АЛТЫНОРДА
Интервью

Айдос Сарым. ?аза? елiн т?с ?алтасыны? т?бiне салып алдым деп санаса, Ресей билiгi ?атты ?ателеседi!

Айдос Сарым, саясаттанушы:
?аза?станда Кедендік ода?, Еуразиялы? ода? сия?ты ??ымдар айтыла баста?алы ?о?амда т?рлі пікір ?алыптасты. Билік жа?ы негізінен Ресейді? жетегінде ж?ретін м?ндай ?йымдар мен ода?тарды тиімді деп санаса да ?о?ам олай деп есептемейді. Себебі, м?селені? т?п т?ркінін ?о?амнан ешкім де жасырып жаба алмайды.
Халы? ?лт м?ддесін ?ор?ауда ж?дыры?тай ж?мыла алатынын уа?ыт ?ткен сайын д?лелдеп келеді. Соны? бірі – ел азаматтарыны? бастамасымен к?теріліп жат?ан референдум ?ткізу м?селесі. Б?л тегіннен тегін к?теріліп отырма?анын дос та, д?шпан да т?сінуі керек. Неге дейсіз ?ой. Себебі т?мендегідей…
?о?амды? сана интеграцияны? балама сценарийлерiн ?ош к?рмейдi. Рас, ?аза?стан Ресеймен арада ?за?мерзiмдi ?арым ?атынас орнататын да шы?ар. Бiра?, менi?ше, о?ан жету ?шiн кемiнде 20-30 жыл уа?ыт керек. Ол ?шiн Ресейдi? ?зi ?згерiп, м?лде бас?а мемлекетке айналу?а тиiс. Ресейлiк саясаткерлер «ж?мса? к?ш» жайлы м?лiмдемелердi тегiннен тегiн айтып жат?ан жо?. Б?гiнде Ресейдi? ?лы ?дебие¬тiнен бас?а еш?андай к?шi жо?. Бiра? ?лемнi? е? ?здiк авторларын о?у м?мкiндiгi ту?ан ?азiргi кезе?де, орыс ?дебиетi де к?мес¬кiлене бастады.
Ресейді? к?зi ашы?, к?кiрегi ояу, ойлы адамдары мен сарапшылары бiзбен «?лкен к?кемiз» болып с?йлесе бастады.
Жиырма жыл – ?ткен тарихты ?мыттыру ?шiн жеткiлiктi уа?ыт деп ойлау е? ?лкен ?ателiк.
Еуразиялы? интеграция б?л т?тас ?лтты? жаса?ан та?дауы дегендi естимiз. Бiра?, шын м?нiнде, б?л – ?лтты? аз ?ана тобыны? жаса?ан та?дауы ?ана. Д?лірек айт?анда б?л – еште?енi ай?ындамайтын, т?бегейлі шеше алмайтын та?дау. Осы т?р?ыдан ал?анда, Кедендiк ода?, ?жымды? ?ауiпсiздiк келiсiмшарты ?йымы. Еуразиялы? интеграция – м?ны? б?рi халы?ты алдауды? бiр т?рi. Б?л – ?лде?ашан к?йреген Ке?ес ода?ыны? жа??ыры?ы.
Бейбiт т?рде ?ош айтысу ?шiн мына н?рсенi ??ын?ан ж?н. Бiз ?мiр с?рiп жат?ан ке?iстiкте бюрократтар немесе же? ?шынан жал?ас?ан жем?орлы? бiрiге алмайды. ?лттар мен халы?тар ?ана бiрiгуге ?а?ылы.
Б?л жерде на?ыз шынайы интеграция?а бiрiгу туралы с?з ?оз?алып жат?ан жо?. Сонды?тан бiз та?ы бiр м?рте екiншi сортты ?лт?а айнал?ымыз келмейдi. Бiз ?з та?дырымыз бен а?ыл ойымызды, ар намысымызды ?зге елге ?олдан бергiмiз келмейдi. Тiптi, ол жа?ын, бауырлас ел болса да. Б??ан ешуа?ытта жол бермеймiз. Б?гiнде референдум туралы бастама к?терiлiп жат?анда оны ?ос ?олмен ?олдау керек! ?о?ам бас?аша ?рекет ете алмайтынын к?рсетуiмiз ?ажет!
?кiнiшке ?арай, ?азiргi кезде ?о?амда ел т?уелсiздiгiн жо?алтып алу туралы ?ауiп басым. Ащы да болса шынды?ы осы. Бiра?, б?л ?ауiптi? алдын алу?а бiздi? м?мкiндiгiмiз бар. М?лде шарасыз емеспіз. Мемлекетiмiз сырт?ы ?арызынан ??тылып, Кедендiк ода? пен Еуразиялы? экономикалы? ке?iстiктен де шы?амыз. Сонды?тан е? алдымен не iстейтiнi-мiз туралы а?ылдасып, орта? келiсiм-пiкiрге келуiмiз керек.
М?селен, ресейлiк нары??а ?аза?станды шы?ару ар?ылы Ресейдi? к?ксегенi не екенiн аны?тап алуымыз ?ажет. Сонды?тан, ?аза?стан мен Ресей арасында?ы ода?ты? келешегi туралы ?о?ам болып к?терiп, ресейлiктермен б?л ж?нiнде пiкiр алмас?ан д?рыс деп ойлаймын. ?аза? елiн т?с ?алтасыны? т?бiне салып алдым деп санаса, Ресей билiгi ?атты ?ателеседi! ?йткенi, ?азiр ?о?ам да, онда?ы к?з?арас, т?сiнiк те б?рын?ыдай емес. Т?бегейлі ?згерген. Кешегi балалар б?гiн ел тiзгiнiн ?стау?а жарап ?алды. Б?л дегенi?iз ?з елiнi? т?уелсiз¬дiгiн ?аза? ?о?амы о?айшылы?пен бере ?оймайтынын к?рсете¬дi. Жа?а к?з?араста?ы, жа?аша ойлайтын осындай ?рпа?ты? буыны елiнi? ерте?i ?шiн жауапты екенiн бiледi. ?лтты?, мемле¬кеттi? м?селесiн Ресей мен ?аза?стан билiк ?кiлдерiнi? ?зара келiсс?здерi емес, тек ?ана осы жа?а ?рпа? буыны шешуге тиiс. ?алай десек те, ?о?амны? айт?аны мен ?рбiр азаматты? та?дауы ескерiлiп, билiктi? м?нымен санасатынына к?м?н жо?. Сол себептi со??ы с?здi ?о?ам болып ?зiмiз айтуымыз керек. Сол ?шiн бiрлесе, ынтыма?та болып, билiкке ?ата? талап ?ою?а тиiспiз!