[:kz]
«Батыс санкциялары ресейлік орта таптың тұрақты мұқтаж және қанағаттанбаған адамдарға айналуына, ал 26 миллион ресейліктің немесе бүгінде кедейлік шегінен төмен өмір сүретін Ресейдің әрбір алтыншы азаматының қайыршыға айналуына әкеледі», — айтты ирандық саясаттанушы haqqin.az басылымына берген сұхбатында Реза Талаби.
Ресейге қарсы санкцияларды Иранға салынған эмбаргомен салыстыра отырып. Ирандық саясаттанушының айтуынша, ресейлік телеарналар арқылы халық билікті қолдайтынын білдіріп, Батыстың санкцияларына немқұрайлы қарайтынын білдіретін бейнематериалдар кәдімгі нағыз насихат.
«Санкциялар өмір сүру деңгейінің төмендеуіне, кедейшілікке, жұмыссыздыққа және үмітсіздік атмосферасына әкеледі», — дейді Реза Талаби, — Иранға қарсы санкциялардың тәжірибесі көрсеткендей, шектеулер қоғамды консолидациялауға ешқандай ықпал етпейді, керісінше, бұқараның саяси элитаға деген наразылығын тудырады, олардың кінәсінен халық экономикалық қиындықтарды бастан кешіруге мәжбүр болады».
Талабинің айтуынша, төменгі таптардың өшпенділігін Иранда 2009, 2016 және 2019 жылдары орын алған тәртіпсіздіктер, жаппай наразылықтар мен полициямен қанды қақтығыстардан анық байқауға болады.
«Капиталдың кетуі, рубльдің құнсыздануы, шетелдік компаниялар мен фирмалардың жабылуы, мемлекеттен валюталық қаражаттың болмауы жақын арада Ресейдің толық кедейленуіне әкеледі, Ресей Африка елдері ең кедейлер деңгейіне дейін төмендейді», — деп сендірді Талаби.
Кезінде табиғи байлықты сатумен ғана күн кешкен КСРО-ны «атом бомбасы бар Жоғарғы Вольта» деп атағаны еске түсірді Талаби. Егер осы уақытқа дейін ресейліктердің орташа табысы 500 доллар шамасында, ал орташа жалақысы 700 доллар шамасында болса, екі айдан кейін бұл екі көрсеткіш те 40-50 пайызға азаяды. Ал екі айдан кейін ресейліктер дефолтты күтіп отыр.
Ирандық саясаттанушы Ресей экономикасына қосқан үлесі 13 пайызға жеткен 12 миллион еңбек мигрантының тағдыры не болады деп ойлайды. Сұрақ риторикалық емес, өйткені Ресейдің барлық жерінде құрылыс жобалары қысқартылып жатыр, инвестициялық жобалар тоқтатылып жатыр, көптеген өндіріс орындары жабылуда, қызмет көрсету секторы тоқтап жатыр, ал Ресей экономикасының өзі негізгі факторды — сұранысты, дәлелдемелерді жоғалтуда. Бұл дүкен сөрелерінде тез босап барады. Бұл ең терең әлеуметтік-экономикалық дағдарыстың айқын белгілері.
Талабидің пікірінше, Ресейге қарсы санкциялардың Иранға қарсы санкциялардан ерекшелігі – нарықтағы саудадан бастап, ұшақ пен зымыран өндірісіне дейін алып елдің өмірінің барлық саласын жауып тастаған Ресейдің саяси басшылығына қарсы бағытталған.
«Биліктің мұндай орталықтандырылуымен, — деп түйіндейді ирандық саясаттанушы, — ресейлік саяси элита бүкіл елді әлеуметтік-экономикалық тұңғиыққа сүйрейді. Иран жағдайында Батыс санкцияларының мақсаты тек Иранның тоталитарлық мемлекеттік жүйесін өзгерту болды және солай болып қала береді. Осы тұрғыдан алғанда, Мәскеуге қарсы санкциялар жүйені ауыстыруға емес, нақты үкіметті ауыстыруға арналған. Санкциялардың әсері туралы айтатын болсақ, ол онсыз да әлсіз және импортқа тәуелді Ресей экономикасын жоюдан тұрады».
Талаби Ресейден айырмашылығы, Иран әлемдік экономикаға соншалықты күшті интеграцияланған жоқ деп санайды. Сондықтан ресейліктер тап болатын мәселелер әлеуметтік осалдық тұрғысынан өте сезімтал болады.
«Батыс Ресей экономикасының күйреуі, ішкі саяси қайшылықтарды күшейту және елдегі әлеуметтік шиеленіс деңгейін қайнау нүктесіне дейін көтеру арқылы мүлдем дұрыс стратегия қабылдады», — деп есептейді ирандық саясаттанушы.
Жағдайды бақылауда ұстау үшін Мәскеу не Батысқа шегініс жасап, Украинадан әскерін шығаруы керек, не соғысты жалғастырып, Солтүстік Корея үлгісіндегі темір пердемен әлемнен ажыратылуы керек.
Бірақ сонымен бірге, Талабидің айтуынша, Путиннің Ресейде Солтүстік Кореядағы деспотиялық режим құрудан басқа амалы қалмады. Бұл Кремль үшін айтарлықтай проблемалармен байланысты, олардың ең бастысы — Ресей халқы тоталитарлық, мұқият идеологиялық мемлекетте және ақпараттық вакуумда өмір сүруге және өз өмірін толығымен заңсыздық атмосферасына енген, тығыз жабық елде құруға дайын емес толық айтуға болады.
[:]
