Тілді ??рмет т?ту деген ба? еліміздегі кейбір мекемелерді? басына б?йырмай-а? ?ойды. ?сіресе, банктерді? мемлекеттік тілге келгенде кежегесі кейін тартып т?ратыны ?бден ж?йкемізге тиіп бітті. Жуырда елдегі е? ?лкен банктерді? бірі «Казкоммерцбанкті?» мемлекеттік тілге м?рын ш?йіре жаз?ан хабарландыруын о?ып тіптен ыза?а булы?ты?. Онда банк басшылары ?аза? тіліне пыс?ырып та ?арамайтындарын бай?атыпты. Банкті? б?л ?лт?а к?рсетіп отыр?ан ?ыры ма, т?сінбедік.
Жуырда бір ?ріптесіміз «Казкомны?» Алматыда?ы б?лімшелеріні? бірінде ілулі т?р?ан хабарландыруды к?ріп, жа?асын ?стап ?айтты. Бос орындар?а бай?ау жариялан?ан ?лгі хабарландыруда «ж?мыс?а орыс тілін білетін мамандарды ?ана ?абылдаймыз» деп жазып ?ойыпты. Ал «?аза? тілі ше?» дегендерге «?аза? тілі – м?мкіндігінше ?ана» деп т?сіндірген. Я?ни б?л мекемеге ж?мыс?а т?ру ?шін мемлекеттік тілді білу міндетті емес екен. Хабарландыру тек орыс тілділерге арнал?анды?тан ба, ол тек бір тілде, орыс тілінде ?ана жазыл?ан. ?азір «Казкомны?» Алматыда?ы б?лімшелеріні? мы?да?ан т?тынушылары бар. Оларды? дені ?аза? тілді аудитория екені даусыз. Ендеше неге банк басшылары ?аза? тілділерге ?ызмет к?рсетуден ?ашады? Жо? ?лде б?л ?аза? тіліне, ?аза? ?лтына ?ыр к?рсету ме екен? То?саныншы жылдары банктерде «тек орыс ?лтыны? ?кілдерін ж?мыс?а ?абылдаймыз» деген хабарландырулар ж?ретін. Намысымыз?а тисе де, т?уелсіздікті? ал?аш?ы жылдарында м?ндай с?мды?тар?а шыдап ба?ты?. Ке?ес ?кіметіні? шырмауынан енді ?ана ??тыл?ан бізді? бойымызда бір жалта?тау, ?ор?у бар еді ол кезде. Ал ?азір ше? Орыстілділерге т?уелді болатындай басымыз?а не к?н туды? Жалпы «Казкомны?» ?аза? дегенде жиырыла ?алатын ?детін б?рын да бай?а?анбыз. ?ткен жылы т?тынушылар?а б?л мекеме ?аза? ?аріптері жо? т?біртектерді таратып, т?сінбейтін жа?дай тудыр?аны бар-тын. Банкті? б?л былы?ы кейін барып ашылды. Еліміздегі е? ірі банк ?з ж?мысында Да?ыстан, жалпы солт?стік кавказды?тар?а арнал?ан кирилл ?ліпбиін пайдаланып келген. Б?л нені к?рсетеді? Б?л банкті? ?аза? тілді аудитория?а пыс?ырып та ?арамайтынын а??артады. ?рине, біз банктерде отыр?андарды? барлы?ы сауатсыз дей алмаймыз. Біра?, осындай сора?ылы?ты к?ре т?ра бір маманны? «оу, б?лары? ?алай?» деп азаматты? танытпа?анына ?айран ?аласы?.
Жалпы кез келген саланы? дамуы оны? басшысына тікелей байланысты. Банктерімізді? ?аза??а жа?ындай алмауыны? бір себебі де осында жатса керек-ті. Жиырма жылда бір ауыз ?аза?ша с?з жаттама?ан басшысы барда еліміздегі банктер ?айдан ?аза?ыланады дейсі?? Емексітіп отыр?анымыз бас банкир Григорий Марченко екенін т?сініп отыр?ан боларсыз. Расында да, осы бір с??сыр к?зді сары жігітті? ?лт?а бір б?йрегі б?рмай ?ойды. ?ашан к?рсе?, б?йректен сира? шы?арып ж?ретін Марченко ?аза? тілін білмейтінін, тіпті білгісі келмейтінін ?зі де мойындады. Бір баспас?з м?слихатында «?аза?ша?ыз ?алай, ?йреніп ж?рсіз бе?» деген тілшіге, «Жо?, ?йреніп ж?рген жо?пын» деп жауап беріп, міз ба?пай отырып ал?аны ?лі к?з алдымызда. Ендеше б?л басшы ?аза? тіліне жаны ашиды дегенге сене ?ою ?иын.
?аза?та «балы? басынан шіриді» деген с?з бар. Б?гінде еліміздегі кейбір мекемелерді? ?лі к?нге дейін орыс тіліні? ы?палынан ажырай алмай отыруына негізінен сол басшылары кін?лі. Басшысынан бастап мемлекеттік тілді ??рмет т?тса, ?рбір ?жым тілімізді д??гелетіп алып кететін еді. ?рине, за?ымыз бойынша ешкімге «тілімізді білмеді?» деп кін? арта алмаймыз. Тілді ?йрену арды? ісі. Ендеше банк ?ызметкерлеріне де, Марченко?а да «??дай ар берсін» деп тілеуден бас?а амалымыз жо?.
Н.ТАЙБЕК
http://www.halyksozi.kz/news/view/id/2163
