АЛТЫНОРДА
Культурное наследие

? Кино ар?ылы таныл?ан т?л?алар

?аза?станды? кино мамандары «Олимпиадашылар» деген телехикая т?сіруді? ?амымен ж?р. Онда белгілі спортшыларымыз Илья Ильин, Серік С?пиев ж?не Александр Винокуровтар басты р?лдерді сомдама?. Біра? жобаны? режиссері Питер Берманны? хабарлауынша, ?ш Олимпиада чемпионыны? тек біреуі — Илья Ильин ?ана ?зірге кино?а т?суге келісім беріпті. Тіпті, ол алдын ала актерлік шеберлікті шы?дайтын курстан ?туге бел бу?анын да м?лімдеген екен.
?рине, біз Ильинні? к?гілдір экранды к?п жатыр?ай ?оймай­тынын білеміз, сол сия?ты Серік С?пиев те жуырда шоу-ж?ргізуші ретінде к?пті? назарына іліккен болатын. Сонымен, болаша? телехикаяны? сюжетіне ?ыс?аша то?тала кетейік. ?ш чемпион да спорт интернатыны? т?рбие­ленушілері болады. Винокуров балалы? ша?ыны? ?зінде-а? ал?аш?ы же?ісіне ?ол жеткізеді. Ал С?пиев бетін ары ?ылсын, к?шедегі т?белестерді? бірінде жара?ат алып, м?гедек болып ?алады. Оны? ая?ынан т?руына экстрасенс ?жесі к?мектеседі ж?не бойында?ы біраз ?абілет-?асиеті Серікке дариды. С?л кейінірек С?пиев Голливуд ж?л­дызы Джеки Чаннан жауынгерлік жекпе жекті? ?ыр-сырына ?а­ны­?ады. Осы жерде айта кетейік, жоба авторлары ата?ты актермен келісс?здер ж?ргізуде. Шетелден танымал маман ша?ыруды? ?ым­бат?а т?сетіні аны?, сол себепті демеушілер де іздестіріліп жатыр.
?рине, жа?а ?ана ?ол?а алын­?ан жоба туралы б?дан ?зге еште?е айта алмаймыз. Оны? жемісті болар-болмасын уа?ыт к?рсетеді. Десек те, спортшыларды? кино?а т?суіне ?ркім ?р?алай ?арайды. Ал спортты? ??мырын ая?тап ба­рып, кино?а т?суді? ж?ні б?лек. К?птеген спортшылар осы жолды та?дап жатады. Кезінде Серік ?она?баев «Мадам Вонгты? ??пиялары» атты к?ркем фильмге т?скен болатын. Сол сия?ты мар??м ?бдісалан Н?рмаханов а?амызды? да «?аза?фильмні?» туындысында басты р?лдерді? бірін сомда?аны есімізде. Мысыр елін ?за? жыл билеген бабамыз С?лтан Бейбарысты? образын каратэ шебері Фархат Аман­??ловты? ашу?а тырыс?анын да білеміз.

Ал ?лемдік киноны? тарихына ??ілсек спортшылар т?скен туын­дыларды? тізімі сала-??лаш еке­ніне к?з жеткіздік. Тіпті ??гімені кімнен бастауды? ?зі ?иын екен. Десек те, к?пті? пікірінше, е? танымал спортшы-актерлерді? бірі — Арнольд Шварценеггер. 1947 жылы Австрияда д?ниеге келген ол жастайынан бодибил­дингпен айналысып, осы спорт т?рі бойынша тола?ай табыстар?а ?ол жеткізді. Атап айтса?, Швар­ценеггер бодибилдингтегі «Мистер Олимпия» деген аса бе­делді ата?ты жеті рет еншіледі. 1966 жылы Арнольд «?лемні? мистері» деген бай?ау?а ?атысып, 2-орыннан к?рінеді. Б?л жас спортшы ?шін ?лкен к?рсеткіш еді. Біра? мінезі нашар, ашу­ланша? Шварценеггер кім к?рін­генмен т?белесіп ?алып, к?нде айыпп?л т?леуге м?жб?р болатын. Бодибилдингпен айналы­са­тындар?а д?ріс беріп, табыс тауып ж?рсе де оны? а?шасы ?лгіндей ?ажеттерге ж?мсалып, ?арызы к?бейе береді. А?ыры ол А?Ш-?а кетуге бел буады. Жиырма бір жа­сында м?хит ас?ан Арнольд бас­тап­?ыда а?ылшын тілін нашар бі­летіндіктен к?п ?иналады. Оны? ?з с?зіне ?ара?анда, А?Ш-?а ?оныс аударуды он жасынан бастап арманда?ан екен. Деген­мен, д?л осы елде Арнольдті? ба?ы жанды. 1970 жылы Нью-Йоркте ол ал?аш рет «Мистер Олимпия» деген ата??а ие болды ж?не бірден кино?а т?се бастады. Десек те Арнольд Шварценеггер тек 1983 жылы ?ана А?Ш-ты? аза­матты?ын алды. Актерлік шеберлік курсынан ?ткен ол «Нью-Йорктегі Геркулес» деген ал?аш?ы фильміне т?седі. Біра? к?рермендер б?лшы? еті б?лт-б?лт еткен Арнольдті жылы ?абыл­дай ?оймады. Тек «Конан-варвар» фильмінен кейін Арнольд ж?ртты? ?ошеметіне б?лене бастады. С?л кейінірек Швар­ценеггер «Б?рін еске т?сіру», «Терминатор-2» ж?не «Тер­минатор-3» фильмдеріне т?сіп, ?зін актер ретінде толы? мойын­датты. Оны? гонорары да к?бейді, тіпті «Терминатор-3» туындысына т?скені ?шін 30 млн долларды санап алды. Б?л б?рын-со?ды киноиндустрияда актерге т?лен­беген ?аржы еді. Осылайша бо­дибилдинг шебері бірнеше м?ртебелі ж?лделерге ие болады. Біра? темір Арнольдті сынаушы­лар да жетіп артылды. Сай?ыма­за? Робин Уильямс: «Шварценег­гер­ден аз с?йлеген Лесси деген кол­ли-ит ?ана…» деп ?за? диа­лог­тар?а Арнольдті? шеберлігі жет­пей ?алатынын астарлап, маза? етті. Осындай пікірлер Шварцті? ж?йкесіне тимей ?оймады, оны? тіпті пайдасы да болды. ?йткені Арнольд кино барысында бес-алты ?ана с?з айтатын «темір адам­ны?» образынан ?ашып ??­тылып, комедиялы? фильм­дерге т?се бастады. 1988 жылы ол осы жанрда?ы «Егіздер» туын­дысында ба? сынады. Тіпті, р?лді сом­да?аны ?шін гонорар да талап етпей, сатылымнан т?скен пайыз­ды ?ана?ат ?ылды. Кейінірек ол «Со??ы кино ?а?арман» деп ата­латын, «терминатор» обра­зын­да?ы ?зін-?зі пародиялайтын фильмге т?сті. 2003 жылы, 56 жасында Арнольд Шварценеггер «Терминатор-3:К?ліктер к?­терілісі» фильмінде ойнап, кино?ндірістен біржолата ке­тетінін м?лімдейді. Д?л сол жылы ол Калифорния штатыны? губернаторы боп сайланады. Арада біраз уа?ыт ?ткенде Шварц кино саласына ?айта бет б?рып, бірнеше фильмге т?сті. Биыл к?рермен ?ауым басты р?лді Арнольд Шварценеггер сомда?ан «?а?арманны? ?айтып оралуы» фильмін тамашалау?а м?мкіндік алма?. Сол сия?ты кинос?йер к?пшілік Арнольдті? досы Силь­вестр Сталлонемен бірге т?скен «Бейіт» фильміне де ку? болма?.
Кино?а т?скен хоккейшілер де к?п. М?селен, ?йгілі америкалы? шабуылшы Майк Модано «Да??ты ?йректер» (?лтты? хоккей лигасында?ы «Анахайм Майти Дакс» командасыны? ??р­метіне арнал?ан) деген кинода ба?ын сынап к?рді. Сол сия?ты ресейлік хоккейшілер Дарюс Каспарайтис, Алексей Морозов ж?не Андрей Николишиндер де кино саласына бас с??ты.
«Темір Тайсон» да актерлік шеберлігін сынап ?лгерді. К?­сіп?ой боксты? да??ты ардагері бірнеше телехикаядан б?лек, «?олтырауын Данди Лос-Андже­лесте» деген фильмде т?бе к?р­сетті.
Ал ?ткен ?асырды? басында Голливудты норвегиялы? м?нер­леп сыр?анаушы, ?ш д?ркін Олим­пиада чемпионы Соня Хени д?р сілкіндірді. Б?л спортшыны? да??ын «К?нгей ?лкені? сере­на­дасы» деген бір ?ана фильм ас­пандатты. Соня Хени осы туын­дыны? ар?асында ?зіні? ата?ын шы?арып ?ана ?оймай, аме­ри­калы?тарды? м?нерлеп сыр?анау ?неріне деген махаббатын оятты. Атал?ан кинофильм шы?ысымен б?кіл А?Ш бойынша, ?сіресе, Калифорнияда м?зайдындар бірінен со? бірі бой к?терді. Б?­гін­гі та?да Америкада м?нер­леп сыр?анау аса танымал спорт т?рлеріні? бірі саналады.
2000 жылы белгілі ресейлік теннисші Анна Курникова да кино?а т?сіп к?рді. Спортта?ы шеберлік де?гейінен г?рі, келісті келбетімен к?пшілікті? с?йік­тісіне айнал?ан ол «Мен, та?ы да мен ж?не Ирэн» атты кинокар­тинадан ша? берді. Б?л фильмдегі басты р?лді ата?ты комик Джим Керри сомда?анын да айта кетейік. Анна Курникова бір ?ана эпизодта бой к?рсетіп, екі-?ш ауыз с?з айт?аны ?шін ?ыруар а?ша алды. Біра? Курникованы? кинода?ы образына ?ара?анда ата?ты ?нші Энрике Иглесиасты? бейнебаянына т?скен с?ті к?­рер­мендерді? к??ілінен шы?ты.
Кино саласында табыс?а жет­кен спортшыларды? бірегейі — Джонни Вайсмюллер. 1904 жылы Румынияда д?ниеге келіп, ?ш жасында А?Ш-ты? т?р?ыны атан?ан, ?лты венгр ол жастайынан ж?зуді ?натады. Біра? ?лкен спорт?а Джонни тек 16 жасында шындап к??іл б?ле бастайды. Арада бір жыл ?ткенде ол ал?аш?ы ресми жарысына ?атысып, 100 метрге еркін ж?зу ?дісі бойынша 2-орын алады. Міне, б?л оны? бі­рінші ж?не со??ы 2-орыны бо­латын. ?йткені кейінгі дода­ларды? барлы?ында да ол тек ?ана 1-сатыдан к?рінді. 1924 жыл­?ы Париж Олимпиадасында Вайсмюллер ?ш алтын олжаласа, 1928 жылы Амстердамда та?ы екі алтынды мойнына ілді. А?Ш-ты? 52, ?лемні? 67 д?ркін чем­пионы деген дардай ата?ы бар Вайсмюллер кино саласында б?дан да биік белестерді ба?ын­дырарын білген жо? та шы?ар. К?ндерді? к?нінде Сирил Хьюм деген сценарист Эдгар Берроузды? ата?ты «Тарзан» романыны? желісі бойынша кино т?сіреді. Ол маймылдарды? т?рбиесін ал?ан Тарзанны? р?ліне Вайсмюллерді? таптырмас кандидатура екенін т?сінеді. 1932 жылы экран?а шы?­?ан «Адам — маймыл — Тарзан» де­ген фильм кино саласын бірден д?р сілкінтті. Дегенмен, ал?а­шын­да Вайсмюллерге к?п а?ша т?лене ?оймады. Ол т?сірілімні? ?рбір аптасы ?шін бар бол?аны 250 доллардан алып отырды ж?не студия басшыл?ыны? талап етуі­мен Джонни ?йелімен ажырасу?а да м?жб?р болды. ?алай десек те, Тарзан бейнесіндегі Вайсмюллер спортшы, Олимпиада мен ?лемні? бірнеше д?ркін чемпионы ретін­дегі Вайсмюллерге ?ара?анда танымал болды. Ол туралы жеке та?ырып ?аузау?а да м?мкіндік бар. http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=18089&Itemid=2