе жатқан дүниежүзілік революция туының астында имперлық саясатты жалғастырды.

Көптеген миллиондаған алтын рубль дүние жүзіндегі коммунистік партияларды қолдауға кетті. Кейінірек, Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін, сол кездегі газеттер жазғандай, «прогрессивті үкіметтер мен халықтық демократияны» әскери және экономикалық қолдауға көптеген миллиардтар жұмсалды.

Бір ғажабы, ол кезде КСРО өзінің имперлық саясатын империализммен күрес туының астында жүргізді. Сонымен бірге өз халқының мүддесі де еленбейтін болды. Дүкендерде жартылай бос сөрелер болды, көптеген тауарлар тапшы болды.

1960 жылдардың басында тамақ карточкалары соғыс кезіндегідей қайта енгізілді. Мысалы, ұнды тек тұрғылықты жері бойынша берілген талонмен сатып алуға болатын. Сонымен бірге Кубаға, Вьетнамға, Алжирге және басқа да көптеген елдерге көмек көрсетуге орасан зор қаражат жұмсалды.

Ауғанстандағы ұзаққа созылған әскери жорық Кеңес Одағына өте қымбатқа түсті. Тек Кабул үкіметін бюджеттен қолдауға жыл сайын 800 миллион доллар жұмсалды. 40-ші кеңес армияны ұстауға және кей жылдары соғыс қимылдарын жүргізуге жылына 8 миллиард доллардан астам қаржы жұмсалды.

КОКП Орталық Комитетінің хатында келтірілген деректерге қарағанда, бұл соғысқа барлығы 100 миллиард долларға жуық қаржы жұмсалған екен. Сансыз имперлық саясаттың құнын мыңдаған кеңес адамдары өз өмірлерімен төледі. Ал ауғандардың өздері сол кезде миллионнан астам адамнан айырылды.

Кеңес Одағы Сирия мен Египетке «бауырластық көмек» түрінде  көбірек танк жіберді. Сол кездегі әрбір танктің негізгі құны шамамен бір миллион рубльді (немесе шамамен 380 миллион қазіргі рубль) құрады.

Бір қызығы, сырттан келген көмектің 80 пайызы көбінесе ешқашан төленбейтін нақты әскери тауарларға тиесілі болды. Яғни, әрине, оларға жалақы төленді, бірақ оларды алғандар емес, жартылай кедей кеңес халқы төледі. Осы имперлық ойындардың барлығы кеңестік елге ақылға сыймайтын ақшаға түсті, бірақ олар нақты пайда әкелмеді.

Бұл орасан зор қаражаттар имперлық саясаттың бір бөлігі ретінде дүние жүзіне шашырап кетпей, кеңестік тұрғын үйлер мен жолдарға салынса, азық-түлік мәселесі оң шешімді баяғыда табатын еді.

Көптеген имперлық емес елдерде халықтың әл-ауқаты Ресейден әлдеқайда жоғары екені белгілі. Ал бұл тек алғашқы ондыққа кіретін Норвегия мен Швецияға қатысты емес. Бүгінде Ресей қару-жарақ шығыны бойынша әлемде 4-ші орында, ал өмір сүру деңгейі бойынша Қазақстан, Румыния және Аргентинадан да кейін небәрі 52-ші орында тұр.

Ресейдің ұзақ уақыт бойы сенімді дей алатын одақтастары жоқ. Оның тек кепілге алынған елдері бар. Армения Ресейдің Закавказьедегі жалғыз кепілі. Бұл бақытсыз, шағын, талан-таражға түскен ел, оның бұрынғы билігі армияда реформалар жүргізбеген, қайта қаруланбаған, ештеңе істемеген. Олар елді Ресейге беріп, айырбас үшін, ең болмағанда, қорғайды деп ойлады. Солай болмай қалды! Польша немесе Эстония НАТО-ға кіргенде Мәскеу қатты алаңдады, ал Әзірбайжан Түркияның қолдауына ие болғанда – Ресей үнсіз қалды.

Өкінішке қарай, Ресей тек таза соруды ғана біледі, ал АҚШ-қа тәуелді елдермен не болғанын білеміз: Жапония немесе Оңтүстік Корея сияқты елдер қазір бай-дәулетті мемлекеттерге айналды. Олар экономикалық державаға айналды. Ресейге тәуелді болудан Құдай сақтасын! Приднестровье немесе Л/ДНР, Украинаның қазіргі ресейлік оккупациясындағы шығыс жерлері сияқты өмір керек пе?

Байрактар ​​Сирияда, Ливияда, одан кейін Қарабақтағы жаңа соғыстың соққы күшіне айналды. Дәстүрлі қару түрлерінің барлығы дерлік – зеңбіректерден танктерге дейін пайдасыз болып шықты, өйткені ұшқышсыз ұшақ келіп, өзінің адам күшін жоғалтпай қарсыластардың позицияларын толық дерлік құртты.

Енді қазір бар адамзат баласы 78 жыл бұрын болған Жеңіс күнінің мәнін түсінбейді. Неге? Былтыр 24 ақпанда путиндік Ресей Украинаға қарсы ашқан соғыстың кесірінен! Бұған жыл сайын миллиондаған қаржы жұмсалады.

Бірақ, мақтанатын ештеңе жоқ! Қазіргі Ресейге бұрынғы жетістіктерді атап өтпей, алға жылжып, жаңа табыстарға жетуі керек!

Ал бұл — ақпараттық технологиядағы жеңістер, ғарыштық технологиядағы жеңістер, экономикалық мен білім пен ғылым жеңістері болу керек екен, тек сонда Жеңіс күнін тойлау болады!

Өкінішке орай, Ресей агрессияның көзі ретінде Путиннің жоғалуымен (кез келген жағдайда) аяқталмайтынын түсіну керек. Навальный да, Ходорковский де, Еуропа мен Әмірліктердегі қазіргі «қуғындағы элита» да, империялық емес Ресейде билікке келіспейді және олар империя үшін қанды шайқасқа дайын (шын мәнінде бұл туралы бірнеше рет айтылған: әртүрлі жағдайларда әртүрлі сөздермен).

Ең бастысы, Ресейде бұдан былай орыс мессианизмі идеясының пайғамбарлары, империялық амбицияларды ұстанушылар, «ұлы орыс әлемінің» уағызшылары болмауы керек. Ол ең жоғары амбициясы бар қарапайым тұрғындардың еліне айналуы үшін — мол тыныш өмір және көршілермен ұрыс-керіссіз өмір сүруі.

Керімсал Жұбатқанов