Референдум та?дырын президент ?алауы емес, халы? ?олдауы шешедi

Сейсенбi к?нi баспас?з м?слихатын ?ткiзген бастамашыл топ ?кiлдерi – “Азат” ЖСДП те? т?ра?асы Болат ?бiлев, партияны? т?рал?а м?шесi Маржан Аспандиярова, экономист М?хтар Тайжан, “Жас Алаш” газетiнi? бас редакторы Рысбек С?рсенбай?лы мен “Общественная позиция” басылымыны? бас о?ырманы Ерм?рат Бапи ж?не “Либерти” ?о?амды? ?йымыны? жетекшiсi ?алым А?елеуов референдумге ?ойылатын т?рт с?ра?ты жария еттi. Олар: 1. “?аза?станны? Кедендiк ода? пен Бiры??ай Экономикалы? ке?iстiктен шы?уын ?олдайсыз ба?”. 2. “Елдi? стратегиялы? ма?ызы бар к?сiпорындары – “?аза?мыс”, “Арселор Миттал”, “?азмырыш”, ENRC, “Халы? банкiн” кезiнде жекешелен­дi­рiлген ба?а бойынша ?айтара сатып алып, мемлекеттiк меншiкке ?айтаруды ?олдайсыз ба?”. 3. “?Р-да барлы? де?гейдегi ?кiмдердi халы?ты? дауыс беруi ар?ылы сайлауын ?олдайсыз ба?”. 4. “?аза?станда ядролы? отын банкiн ж?не АЭС салу?а тыйым салуды ?олдайсыз ба?”.

“?о?амда Еуразиялы? ода?тан бас тарту туралы с?з ?оз?алысымен, билiк ?ани ?асымовтарды? аузымен Еуразиялы? ода?ты? парламентiн ??ру ?лi ерте дегендей у?ж айт?ыза бастады. Шамасы, ?ателiктерiн сезiне бастаса керек” дейдi бастамашыл топ. “Еу­разиялы? ода? 2015 жылы ??рылады. Ол уа?ыт?а дейiн не болатыны белгiсiз. Халы?аралы? за?дар­?а с?йкес елiмiз кез келген халы?аралы? келiсiмнен бас тарта алады. Сонды?тан бiз ал?аш?ы сауалды “Кедендiк ода? пен Бiры??ай экономикалы? ке?iстiктен шы?уды ?олдайсыз ба?” деп ?згерттiк. 1969 жыл?ы Вена конвенциясыны? 56-бабында “кез келген мемлекет кез келген келiсiмнен бас тарта алады” деп аны? жазыл?ан”, – дейдi М.Тайжан. Спикерлер м?ны “егер Кедендiк ода?тан шы?а алса?, Еуразиялы? ода??а м?ше болу м?селесi де к?терiлмейдi” деп т?йiндедi.

?ыс жа?ындап ?ал?анына ?арамастан елдi? саяси ?мiрi ?ыза т?сетiнiн айт?ан Рысбек С?рсенбай?лы ?ш с?ра?тан б?лек ма?ызы ж?нiнен б?лардан еш кем т?с­пейтiн ядролы? отын банкi мен атом электрстансасын салу?а ты­йым салу ж?нiндегi т?ртiншi сауал ?осыл?анын м?лiмдедi.

90-жылдары за?сыз жолмен жекешелендiрiлген ENRC, “?аза?мыс”, “?азмырыш”, “Арселор Миттал” к?сiпорындарын сол т?ста?ы ба?асымен ?айтып салып алып, мемлекет меншiгiне ?айтарылу?а тиiс. Артынша оларды? 51 пайыз акциясы мемлекетке ?алып, ?ал?ан 49 пайызы халы??а таратылып берiлуi керек”, – дедi “Азат” ЖСДП те? т?ра?асы Болат ?бiлев.

1995 жыл?ы Конституцияда жергiлiктi ?зiн-?зi бас?ару органдарын сайлау туралы бап бар бол­?анымен, билiк б??ан м?н бергiсi келмейтiнiн айт?ан Б.?бiлев барлы? де?гейдегi ?кiмдердi сайлау да референдумда к?терiлетiнiн жеткiздi.

Референдумны? ?рмен ?арай?ы т?ртiбiн т?сiндiрген бастамашыл топ Республикалы? жиын бел­гiленген мерзiмге он к?н ?ал?анда жергiлiктi ат?арушы органдар?а жиын ?тетiн орын мен к?ндi хабарлау керектiгiн айтты. “Жиналыс?а ?р айма?тан 30 адамнан келедi. Онда ?р айма?тан бастамашыл топ­?а кiретiн ?ш адамнан сайланады. Б?лар ?орытынды хаттама?а ?ол ?ой?ан со?, ?лгi хаттама Орталы? сайлау комиссиясына ж?нел­тiледi. ОСК ?ол ?ой?андарды? ?кiлетi мен жеке т?л?асын, референдум?а шы?арылатын с?ра?тарды тексередi. Сосын бiзге 200 мы? ?ол жинау?а арнал?ан пара?шалар бередi. ?ол жинап бiткен со? пара?шаларды ?айта ОСК-?а тапсырамыз. Олар ?ойыл?ан ?олдарды? рас-?тiрiгiн, д?рысты?ын аны?тайды. Егер ОСК 200 мы? ?ол жинал?анын растаса, онда оны президентке хабарлайды. Сосын президент референдумны? ?тетiн к?нiн белгiлейдi. Немесе б?л м?селенi шешудi пар­ламенттi? ?кiлетiне тапсырады”, – дедi Б.?бiлев.

Б??ан дейiн оппозицияны? референдум ?ткiзу ж?нiндегi бастамаларына билiк пен ???ы? ?ор?ау органдарыны? т?рлi кедергi кел­тiрiп, небiр ?ит?р?ылы?тар ?йымдастыр?анын еске сал?ан М.Ас­пандия­рова б?л жолы осындай ?дiстер ?олданылуы м?мкiн екенiн жо??а шы?армады. ?з кезегiнде Е.Бапи баспас?з жиынын б?рыш-б?рыштан ша?ын бейнекамера?а т?сiрiп т?р?ан бейм?лiм азаматтарды н?с?ап, “билiктен кез келген уа?ытта арандатушылы? к?туге болатынын” ескерттi.

Бiра? бастамашыл топты? ай­туын­ша, референдумны? ?ту-?тпеуiн билiк немесе тiкелей президент емес, халы?ты? ?олдауы шешуi тиiс.