?ыр?ызстанны? жа?а ?кіметіні? жаса?талуы б?л жолы ?те тез болды. Бір аптаны? ішінде ?кіметті жаса?тайтын парламенттік коалиция ??рылып, ?сыныл?ан ?кімет басшысы ж?не ?кімет м?шелері мемлекет басшысыны? жарлы?ымен ?ызметтеріне бекітілді. ?лке т?уелсіздігін ал?аннан бергі жиырма бір жылда ?кімет 23 рет ауысып, 24-ші ?кіметті? басына жиырма бір жыл бойы ?р т?рлі ?кіметтік мекемелерде жетекшілік ?ызметтерде ж?рген Жант?ре Сатыбалдиев келді.
?кімет ??рамында к?п ?згерулер бол?ан жо?. ?йткені парламенттік к?пшілік коалициясына м?ше фракциялар ?здеріні? квотасымен келген министрлерді орнында ?алдырды. Сондай-а?, оппозициялы? азшылы??а ?осыл?ан бабановты? «Республика» партиясынан бір адам – т?тенше жа?дайлар министрі ?убатбек Боронов ?з ?ызметінде ?алды. Жа?а ?кімет м?шелеріні? ішінен – ?леуметтік даму министрі болып ?ылычбек С?лтановты? та?айындалуы ж?ртшылы? арасында біраз т?сінбеушілік ту?ыз?ан. Жас министрлерді? бірі – 36 жаста?ы ?ылычбек С?лтанов 1994 жылы Бішкек политехникалы? техникумын техник-электронщик маманды?ы бойынша ая?тап, «?ыр?ыз Рухы» деген еркін газетте біраз жыл беттеуші-дизайнер болып істеген. Сосын кроссворд, сканворд жариялайтын газет ашып, 2002 жылы «Супер-инфо» деген м?ліметтік-к??іл ашар газет шы?ара баста?ан. ?ыр?ызстанда?ы ?ыр?ыз тілінде шы?атын газеттерді? бір де біреуі т?рт-бес жылдан бері жалпы санын он мы??а жеткізе алмай келе жатса, к?лемі 32 беттік «Супер-инфоны?» таралымы со??ы жылдары ж?з мы? данадан т?мен т?скен емес. «?олында к?лшетайы бар бала ысты?» демекші, газет ?ылычбек С?лтановты? беделін к?терді. 2008 жылы ?ыр?ызстанны? ?о?амды? телеарналарыны? бірі – ЕлТР-ді? президентіні? орынбасары ?ызметін ?оса ат?арды. Биыл жыл басында ?ыр?ызстанны? е? басты телеарнасы –?ыр?ызстанны? ?о?амды? телерадиокорпорацияны? бай?аушылар ке?есіні? т?ра?асы болып сайлан?ан. Екі жыл б?рын ?азіргі Парламентті сайлау алдында «Ата Мекен» партиясына кіріп, партиялы? тізіммен сайлау?а ?атысты. Фамилиясы 37 орында т?р?анды?тан депутатты??а іліккен емес. Енді «Ата Мекен» фракциясыны? атынан министрлік креслода ?онжиып отыр?ан ша?ы.
«Верстальщик министр болды» деп жазуда а?парат ??ралдары. Олай айтты деп ?кпелемеймін, мен журналистикада ?стім, жетілдім. Ісімді ылди бас?ыштан жо?ары?а к?тердім. Менеджерлік т?жірибем бар.Экономиспін. Экономистер ?ай саланы болса да алып кете алады. ?лкен жауапкершілікті сезіп отырмын. Мемлекеттік ?ызметті? ?зіне т?н ережелері бар екен. Аз ?йы?тап, к?п істеп ж?рмін», – дейді ?ріптесіміз.
?кіметтегі екінші жа?алы?, к?пшілік коалицияда?ы белгілі саясатшы Феликс ??лов бас?ар?ан «Ар-Намыс» фракциясы ?з ?кілдері финанс министрі А?ылбек Жапаровты ?айта ?сынбай, орнына депутат Ольга Лаврованы алып келді. ?зіні? орнын иелеген Ольга Лаврова туралы А?ылбек Жапаров о? пікірде. «Ол ?аржы саласында ысыл?ан мамандарды? бірі. Б?рыныра?та аудитор, финанс министріні? орынбасары болып істеген, Мемлекеттік ?леуметтік ?орды бас?арды. Ісіне берік, отанын с?йген азамат. Салада?ы реформаларды ал?а жылжытып кетеді деп сенемін», – дейді экс-министр. «Отанын с?йген азамат» деп оны? аздап ?ыр?ызша с?йлегеніне, с?йлеуге ?рекет жасап ж?ргеніне де байланысты айтып отыр. 12 ?ырк?йекте ?кімет ?йінде ант беру р?сімінде ол ?ыр?ызша с?йлеген. Дегенмен, к?пшілікті? мысы басты ма, абдырап, ?олын Конституция?а ?ойып ант беруді есінен шы?арып алып, екінші рет орыс тілінде ант берді.
«Ар-Намыс» фракциясынан ?кіметті? жо?ар?ы эшелонына Камила Талиева вице-премьер-министр болып кірді. Ол негізінен ?кіметті? ?леуметтік саласын ?йлестіреді. Депутат Талиеваны? б?л ?лкен ?ызметке келуіне байланысты «партия лидері Феликс ??лов оны партиядан шы?ару ?шін жо?арылатып жіберді» деген с?здер к?п айтылып ж?р. Мемлекеттік ?ызметке кіріскен адам дереу партиядан (уа?ытша) шы?арылады.
Бабановты? ?кіметі т?сында?ы вице-премер-министр Жомарт Отарбаевты? тасы ?рге домалап, бірінші вице-министр болды. Ел-ж?ртты? арасында е? к?п жа?ымды пікірге ие ?кімет м?шесі осы кісі. Тіпті, б?л кісі премьер-министр болса, ?ыр?ызстан экономикалы? жа?тан о?алып кетер еді дегендер жетіп артылады.
?азіргі ?кіметке, билік ж?йесіне елді? к?з?арасы біркелкі емес. Б?дан екі жыл б?рын?ы 4-ші ша?ырылымда?ы Жо?ар?ы Ке?ешті? депутаты ?лішер Мамасалиев : «Б?гінгі билікті? е? негізгі проблемасы – б?л кадр м?селесі. Себебі, ?кіметті? ??рамы министр ?ызметіне талапкерді? ?з маманды?ы бойынша біліктілігіне ?арап емес, саяси сауданы? негізінде жаса?талуда. Коалицияны? фракциялары кейін ?здері ?сын?ан министрді? ?алай ж?мыс істегеніне жауап бермейді. Б?гін, егер министр болам десе?, бір ?ана талап керек. ?алта?да 250 мы? доллар болса министрлік орын ж?нінде фракция лидерімен с?йлесуге болады.?азіргі ?алыптасып жат?ан ж?йе ?кіметке жа?а прогрестік к?штерді? келуіне жол бермейді. Б?л ж?йені мен фракциялы? сыбайласты? деп есептеймін», – дейді.
Жо?ар?ы Ке?еште сыбайласты?ты? беле? ал?аны кейінгі кезде ай?ын а??арылуда. Депутаттар жеке м?дделерін ?ор?ау ?шін д?лізде ?ана емес, жиналыс ж?ріп жат?ан кезде де т?белесіп ?алатынды шы?арды. ?ткен аптада «Ата Ж?рт» партиясыны? жетекшісі ?амшыбек Т?шиев ?ажым?рат ?ор?мазов деген депутатты д?лізге шы??анда ?рма? болып ?ор?ыт?ан еді. Ал енді «Ата Мекен» партиясыны? лидері ?мірбек Текебаев жиналыс залында «Ата Мекен» фракциясыны? ??рамынан жа?ында шы??ан депутат ?мірбек Абдрахмановпен ж?л?ыса кетіп, залда?ылар?а да, теледидардан ?арап отыр?ан к?рермендерге де «концерт» ?ойып берді.
«Бізді? азаматтарды? парламентті ?натпайтынын негізді деп есептеймін. Парламентті? ?азіргі ??рамы мінсіз емес. ?ры-?арысы да, бандиті де, рэкеті де бар, А?аев ж?не Бакиевпен бірге істеген сыбайлас жем?орлар да тола. Оларды? т?жірибесі, моральды? ?станымдары ?ана емес, білім де?гейлері де ?р т?рлі», – деп жа?ында ?ана журналистерге с?хбат берген экс-спикерлерді? бірі ?мірбек Текебаевты? де?гейі к?шедегі б?за?ы балалардікіндей болып шы?ты. ?мірбек Абдрахманов болса: «Текебаев екінші рет ж?нсіз тиісіп жатыр, ?шінші жолы тиіссе ?алтамда?ы ?зіме за?ды тіркелген тапаншамды алып, атып тастаймын», – деп ол ж?р.
15-?ырк?йекте республиканы? бас прокуратурасы «Ата Мекен» фракциясыны? депутаты, парламенттегі сыбайлас жем?орлы??а ?арсы к?рес комитетіні? басшысы Т?ратбек Мадылбековты? Бішкек ?алалы? прокуратурасында прокурор болып істеген ?лы Елдар Мадылбековты ?амау?а алды. О?ан б?рын?ы президент ??рманбек Бакиевті? жа?ындарына тиісті ?йді жасанды ??жатпен меншіктеп алды деген айып та?ылып отыр. Артынша б?л іске ?атысы бар делініп «Ата Ж?рт» партиясыны? депутаты Садыр Жапаров?а ?арсы ?ылмысты? іс ?оз?алды. «Ата к?рген о? жанар бала ?седі» демекші, ?з баласын ?ада?алай алма?ан депутат сондай жауапты б?лімні? ісін ?діл ж?ргізіп отыр ма деген ой?а еріксіз берілесі?.
ТМД аясында т?уелсіздікті? ал?аш?ы жылдарында «демократия аралы» бол?ан ?ыр?ызстан 2010 жылды? с?уір айынан бері демократияны ?айта ?алпына келтіреміз деп ?рекеттенуде. ?азір с?з, пікір айту еркіндігі басым. Сондай-а? ?лке сыбайлас жем?орлы??а ?айта ба?ыт ал?ан сия?ты.
12 ?ырк?йекте Президент Алмазбек Атамбаев ?кімет м?шелері ант берген м?жілісте: «??рметті министрлер! Істері?ді мекемелерде кадрларды ауыстырудан бастама?ыздар. Б?рін айдап, достары?ды, жерлестері?ді, сыныптастары?ды, та?ы бас?алары?ды ж?мыс?а алу сия?ты теріс к?рініс ?айталанбасын», – деп талап ?ой?ан. Осы к?ні ант берген Премьер-министр Жант?ре Сатыбалдиев ?кіметке ?арасты Есірткіні ба?ылау бойынша мемлекеттік ?ызметті? т?ра?асы Ке?ешбек Д?шебаевты босатып, т?ра?алы??а ?лімбай С?лтановты та?айындады. Экс-премьер ?мірбек Бабановты? б?йры?ымен келген милицияны? генерал-майоры К. Д?шебаев б?л ?ызметте ?ыры? к?н ?ана істеп ?лгерген. Оны? орнын иелеген генерал-майор ?. С?лтанов мемлекет басшысыны? бел ??дасы екен.
«Т?ркістанны?» ?ыр?ызстанда?ы тілшісі
