Аршат Оразовты біраздан бері білемін. Тым-тырс, ?з ісін ?ана біліп, ?зімен-?зі ж?ретін ?араторы, тома?а т?йы?, н?р ж?зді, ?ой к?зді жас жігітті бір к?рмеге б?йы?ы жан ба деп ?аласы?
. С?йтсек, ол бойында ?лкен сыр ?шы?ы жат?ан жігіт болып шы?ты. Кезінде біраз елді? ??ла?ына ілінген А?т?бе облысынан шы??ан вундеркинд бала осы екен. Оны? кейінгі та?дыры ?алай бол?анын ?зінен с?рап к?релік.
–Мен А?т?бені? Ойыл ауданында?ы Сарыбие деген ауылда ?мірге келдім. Алдымен, мені? зеректігімді, ?йренуге талпынысымды к?рген со? ауылды? ке?есте істеген, к?зі ?ара?ты атам 2-3 жасымда ?ріптерді ?йретпек болса, мен б?рін де бірден ?а?ып алыппын. Содан т?рт жасымда кез келген кітапты зуылдатып о?и баста?ан екенмін. Оны ?зім білмеймін, кейін айт?ан ??гімелерден естідім. Мені? ?кем атамны? ?лкені. Атамны? ?зі майдангер еді, ?лкен немересі бол?ан со? мені бауырына басып, еркелетіп ?сірді. Бетімнен ?а?пай, талап еткен н?рсемні? б?рін де орындай беріпті.
Бірде, мектеп директорыны? орынбасары болып істейтін бізді? к?ршімізді? ?йіне ?аладан ?она?тар келеді. ?лгілер мектепті тексеруге келген облысты? о?у б?ліміні? адамдары екен. С?зден с?з шы?ып, к?ршіміз мен туралы айтады. ?она?тар ?ызы?ушылы? танытып, мені алдырады. Сырты ?о?ыр ш?берекпен ?аптал?ан «Бозінген» атты жина?ым бар-тын, соны ар?алап, ?она?тарды? ?стіне томпа?дап кіріп барыппын. Алдымен меймандар етегін енді жап?ан ?арапайым ?арадомала?ты? бірі болып т?р?ан мені? кітап о?и алатыныма ш?б? келтіреді, біра? «Бозінгенні?» кез келген жерін зуылдатып о?ып бергенде, шал?аларынан т?се жаздайды. Б?рі де м??алімдер емес пе, есеп шы?артып, бас?а «білігімді» де тексереді. С?йтіп, ?атты та? ?алып, мені ?алада?ы Ма?сат ??сайынов атында?ы дарынды балалар мектеп-интернатына алдырма? болып шешеді. Біра? мен ол жылы бармай, келесі жылы, бес жасымда 1 сыныпты? т?ртінші то?санына бір-а? бардым. С?йтіп, мен еш?ашан ?ліппені? бетін ашпа?ан бала болдым. Сонды?тан ?лі к?нге ?ріптерді жазба т?рімен емес, баспа т?рінде ?ана ж?не б?лек-б?лек жазамын. Сол кезден барлы? газет-журналдар мен туралы жаза бастады.
Т?ртінші то?санда о?ып ж?ргенде зерігіп, бас?а шаруалармен айналысып кететінмін, ?йткені ма?ан о?у ?те о?ай болды. Келесі жылы 2 сынып?а бар?ан едім, б?л жерде де ма?ан саба? ?те же?іл болып, ешн?рсеге ?ызы?пай, ты?дамай отыратынмын. Сонды?тан, мектепті? педагогикалы? ке?есі мені бірден 3 сынып?а ауыстырды. С?йтіп, алты жасымнан ?шінші сыныпта о?и бастадым. Мені? сыныптастарым 1978 жыл?ы, ал мен 1981 жыл?ы едім.
–?зі?нен ?лкен балалармен о?у ?иын бол?ан жо? па?
–?рине, ?зіндік ?иынды?тары болды. М?селен, оларды? оп-о?ай білетін кейбір д?ниелерін мен ??а алмай т?рып ?алатын кездерім жиі болатын. Оны? ?стіне б?рі де менен ?лкен, б?рі де менен к?шті. Ал бала бол?ан со? алысып-ж?лысып ойнамай ?оймайсы?, сондайда б?рі де ма?ан ?лімжеттік жасап кететін. Біра?, б?рібір, сол интернат ма?ан ?лі к?нге ысты?. Осы жерде мен жетінші сынып?а дейін о?ыдым. Алатын ба?аларым тек ?ана бестік болды.
Біраз уа?ыттан кейін мені? ?ке-шешем де ?ала?а к?шіп келді.
–Айт?андай, олар маманды?тары бар, о?ы?ан жандар ма еді?
–Жо?, екеуі де ?арапайым ж?мысшылар. ?кем темір жол?а орналасты, ал шешем бір асхана?а ж?мыс?а кірді. Жергілікті билік вундеркинд баланы? ата-анасы деп менен бас?а ?ш баласы бар олар?а бес б?лмелі ?й бермек болды, біра? ?кем одан бас тартты. Ендеше екі ж?не ?ш б?лмелі екі ?й алы?дар деген ?сыныс жасал?ан еді, одан да бас тартып, ?ш б?лмеге ?ана?ат т?тты. ?лі к?нге сол ?йде т?рып жатыр.
1991 жылы жетінші о?ып ж?рген мен А?т?беде т???ыш рет ашыл?ан №32-ші ?аза? мектеп-гимназиясына ауыстым. М?нда бізді профильдерге б?лді, мен химия-биологияны ?наттым. Сол жылы ?аза?станда е? со??ыларды? бірі болып Б?кілода?ты? пионерлер лагері «Артекке» де барып, бір ай о?ып келдім. Онда?ылар мені? 10 жаста болып жетіншіге ?алай ?ткеніме ?за? уа?ыт сенбеді. Артектегі о?у орысша, со?ан ?арамай мен жа?сы о?ып кеттім. Сонымен бірге спортты? жарыстардан бірнеше грамота, ма?тау ?а?аздар алып ?айттым.
–Б?л уа?ытта сен елімізге ?бден танымал бала бол?ан шы?арсы??
–?рине, мен туралы барлы? ?аза?-орыс газеттері жарыса жазып жатты. Ода?ты? «Труд» ж?не т.б. газеттер де ?лкен ма?алалар берді. Кейін «Егемен ?аза?станны?» меншікті тілшісі бол?ан ?мір Оралбаев а?амыз мар??м да «Пионер» (?азіргі «?лан») газетіне жаз?ан еді. Мен ол кездерде суретті де жа?сы салатынмын. Бірде, с?би кезімде, теледидардан келген бір орыс операторы шынаша?тай бала мынадай суреттерді ?алай салады деп бізге сенбей, мені? суреттерімді т?сірмей ?ой?аны есімде. Сол кезде мен жылап, жатып ал?ан едім. Сурет сал?анда мен к?рген картиналарымны? к?шірмесін аудырмай т?сіріп ж?рдім.
–Мектепті ?алай ж?не ?анша жасы?да бітірді??
–Мен то?ызыншы сынып бітірген жылы ?айта шегініп, 8-ші сынып бітіргендермен бірге А?т?беде ашыл?ан ?аза?-т?рік лицейіне т?стім. Б?л о?у орны бір жыл бойы тек а?ылшын ж?не т?рік тілдерін ?йретумен айналысады. Осыларды есептегенде мен лицейді 16 жасымда бітірдім. Ал ал?аш?ы сыныптастарыммен о?ы?анда 14 жасымда мектеп бітірген болар едім. Лицейді кіле? беске ая?та?ан жо?пын, бір мектептен бір мектепке ауысу о?у сапасына кері ?серін тигізді. Еркелік те, мардымсу да киліккен шы?ар, ?йтеуір о?у?а соншалы?ты зау?ым болмай ?алды. С?йтіп, лицейді 1997 жылы тек жа?сы ба?алармен ?ана бітірдім. Одан кейін Т?ркияны? Эскише?ир деген ?аласыны? университетіне Туризм ж?не ?она??й менеджменті маманды?ы бойынша о?у?а т?стім. М?нда?ы о?у да мен ?шін о?ай болды. Сол жа?та жеті жыл о?ыдым. Футбол, волейбол, шахматпен ?атты айналыстым. С?зж?мба?, криптограмма сия?ты д?ниелер жасау?а бала кезімнен ??мар болдым. Мектепте ж?ргенде ондайларымды «Егемендегі» Жанат Елшібек а?ай?а арнайы жіберетін едім, б?рі де газет-журналдар бетіне шы?ып, ?алама?ысы келіп т?ратын. Бала кезімде ол мені? кумирім еді. Мен журналистика?а да ??мар болдым, ?лі де ?олым ?алт еткенде Интернеттегі ?зімні? блогымда ма?алаларым шы?арып т?рамын. «Біз білмейтін ?аза?тар» деген ?зімні? айдарым бар, со?ан шетелде бір н?рсеге ?олы жеткен ?аза?тарды тауып, жазып ж?ремін. ?азір ж?ртты? б?рі жа?сы к?ріп кеткен «?ара жор?а» биін ?аза?тар ал?аш рет т?рікті? 1965 жылы т?сірілген «?ара о?лан» деген бір киносында д?ниеж?зіне к?рсеткен екен. Сол кино?а М?стафа ?зт?рікті? ?кесі де т?сіпті.
Т?ркияда магистратураны бітіруге де м?мкіндігім бол?ан еді, біра? т?рлі сылтаумен оны да о?ымадым. ?з билігім ?зімде бол?ан со? тым еркінсіп кеттім. Сол о?у орнында ж?ріп Интернетпен ?атты ?уестеніп, сайттар жасаумен айналыстым. Ма?ан бас?а тілде сайттар бол?анда ?аза?ша неге жо?, ендеше ?аза?ша сайт ашар ма еді деген ?ызы?ушылы? ?амшы болды. Содан кейін бірнеше а?паратты? сайттар, порталдар жасадым. ?зім бос уа?ытымда сол жа?та ж?мыс та істедім. Біра? ?з маманды?ым бойынша бір к?н де ж?мыс істеген емеспін.
–Одан кейінгі ?мірі? ?алай жал?асты?
–Т?ркиядан келген со? А?т?бе облысты? ?кімдігіне ж?мыс?а ?абылдандым. Ол кезде «электронды ?кімет» ба?дарламасы жа?а басталып жат?ан. Соны жасау ?шін жа?а б?лім ашыл?ан екен, мені со?ан ша?ырды. Деректерімді Интернеттен тауып алыпты. С?йтіп, а?параттар ж?не технологиялар ж?йесі орталы?ыны? бас инженері болдым. Бізді? бірінші жылы жаса?ан ба?дарламамыз Астанада 2-ші орын, ал келесі жыл?ысы 1-ші орын алды. Осы жерде 4 жыл ?ызмет істедім. Одан кейін «Егемен ?аза?стан» газетіні? сайтына ?ызметке ша?ырылып, ?азір сонда істеп жатырмын.
?азір «Егеменні?» сайты ?аза?ша сайттарды? ішінде алды??ы орын?а шы??анын ел біледі. Шетелдегі ?аза?тар ?шін басшылы?ты? тапсырмасымен латын, т?те жазу ?ліпбиіндегі н?с?аларын да шы?арып ж?рміз, сондай-а? ?ялы телефон ар?ылы кіруге болатын ?ылды?. ?азір к?птеген ?аза? сайттары бізден ?лгі алып жатыр.
–Бойымда?ы Алла берген айры?ша дарынымды, ??діретті ?леуетімді толы? аша алмай ?алдым-ау, ?лкен ата??а, зор табыс?а, тіпті биік мансап?а да жете алмадым-ау деп ?кінген кезі? жо? па?
–Жо?, ондай ой келген емес. Мен ?зімні? орнымды Интернеттен тап?аныма ?кінбеймін. Ал к?п білім алып, бірнеше дипломды ?аттап ?ой?аннан к?п пайда к?руге болады дегенге сенбеймін. Мен тіпті ?зімні? ал?ан маманды?ыммен де бір к?н е?бек еткен адам емеспін, дипломым ?йде текке жатыр. Интернетпен айналысатын мамандар мені ?азір жа?сы біледі, осы салада ?жепт?уір табыс?а жеттім деп ойлаймын, соны ?ана?ат т?тамын. Еште?еден ??р ?алдым деп ойламаймын. Интернетті? ресурстары ?те шексіз, мен ?лі де оны? тере?іне бойлай т?суді алдыма ма?сат етіп ?ойдым. Оны? ?аза? тіліне ?ызмет етуін жетілдіре т?суге ?лесімді ?оса т?ссем деген арманым бар. ?азір кез келген шетелдерде ?аза?стан туралы жазыл?ан материалдарды ?аза?ша аударып о?и беруге болады. ?рине, аударма сапасы б?лендей жа?сы емес, біра? негізгі мазм?нын т?сіне аласы?. Алматыда «Мінбер» атты журналистерді ?олдау ?оры бар. Сол ?орды? аясында жыл сайын жас журналистерге Интернет ресурстарын аша т?суді ма?сат еткен та?ырыптарда семинар ?ткізіп т?рамыз. Соны? ж?мысына да белсене ?атысамын. Былтыр ?з министрлігімізді? «БА? kz» деген жобасына ?атыстым. Сол кездегі министріміз Ас?ар Ж?ма?алиевті? ?зі Интернеттен «Егеменні?» сайтын к?ріп ?ызы?ып, соны жаса?ан адамды тауып алы?дар, порталды со?ан жасат?ызайы? деп тапсырма берген екен. Мен шама-шар?ымша министрді? сенімін а?тап, 3 ай солармен бірігіп ж?мыс істедім. ?азір ая?ынан т?р?аннан кейін ?здері істеп жатыр.
–Отбасы? туралы да айта кетсе?…
–2007 жылы 26 жасымда ?йлендім, ?зірше екі кішкентайым бар. ?лкен ?лым т?ртте, ол да сурет салады, ?ріптерді таниды. Біра? мен оны? вундеркинд бол?анын ?аламаймын. Оны? ?зіндік ?иынды?тары болады, м?селен ?немі ?лкен балаларды? арасында ж?ру о?ай емес, одан да ?з ??рдастарымен ?атар ?скені жа?сы. ?лкен балалармен а?ыл-ойы? те? болса да, денені? дамуы жа?ынан к?п артта ?алушылы?ты? толып жат?ан ?иынды?тары болатынын ?з басымнан к?рдім. Екінші ?лым бір жарымда.
–??гіме?е рахмет, е?бегі? жана берсін. ??гімелескен Жа?сыбай САМРАТ.
Казак унi газетiнен алынды
…
