АЛТЫНОРДА
Новости мира

КЕРІСУ ЕМЕС, КЕЛІСУГЕ ША?ЫРДЫ

Нью-Йоркте бастал?ан Біріккен ?лттар ?йымыны? ке?есінде ?лемдік ?ауіпсіздікті ?амтамасыз ету, саяси т?ра?тылы?ы шат?ая?та?ан Сирияны сабыр?а ша?ыру, ядролы? ба?дарламасы дау тудыр?ан Иранны? проблемасы, исі м?сылманны? намысына тиген «М?сылмандар п?ктігі» фильмі т.б. с?з болды.

Біріккен ?лттар ?йымыны? бас ?имаратында Бас ассамблеяны? жо?ары де?гейдегі Ке?есі отырысын бастады. Жер шарыны? 40 мемлекетіні? жалпы саны 90-нан астам президенттері мен ?кімет жетекшілері ?атыс?ан б?л кездесуді? ал?аш?ы к?нінде арнайы Декларация?а ?ол ?ойылды. Осылайша Ке?еске ?атысушылар ??жатта к?рсетілген Б?? Ережесі, халы?аралы? ???ы? пен ?ділсот ?а?идалары мен ма?саттарына негізделген ?станымдар?а беріктік танытты. «Біз, мемлекет пен ?кімет басшылары, делегация жетекшілері, 2012 жылды? 24 ?ырк?йегінде Б??-ны? Нью-Йорктегі орталы? мекемесіне барлы? мемлекеттер арасында?ы саяси келісім мен ынтыма?тасты? ?шін ж?не халы?аралы? бейбітшілік, ?ауіпсіздік, адам ???ы?ы мен дамуы сия?ты Б?? с?йенетін ма?ызды м?селені т?зу ма?сатында жиналды?» делінген Декларацияда сот ж?йесіні? ?ділдігі, жем?орлы?пен, б?кіл ?лемдегі есірткімен, жалпы?лтты? ?йымдас?ан ?ылмыс пен ла?кестікпен к?ресті? ма?ыздылы?ы с?з бол?ан.

Нью-Йорктегі кездесуде Ке?еске ?атысушы елдер арасында?ы дау-дамайды бейбіт жолмен шешу барлы? мемлекеттерге міндет екенін ескертті. Ал мемлекеттік ж?йеде ?ділдік салтанат ??руын ?рбір ел жете т?сінуі ?рі сезінуі ?ажет. Сонымен ?атар ?лемдік к?семдер «геноцидті, ?скери ?ылмысты, адамзат?а ?арсы ?ылмысты ?йымдастыр?андар, халы?аралы? гуманитарлы? ???ы? пен за? б?зушылы??а жол бергендер жауапкершілік міндетінен ??тылып кетпеу ма?сатында ?ата? ба?ылау орнатуды» ?з міндеттеріне алды.

Д?ние ж?зін бірігуге ша?ыр?ан ??жатта ел басшыларын халы?аралы? ???ы? пен Б?? Ережесіне ?айшы келетін ?рі мемлекеттердегі, ?сіресе дамушы елдердегі ?леуметтік-экономикалы? даму ма?саттарына кедергі болатын біржа?ты экономикалы?, ?аржылы?, сау­да ?рекеттерінен бас тарту?а ша?ырады. Небір мар?ас?алар бас ?ос?ан б?л шара?а NATO басшысы Фог Расмуссен де ?атысты. Б?? Бас хатшысы Пан Ги Мунмен кездесіп, бірнеше ?кілмен жа?анды? ?ауіпсіздікті ?амтамасыз ету туралы м?селені ?аузады. Ал А?Ш президенті Барак Обама Таяу Шы?ыста?ы саяси ахуал, сондай-а?, со??ы кездері америкалы? дипломатиялы? ?ызметтер орналас?ан нысандар?а шабуылды? жиілеуі жайлы с?з с?йледі. ?аламтор ар?ылы б?кіл ?лемді шулатып, исі м?сылманны? ашуын келтірген «М?сылмандарды? п?ктігі» фильмінен кейін бір?атар елді берекесіздік жайлады. Мысалы Ливияны? Бенгази ?аласында ?арулы топ А?Ш елшілігіне граната ла?тырып, о?ты ?арша жаудыр?ан. Осыны? салдарынан елшімен бірге бірнеше ?ызметкер ?аза тапты. Йеменні? астанасы Санада наразы топ америкалы? елшілік орналас?ан ?имарат?а баса-к?ктей кіріп, бірнеше к?лікті ?ртеп жіберді. М?ндай ла?нан Египет те сырт ?ал?ан жо?. Каирде антиисламды? фильмге наразылы? ретінде ?ткізілген шеруде ?ауіпсіздік ?ызметі мен шерушілер арасында ?а?ты?ыс болды. Судан мен Бангладештегі наразылы? тіпті ?ршіп т?р. ?ткен ж?мада еуропалы? елдерді? бір?атары м?сылман елдерді? кейбіріндегі ?з елшіліктерін уа?ытша жауып таста?ан еді. Халы?аралы? сарапшыларды? к?пшілігі наразылы? к?шейген мемлекеттерді? биліктері дер кезінде ресми т?рде м?лімдеме жасап, А? ?йге ескерту жасама?анды?тан, адамдар ?з беттерінше ?рекет етуге, я?ни дипломатиялы? нысандар?а шабуыл жасау?а к?шті деген пікірде. Алайда Б?? Ке?есінде с?з с?йлеген Обама: «А?Ш туын ?ртеп, елшіліктерге шабуыл жаса?андар Б?? с?йенетін ?а?идалар?а ?айшы келеді», – деп м?лімдеді. Ол ?лемдік саяси сахнада пікірталас к?рігін ?ыздыр?ан Иранны? ядролы? ба?дарламасына ?арсы екендігін, Вашингтонны? ба?дарламаны ж?зеге асыру?а барынша кедергі жасап ба?атынын ескертуді де ?мытпады.

Ке?естегі кездесулерде Сирияда?ы саяси ахуал с?з болды. Сириялы? оппозиция ?арсы шы??ан ел президенті Башар Асадты? бас?ару ж?йесі мен наразылы? білдірушілерге ?ару ?олдан?ан ?рекетін сын?а ал?андар «?лем керісу емес, келісулермен дамуы тиіс» деген ?орытынды?а келді. Оларды? бір?атары Сирияда?ы шиеленіскен жа?дайды Б?? ше?беріндегі шаралар ар?ылы шешуге ша?ырды. «Таяу Шы?ыста?ы бейбітшілік пен ?ауіпсіздік» та?ырыбында?ы отырыста?ы пікірталастарды? Сирия т??ірегінде ?рбігені сонды?тан. Алайда арада?ы пікір ?айшылы?тары келісуге бейім болмады. ?йткені сириялы? дауды реттеуде Ресей мен ?ытай – бір жа?, А?Ш, ?лыбритания, Франция – бір жа?.

Иранны? ядролы? ба?дарламасына байланысты туында?ан келіспеушілікте де ?ордаланып ?ал?ан ?иынды?тар жетерлік. Сол себепті Иран м?селесі бойынша «Алтылы?ты?» сырт?ы істер министрлері ?зара орта? ?й?арым?а келуге тырысуда. Б?гінде ?лемдік ?ауіпсіздік жайлы с?з бол?анда саясаткерлер мен ?лемдік к?семдер Палестина мен Израиль арасында?ы текетіресті ?оз?айды. Атал?ан м?селелер 28 ?ырк?йектегі Б?? тарапынан ?йымдастырылатын жалпысая­си пікірталаста жан-жа?ты тал?ыланба?.

Н?рахмет ?уат
http://www.turkystan.kz/page.php?page_id=27&id=8173