Италия Премьер-министрі Марио Монтиді? мерзімінен б?рын отставка?а кетуіне байланысты осы жылды? 24-25 а?пан к?ндері кезектен тыс парламент сайлауы ?тетін болды. 2011 жылды? ?араша айында Сильвио Берлускони елді да?дарыстан шы?ара алмай ?ызметінен
кеткен со?, Марио Монти парламентті? ?олдауымен ?кімет басшысы ?рі ?аржы министрі болып сайлан?ан болатын. Берлускониден ауыр экономикалы? да?дарысты м?ра?а алып ?ал?ан Марио Монти елді ?иынды?тан ??т?ару ?шін мемлекеттік шы?ындарды ?ыс?артып, сонымен бірге итальянды?тарды? зейнетке шы?у мерзімін 66 жас?а дейін ?зарту?а м?жб?р бол?ан еді. Премьерлік ?ызметі ?шін жала?ы алмау?а у?де берсе де, М.Монтиді? реформалары к?пшілікті? к??ілінен шы?пады. Мемлекеттегі митинглер мен шерулер саны к?бейіп кеткендіктен, ?кімет жетекшісі 2013 жыл?ы бюджет жоспары бекітілген со? ?ызметімен ?ош айтысатынын ?ткен жылды? желто?сан айында м?лімдеген болатын. Парламенттен к?п мандат иеленуге ?мтылып отыр?ан негізгі ?ш топ бар: Біріншісі, социалист Пьера-Луиджи Берсани жетекшілік ететін Демократиялы? партия. Екіншісі, премьерліктен кетсе де саясаттан кетпейтінін айтып, ?з ма?айына жа?а к?штерді топтастыр?ан Марио Монтиді? центристік коалициясы. ?шіншісі, Сильвио Берлускониді? о?шыл ба?ытта?ы «Халы? Еркіндігі» партиясы. Ал Премьер-министрліктен д?мелі адам саны екеу – Пьера-Луиджи Берсани мен Сильвио Берлускони. Берсани бас?аратын демократиялы? партия солшыл центристік к?ш болып есептеледі. Пьера-Луиджи Берсани мырзаны? ?зі б?рын компартияны? м?шесі бол?ан, ол Берлускони?а ?арсы саяси ба?ыт ?станады. Демократиялы? партия саяси реформалар?а баса ден ?ояды ж?не ?леуметтік ба?дарламаларды жа?тайды. Б?л партия алда?ы сайлауда 30 пайыз дауыс иеленеді деп к?тілуде. Ал бір жылдан астам уа?ыт ?ана ?кімет басшысы бол?ан Марио Монти сайлау?а ?атысу ?шін жа?а партия ??рудан бастартып, оны? орнына центристік коалиция ?алыптастыру?а кірісті. Ол «Италияны ?згертіп, Еуропаны реформалаймыз» атты ба?дарламасын жарияла?аннан кейін, экс-премьерді ?олдау?а Пьера-Фердинанда Касини бас?аратын «Орталы? Ода?ы» католиктік ж?не центристік партиясы келісім берді. Біраз к?н ?ткен со? Италияны? б?рын?ы сырт?ы істер министрі Джан-Франко Фини жетекшілік ететін «Италияны? болаша?ы мен бостанды?ы ?шін» партиясы да центристік коалиция?а келіп ?осылды. Лука Кердеро ди Монтедземоло «Италия келешегі» деп аталатын саяси бірлестігімен бірге осы коалиция?а кірді. Марио Монтиді? блогы Ватикан тарапынан да ?лкен ?олдау?а ие болады деп к?тіліп отыр. Сарапшылар центристік коалиция 15 пайыз дауыс жинайды деп болжауда. Марио Монтиді? коалиция ??руда?ы ма?саты Сильвио Берлускониді? «Халы? еркіндігі» партиясына ?арсы т?ру. ?йткені 2012 жылды? желто?сан айыны? басында Берлускони парламент сайлауында партиялы? тізімді ?зі бастайтынын м?лімдеп, Премьер-министрді? креслосынан ?мітті екенін де жасырма?ан. Ол б??ан дейін б?л орын?а ?ш рет сайлан?ан (1994-1995жж, 2001-2006жж, 2008-2011жж.). Италияны ауыр экономикалы? жа?дай?а душар еткеннен со?, тек оппозиция тарапынан емес, ?з партияластары жа?ынан да сын?а ?шырап, 2011 жылы ?ызметінен кеткен. Жеке ?міріндегі ?исы? ж?рістеріне байланысты бірнеше м?рте басы дау?а ?ал?ан болатын. М?селен, 2012 жылды? ?азан айында салы?тан жалтар?аны ?шін С.Берлускониді? ?стінен ?ылмысты? іс ?оз?алып, 4 жыл?а сотталады. Артынша амнистия?а ілініп, соттау мерзімі 1 жыл?а дейін ?ыс?арады. Берлускониді? екі рет апелляциялы? ша?ым т?сіруге ???ы?ы бол?анды?тан, сот ?кімі ?лі к?нге дейін толы? к?шіне енбеген.
Центристік коалиция мен «Халы? Еркіндігі» партиясыны? сайлау ала?ы бір. Марио Монти «орталы?» саясатта ойнау ар?ылы «Халы? еркіндігі» партиясына тиесілі электоратты ?зіне ?аратып алу?а кіріскендіктен, Монти мен Берлускони арасында а?паратты? «?ыр?и-?аба?» со?ыс басталып та кетті. Монти Берлускони ?кімет бас?ар?ан кездегі экономикалы? реформаларды сын?а алып, Берлускониді? ?зін «жауапкершіліктен ж?рдай, ж?йесіз ойлайтын адам» деп айыптады. Берлускони ?з кезегінде Монтиді? партиялы? базасы болма?анды?тан, оны? сайлау?а ?атысу?а да м?мкіндігі жо?ын айтып кін?лауда. «Халы? еркіндігі» партиясы жетекшісіні? де Марио Монти?а тап беретіндей ж?ні бар. Себебі Монти бас?ар?ан министрлер кабинеті соттал?ан азаматтар?а барлы? де?гейдегі сайлаулар?а ?атысу?а тыйым салатын за? жобасыны? ?абылдануына бастамашы бол?ан еді. Егер Берлускониді? апелляциялы? ша?ымы ?ана?аттандырылмаса, ол парламент сайлауынан шеттетілуі м?мкін. Марио Монти мен Сильвио Берлускониді? арасына сызат т?суіні? та?ы бір себебі бар. Монти – еуропалы? де?гейдегі саясаткер. 1995 жылдан 2011 жыл?а дейін Еуроода?та т?рлі де?гейдегі ?ызметтерді ат?арды. Сол себепті сайлауалды ба?дарламаларын да еуропалы? де?гейге с?йеніп жаса?ан. Сайлауда басты фаворит саналып отыр?ан Демократиялы? партияны? к?семі Пьера-Луиджи Берсани Монтиді? сайлауалды ба?дарламасы ж?нінде «Біз олармен кейбір м?селелер бойынша келісе аламыз, ал кейбіреулерін тал?ы?а салма? ойымызда бар» деп айт?анына ?ара?анда, солшылдар болаша?та центристермен бірігіп, ?кіметтік коалиция ??ратын сия?ты.
«?уырда?ты? к?кесін т?йе сой?анда к?ресі?» демекші, осылайша на?ыз саяси дода ?стіміздегі жылды? 24-25 а?панында бол?алы т?р.
Бейбіт Н?лібаев,
саясаттанушы
http://anatili.kz/
