АСТАНА. 12 ақпан. BAQ.KZ —
Жақында «Ланд Крузер» маркалы жап-жаңа, құны 80 мың АҚШ долларынабағаланатын автомашинаны 15 мың долларға сатқан үш жігіт ұсталды. Олардың Сайрам ауданында тұратын таныс азаматы арзан бағаға қымбат көлік сатып алатын ойы барын айтыпты. Әлгі жігіттер «қымбат джип кімде бар?» деп мәселені талқылай бастайды. Үшеудің біреуінің таныс жігіті бар екен. Байғұс бала жанындағылардың жалмаңдап тұрған жанкештілер екенін қайдан білсін! Бірде «менің әкемдегі көлік «Ланд Крузер» деп, мақтанып қалған екен. Сол әңгімені есіне түсіріп, серіктеріне айтып беріпті. Баланың қай көшеде тұратынын біледі. Не керек, қымбат машинасы бар кәсіпкерді аңди бастайды. Сәті келген кезді пайдаланып, оны қымбат көлігінің ішіне күштеп отырғызып алады. Аяқ-қолын байлап, 17 жерінен пышақ салыпты. Сөйтіп, «Тассай» деген ауылдың маңына тастап кетеді. Машинаны тапсырыс берген сатып алушыға өткізеді. 15 мың АҚШ долларын үш қылмыскер бөліп алыпты.
Ақша табудың қанды жолына түскен үшеуді тергеу амалдары аяқталуға таяу. Заттай айғақтар толып жатыр. Өздері де қылмыстарын мойындап отыр.
Ал мына оқиға бойынша Қаржы полициясы тергеу жүргізіп жатыр. «SEMSER Security Күзет агенттігі» ЖШС-ның директоры Н.М. деген азамат қылмыстық топпен байланыс жасаған. Ақшаға құныққандар «Құмкөл-Павлодар-Шымкент» мұнай құбырлары арқылы мұнай ұрлаумен айналысып келіпті. Бұл жұмысқа әбден маманданып алған. Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл облыстарының аумағында ұрлаған мұнайын тасымалдайтын вагон сияқты алып автомашиналары бар. Сақтайтын қоймалары дайын. Тіпті ұрлықы мұнайды өңдейдін қондырғыларына дейін сақадай-сай. Кейін «дайын өнімдерін» май құю стансаларына таратады да, ақшаны күреп ала береді.
«Күзеттің» бастығы да құр қол қалмапты. Мұндай қызметте бұрын полицияда жұмыс істеген, шені жоғары, отставкадағы офицерлер істейді. Ол қылмыскерлерді қызғыштай қорғап, «крышалық» жасап келіпті. Өзінің «қамқорлығы» үшін ірі көлемде сыйақы алып отырған. Мұнай ұрлағандар мен «Күзеттің» бастығы енді Шымкент қаласындағы абақтыда Қаржы полициясының тергеушілеріне жауап беріп жатыр.
Ал мына бір қылмыс адамның өмірін «тозаққа» айналдырып жіберуі мүмкін екенін дәлелдегендей. Шымкент қаласында тұратын 31 жастағы кәсіпкер Мақтаарал ауданы аумағында канал қазып, соны ретке келтіріп жүреді. Арзан жұмыс күші ретінде Өзбекстаннан «нан табайын» деп келген 17 жасар баланы да жұмысқа алады. Бір күні әлгі бала қолында құм толтырылған шелегі бар, жанынан өтіп бара жатқанда «Сен бүгін тамақ ішпегенсің бе?» деп, көкірегінен түйіп қалыпты. Әлгі кәмелетке толмаған бала қолындағы құмды бастығының үстіне төгіп алыпты. Мұнысы ұнамай қалса керек, әлгі баланы көкірегінен тағы да қойып қалыпты. Содан бала құлайды. Үстіне шелегіндегі құмды аудара салады.
Бала сол құлаған күйі қозғалыссыз жата береді. Қараса, тыныс алмайтын сияқты. Жабылып жүріп баланы тірілтпекші болыпты. Мұнысынан түк шықпайды. Содан кейін өзімен бірге жұмыс істейтін екі жігітке айтып, бензин құйылған бөшкенің түбінен тереңдігі 3 метр шұңқыр қаздырады. Баланың мүрдесін сонда көміп тастапты. Кәсіпкер қылмысынан әрі қашты, бері қашты. «Білмеймін, қолымда жұмыс істегені рас. Бірақ үйіне қайтамын деп, кетіп қалған» деп, түлкібұлаңға салып көрді. Бірақ түптеп келгенде, адамның қаны жіберсін бе, қылмысын мойындады. Баланы көмген жерін көрсетті. Мүрдені полицейлер қазып алды. Кәсіпкер енді жазадан құтылмайды.
Қылмыс неге құтырып барады? Бұл сұраққа жауапты жақында полицияның өздері қайтарды. Қазір тергеу амалдарын жүргізу өкілеттігі берілген облыстағы құқық қорғау органдарында полиция қызметкерлерінің үстінен қозғалған қылмыстық істер бойынша ондаған іс бар. Жақында осы мәселеге орай Оңтүстік Қазақстан облыстық ішкі істер департаментінің бастығы, полковник Нұралы Қырғызәлиев:
– Былтыр облыста полиция қызметкерлерінің үстінен 72 қылмыстық іс қозғалды. Олардың 48-ін департаменттің қауіпсіздік басқармасы қозғады. Біз қой терісін жамылған қасқырларды өз ішімізден аластауды әлі де жалғастыра береміз, – деді. Бұл деректерді облыстың бас полицейі облыстық, қалалық, аудандық полиция бөлімдерінің басшыларымен, облыстық департаменттің қызметкерлерімен ҚР Ішкі істер министрінің орынбасары, генерал-майор Ерлик Кененбаев төрағалық еткен шұғыл мәжілісте мәлім етті.
Оңтүстік Қазақстан облысында былтыр қылмыстың жалпы саны 29,7 пайызға көбейіп кетіпті. Әсіресе, ауыр қылмыстар жан түршіктіреді. Десек те, қылмыстың ашылу көрсеткіштері де жоғарылап келеді. Бұрынғы жылдары ауыр қылмыстың ашылуы 37,7 пайыз ғана болатын.
Ол соңғы бір жылда 41,8 пайызға жетті. Өте ауыр қылмыстардың қазір 78,5 пайызы ашылды. Жаман көрсеткіш емес. Былтыр 66,1 пайыз болатын.
…Десек те, Шымкентте қылмыс өршіп тұр.
Қуандық ОРАЗБЕКҰЛЫ
Оңтүстік Қазақстан облысы
