М?дениет министрлiгi тарапынан тілге байланысты та?ы бір жоба ?сынылды. Оны «Тiлдердi ?олдану мен дамытуды? 2011-2020 жылдар?а арнал?ан мемлекеттiк ба?дарламасы» деп атапты. ?ара?ызшы, ?уелгі с?з «тіл» емес «тілдер». Бір данышпан айтыпты, «бірінші т?йме?ді ?ате т?ймелесе?, ?ал?ан т?йме?ді д?рыс т?ймелеу м?мкін емес» деп. Д?л сол айтпа?шы ?ателік бірінші с?зден басталыпты.
?аза? тілін дамыту ма? Жо?, тілдерді дамыту ма? Жалта?ты?тан ту?ан осы к??гірттік ендігі б?кіл істі? ая?ын байлама?. Мемлекеттік тіл – біреу. Б?л ?айдан шы??ан «тілдер» сонда?
Т?сінікті. Б?л ба?дарламаны? айтулы бір жолдарында: «орыс тiлiнi? б?гiнгi басымды?ы болаша?та да са?талады» делінген екен. ??дай-ау, енді не сый?ы ?алды? ?аза? тілін осы к?нге дейін сорлатып отыр?ан орыс тілі емес пе?! Бізді? ма?сат ?аза? тілін, орысы тіліні? бас?ыншылы?ынан ??т?ару болма? еді ?ой?! «Орыс тіліні? басымдылы?ы са?тала берсін десе, ба?дарлама жасап керегі не?» деп ойлайсы?.
Жо?, ба?дарлама керек екен. Халы?ты алдау ?шін. ?аза?ты? к?зін ба?ырайтып ?ойып алдау ?шін. М?ндай ба?дарлама 2001 жылы да жасал?ан. 2008 де б?рі ?аза?ша сайрайды деп алда?ан. Енді «2020 дейін 95 пайыз?а жетеді» деп алдай т?рса… ары ?арай… ??дай біледі…
?лемдік т?жірибеде тілдерді ?лтіру ?шін, оны ?дейі дамыт?ан сы?ай к?рсетіп, ?ома?ты ?аржы б?ліп, халы?ты алдар?атады. Біра? іс ?а?аздарын ол тілде ж?ргізбейді. С?йтіп, жыл ?ткен сайын тынысын тарылтады да, 50-60 жылдан со? не ?лтіреді, немесе ?олданыстан біржола шы?арып тастайды.
Айтса? да, айтпаса? да, бізді? билікті? ?аза? тіліне деген ниеті д?рыс емес екендігін ?ткен 20 жыл к?рсетті.
Сол 20 жылда небір баяндамалар жасалды, небір с?здіктер шы?арылды, небір а?шалар б?лінді, небір ?рандар айтылды, небір іс-шаралар ж?ргізілді… айтылды. Ай?айланды. Шын м?нінде к?зге к?рінер ?нім болмады. Неге?
Абай атамызды? «істі ая?та?анынан емес, баста?анынан…» дейтіні осыдан екен. Іс – ниеттен басталма?. Ниет д?рысталмай, іс де д?рыс ая?талмайтынын айтады екен Абай. Демек, бірінші т?йме – ниет. Т?пкі ниет т?зелмей тіл та?дыры о?ба? емес!
Аянбала
